{[['
']]}
']]}
1956-Η ΚΑΘΑΙΡΕΣΗ
Η Ασφάλεια συγκεντρώνει πληροφορίες επί του θέματος από τα δημοσιεύματα των αθηναϊκών εφημερίδων που αρχίζουν να γράφουν σχετικά κατά το τρίτο δεκαήμερο του Μαρτίου.
Οι πληροφορίες ήταν συγκεχυμένες και εν πολλοίς φουσκωμένες. Γινόταν λόγος για καθαίρεση του Ζαχαριάδη, έπειτα από παρέμβαση της Κομινφόρμ, για τα γεγονότα της Τασκένδης, τα οποία όμως είχαν συμβεί τον Σεπτέμβριο του 1955.
Στη συνέχεια, όταν θα υπάρξουν επίσημες ανακοινώσεις από το ΚΚΕ και τους ραδιοσταθμούς των χωρών των Λαϊκών Δημοκρατιών θα γίνει αναπαραγωγή τους.
Αλλά και πάλι, λίγο αργότερα, καθώς δεν θα υπάρχει κάποια δημόσια εμφάνιση ή δήλωση του Ζαχαριάδη, θα αρχίσουν τα μυθεύματα: διέφυγε στην Ελβετία, καταζητείται από τις Αρχές των ανατολικών χωρών, κατέφυγε στη Γαλλία, έχει καταθέσεις σε τράπεζες του εξωτερικού, συνελήφθη από τους Ρώσους και κλείστηκε σε στρατόπεδο κ,ο.κ.
Παράλληλα με τα δημοσιεύματα των εφημερίδων η Ασφάλεια συγκεντρώνει πληροφορίες για τον Ζαχαριάδη κι από άλλες δύο πηγές. Η μία είναι οι επαναπατρισθέντες πολιτικοί πρόσφυγες, οι οποίοι περνούν -μηδενός εξαιρουμένου- από την ΚΥΠ και δίνουν καταθέσεις για όλα όσα γνωρίζουν, για όλα όσα έζησαν στις χώρες των Λαϊκών Δημοκρατιών και την ΕΣΣΔ.
Η δεύτερη αφορά την υποκλοπή αλληλογραφίας. Οι πολίτικοι πρόσφυγες αλληλογραφούσαν με τις οικογένειες τους στην Ελλάδα και ορισμένοι από αυτούς, μετά την καθαίρεση Ζαχαριάδη, έγραφαν στους δικούς τους τη γνώμη τους για όσα είχαν συμβεί.
Ετσι έδιναν την ευκαιρία στην Ασφάλεια, που ήλεγχε όλη την αλληλογραφία των σεσημασμένων κομμουνιστών και αριστερών, να αντλεί πληροφορίες από πρώτο χέρι.
Το ενδιαφέρον στην τακτική των διωκτικών αρχών έναντι του κομμουνισμού είναι ότι ενώ μπορούσαν να παρακρατούν τα γράμματα (κατά κανόνα αυτό έκαναν), στη συγκεκριμένη περίπτωση τα άφηναν να φτάνουν στους παραλήπτες. Ετσι, άφηναν να διαχέεται η διάσπαση και στο εσωτερικό των κομμουνιστών εντός Ελλάδος.
Μια τρίτη πηγή άντλησης υλικού, η οποία όμως δεν αφορούσε άμεσα αλλά έμμεσα τον Ζαχαριάδη, ήταν οι αντιδράσεις των κομμουνιστών στην Ελλάδα για την καθαίρεσή του. Στον φάκελο του ηγέτη του ΚΚΕ βρίσκουμε υλικό προκηρύξεων που κυκλοφόρησαν γι’ αυτό το θέμα. Πρόκειται για άγνωστο υλικό, το οποίο θα εντάξουμε σε μια μελέτη που θα δημοσιοποιήσουμε προσεχώς από την «Εφ.Συν.», για τις σιωπηρές και ανοιχτές διασπάσεις του ΚΚΕ και το πώς αυτές καταγράφηκαν από τις αρχές Ασφαλείας.
1957-Η ΔΙΑΓΡΑΦΗ
Ο Νίκος Ζαχαριάδης διαγράφηκε από μέλος του ΚΚΕ στην 7η Ολομέλεια της Κ.Ε. του κόμματος που συνεδρίασε το διάστημα 18-24 Φεβρουάριου του 1957. Στην Ολομέλεια αυτή παραβρέθηκε και μίλησε, σε αντίθεση με την 6η Ολομέλεια στην οποία προτίμησε να μην παραστεί. Η διαγραφή του φαίνεται ότι συζητιόταν ανοιχτά μέσα στις τάξεις του ΚΚΕ και έτσι δικαιολογείται το ότι οι αθηναϊκές εφημερίδες έγραφαν γι’ αυτό το ενδεχόμενο πριν συνεδριάσει η Ολομέλεια. Οταν η διαγραφή ανακοινώθηκε, όπως ήταν αναμενόμενο, δημοσιεύτηκε και στις εντός Ελλάδος εφημερίδες.
Η Ασφάλεια γνωρίζοντας ότι το θέμα Ζαχαριάδη δίχαζε τους Ελληνες κομμουνιστές και αριστερούς άρχισε να συγκεντρώνει στοιχεία για τις παρατάξεις που διαμορφώνονταν, για τους αποκατασταθέντες που επί Ζαχαριάδη είχαν απομακρυνθεί από το κόμμα και την εσωκομματική στάση (ζαχαριαδικοί- αντίζαχαριαδικοί κ.λπ.), κυρίως των στελεχών, αλλά όχι μόνο.
Ταυτόχρονα αναζητεί τρόπους να παρέμβει στη διαμάχη και να την ενισχύσει. Εχουμε ήδη αναφέρει ότι αυτό το έκανε αφήνοντας τα γράμματα των πολιτικών προσφύγων να φτάνουν στους παραλήπτες τους στην Ελλάδα. Στις 12 Αυγούστου του 1957 δόθηκε και επισήμως σχετική εντολή από τον υφυπουργό Εσωτερικών (σ’ αυτό το υπουργείο ανήκε τότε το μετέπειτα υπουργείο Δημόσιας Τάξης) Νίκο Αθανασίου. Την παραθέτουμε ολόκληρη:
«Απόρρητος
ΓΕΝ. Δ/ΣΙΣ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ ΚΑΙ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ ΠΟΛΕΩΝ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Β' ΕΘΝ. ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
Προς 1) Τας Διοικήσεις Χωροφυλακής, 2) Τας Αστυνομικός Δ/νσεις του Κράτους και 3) Τα Κέντρα Αλλοδαπών Αθηνών, Στερεός Ελλάδος και Θεσσαλονίκης.
“Περί Προωθήσεως επιστολών με περιεχόμενον υπέρ του τέως αρχηγού του Κ.Κ.Ε. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ”
Ως γνωστόν διά της αποφάσεως της 7ης Ευρείας Ολομέλειας της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε. ο Αρχηγός του Κ.Κ.Ε. και οι στενοί συνεργάται του εξεδιώχθησαν από την Κ.Ε. του Κόμματος κατηγορηθέντες επί σεχταρισμώ και προσωπολατρία.
Πλείστοι όμως των εις το Παραπέτασμα διαβιούντων Κ/Σ εξακολουθούν να παραμένουν πιστοί εις τον καθαιρεθέντα αρχηγόν του Κ.Κ.Ε. και είναι αντίθετοι προς την νέαν κομμουνιστικήν ηγεσίαν.
Οι παραμένοντες ούτω ως οπαδοί του ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ αποστέλλουν εις τους εν Ελλάδι συγγενείς των και ιδία εις φυλακισμένους και εν εκτοπίσει διατελούντας κομ/στάς επιστολάς με περιεχόμενον εναντίον της νέας ηγεσίας του Κ.Κ.Ε. και υπέρ του τέως αρχηγού αυτού Νίκου ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ.
Σκόπιμον κρίνομεν, από εθνικής πλευράς, όπως αι επιστολαί με τοιούτον περιεχόμενον φθάνουν ασφαλώς εις τους παραλήπτας ίνα ούτω δημιουργούνται παρατάσεις της υφιστάμενης διχοστασίας και διαμάχης μεταξύ των οπαδών του Ζαχαριάδη αφ’ ενός και της νέας ηγεσίας του Κ.Κ.Ε. αφ" ετέρου.
Εν Αθήναις τη 12 Αυγούστου 1957
Ο Υφυπουργός ΝΙΚΟΣ Β. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Κοινοποίησις:
1) Αρχηγείον Β. Χωροφυλακής
2) Αρχηγείον Αστυν. Πόλεων
3) Κ.Υ.Π.
4) Επιθεωρήσεις Χωρ/κής
5) Ανωτέρας Δ/σεις Χωρ/κής
6) Δ/νσιν Αλλοδαπών Υπουργείου
7) Παρ’ ημίν Α' και Γ Τμήματα»
ΓΕΝ. Δ/ΣΙΣ ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΗΣ ΚΑΙ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ ΠΟΛΕΩΝ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΙΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Β' ΕΘΝ. ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
Προς 1) Τας Διοικήσεις Χωροφυλακής, 2) Τας Αστυνομικός Δ/νσεις του Κράτους και 3) Τα Κέντρα Αλλοδαπών Αθηνών, Στερεός Ελλάδος και Θεσσαλονίκης.
“Περί Προωθήσεως επιστολών με περιεχόμενον υπέρ του τέως αρχηγού του Κ.Κ.Ε. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ”
Ως γνωστόν διά της αποφάσεως της 7ης Ευρείας Ολομέλειας της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε. ο Αρχηγός του Κ.Κ.Ε. και οι στενοί συνεργάται του εξεδιώχθησαν από την Κ.Ε. του Κόμματος κατηγορηθέντες επί σεχταρισμώ και προσωπολατρία.
Πλείστοι όμως των εις το Παραπέτασμα διαβιούντων Κ/Σ εξακολουθούν να παραμένουν πιστοί εις τον καθαιρεθέντα αρχηγόν του Κ.Κ.Ε. και είναι αντίθετοι προς την νέαν κομμουνιστικήν ηγεσίαν.
Οι παραμένοντες ούτω ως οπαδοί του ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ αποστέλλουν εις τους εν Ελλάδι συγγενείς των και ιδία εις φυλακισμένους και εν εκτοπίσει διατελούντας κομ/στάς επιστολάς με περιεχόμενον εναντίον της νέας ηγεσίας του Κ.Κ.Ε. και υπέρ του τέως αρχηγού αυτού Νίκου ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ.
Σκόπιμον κρίνομεν, από εθνικής πλευράς, όπως αι επιστολαί με τοιούτον περιεχόμενον φθάνουν ασφαλώς εις τους παραλήπτας ίνα ούτω δημιουργούνται παρατάσεις της υφιστάμενης διχοστασίας και διαμάχης μεταξύ των οπαδών του Ζαχαριάδη αφ’ ενός και της νέας ηγεσίας του Κ.Κ.Ε. αφ" ετέρου.
Εν Αθήναις τη 12 Αυγούστου 1957
Ο Υφυπουργός ΝΙΚΟΣ Β. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Κοινοποίησις:
1) Αρχηγείον Β. Χωροφυλακής
2) Αρχηγείον Αστυν. Πόλεων
3) Κ.Υ.Π.
4) Επιθεωρήσεις Χωρ/κής
5) Ανωτέρας Δ/σεις Χωρ/κής
6) Δ/νσιν Αλλοδαπών Υπουργείου
7) Παρ’ ημίν Α' και Γ Τμήματα»
ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Με την ίδια τακτική που έχουμε προαναφέρει, όλο το επόμενο διάστημα μετά το 1957 η Ασφάλεια συνέχιζε να συγκεντρώνει στοιχεία και, κατά το δυνατόν, να παρεμβαίνει στα εσωτερικά του ΚΚΕ και της Αριστεράς εντός και εκτός της χώρας.
Το σπουδαιότερο, όμως, γεγονός που κινητοποίησε τις Αρχές και πήρε μεγάλη δημοσιότητα ήταν η απόπειρα του Νίκου Ζαχαριάδη να επιστρέψει στην Ελλάδα και να δικαστεί εφόσον υπήρχαν εν ισχύι σε βάρος του κατηγορίες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε τότε στη δημοσιότητα το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών (υπουργός ήταν ο Ευάγγελος Αβέρωφ), στις 10 Μαρτίου 1962 ο Νίκος Ζαχαριάδης επισκέφτηκε την ελληνική πρεσβεία στη Μόσχα και επέδωσε μία επιστολή προς τον εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών, από τον οποίο ζητούσε να πληροφορηθεί αν υπήρχαν εκκρεμείς κατηγορίες σε βάρος του. Στην περίπτωση που υπήρχαν, ζητούσε να του δοθεί η δυνατότητα να επιστρέψει στην Ελλάδα και να δικαστεί.
Η επιστολή, όπως την έδωσε στη δημοσιότητα η κυβέρνηση Καραμανλή, έφερε ημερομηνία 15 Φεβρουάριου 1962.
Οπως είναι γνωστό, οι ελληνικές αρχές δεν επέτρεψαν στον Ζαχαριάδη να γυρίσει στην Ελλάδα και η εν λόγω επιστολή του επιστράφηκε διά της ιδίας οδού ως απαράδεκτη, χωρίς να διαβιβαστεί στον αρμόδιο εισαγγελέα.
Την ίδια ώρα οι σοβιετικές αρχές έλαβαν ακόμη πιο σκληρά μέτρα εναντίον του. Τον πήραν από το Μποροβιτσί, όπου ήταν εξόριστος, τον χώρισαν από τον μικρό γιο του, Σήφη, με τον οποίο ζούσαν μαζί, και τον εξόρισαν στο Σουργκούτ της Σιβηρίας, όπου έζησε ώς τον θάνατό του.
Η επιστολή έγινε γνωστή στην Ελλάδα καθώς διοχετεύτηκε -προφανώς από την κυβέρνηση Καραμανλή- στην εφημερίδα «Απογευματινή», η οποία στις 4 Απριλίου 1962 εξέδωσε δεύτερη -έκτακτη- έκδοση, όπου η πρώτη σελίδα ήταν αφιερωμένη εξ ολοκλήρου στον Νίκο Ζαχαριάδη.
Στους «ξύλινους» τίτλους διαβάζουμε: «ΔΕΥΤΕΡΑ ΕΚΔΟΣΙΣ - Ο ΚΑΘΑΙΡΕΘΕΙΣ ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΟΥ ΚΚΕ Ν. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ ΖΗΤΕΙ ΝΑ ΕΠΙΣΤΡΕΨΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - Απηύθυνε επιστολήν προς τον Εισαγγελέα Αθηνών, δηλών ότι δέχεται όπως δικασθή - ΔΙΑΤΡΕΧΕΙ ΚΙΝΔΥΝΟΝ Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΝ ΕΝΩΣΙΝ; ΜΟΝΟΝ ΤΕΣΣΕΡΑ ΑΤΟΜΑ ΤΗΣ ΕΔΑ ΕΓΝΩΡΙΖΟΝ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΙΝ - Ο κ. ΜΠΡΙΛΛΑΚΗΣ ΤΗΝ ΕΤΗΡΗΣΕ ΜΥΣΤΙΚΗΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΕΔΡΟΝ ΤΗΣ κ. ΠΑΣΑ-ΛΙΔΗΝ».
Η πρώτη σελίδα περιέχει φωτογραφίες του Ν. Ζαχαριάδη, του προέδρου της ΕΔΑ Γιάννη Πασαλίδη, του εισαγγελέα Εφετών Αθηνών Μενέλαου Κουτσάκου και του πρεσβευτή της Σοβιετικής Ενωσης στην Αθήνα Κοριούκιν.
Την ίδια ημέρα, στις 3.30 μ.μ., το υπουργείο Δικαιοσύνης, στο οποίο προΐστατο ο Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου, έδωσε στη δημοσιότητα την επιστολή Ζαχαριάδη καθώς και ανακοίνωση στην οποία αναφερόταν το ιστορικό της υπόθεσης και η απόφαση της κυβέρνησης να απορρίψει το αίτημα του πρώην ηγέτη του ΚΚΕ.
Πρέπει να διευκρινιστεί ότι στις εφημερίδες δόθηκε δακτυλογραφημένο το κείμενο της επιστολής, ενώ στην «Απογευματινή» δόθηκε και φωτοτυπία του χειρόγραφου, που την επομένη δημοσιεύτηκε στην πρώτη σελίδα της.
Ολόκληρη η επιστολή Ζαχαριάδη έχει ως εξής:
«Προς τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών
Απευθύνομαι σε Σας με την -παράκληση να μου κάνετε γνωστό αν εκκρεμούν εναντίον μου κατηγορίες σχετικά με την κομμουνιστική επαναστατική μου δράση κατά της αστο-ταιφλικάδικης πλουτοκρατικής αντίδρασης και της υποδούλωσης της Ελλάδος στους ξένους Αμερικανούς ιμπεριαλιστές.
Στις δύσκολες στιγμές που περνά ο λαός μας και η παραμικρή συμβολή στον αγώνα του για τη λεφτεριά και την επιβίωσή του, την ειρήνη, τη δημοκρατία και το σοσιαλισμό δεν πάει χαμένη.
Πιστέβω ότι η ανασκεβή και η ανατροπή και μπροστά στα στρατοδικεία ή τα ταχτικά δικαστήρια και της ελάχιστης αντικομμουνιστικής συκοφαντίας και η υπεράσπιση της επαναστατικής τιμής και υπόληψης του λαού μας είναι έργο χρήσιμο και αναγκαίο ιδιαίτερα σήμερα.
Εφόσο θα μου κάνετε γνωστό ότι εναντίον μου εκκρεμούν κατηγορίες και εφόσο θα μου δοθεί η δυνατότητα να γυρίσω στην Ελλάδα, είμαι έτοιμος και πάλι και μπροστά στην κα-
ραμανλική δικαιοσύνη να κάνω το καθήκον μου απέναντι στο λαό που με γένησε και με δέχτηκε στις γραμμές του σαν αγωνιστή του.
Αιατελώ Ν. Ζαχαριάδης 15 Φεβρουάριου 1962 Μόσχα
Στερνόγραφο: Μετά ένα μήνα θ’ αποτανθώ στην Ελληνική Πρεσβεία της Μόσχας για να γνωρίσω την απάντησή σας».
Απευθύνομαι σε Σας με την -παράκληση να μου κάνετε γνωστό αν εκκρεμούν εναντίον μου κατηγορίες σχετικά με την κομμουνιστική επαναστατική μου δράση κατά της αστο-ταιφλικάδικης πλουτοκρατικής αντίδρασης και της υποδούλωσης της Ελλάδος στους ξένους Αμερικανούς ιμπεριαλιστές.
Στις δύσκολες στιγμές που περνά ο λαός μας και η παραμικρή συμβολή στον αγώνα του για τη λεφτεριά και την επιβίωσή του, την ειρήνη, τη δημοκρατία και το σοσιαλισμό δεν πάει χαμένη.
Πιστέβω ότι η ανασκεβή και η ανατροπή και μπροστά στα στρατοδικεία ή τα ταχτικά δικαστήρια και της ελάχιστης αντικομμουνιστικής συκοφαντίας και η υπεράσπιση της επαναστατικής τιμής και υπόληψης του λαού μας είναι έργο χρήσιμο και αναγκαίο ιδιαίτερα σήμερα.
Εφόσο θα μου κάνετε γνωστό ότι εναντίον μου εκκρεμούν κατηγορίες και εφόσο θα μου δοθεί η δυνατότητα να γυρίσω στην Ελλάδα, είμαι έτοιμος και πάλι και μπροστά στην κα-
ραμανλική δικαιοσύνη να κάνω το καθήκον μου απέναντι στο λαό που με γένησε και με δέχτηκε στις γραμμές του σαν αγωνιστή του.
Αιατελώ Ν. Ζαχαριάδης 15 Φεβρουάριου 1962 Μόσχα
Στερνόγραφο: Μετά ένα μήνα θ’ αποτανθώ στην Ελληνική Πρεσβεία της Μόσχας για να γνωρίσω την απάντησή σας».
Στις 6 Απριλίου του 1962 η εφημερίδα «Τα Νέα» δημοσίευσε τηλεφωνική συνέντευξη του Νίκου Ζαχαριάδη στον απεσταλμένο της εφημερίδας στο Βελιγράδι Ορφέα Οικονομίδη.
Ο Οικονομίδης ήταν παλιός φίλος του Ζαχαριάδη από τη δεκαετία του 1930 και ίσως ο μόνος που είχε απευθείας επικοινωνία μαζί του στη μετεμφυλιακή περίοδο. Στη συνέντευξη, ανάμεσα σε άλλα, ο Ν. Ζαχαριάδης έλεγε: «Το γράμμα μου αυτό, με τέτοιο βασικό περιεχόμενο, δόθηκε στην Ελληνική πρεσβεία της Μόσχας την 1η του περασμένου Φλεβάρη για να το διαβιβάση στον προορισμό του. Για τον λόγο αυτό θα επισκεφθώ και πάλι την πρεσβεία της Μόσχας για να πληροφορηθώ την απάντησι του εισαγγελέα Πλημμελειοδικών της Αθήνας». Και πρόσθετε: «Πάντα αισθανόμουνα ένα βάρος γιατί εγώ, ο κύριος “ένοχος” -το ένοχος βέβαια σε εισαγωγικά-, έμεινα λεύτερος, ενώ άλλοι, πολλοί αγωνιστές βρίσκονται στις φυλακές και στην εξορία. Επειτα, να σας πω την αλήθεια, γέρασα. Πάτησα κιόλας τα εξήντα και θέλω να πεθάνω στην Ελλάδα». Αναφερόμενος δε στο ΚΚΕ διευκρίνιζε: «Θέλω να ξεκαθαρίσω με την ευκαιρία αυτή τα εξής, για να μην υπάρξη καμμιά παρανόησι για το διάβημά μου: Με το ΚΚΕ δεν έχω κανένα ανοιχτό λογαριασμό και δεν θα επιτρέψω να γίνη καμμιά εκμετάλλευσι, ούτε σε βάρος του ΚΚΕ, ούτε σε βάρος του αγώνα του λαού μας, ούτε σε βάρος του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος».
Οταν δημοσιοποιήθηκε από την κυβέρνηση η επιστολή Ζαχαριάδη, η ΕΔΑ και το ΚΚΕ αντέδρασαν πολύ βίαια εναντίον του πρώην κομμουνιστή ηγέτη. Στις 5 Απριλίου 1962 η «Αυγή» φιλοξένησε το θέμα υπό τον τίτλο: «ΓΙΑ ΝΑ ΤΡΟΦΟΔΟΤΗΘΟΥΝ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ - Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΕ ΚΑΤΑΦΕΥΓΕΙ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ -Μέσω της ελληνικής πρεσβείας της Μόσχας διεβιβάσθη επιστολή του προς τον εισαγγελέα Πλημμελειοδικών».
Στην επιστολή Ζαχαριάδη η ηγεσία του ΚΚΕ αντέδρασε με ανακοίνωση της Κ.Ε. η οποία εκφωνήθηκε από τον κομματικό ραδιοσταθμό και δημοσιεύτηκε στον ελληνικό Τύπο.
Μαζί με τον Ζαχαριάδη κατηγορούσε και τον Βαφειάδη που εκείνο το διάστημα είχε εμφανίσει μια κινητικότητα. «Ταυτόχρονα με την επίθεση της κυβέρνησης και των οργάνων της, εντείνουν και τη δική τους προβοκατόρικη δράση ενάντια στο ΚΚΕ και οι ξεσκεπασμένοι εχθροί του Νίκος Ζαχαριάδης και Μάρκος Βαφειάδης», έλεγε ανάμεσα σε άλλα η ανακοίνωση της Κ.Ε. του ΚΚΕ.
Από τη δική τους πλευρά -μετά την απόρριψη του αιτήματος Ζαχαριάδη από την κυβέρνηση- οι διωκτικές αρχές κινητοποιήθηκαν, κατ' αρχάς για τη σύλληψή του στην περίπτωση που έφτανε σε κάποιο ελληνικό συνοριακό σταθμό.
Φοβούμενη ότι, παρά την ουσιαστική απαγόρευση επιστροφής του στη χώρα, εκείνος μπορούσε να έρθει ιδία πρωτοβουλία, η Διεύθυνση Αλλοδαπών (Καθώς στον Ζαχαριάδη είχε αφαιρεθεί η ελληνική ιθαγένεια) διαβίβασε σε όλους τους Ελέγχους Διαβατηρίων και κοινοποίησε στην Αστυνομία και στη Χωροφυλακή το παρακάτω έγγραφο:
«ΑΠΟΡΡΗΤΟΝ
Εν Αθήναις τη 26η Απριλίου 1962
ΠΡΟΣ
Απάντας Ελέγχους Διαβατηρίων ΘΕΜΑ: ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ ή ΤΖΑΤΖΩΦ ή ΚΟΥΤΒΗΣ ή ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ ή ΖΑΔΗΣ ή ΝΙΚΟΛΑΟΥ ή ΓΕΩΡΓΙΑ-ΔΗΣ ή ΚΟΥΤΟΥ ή ΚΑΤΡΙΟ ή ΞΑΝΘΗΣ ή ΔΗΜΗΤΡΙ-ΑΔΗΣ ή ΚΟΛΛΙΑΣ Νικόλαος του Παναγιώτου και της Ερατούς, γεν. τω 1903 εις Αδριανούπολιν.
Αποστέλλομεν προσηρτημένως έν αντιγράφω δελ-τίον εγκληματικότητας του εν θέματι, τέως αρχηγού του Κ.Κ.Ε., και παραγγέλλομεν όπως προβήτε εις την σύλληψίν του, εν η περιπτώσει ήθελεν επιχειρήσει να εισέλθη εν Ελλάδι, αναφέροντες ημίν τάχιστα.
Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
ΑΔΑΜ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ
ΚΟΙΝΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
1. - Ανωτέρας Δ/σεις Χωρ/κής
2. - Διοικήσεις Χωρ/κής Αστυν. Δ/ντης A
3. - Αστυνομικής Διευθύνσεις».
Το «δελτίον εγκληματικότητος» του Ν. Ζαχαριάδη (δηλαδή οι κατά καιρούς ποινικές υποθέσεις της πολιτικής του δράσης) που συνόδευε το παραπάνω έγγραφο έχει ως εξής:
Ο Ζαχαριάδης α. Κατεδικάσθη:
1. - Αρχάς του 1926 επί εσχάτη προδοσία (αυτονόμησις της Μακεδονίας) εις 12 έτη ειρκτήν.
2. - 30-12-1926 υπό Πλημ/κείου Αθηνών διά παράνομον οπλοφορίαν (αυτόφωρον 15 ημερών φυλάκισις και πρό-στιμον 400 δραχμών).
3. - Την 31-3-1933 υπό του Πλημ/κείου Θεσ/νίκης ως ψευδομάρτυς εις 15 ημερών φυλάκισιν (ερήμην).
4. - Την 19-9-1934 υπό του Πλημ/κείου Βόλου επί πα-ραβάσει του Νόμου 422912 εις 5Vi μηνών φυλάκισιν (ερήμην).
5. - Την 8Τ0Τ936 υπό του Πλημ/κείου Πειραιώς επί παραβάσει του Νόμου 117/3613 εις 4V2 μηνών φυλάκισιν και 2 ετών εξορίαν.
6. - Την 11-11-1946 κατεδικάσθη εις 7Vi μηνών φυλάκισιν και πρόστιμον επί εξυβρίσει της Ελληνικής κυβερνήσε-ως (ερήμην).
7. - Την 18-11-1936 υπό του Εφετείου Αθηνών επί παρα-βάσει του Νόμου 4229 εις 4Vi ετών φυλάκισιν.
8. - Την 22-12-1936 υπό Κακουργοδικείου Πειραιώς διά συμμετοχήν εις μίαν δολοφονίαν, εις 9 ετών ειρκτήν.
9. - Την 17-5-1947 υπό Κακουργοδικείου Αθηνών επί συκοφαντική δυσφημίσει διά του Τύπου, εις 3 ετών φυλάκισιν και 1.000.000 δραχμών πρόστιμον (ερήμην).
10. - Την 19-5-1947 υπό του 5μελούς Εφετείου Αθηνών επί παραβάσει του Νόμου 5060 εις 7 μηνών φυλάκισιν και πρόστιμον 2.000.000 δραχμών (ερήμην).
11. - Την 2-6-1947 υπό 5μελούς Εφετείου Αθηνών επί παραβάσει του Νόμου 5060 εις 6 μηνών φυλάκισιν και πρόστιμον 500.000 (ερήμην).
12. - Διά του από 15-4-48 Β. Διατάγματος απεστερήθη της Ελληνικής Ιθαγένειας.
13. - Διά της υπ’ αριθ. 1756/1953 αποφάσεως Β' Τμήματος του Δ. Στρατ/κείου Αθηνών δις εις θάνατον παμψηφεί.
β. -Διώκεται
1. - Υπό του Ανακριτού 4ου Τμήματος Αθηνών διά της υπ’ αριθ. 802/148/46/7-6-47 επί ηθική αυτουργία σε φόνον.
2. - Υπό Ασφαλείας Αθηνών διά της υπ’ αριθ. Φ. 26029/ Α/24-6-52 επί επιδιώξεως εφαρμογής ιδεών προς ανατροπήν πολιτεύματος κ.λπ. (υπ’ αριθ. 4/52 ένταλμα συλ-λήψεως ανακριτού 7ου τμήματος Πλημ. Αθηνών).
3. - Υπό Ασφαλείας Αθηνών διά της υπ’ αριθ. Φ. 26029/ Α/4-3-54 επί παραβάσει Α.Ν. 509/47 (υπ’ αριθ. 983/54 Βούλευμα Πλημ. Αθηνών).
4. - Υπό Ασφαλείας Αθηνών διά της υπ’ αριθ. Φ. 26029/ Α/1-9-52 επί εσχάτη προδοσία κ.τ,λ. (υπ’ αριθ. 2967/52 Βούλευμα Πλημ. Αθηνών).
5. - Υπό Ασφαλείας Αθηνών διά της υπ’ αριθ. Φ. 26029/ Α/2-7-52 επί παραβάσει Γ' ψηφίσματος κ,τ,λ. (υπ’ αριθ. 2652/52 Βούλευμα Πλημ. Αθηνών).
6. - Υπό Ασφάλειας Αθηνών διά της υπ' αριθ. Φ. 26029 Α/4-10-51 επί φόνοις, ληστείαις κ.τ.λ. και εσχάτη προδοσία (υπ’ αριθ. 50/51 ένταλμα συλλήψεως ανακριτού 7ου Τμήματος Πλημ. Αθηνών).
Ακριβές Αντίγραφον Αθήναι τη 18 Μάίόυ 1962 Η Υποδ/νσις Γεν. Ασφαλείας Γεωρ. Α. Γεωργακόπουλος Υπαστυνόμος».
Εν Αθήναις τη 26η Απριλίου 1962
ΠΡΟΣ
Απάντας Ελέγχους Διαβατηρίων ΘΕΜΑ: ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ ή ΤΖΑΤΖΩΦ ή ΚΟΥΤΒΗΣ ή ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ ή ΖΑΔΗΣ ή ΝΙΚΟΛΑΟΥ ή ΓΕΩΡΓΙΑ-ΔΗΣ ή ΚΟΥΤΟΥ ή ΚΑΤΡΙΟ ή ΞΑΝΘΗΣ ή ΔΗΜΗΤΡΙ-ΑΔΗΣ ή ΚΟΛΛΙΑΣ Νικόλαος του Παναγιώτου και της Ερατούς, γεν. τω 1903 εις Αδριανούπολιν.
Αποστέλλομεν προσηρτημένως έν αντιγράφω δελ-τίον εγκληματικότητας του εν θέματι, τέως αρχηγού του Κ.Κ.Ε., και παραγγέλλομεν όπως προβήτε εις την σύλληψίν του, εν η περιπτώσει ήθελεν επιχειρήσει να εισέλθη εν Ελλάδι, αναφέροντες ημίν τάχιστα.
Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
ΑΔΑΜ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ
ΚΟΙΝΟΠΟΙΕΙΤΑΙ
1. - Ανωτέρας Δ/σεις Χωρ/κής
2. - Διοικήσεις Χωρ/κής Αστυν. Δ/ντης A
3. - Αστυνομικής Διευθύνσεις».
Το «δελτίον εγκληματικότητος» του Ν. Ζαχαριάδη (δηλαδή οι κατά καιρούς ποινικές υποθέσεις της πολιτικής του δράσης) που συνόδευε το παραπάνω έγγραφο έχει ως εξής:
ΔΕΛΤΙΟΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΟΣ
Ο Ζαχαριάδης α. Κατεδικάσθη:
1. - Αρχάς του 1926 επί εσχάτη προδοσία (αυτονόμησις της Μακεδονίας) εις 12 έτη ειρκτήν.
2. - 30-12-1926 υπό Πλημ/κείου Αθηνών διά παράνομον οπλοφορίαν (αυτόφωρον 15 ημερών φυλάκισις και πρό-στιμον 400 δραχμών).
3. - Την 31-3-1933 υπό του Πλημ/κείου Θεσ/νίκης ως ψευδομάρτυς εις 15 ημερών φυλάκισιν (ερήμην).
4. - Την 19-9-1934 υπό του Πλημ/κείου Βόλου επί πα-ραβάσει του Νόμου 422912 εις 5Vi μηνών φυλάκισιν (ερήμην).
5. - Την 8Τ0Τ936 υπό του Πλημ/κείου Πειραιώς επί παραβάσει του Νόμου 117/3613 εις 4V2 μηνών φυλάκισιν και 2 ετών εξορίαν.
6. - Την 11-11-1946 κατεδικάσθη εις 7Vi μηνών φυλάκισιν και πρόστιμον επί εξυβρίσει της Ελληνικής κυβερνήσε-ως (ερήμην).
7. - Την 18-11-1936 υπό του Εφετείου Αθηνών επί παρα-βάσει του Νόμου 4229 εις 4Vi ετών φυλάκισιν.
8. - Την 22-12-1936 υπό Κακουργοδικείου Πειραιώς διά συμμετοχήν εις μίαν δολοφονίαν, εις 9 ετών ειρκτήν.
9. - Την 17-5-1947 υπό Κακουργοδικείου Αθηνών επί συκοφαντική δυσφημίσει διά του Τύπου, εις 3 ετών φυλάκισιν και 1.000.000 δραχμών πρόστιμον (ερήμην).
10. - Την 19-5-1947 υπό του 5μελούς Εφετείου Αθηνών επί παραβάσει του Νόμου 5060 εις 7 μηνών φυλάκισιν και πρόστιμον 2.000.000 δραχμών (ερήμην).
11. - Την 2-6-1947 υπό 5μελούς Εφετείου Αθηνών επί παραβάσει του Νόμου 5060 εις 6 μηνών φυλάκισιν και πρόστιμον 500.000 (ερήμην).
12. - Διά του από 15-4-48 Β. Διατάγματος απεστερήθη της Ελληνικής Ιθαγένειας.
13. - Διά της υπ’ αριθ. 1756/1953 αποφάσεως Β' Τμήματος του Δ. Στρατ/κείου Αθηνών δις εις θάνατον παμψηφεί.
β. -Διώκεται
1. - Υπό του Ανακριτού 4ου Τμήματος Αθηνών διά της υπ’ αριθ. 802/148/46/7-6-47 επί ηθική αυτουργία σε φόνον.
2. - Υπό Ασφαλείας Αθηνών διά της υπ’ αριθ. Φ. 26029/ Α/24-6-52 επί επιδιώξεως εφαρμογής ιδεών προς ανατροπήν πολιτεύματος κ.λπ. (υπ’ αριθ. 4/52 ένταλμα συλ-λήψεως ανακριτού 7ου τμήματος Πλημ. Αθηνών).
3. - Υπό Ασφαλείας Αθηνών διά της υπ’ αριθ. Φ. 26029/ Α/4-3-54 επί παραβάσει Α.Ν. 509/47 (υπ’ αριθ. 983/54 Βούλευμα Πλημ. Αθηνών).
4. - Υπό Ασφαλείας Αθηνών διά της υπ’ αριθ. Φ. 26029/ Α/1-9-52 επί εσχάτη προδοσία κ.τ,λ. (υπ’ αριθ. 2967/52 Βούλευμα Πλημ. Αθηνών).
5. - Υπό Ασφαλείας Αθηνών διά της υπ’ αριθ. Φ. 26029/ Α/2-7-52 επί παραβάσει Γ' ψηφίσματος κ,τ,λ. (υπ’ αριθ. 2652/52 Βούλευμα Πλημ. Αθηνών).
6. - Υπό Ασφάλειας Αθηνών διά της υπ' αριθ. Φ. 26029 Α/4-10-51 επί φόνοις, ληστείαις κ.τ.λ. και εσχάτη προδοσία (υπ’ αριθ. 50/51 ένταλμα συλλήψεως ανακριτού 7ου Τμήματος Πλημ. Αθηνών).
Ακριβές Αντίγραφον Αθήναι τη 18 Μάίόυ 1962 Η Υποδ/νσις Γεν. Ασφαλείας Γεωρ. Α. Γεωργακόπουλος Υπαστυνόμος».
«ΚΟΚΚΙΝΟ ΔΕΛΤΙΟ»
Ολα τα προηγούμενα αναφέρονται, με πλήθος λεπτομερειών και πολλών άλλων στοιχείων, στο βιβλίο μας όπου δημοσιεύεται ολόκληρος ο διωκτικός φάκελος του Ν. Ζαχαρώδη («Απόρρητος Φάκελος 26029/Α'. Νίκος Ζαχαριάδης - Οι ποινικές διώξεις», εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2016). Υπάρχουν όμως ορισμένα στοιχεία που συμπληρώνουν το θέμα και βρίσκονται στον πολιτικό του φάκελο. Ενα από αυτά αφορά το γεγονός ότι για πρώτη φορά οι διωκτικές αρχές άρχισαν να συζητούν για την έκδοση «Κόκκινου Δελτίου» σε βάρος του ηγέτη του ΚΚΕ.
Το δελτίο αυτό αφορά την αναζήτηση ατόμων είτε για να τους απαγγελθεί δίωξη είτε για να συλληφθούν και να εκτίσουν ποινή. Η ισχύς του είναι διεθνής.
Στην περίπτωση έκδοσης ενός τέτοιου δελτίου ο καταζητούμενος μπορεί να συλληφθεί σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Ας δούμε όμως το θέμα αναλυτικότερα.
Στις 12 Απριλίου του 1962 η Διεύθυνση Αλλοδαπών σε έγγραφό της προς τη Γενική Διεύθυνση Εθνικής Ασφαλείας (ΓΔΕΑ) και την ΚΥΠ ανέφερε τα παρακάτω:
«Θέμα: Κομμουνιστής, τέως Γεν. Γραμματεύς Κ.Κ.Ε. ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ Νικόλαος
Αφορμήν λαβόντες εκ του δημιουργηθέντος θορύβου υπό του Αθηναϊκού ημερησίου Τύπου περί επανόδου εν Ελλάδι του εν θέματι κ.λπ., έχομεν την τιμήν να παρακαλέσωμεν όπως γνωρίσητε ημίν
1) πλήρη στοιχεία ταυτότητος τούτου
2) αν κατ’ αυτού υπάρχουσι καταδιωκτικά έγγραφα και τίνα, δοθέντος ότι, ουδέν παρ’ ημίν υφίσταται
3) αν ούτος έχει αποστερηθή της Ελληνικής Ιθαγένειας και δυνάμει ποιας αποφάσεως και
4) τας απόψεις σας αν συντρέχη περίπτωσις εκδόσεως κατ’ αυτού Ερυθρού Δελτίου εφ’ όσον έχει αποστερηθή της Ελληνικής Ιθαγένειας. Ωσαύτως παρακαλούμεν όπως γνωρίσητε ημίν τα αυτά στοιχεία και διά τα λοιπά μέλη της νυν και τέως ηγεσίας του Κ.Κ.Ε. ώς και λοιπά στελέχη δι' α ενδείκνυται διά λόγους Εθνικής Ασφαλείας έκδοσις Ερυθρού Δελτίου ή διαταγή συλλήψεώς των».
Αφορμήν λαβόντες εκ του δημιουργηθέντος θορύβου υπό του Αθηναϊκού ημερησίου Τύπου περί επανόδου εν Ελλάδι του εν θέματι κ.λπ., έχομεν την τιμήν να παρακαλέσωμεν όπως γνωρίσητε ημίν
1) πλήρη στοιχεία ταυτότητος τούτου
2) αν κατ’ αυτού υπάρχουσι καταδιωκτικά έγγραφα και τίνα, δοθέντος ότι, ουδέν παρ’ ημίν υφίσταται
3) αν ούτος έχει αποστερηθή της Ελληνικής Ιθαγένειας και δυνάμει ποιας αποφάσεως και
4) τας απόψεις σας αν συντρέχη περίπτωσις εκδόσεως κατ’ αυτού Ερυθρού Δελτίου εφ’ όσον έχει αποστερηθή της Ελληνικής Ιθαγένειας. Ωσαύτως παρακαλούμεν όπως γνωρίσητε ημίν τα αυτά στοιχεία και διά τα λοιπά μέλη της νυν και τέως ηγεσίας του Κ.Κ.Ε. ώς και λοιπά στελέχη δι' α ενδείκνυται διά λόγους Εθνικής Ασφαλείας έκδοσις Ερυθρού Δελτίου ή διαταγή συλλήψεώς των».
Και οι δύο υπηρεσίες απάντησαν καταφατικά για την έκδοση «Κόκκινου Δελτίου» σε βάρος του Ζαχαριάδη. Η ΓΔΕΑ απέστειλε, δε, κι έναν κατάλογο με 21 στελέχη του ΚΚΕ για τα οποία θεωρούσε ότι έπρεπε να εκδοθεί παρόμοιο δελτίο ενώ η ΚΥΠ επιφυλάχτηκε να στείλει τον δικό της κατάλογο στο μέλλον.
Το ενδιαφέρον στην ανταπόκριση της ΚΥΠ είναι ότι απέστειλε επίσης ένα μακροσκελέστατο Δελτίο Δράσης του Νίκου Ζαχαριάδη (ένα βιογραφικό με τη δράση του δηλαδή), το οποίο σε πολλά σημεία του θεωρήθηκε από την Υποδιεύθυνση Γενικής Ασφαλείας ότι είχε λανθασμένα στοιχεία. Για να μπορεί πάντως η ΚΥΠ να συντάξει Δελτίο Δράσης του Ζαχαριάδη -και να απαντάει με παρατηρήσεις η ΥΓΑ-σημαίνει πως διατηρούσε και ενημέρωνε ξεχωριστό, δικό της φάκελο γι’ αυτόν, έξω και πέρα από τον φάκελο του ηγέτη του ΚΚΕ που είχε η Ασφάλεια (όλο αυτό το υλικό δημοσιεύεται στις επόμενες σελίδες).
Δεν γνωρίζουμε αν τελικά εκδόθηκε «Κόκκινο Δελτίο» για τη σύλληψη του Ζαχαριάδη και άλλων στελεχών του ΚΚΕ. Πληροφορίες στον φάκελό του δεν υπάρχουν. Το πιο πιθανό είναι να μην εκδόθηκε με πολιτική παρέμβαση, καθώς το όλο ζήτημα με το ΚΚΕ -την εκτός νόμου δράση του και τη δράση των στελεχών του- ήταν πολιτικό και όχι ζήτημα του κοινού Ποινικού Δικαίου. Θα ήταν πάντως παράλογο να εκδοθεί «Κόκκινο Δελτίο» για τη σύλληψη του Ζαχαριάδη σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου, τη στιγμή που ο ίδιος δήλωνε την πρόθεσή του να επιστρέψει στην Ελλάδα και να δικαστεί.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Δημοσίευση σχολίου