{[['
']]}
']]}
Ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ απέσπασε τον αντιπρόεδρο Νίξον (αριστερά) και τον στρατηγό Ουίλτον Πέρσονς (δεξιά) για να δουλέψουν για την επιτροπή με σκοπό την αποκάλυψη τυχόν κομμουνιστών στην κυβέρνηση
Καταστάσεις εξαίρεσης και «έκτακτης ανάγκης». Ο Τρούμαν, αφού ψήφισε τον νόμο 601, συμπέρανε πως «η Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών είναι το πιο αντιαμερικανικό πράγμα στη χώρα»
Του Γιάννη Μπαζού - Hot History
H Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών (House of Un-American Activities Committee- HUAC) δημιουργήθηκε το 1938, διαδεχόμενη μια επιτροπή του 1934 η οποία είχε στόχο να ερευνήσει τη διείσδυση της προπαγάνδας των ναζί. Η νέα κατεύθυνση της Επιτροπής Αντιαμερικανικών Ενεργειών ήταν να ερευνήσει την κομμουνιστική διείσδυση στον δημόσιο τομέα και στη δημόσια διοίκηση, καθώς και τις ομάδες ιδιωτών που δρούσαν προς όφελος των κομμουνιστών.
Μετά το Περλ Χάρμπορ (Δεκέμβριος 1941) και την εμπλοκή των ΗΠΑ στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η Σοβιετική Ενωση έγινε αυτόματα σύμμαχος. Αντίθετα, άρχισαν να δίνονται σκληρότατες μάχες με την αυτοκρατορική Ιαπωνία στο μέτωπο του Ειρηνικού.
Τότε η επιτροπή άρχισε να ερευνά όσους Αμερικανούς πολίτες είχαν ιαπωνική καταγωγή, εκπονώντας μάλιστα ένα εναλλακτικό σχέδιο εκτόπισής τους. Τελικά ο πρόεδρος Ρούσβελτ ενέκρινε την απομάκρυνση όσων πολιτών είχαν ιαπωνική καταγωγή και ζούσαν στα παράλια του Ειρηνικού και τον εγκλεισμό τους σε στρατόπεδα στο εσωτερικό της χώρας.
Κου Κλουξ Κλαν «Ενας παραδοσιακός αμερικανικός θεσμός»
ελούσε παραδοσιακό αμερικανικό θεσμό». Τότε έστρεψε τις έρευνες της στην πιθανή διείσδυση κομμουνιστών στα δημόσια έργα, στο ομοσπονδιακό θέατρο και το έργο των ομοσπονδιακών συγγραφέων.
Η επιτροπή έφτασε στο απόγειό της τη δεκαετία του ’50, όταν με τη χρήση του νόμου 601 στράφηκε στη διερεύνηση προσώπων που λόγω της δημοφιλίας τους μπορούσαν να επηρεάσουν το αμερικανικό κοινό και υπήρχαν πληροφορίες πως ήταν κομμουνιστές, παρότι το Κομμουνιστικό Κόμμα Αμερικής δεν ήταν παράνομο.
Στην πραγματικότητα επρόκειτο για επίδειξη δύναμης του βαθέος κράτους και βάρβαρη παραβίαση των πολιτικών δικαιωμάτων των Αμερικανών πολιτών.
Η δικαιολογημένη μεταπολεμική αίγλη των κομμουνιστών που είχαν συμβάλει τα μέγιστα στη συντριβή του ναζισμού, η θυελλώδης προέλαση του Κόκκινου Στρατού που δημιούργησε τον ζωτικό χώρο για την εξάπλωση του κομμουνισμού και τη διαίρεση της Ευρώπης, η επικράτηση των κομμουνιστών του Μάο Τσετούνγκ στην Κίνα και ο επαπειλούμενος εμφύλιος πόλεμος στη χερσόνησο της Κορέας είχαν ενσταλάξει τον φόβο του «κομμουνιστικού κινδύνου» στους Αμερικανούς πολίτες.
Η επιτροπή βασίστηκε στον φόβο των απλών πολιτών και προσπάθησε να δημιουργήσει νέα δεδομένα, νέες καταστάσεις εξαίρεσης και «έκτακτης ανάγκης», αφού ο φόβος είναι πολύ χρήσιμο όπλο στα χέρια της εξουσίας. Ετσι λοιπόν η επιτροπή στράφηκε κατά των δημιουργών του Χόλιγουντ προσπαθώντας να καταδείξει την κομμουνιστική διείσδυση στη βιομηχανία του κινηματογράφου.
Στην πραγματικότητα, όμως, στόχος της επιτροπής ήταν να αποτρέψει το Χόλιγουντ από το να φτιάχνει ταινίες που έδειχναν το πραγματικό πρόσωπο της Αμερικής, καταγράφοντας με ρεαλιστικό τρόπο την πραγματικότητα και τα προβλήματα της κοινωνίας, κάνοντας ταυτόχρονα έκκληση για κοινωνική και πολιτική αλλαγή. Εξαρχής -όπως είδαμε- το ενδιαφέρον της επιτροπής στράφηκε στους σεναριογράφους και συγγραφείς, που αποτέλεσαν το 60% των ανακριθέντων.
Το 1947 η επιτροπή διεξήγε επί εννέα ημέρες ακροάσεις - ανακρίσεις για φερόμενη κομμουνιστική προπαγάνδα και επιρροή στη βιομηχανία κινηματογραφικών ταινιών του Χόλιγουντ. Ανάμεσα στους ανακριθέντες ήταν και ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, ο οποίος είχε καταφύγει στις ΗΠΑ κυνηγημένος από τον ναζισμό.
Το 1950 η επιτροπή πέτυχε την καταδίκη δέκα σεναριογράφων και σκηνοθετών για «προσβολή προς το Κογκρέσο», επειδή τρία χρόνια νωρίτερα είχαν αρνηθεί να εμφανιστούν ενώπιον της επικαλούμενοι το συνταγματικό δικαίωμα της ελεύθερης γνώμης, δηλαδή την περίφημη 5η Τροπολογία (Fifth Amendment).
Απώτεροι στόχοι της επιτροπής ήταν: α) να καταδειχτεί ότι στο σωματείο σεναριογράφων υπήρχαν κομμουνιστές, β) να δείξει πως οι σεναριογράφοι αυτοί ήταν ικανοί να εισαγάγουν κομμουνιστική προπαγάνδα στις ταινίες του Χόλιγουντ, γ) να δείξει πως ο πρόεδρος Ρούσβελτ ενθάρρυνε το γύρισμα φιλοσοβιετικών ταινιών στη διάρκεια του πολέμου.
Παρόλο που δεν βρέθηκαν στοιχεία για τους ανακρινόμενους, οι τρομοκρατικές μέθοδοι της επιτροπής είχαν αποτέλεσμα να μπουν σε μαύρη λίστα και να χάσουν τη δουλειά τους τουλάχιστον 500 άνθρωποι του Χόλιγουντ.
Ο φόβος... έπεσε βαρύς πάνω στη βιομηχανία του κινηματογράφου. Οσοι είχαν τη δυνατότητα εγκατέλειψαν τις ΗΠΑ και εγκαταστάθηκαν στην Ευρώπη, ανάμεσά τους ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο Ορσον Ουέλς, ο Ζυλ Ντασέν, ο Τζόζεφ Λόουζι κ.ά.
"Οι κομμουνιστές θέλουν κι άλλους σκλάβους! Το κόκκινο αστέρι πάνω απ' την Ασία", Αμερικανικό πόστερ επηρεασμένο από το σοκ της Κινέζικης επανάστασης ενσταλίζει στους πολίτες τον φόβο του "κομμουνιστικού κινδύνου"
Αντικομμουνιστική μέγγενη για τα πολιτικά δικαιώματα
Ετσι, σε συνδυασμό με τις δραστηριότητες του «κομμουνιστοψάγου» γερουσιαστή Τζόζεφ ΜακΚάρθι, της κυβερνητικής Επιτροπής Επιχειρήσεων και της Μόνιμης Υποεπιτροπής Ερευνών της Γερουσίας των ΗΠΑ, οι οποίες ανέκριναν δίχως στοιχεία -και δίχως καμία αιδώ- κατηγορώντας ως κομμουνιστές τους πολιτικούς τους αντιπάλους και όσους εργάζονταν στη δημόσια διοίκηση, η αντικομμουνιστική υστερία έσφιξε σαν μέγγενη απειλώντας τα πολιτικά δικαιώματα που αποτελούσαν τον θεμέλιο λίθο του πολιτεύματος των ΗΠΑ.
Η επιτροπή που αντιπροσώπευε το βαθύ κράτος ήταν παντοδύναμη και δεν δίστασε να εναντιωθεί στον πρόεδρο Ρούσβελτ θεωρώντας τον φιλοκομμουνιστή, βάζοντας επίσης στο στόχαστρο τους θεσμούς του Ομοσπονδιακού Σχεδίου για το Θέατρο και του Κογκρέσου Αμερικανικής Νεολαίας (κάτι σαν τη Βουλή των Εφήβων) που είχε εμπνευστεί και εγκαινιάσει ο σχετικά προοδευτικός αυτός πρόεδρος των ΗΠΑ.
Παραμένει ανοιχτό το ερώτημα των σχέσεων της HUAC με το FBI. Η επιτροπή άσκησε διώξεις και έφτασε να επιβάλει ποινές φυλάκισης σε όσους δεν απαντούσαν στην περίφημη ερώτηση: «Είστε τώρα ή υπήρξατε ποτέ μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος;» επικαλούμενοι την 5η Τροπολογία «για την ελευθερία της γνώμης και των πολιτικών πεποιθήσεων».
To FBI από την άλλη ήταν ένας οργανισμός που καταπολεμούσε συντεταγμένα το έγκλημα και κάθε προσπάθεια υπονόμευσης του πολιτεύματος. Οι ερευνητές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το FBI συγκέντρωνε κρυφά και μεθοδικά πληροφορίες τις οποίες προμήθευε στην HUAC που έκανε τη βρόμικη δουλειά της «δολοφονίας ενός δημόσιου προσώπου».
Ο Ουίλιαμ Σάλιβαν, υψηλόβαθμο στέλεχος του FBI, αναφέρει: «Δίναμε στον ΜακΚάρθι ό,τι υλικό είχαμε. Ομως τις περισσότερες φορές το υλικό αυτό ήταν αποσπασματικό και δεν μπορούσε να στηρίξει τις κατηγορίες του. Παρ’ όλα αυτά, τον βοηθούσε να κρατιέται στην επικαιρότητα και στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων».
Ετσι φαίνεται ότι οι δύο αυτοί μεγάλοι οργανισμοί δεν συνεργάζονταν ομότιμα σαν ομάδα για την πάταξη του κομμουνισμού, αλλά το FBI χρησιμοποιούσε την HUAC για να ρίξει λάσπη σε κάποιον όταν δεν είχε αρκετά στοιχεία. Εξάλλου ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ απέσπασε τον αντιπρόεδρο Ρίτσαρντ Νίξον και τον στρατηγό Ουίλτον Πέρσονς για να δουλέψουν με την επιτροπή για την αποκάλυψη τυχόν κομμουνιστών στην κυβέρνηση.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, αφού πλέον ο γερουσιαστής ΜακΚάρθι είχε χάσει κάθε ηθικό έρεισμα, η επιτροπή με τη σειρά της άρχισε να χάνει την αίγλη της. Το 1959 ο πρόεδρος Τρούμαν, που επί των ημερών του είχε ψηφιστεί ο νόμος 601, κάνοντας αυτοκριτική δήλωσε ότι: «η Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών είναι το πιο αντιαμερικανικό πράγμα στη χώρα».Στις 13 Μαΐου του 1960 οι ανακρίσεις της επιτροπής στο δημαρχείο του Σαν Φρανσίσκο ξεσήκωσαν τους φοιτητές του Μπέρκλεϊ και του Στάνφορντ. Οι ταραχές και οι συγκρούσεις με την αστυνομία θεωρούνται από πολλούς ερευνητές ως το σημείο έναρξης της εξέγερσης της αμερικανικής νεολαίας στη δεκαετία του 1960.
Τον Αύγουστο του 1966 η επιτροπή διεξήγαγε ανακρίσεις για να ερευνηθούν όσοι εναντιώνονταν στον πόλεμο του Βιετνάμ. Οι εργασίες της διακόπηκαν από χιλιάδες νέους που διαδήλωναν, αλλά και από την πρωτόγνωρη προκλητικότητα των μαρτύρων. Ηταν η εποχή που δεν υπήρχε φόβος απέναντι στην εξουσία και αντίθετα επικρατούσε το σύνθημα «ένα γέλιο θα σας θάψει».
Τέλος, η επιτροπή διασύρθηκε οριστικά από τους ηγέτες του κινήματος των χίπις Αμπι Χόφμαν και Τζέρι Ρούμπιν, οι οποίοι όταν κλήθηκαν το 1967 χρησιμοποίησαν τη δύναμη των μέσων ενημέρωσης για να εξουδετερώσουν τις τραμπούκικες μεθόδους των ανακριτών τους, εμφανιζόμενοι με στολές της Αμερικανικής Επανάστασης και μοιράζοντας στο δικαστήριο αντίτυπα της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας.
Εχοντας χάσει την αίγλη της η επιτροπή το 1969 μετονομάστηκε σε Επιτροπή Εσωτερικής Ασφάλειας, μέχρι να τερματιστεί οριστικά το 1975.
Παρ’ όλα αυτά τον Ιούνιο του 2016, όταν χρειάστηκε ένα νέο καθεστώς εξαίρεσης, ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Νιουτ Γκίνγκριτς άνοιξε το χρονοντούλαπο της ιστορίας και τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας νέας Επιτροπής Αντιαμερικανικών Ενεργειών για την καταπολέμηση της ισλαμικής τρομοκρατίας.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Δημοσίευση σχολίου