{[['']]}
Είναι πραγματική μοναδική η ερμηνεία που κάνει σε ένα αντάρτικο τραγούδι –το οποίο υπήρχε στο CD που συνόδευε το περιοδικό «ΜΕΤΡΟ»- μια μαχήτρια της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, η Κατερίνα Τέντα - Λατίφη.
Ηχογραφήθηκε πριν 8 χρόνια στον Γράμμο στο σημείο όπου οι βόμβες ναπάλμ έκαιγαν μαχητές του ΔΣΕ. Επίσης είναι συγκλονιστική και η συνέντευξη της που δημοσιεύουμε, την οποία αναπαράγουμε από το περιοδικό που αναφέραμε.
Παραθέτουμε αυτό το τραγούδι σε βίντεο και όπως μας πληροφορεί ο συντάκτης του περιοδικού Κώστας Καντούνης, αυτή η ηχογράφηση «έγινε η αφορμή να έρθουμε κοντά στην ταπεινή μαχήτρια –και ερμηνεύτρια του τραγουδιού- και στον σύζυγο της, οικονομολόγο Κώστα Λαφίτη, ο οποίος διέφυγε στο εξωτερικό όταν τον κατέδωσαν για την συνδρομή του στη διάσωση των πολιτικών κρατουμένων που απέδρασαν από τα Βούρλα το 1955».
Παραθέτουμε το δημοσίευμα που αφορά την συνέντευξη της αντάρτισσας Κατερίνας Τέντα.
Απόψε θα πλαγιάσουμε
Ηταν 3 Ιούνη όταν φτάσαμε στο σπίτι της στο Μαρούσι. Δεν γνωρίζαμε -ούτε και εκείνη θυμήθηκε εκ πρώτης- ότι ήταν 3 Ιούνη του 1946 όταν, σε ηλικία 15 ετών, έφυγε από το πατρικό της στον Αλμυρό Μαγνησίας, για να επιστρέφει 28 χρόνια αργότερα. Η Κατίνα Τέντα Λατίφη συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση («Αετόπουλα», ΕΠΟΝ, Εφεδρικό ΕΛΑΣ). Μετά τη συνθήκη της Βάρκιζας είδε φασίστες, παρακρατικούς και ταγματασφαλίτες να μπαίνουν στο σπίτι της, φυλακίστηκε και εξορίστηκε στη Γαύδο και την Ικαρία. Μετά την αποφυλάκισή της, λόγω του νεαρού της ηλικίας της, συνελήφθη εκ νέου στον Πειραιά και τότε δραπέτευσε για να ενταχθεί στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδος.
Στο Βίτσι και στον Γράμμο γνώρισε την απόλυτη βία, τραυματίστηκε από τις πρώτες ναπάλμ, είδε συντρόφισσες και συντρόφους να πέφτουν αιμόφυρτοι αλλά να μη χάνουν την ελπίδα, και να τραγουδούν μέχρι τελευταίας ανάσας για τη νίκη. Τότε ήρθε και σε επαφή με τον Πέτρο Κόκκαλη, ενώ μετά την ήττα του ΔΣΕ κατέφυγε στις ανατολικές χώρες. Το 1952, μετέχοντας στην ομάδα του Μπελογιάννη, κατέβηκε κρυφά στην Αθήνα για δυο χρόνια, ενώ στη συνέχεια διέφυγε ξανά στη Μόσχα, στο Βουκουρέστι (εκεί γνώρισε και τον σύζυγό της) και στο Παρίσι.
- Να ξεκινήσουμε από τα εύκολα και να μας πείτε δυο λόγια για το τραγούδι που ακούσαμε;
- Πηγαίνω στον Γράμμο κάθε χρόνο. Όχι σαν προσκύνημα. Αλλά πέρασα την εφηβεία μου εκεί. Γράμμος - Βίτσι. Ξέρω κάθε τάφο, κάθε σημείο που χάθηκαν φίλοι, φίλες, σύντροφοι. Είχα πάει πριν από 8 περίπου χρόνια και ένας φίλος, ο αρχιτέκτονας ο Κολιόπουλος, με προέτρεψε να το τραγουδήσω και το έγραψαν πολύ πρόχειρα με ένα μαγνητόφωνο. Δεν το έλεγα εγώ αυτό το τραγούδι τότε. Το τραγουδούσε μια αντάρτισσα σε απελπιστική κατάσταση. Είχε χτυπηθεί στο κεφάλι, ήταν με τα μυαλά έξω και εμείς την κουβαλούσαμε μέσα στη βροχή και τους όλμους. Χαμός. Μα εκείνη το τραγουδούσε. Δεν ξέρω πώς έβρισκε αυτή τη δύναμη, δεν εξηγείται βιολογικά. Φώναζε «πάμε αδελφούλες μου, θα νικήσουμε» και συνέχιζε να τραγουδά. Ξάφνου έπεσε μια αστραπή κοντά μας και έσβησε. Το τραγουδώ για να τη θυμάμαι. Για να θυμάμαι τη δύναμή της.
- Έχετε ζήσει την εθνική αντίσταση, τον εμφύλιο, διωγμούς, ταξική πάλη και διχασμό. Πώς νιώθετε όταν ηχούν αυτά τα τραγούδια σήμερα;
- Ακούστε, όταν πρωτομίλησα με την Αφροδίτη Μάνου που μου είπε για τη συλλογή σας, αναρωτήθηκα «ενδιαφέρουν αυτά τα τραγούδια σήμερα; Μήπως τρομάξει ο κόσμος;». Όμως, είναι αλήθεια, υπάρχει διχασμός και σήμερα. Αν είχα τη δυνατότητα να αλλάξω κάτι άμεσα σε αυτόν τον τόπο, θα έβαζα μαθήματα συνεργασίας και συναδέλφωσης στα σχολεία. Να μάθουμε να αποδεχόμαστε το διαφορετικό και να συμπράττουμε. Αυτή είναι η μεγάλη πληγή του έθνους μας. Και η μεγάλη πληγή της Αριστερός, που είναι στα χίλια κομμάτια σπασμένη. Αν ρωτήσεις εμένα, παρότι έχω φίλους σε διάφορα κόμματα, δεν ανήκω πουθενά. Και οι περισσότεροι, στρατιές ολόκληρες αγωνιστών, είναι εκτός. Και μιλάω για νέους, όχι για εμάς που είμαστε μουσειακά πρόσωπα.
- Διασπασμένη, λέτε, η Αριστερά. Έχει σκοπό και στόχους;
- Είτε με φιλελεύθερες είτε με πιο σοσιαλιστικές κυβερνήσεις η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια σύμπραξη καπιταλιστικών κρατών. Από τη στιγμή που έφυγε ο αντίποδας της Σοβιετικής Ένωσης έγινε μια ανοιχτή λεωφόρος για τους καπιταλιστές. Ακολούθησε η παγκοσμιοποίηση και αυτό που μας σημάδευε με όπλα παλιά έγινε ένας αόρατος, υπόγειος, σκληρός και άγριος εχθρός. Η Αριστερά δεν συνέλαβε την αλλαγή. Ήταν μαθημένη να έχει πλάτες. Άλλοι τον Τσαουσέσκου και άλλοι την ΕΣΣΔ. Και πού είναι σήμερα η αντιπολίτευση της ενωμένης Αριστεράς; Δεν θα έπρεπε να υπάρχει μια ευρωπαϊκή πανομοσπονδία εργατών και κινημάτων; Να σου κηρύσσει μια απεργία από την Σουηδία μέχρι το τελευταίο νησί της Ιταλίας και τη Γαύδο και να διαλύει τους τραπεζίτες; Αυτό θα ήταν πυρηνική βόμβα. Θα είχαμε τότε την κρίση;
- Αυτά ισχύουν και για το ΚΚΕ, για το οποίο αγωνιστήκατε δεκαετίες ολόκληρες;
- Έζησα μέσα στη Μόσχα και είδα τα πάντα. Διαταγές ακόμη και μέχρι για το ποιος θα είναι φύλακας στην Κύπρο ή στην επιτροπή στο Παγκράτι. Έχω ξεκαθαρίσει τη θέση μου με το ΚΚΕ και δεν με έχουν διαγράψει. Τρέφω σεβασμό, γιατί όλη τη ζωή μου την πέρασα μες στο ΚΚΕ και μάτωσα γι’ αυτό. Αλλά θεωρώ ότι δεν μπορείς να λες λαϊκή εξουσία με βάση καπιταλιστική. Το ΚΚΕ ζει με ένα όραμα. Αλλά η πραγματικότητα έχει ανάγκη από επίθεση τώρα.
- Η σημερινή κυβέρνηση που μιλά στο όνομα της Αριστεράς;
- Η σημερινή κυβέρνηση δεν ξέρει ούτε η ίδια τι θέλει. Εγώ από ποιον να ζητήσω ευθύνες; Από τον Σαμαρά, τον Καραμανλή; Αυτοί ήταν αντίπαλοί μου. Ήταν ο στόχος μου. Από τους δικούς μου πρέπει να ζητήσω. Με αυτούς έζησα. Παιδί μου εμείς κοντεύουμε αιώνα ζωής πλέον. Εγώ αυτή τη στιγμή, να σου πω την αλήθεια, λυπάμαι και τον Τσίπρα. Αν με ρωτήσεις αν είμαι με τον ΣΥΡΙΖΑ θα σου πω με ποιον απ’ όλους; Τους γνωρίζω. Μαζί τρώγαμε ψωμί. Εγώ θέλω τον σοσιαλισμό όπως τον θέλω εγώ. Αν τον κάνεις, θα είμαι μαζί σου. Και στην ηλικία μου θα πάρω τουφέκι.
- Αν σας ρωτούσε ένας νέος άνθρωπος τι στάση πρέπει να κρατήσει σήμερα, τι θα του λέγατε;
- Δύσκολη ερώτηση. Εμείς ήμασταν στρατευμένοι, δεν ήταν θέμα επιλογής. Το δόντι μου έσπασε από το πυροβολικό. Η πρώτη ναπάλμ στον Γράμμο έπεσε δίπλα μας. Τα θραύσματα μας έκαψαν δυο φορές. Μια ζωή εκεί. Αλλά είχαμε ευγένεια. Μας φώναζε ο στρατός στις γυναίκες διάφορα. Αλλά ποτέ, ποτέ, ποτέ δεν πήρα ούτε και καμιά συντρόφισσα το χωνί να πούμε τη Φρειδερίκη πόρνη. Λέγαμε και κάναμε πάντα αυτό που πρέπει, ενώ μας σφάζανε. Σήμερα βλέπω μια φθορά που δεν θέλω να με αγγίξει. Ας πάρουν σήμερα οι νέοι τη σκυτάλη και χωρίς εμάς, χωρίς πρωτοπορίες. Και ας κάνουν και λάθη. Θα είμαστε μαζί τους.
Κώστας Λατίφης: Οι άνθρωποι των υλικών συμφερόντων, του καπιταλισμού, είναι αλληλέγγυοι μεταξύ τους. Για όλα δυστυχώς ευθύνεται η κτηνώδης, ατελής φύση του ανθρώπου. Βλέπω και σήμερα παιδιά από τον εξωκοινοβουλευτικό, κυρίως, χώρο που αγωνίζονται μαχητικά και εμείς, ως παιδιά της κατοχής, της παλιάς γενιάς, τους χειροκροτούμε γιατί είναι μια αντίσταση σε κάθε τι στρεβλό. Τους λέω «μπράβο, προχωρήστε αλλά με προσοχή να γίνονται όλα συλλογικά». Παρά το σκοτάδι, υπάρχουν αγνοί άνθρωποι που θα βάλουν τον αγώνα πάνω από τα συμφέροντά τους. Γι’ αυτούς τους λίγους ανθρώπους θα πρέπει να ελπίζετε και να μην το βάζετε κάτω.
Ηχογραφήθηκε πριν 8 χρόνια στον Γράμμο στο σημείο όπου οι βόμβες ναπάλμ έκαιγαν μαχητές του ΔΣΕ. Επίσης είναι συγκλονιστική και η συνέντευξη της που δημοσιεύουμε, την οποία αναπαράγουμε από το περιοδικό που αναφέραμε.
Παραθέτουμε αυτό το τραγούδι σε βίντεο και όπως μας πληροφορεί ο συντάκτης του περιοδικού Κώστας Καντούνης, αυτή η ηχογράφηση «έγινε η αφορμή να έρθουμε κοντά στην ταπεινή μαχήτρια –και ερμηνεύτρια του τραγουδιού- και στον σύζυγο της, οικονομολόγο Κώστα Λαφίτη, ο οποίος διέφυγε στο εξωτερικό όταν τον κατέδωσαν για την συνδρομή του στη διάσωση των πολιτικών κρατουμένων που απέδρασαν από τα Βούρλα το 1955».
Παραθέτουμε το δημοσίευμα που αφορά την συνέντευξη της αντάρτισσας Κατερίνας Τέντα.
«...Ας έρθει ο χάρος για να δει με τι κορμιά θα μπλέξει Ας έρθει κι ας διαλέξει πριν μπει στην μαύρη γη...»
Απόψε θα πλαγιάσουμε
Ηταν 3 Ιούνη όταν φτάσαμε στο σπίτι της στο Μαρούσι. Δεν γνωρίζαμε -ούτε και εκείνη θυμήθηκε εκ πρώτης- ότι ήταν 3 Ιούνη του 1946 όταν, σε ηλικία 15 ετών, έφυγε από το πατρικό της στον Αλμυρό Μαγνησίας, για να επιστρέφει 28 χρόνια αργότερα. Η Κατίνα Τέντα Λατίφη συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση («Αετόπουλα», ΕΠΟΝ, Εφεδρικό ΕΛΑΣ). Μετά τη συνθήκη της Βάρκιζας είδε φασίστες, παρακρατικούς και ταγματασφαλίτες να μπαίνουν στο σπίτι της, φυλακίστηκε και εξορίστηκε στη Γαύδο και την Ικαρία. Μετά την αποφυλάκισή της, λόγω του νεαρού της ηλικίας της, συνελήφθη εκ νέου στον Πειραιά και τότε δραπέτευσε για να ενταχθεί στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδος.
Στο Βίτσι και στον Γράμμο γνώρισε την απόλυτη βία, τραυματίστηκε από τις πρώτες ναπάλμ, είδε συντρόφισσες και συντρόφους να πέφτουν αιμόφυρτοι αλλά να μη χάνουν την ελπίδα, και να τραγουδούν μέχρι τελευταίας ανάσας για τη νίκη. Τότε ήρθε και σε επαφή με τον Πέτρο Κόκκαλη, ενώ μετά την ήττα του ΔΣΕ κατέφυγε στις ανατολικές χώρες. Το 1952, μετέχοντας στην ομάδα του Μπελογιάννη, κατέβηκε κρυφά στην Αθήνα για δυο χρόνια, ενώ στη συνέχεια διέφυγε ξανά στη Μόσχα, στο Βουκουρέστι (εκεί γνώρισε και τον σύζυγό της) και στο Παρίσι.
- Να ξεκινήσουμε από τα εύκολα και να μας πείτε δυο λόγια για το τραγούδι που ακούσαμε;
- Πηγαίνω στον Γράμμο κάθε χρόνο. Όχι σαν προσκύνημα. Αλλά πέρασα την εφηβεία μου εκεί. Γράμμος - Βίτσι. Ξέρω κάθε τάφο, κάθε σημείο που χάθηκαν φίλοι, φίλες, σύντροφοι. Είχα πάει πριν από 8 περίπου χρόνια και ένας φίλος, ο αρχιτέκτονας ο Κολιόπουλος, με προέτρεψε να το τραγουδήσω και το έγραψαν πολύ πρόχειρα με ένα μαγνητόφωνο. Δεν το έλεγα εγώ αυτό το τραγούδι τότε. Το τραγουδούσε μια αντάρτισσα σε απελπιστική κατάσταση. Είχε χτυπηθεί στο κεφάλι, ήταν με τα μυαλά έξω και εμείς την κουβαλούσαμε μέσα στη βροχή και τους όλμους. Χαμός. Μα εκείνη το τραγουδούσε. Δεν ξέρω πώς έβρισκε αυτή τη δύναμη, δεν εξηγείται βιολογικά. Φώναζε «πάμε αδελφούλες μου, θα νικήσουμε» και συνέχιζε να τραγουδά. Ξάφνου έπεσε μια αστραπή κοντά μας και έσβησε. Το τραγουδώ για να τη θυμάμαι. Για να θυμάμαι τη δύναμή της.
- Έχετε ζήσει την εθνική αντίσταση, τον εμφύλιο, διωγμούς, ταξική πάλη και διχασμό. Πώς νιώθετε όταν ηχούν αυτά τα τραγούδια σήμερα;
- Ακούστε, όταν πρωτομίλησα με την Αφροδίτη Μάνου που μου είπε για τη συλλογή σας, αναρωτήθηκα «ενδιαφέρουν αυτά τα τραγούδια σήμερα; Μήπως τρομάξει ο κόσμος;». Όμως, είναι αλήθεια, υπάρχει διχασμός και σήμερα. Αν είχα τη δυνατότητα να αλλάξω κάτι άμεσα σε αυτόν τον τόπο, θα έβαζα μαθήματα συνεργασίας και συναδέλφωσης στα σχολεία. Να μάθουμε να αποδεχόμαστε το διαφορετικό και να συμπράττουμε. Αυτή είναι η μεγάλη πληγή του έθνους μας. Και η μεγάλη πληγή της Αριστερός, που είναι στα χίλια κομμάτια σπασμένη. Αν ρωτήσεις εμένα, παρότι έχω φίλους σε διάφορα κόμματα, δεν ανήκω πουθενά. Και οι περισσότεροι, στρατιές ολόκληρες αγωνιστών, είναι εκτός. Και μιλάω για νέους, όχι για εμάς που είμαστε μουσειακά πρόσωπα.
- Διασπασμένη, λέτε, η Αριστερά. Έχει σκοπό και στόχους;
- Είτε με φιλελεύθερες είτε με πιο σοσιαλιστικές κυβερνήσεις η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια σύμπραξη καπιταλιστικών κρατών. Από τη στιγμή που έφυγε ο αντίποδας της Σοβιετικής Ένωσης έγινε μια ανοιχτή λεωφόρος για τους καπιταλιστές. Ακολούθησε η παγκοσμιοποίηση και αυτό που μας σημάδευε με όπλα παλιά έγινε ένας αόρατος, υπόγειος, σκληρός και άγριος εχθρός. Η Αριστερά δεν συνέλαβε την αλλαγή. Ήταν μαθημένη να έχει πλάτες. Άλλοι τον Τσαουσέσκου και άλλοι την ΕΣΣΔ. Και πού είναι σήμερα η αντιπολίτευση της ενωμένης Αριστεράς; Δεν θα έπρεπε να υπάρχει μια ευρωπαϊκή πανομοσπονδία εργατών και κινημάτων; Να σου κηρύσσει μια απεργία από την Σουηδία μέχρι το τελευταίο νησί της Ιταλίας και τη Γαύδο και να διαλύει τους τραπεζίτες; Αυτό θα ήταν πυρηνική βόμβα. Θα είχαμε τότε την κρίση;
- Αυτά ισχύουν και για το ΚΚΕ, για το οποίο αγωνιστήκατε δεκαετίες ολόκληρες;
- Έζησα μέσα στη Μόσχα και είδα τα πάντα. Διαταγές ακόμη και μέχρι για το ποιος θα είναι φύλακας στην Κύπρο ή στην επιτροπή στο Παγκράτι. Έχω ξεκαθαρίσει τη θέση μου με το ΚΚΕ και δεν με έχουν διαγράψει. Τρέφω σεβασμό, γιατί όλη τη ζωή μου την πέρασα μες στο ΚΚΕ και μάτωσα γι’ αυτό. Αλλά θεωρώ ότι δεν μπορείς να λες λαϊκή εξουσία με βάση καπιταλιστική. Το ΚΚΕ ζει με ένα όραμα. Αλλά η πραγματικότητα έχει ανάγκη από επίθεση τώρα.
- Η σημερινή κυβέρνηση που μιλά στο όνομα της Αριστεράς;
- Η σημερινή κυβέρνηση δεν ξέρει ούτε η ίδια τι θέλει. Εγώ από ποιον να ζητήσω ευθύνες; Από τον Σαμαρά, τον Καραμανλή; Αυτοί ήταν αντίπαλοί μου. Ήταν ο στόχος μου. Από τους δικούς μου πρέπει να ζητήσω. Με αυτούς έζησα. Παιδί μου εμείς κοντεύουμε αιώνα ζωής πλέον. Εγώ αυτή τη στιγμή, να σου πω την αλήθεια, λυπάμαι και τον Τσίπρα. Αν με ρωτήσεις αν είμαι με τον ΣΥΡΙΖΑ θα σου πω με ποιον απ’ όλους; Τους γνωρίζω. Μαζί τρώγαμε ψωμί. Εγώ θέλω τον σοσιαλισμό όπως τον θέλω εγώ. Αν τον κάνεις, θα είμαι μαζί σου. Και στην ηλικία μου θα πάρω τουφέκι.
- Αν σας ρωτούσε ένας νέος άνθρωπος τι στάση πρέπει να κρατήσει σήμερα, τι θα του λέγατε;
- Δύσκολη ερώτηση. Εμείς ήμασταν στρατευμένοι, δεν ήταν θέμα επιλογής. Το δόντι μου έσπασε από το πυροβολικό. Η πρώτη ναπάλμ στον Γράμμο έπεσε δίπλα μας. Τα θραύσματα μας έκαψαν δυο φορές. Μια ζωή εκεί. Αλλά είχαμε ευγένεια. Μας φώναζε ο στρατός στις γυναίκες διάφορα. Αλλά ποτέ, ποτέ, ποτέ δεν πήρα ούτε και καμιά συντρόφισσα το χωνί να πούμε τη Φρειδερίκη πόρνη. Λέγαμε και κάναμε πάντα αυτό που πρέπει, ενώ μας σφάζανε. Σήμερα βλέπω μια φθορά που δεν θέλω να με αγγίξει. Ας πάρουν σήμερα οι νέοι τη σκυτάλη και χωρίς εμάς, χωρίς πρωτοπορίες. Και ας κάνουν και λάθη. Θα είμαστε μαζί τους.
Κώστας Λατίφης: Οι άνθρωποι των υλικών συμφερόντων, του καπιταλισμού, είναι αλληλέγγυοι μεταξύ τους. Για όλα δυστυχώς ευθύνεται η κτηνώδης, ατελής φύση του ανθρώπου. Βλέπω και σήμερα παιδιά από τον εξωκοινοβουλευτικό, κυρίως, χώρο που αγωνίζονται μαχητικά και εμείς, ως παιδιά της κατοχής, της παλιάς γενιάς, τους χειροκροτούμε γιατί είναι μια αντίσταση σε κάθε τι στρεβλό. Τους λέω «μπράβο, προχωρήστε αλλά με προσοχή να γίνονται όλα συλλογικά». Παρά το σκοτάδι, υπάρχουν αγνοί άνθρωποι που θα βάλουν τον αγώνα πάνω από τα συμφέροντά τους. Γι’ αυτούς τους λίγους ανθρώπους θα πρέπει να ελπίζετε και να μην το βάζετε κάτω.
Δημοσίευση σχολίου