{[['
']]}
']]}
Το φέρετρο της Έλλης Παππά και πάνω του ακουμπισμένο, τυλιγμένο σε κόκκινο ύφασμα, το κουτί με τα οστά του Νίκου Μπελογιάννη. Στην άκρη διακρίνεται ο γιος τους Νίκος Μπελογιάννης.
Εφόσον το μεγάλο ιστορικό «ΑΝ» για τη μεταπολεμική Ελλάδα είναι «πώς θα είχε εξελιχθεί η Ελλάδα ΑΝ δεν είχε παρασυρθεί στον Εμφύλιο;», τότε το μεγάλο ΑΝ για την ελληνική Αριστερά είναι «πώς θα είχε εξελιχθεί η Αριστερά στην Ελλάδα ΑΝ ο Νίκος Μπελογιάννης δεν είχε εκτελεστεί, οπότε αναπόφευκτα τα επόμενα χρόνια αυτός θα αποτελούσε το σημείο αναφοράς στο ΚΚΕ αλλά και στην Αριστερά γενικότερα;».
ΕΙΝΑΙ 30 Μαρτίου του 1952. Ο διανοούμενος ηγέτης της Αριστερός Νίκος Μπελογιάννης, ο Δημήτρης Μπάτσης, ο Νίκος Καλούμενος και ο Ηλίας Αργυριάδης εκτελούνται στο Γουδί, πίσω από το «Σωτηρία», καταδικασμένοι για κατασκοπία. Είναι Κυριακή και οι εκτελεστές παραβαίνουν έναν άτυπο κώδικα, που τήρησαν ακόμα και οι Γερμανοί, να μη γίνονται εκτελέσεις αυτή την ημέρα. Προηγουμένως έχουν αγνοηθεί οι εκκλήσεις παγκόσμιων προσωπικοτήτων να μη γίνει η εκτέλεση. Ο στρατηγός Ντε Γκολ, ο Κοκτό, ο Σαρτρ, ο Μπενουά, ο Ελιάρ, ο Τσάρλι Τσάπλιν είναι ανάμεσα σε αυτούς που έχουν κινητοποιηθεί.
Είναι 4:12 τα ξημερώματα- με το φως των προβολέων από δύο στρατιωτικά καμιόνια και τρία τζιπ που έχουν μεταφέρει τους αξιωματικούς, γίνεται η εκτέλεση. Είκοσι τέσσερις φαντάροι αποτελούν το εκτελεστικό απόσπασμα. Ένας από αυτούς, ο στρατιώτης Θανάσης Ροδόπουλος, αρνείται την τελευταία στιγμή να συμμετάσχει.
Ο Γιάννης Ρίτσος, που είναι εξόριστος στον Αϊ-Στράτη, μαθαίνει τα νέα το μεσημέρι και την ίδια μέρα γράφει το ποίημά του "Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο". «...0 Μπελογιάννης μάς έμαθε άλλη μια φορά πώς να ζούμε και πώς να πεθαίνουμε. Μ’ ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη την αθανασία. Μ’ ένα χαμόγελο έλαμψε τον κόσμο για να μη νυχτώσει...».
Ο Πολ Ελιάρ λέει στους Γάλλους: «0 Μπελογιάννης είναι νεκρός. Δεν θυσίασε τίποτα απ’ την τιμή και την ελπίδα μας για ένα αύριο φωτεινό. Χαμογελούσε...».
Ο Πάμπλο Πικάσο έχει ήδη ζωγραφίσει το διάσημο σκίτσο του «Ο Ανθρωπος με το Γαρύφαλλο».
Ο Νίκος Μπελογιάννης, γιος της Έλλης Παππά και του Νίκου Μπελογιάννη, τότε ήταν επτά μηνών, και το τι ακριβώς συνέβη εκείνη την τελευταία νύχτα θα του το επιβεβαιώσει η μητέρα του, σε ένα γράμμα που του έγραψε μέσα από τη φυλακή το 1962. (Αυτό το γράμμα το δημοσίευσε η Διδώ Σωτηρίου στο βιβλίο της Η εντολή, εκδόσεις Κέδρος).
Οι τελευταίες γραμμές αυτού του μνημειώδους κειμένου και ιστορικού ντοκουμέντου ήταν: «... Τώρα κοντεύεις Εντεκα χρόνων, κι άκόμα είμαι μακρυά σου. Αυτή την ιστορία τής Καλλιθέας σου τή γράφω με πολύ κόπο, γι’ αυτό και τόσο σύντομα. 'Όμως Επρεπε να στην πω. Για να μπορέσεις πιο πολύ νά γνωρίσεις τον πατέρα σου. Κι αυτά τα φοβερά καί τόσο μεγάλα χρόνια, πού ζήσαμε εμείς».
Ο Νίκος Μπελογιάννης έμαθε την πραγματική ιστορία για τα φοβερά και μεγάλα εκείνα χρόνια από τις πιο αξιόπιστες πηγές. Τη θεία του Διδώ Σωτηρίου, που τον μεγάλωσε, και τη μητέρα του Έλλη Παππά, που αποφυλακίστηκε το 1963 κι έμειναν μαζί μέχρι τον θάνατό της το 2009. Αλλά και από δεκάδες κορυφαίες προσωπικότητες που επισκέπτονταν το σπίτι τους όλα αυτά τα χρόνια, όπως μεταξύ άλλων ο Κώστας Βάρναλης, ο Τάσος Βουρνάς, η Άλκη Ζέη.
Η Έλλη Παππά, κατηγορουμένη στην ίδια δίκη, καταδικάστηκε επίσης σε θάνατο, ωστόσο η ποινή της μετατράπηκε σε ισόβια δεσμά, λόγω της γέννησης του παιδιού τους στη φυλακή,
- Το θεωρείτε σημαντικό ιστορικό ερώτημα τι θα γινόταν αν δεν είχε συμβεί ο Εμφύλιος, αφού όλη η μεταπολεμική Ελλάδα εν πολλοίς χτίστηκε πάνω σ’ αυτόν και τις συνέπειές του;
- «Είναι κεντρικό ερώτημα. Όταν όλες οι χώρες χτίζονταν ξανά πάνω στα μεταπολεμικά συντρίμμια, η Ελλάδα γινόταν ακόμα πιο συντρίμμια».
- Φέτος η 30 Μαρτίου έπεσε και πάλι Κυριακή, όπως και το 1952. Στις εφημερίδες, ανάλογα με την τοποθέτησή τους, γράφτηκαν αρκετά για εκείνη την εποχή, κυρίως στον Ριζοσπάστη, αφού το ΚΚΕ αναφέρεται πολύ συχνά στο παράδειγμα του Νίκου Μπελογιάννη.
- «Μετά την ιστορία με το γράμμα του Πλουμπίδη, ο οποίος παραδεχόταν ότι εκείνος ήταν ο υπεύθυνος του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ και όχι ο Μπελογιάννης, και τη δημόσια επιστολή διάψευσης του Πλουμπίδη από τον Ζαχαριάδη, όπου έκανε ολοφάνερο ότι ήθελε να στείλει τον Μπελογιάννη στο απόσπασμα, το ΚΚΕ όχι απλώς δε δικαιούται να μιλάει, ούτε να τολμάει να πει λέξη».
- Μέχρι στιγμής, πάντως, δεν έχει εμφανιστεί κάποιος που να αναλάβει την πλήρη ευθύνη για την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη.
- «Σωστά. Ήταν ανεπιθύμητος, τόσο από τη Δεξιά όσο και από την Αριστερά, οπότε τι πιο εύκολο; Από την άλλη, εκείνοι που τον ήθελαν νεκρό εκτός από τον Ζαχαριάδη, ήταν ο Πιουριφόι και η Φρειδερίκη».
- «Ένα άτομο με χαρακτήρα ύαινας μην περιμένεις να σκεφτεί όπως εμείς. Η Φρειδερίκη δούλευε με βάση τις εμπάθειές της. Δεν μπορούσες να περιμένεις πολιτική σκέψη. Ήξερε μόνο να καταστρέφει ανθρώπους».
- Ο Πιουριφόι όμως μάλλον σκεφτόταν πολιτικά. Η εκτέλεση πολιτικά δεν ήταν λάθος;
«Πάλι δεν μπορείς να ξέρεις ακριβώς. Εκείνη την εποχή είμαστε στην τελευταία χρονιά του προέδρου Τρούμαν, όπου πλέον η Αμερική έχει ξεφύγει τελείως και ως αλαζονική κοσμοκρατορία, αλλά και σε σχέση με τον Ψυχρό Πόλεμο. Ήδη η ατομική βόμβα των Ηνωμένων Πολιτειών είχε πετύχει ως φόβητρο, αλλά, καθώς την είχαν και οι Σοβιετικοί, έπρεπε κι εκείνοι να δείξουν κάπως την ισχύ τους».
- Οι Σοβιετικοί τι ρόλο έπαιξαν στην εκτέλεση Μπελογιάννη; Μήπως ο Ζαχαριάδης είχε αυτονομηθεί;
- «Θα έπρεπε να ξέρουμε σε ποιο βαθμό είχε αυτονομηθεί ο Ζαχαριάδης από τη μέρα της αποχής των εκλογών του ’46 και έπειτα. Πράγμα το οποίο δε θα μάθουμε ποτέ».
- Από την πλευρά του ΚΚΕ υπάρχει κατηγορηματική άρνηση για την όποια σύνδεση του ονόματος του Ζαχαριάδη με την εκτέλεση Μπελογιάννη, αλλά και σε σχέση με την περιβόητη επιστολή του Πλουμπίδη.
- «Στα πλαίσια αποκατάστασης του Ζαχαριάδη πρέπει να ξαναγραφτεί η Ιστορία. Εκείνα λοιπόν τα γεγονότα τα “πνίγουν” πια. Δεν έχουν υπάρξει γι’ αυτούς. Όποιος πει ότι υπήρξε τέτοιο γράμμα είναι πράκτορας του εχθρού. Η επιστολή του Πλουμπίδη ήταν υπαρκτότατη, όπως και αυτή του Ζαχαριάδη, που τον διέψευδε. Ο Πλουμπίδης μάλιστα είχε βάλει το δακτυλικό του αποτύπωμα επάνω στην επιστολή του».
- Αυτή η επιστολή πού βρίσκεται τώρα;
- «Ομολογώ πως δεν έχω ιδέα. Φοβάμαι ότι είχε μείνει στην Ασφάλεια, η οποία ήταν αυτή που την είχε ανακοινώσει».
- Πιστεύετε ότι μόνο το ΚΚΕ προσπαθεί να ξαναγράψει την Ιστορία;
- «Προσπάθειες για ξαναγράψιμο της Ιστορίας όπως συμφέρει γίνονται σήμερα από πολλές πλευρές, όχι μόνο από το ΚΚΕ ή τη Δεξιά. Έτσι συμβάλλουν σίγουρα στο να χάνεται οριστικά ιστορικό υλικό και να βγαίνουν τελείως λανθασμένες πρόσκαιρες εκτιμήσεις, οι οποίες θα οδηγήσουν με τη σειρά τους σε καινούργια λάθη και στο να μη διδάσκεται κανείς από την Ιστορία παρά να την ξαναγράφει κατά βούληση».
- Τι θα προτείνατε να διαβάσει κάποιος, ώστε να έχει μία ασφαλή, σοβαρή άποψη για το τι έγινε εκείνη την εποχή;
«Πιο πολύ θα έλεγα το βιβλίο του Τάσου Βουρνά "Ποιοι και γιατί σκότωσαν τον Νίκο Μπελογιάννη και τους συντρόφους του;". Όμως πολύ καλύτερα μπορεί κάποιος να διαμορφώσει άποψη μαζεύοντας υλικό, παρά κοιτώντας μονάχα ένα βιβλίο. Κι εγώ με κάποιους φίλους, όταν θέλαμε να προχωρήσουμε την έρευνά μας, σκεφτήκαμε να ξεκινήσουμε από την KGB. Να δούμε τι υπάρχει φυλαγμένο εκεί».
- Πώς θα γινόταν αυτό;
- «Από τη στιγμή που αφορά αρχεία εποχής, πριν καν γεννηθεί ο Πούτιν, δεν έχουν πρόβλημα στην KGB. Πληρώνεις και υπάρχουν πια Ρώσοι ξεναγοί, ελληνόφωνοι, που σε οδηγούν μέσα στα αρχεία, όπως ακριβώς γίνεται και με τη Στάζι».
- Και γιατί δεν το κάνατε;
- «Κολλήσαμε πιο πολύ στο πρακτικό μέρος, το οποίο προσπαθούμε και κάποια στιγμή θα το λύσουμε».
- Μπορεί η KGB να διαθέτει ένα στοιχείο που δεν θα υπάρχει πουθενά αλλού;
- «Μπορεί. Όμως μπορεί και να μην υπάρχουν όσα στον Περισσό. Μπορεί και να τα κατέστρεψε όλα η πλημμύρα στο ρέμα του Ποδονίφτη, πού να ξέρουμε»;
- Αυτό το κομμάτι της Ιστορίας συνεχίζει να είναι του ενδιαφέροντος σας; Έχει πτυχές τις οποίες μελετάτε ξανά;
- «Δεν ανακυκλώνομαι πολύ σε αυτά. Όταν βρω υλικό, θα το δω, αλλά, ομολογουμένως, δεν το αναζητάω τόσο πολύ πλέον. Την αναζήτηση στα αρχεία της KGB θα την έκανα γιατί είναι μια πραγματική περιπέτεια, αλλά τον Περισσό δεν πρόκειται ποτέ να τον παρακαλέσω να ανοίξει τα αρχεία του».
- Τους το ζητήσατε και αρνήθηκαν;
- «Έχουν ζητήσει πάρα πολλοί κατά καιρούς και δεν δίνουν σε κανέναν τίποτα. Μάθαμε πως τα αρχεία της KGB, της Στάζι, της Intelligence Service, ανοίγουν κάθε εξήντα χρόνια. Τα μόνα αρχεία για τα οποία δεν θα μάθουμε ποτέ τίποτα είναι αυτά της CIA και του Περισσού».
- Πώς συνδέονται μεταξύ τους αυτές οι δύο αρνήσεις;
- «Δε θέλουν να μαθεύονται οι πομπές τους...».
- Έχετε σκεφτεί να κάνετε μία ανοιχτή επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα, τον Δημήτρη Κουτσούμπα;
- «Δεν υπάρχει κανάλι διαλόγου με το ΚΚΕ, ούτε καν σε επίπεδο ανοιχτής επιστολής. Δεν αξίζει τον κόπο».
- Θα είχε ενδιαφέρον και μόνο για την όποια πιθανότητα να σας πουν: «Εμείς σκεφτόμαστε πλέον διαφορετικά. Πάρτε τα συγκεκριμένα αρχεία».
- «Ας διαβάσουν τη συνέντευξη αυτή και ας πουν ότι είναι πρόθυμοι. Εδώ τα στελέχη του Πολιτικού Γραφείου και δεν είχαν πρόσβαση στα αρχεία. Μόνο μία ορισμένη ελίτ είχε πάντα γνώση, αυτοί που ήταν υπεύθυνοι για την αρχειοθέτηση, και ήταν πάντοτε οι ίδιοι».
- Η Έλλη Παππά μιλούσε εναντίον του ΚΚΕ με τον ίδιο τρόπο που μιλάτε εσείς;
- «Η Έλλη, όταν αγανακτούσε πάρα πολύ, έλεγε χαριτολογώντας "θα πάω να σκοτώσω μερικούς από κει μέσα, αφού έτσι κι αλλιώς μόνο στη φυλακή ξέρω να ζω". Φυσικά προσπαθούσε πάντα να έχει μία ευπρέπεια απέναντι τους, κυρίως επειδή πίστευε ότι το ΚΚΕ πρέπει να το αλλάξουμε από μέσα. Εγώ τότε θυμάμαι επιστράτευσα όλες τις γνώσεις μου της γεωλογίας για να της εξηγήσω ότι το απολίθωμα δεν αλλάζει. Το απολίθωμα είναι πλέον μία πέτρα, και το μόνο που μπορεί να πάθει είναι η φυσική φθορά, αλλά δεν αλλάζει από μέσα. Δεν το κατάλαβε, γι’ αυτό είχε πάει στο ΚΚΕ το ’80 και φυσικά έφυγε το ’91, όταν η Αλέκα διέγραψε το μισό κόμμα».
- Τον εαυτό σας τον θεωρείτε αριστερό;
- «Φυσικά».
- Ποια ακριβώς είναι η έννοια του αριστερού;
- «Αυτό ακριβώς είναι που επαναπροσδιορίζεται αυτή την εποχή. Αριστερός είναι αυτός που παλεύει καθημερινά για ορισμένα πράγματα και τα οποία ήδη τα έχει βάλει στον τρόπο που ζει και συμπεριφέρεται. Αριστερό πάντως σίγουρα δεν σε κάνει το κόμμα, ένα κόμμα που είναι αυτοσκοπός.
Όλοι αυτοί που έδωσαν τη ζωή τους, χωρίς να το ξέρουν, υπερασπίσθηκαν έναν μηχανισμό. Στο τέλος έφτασε στα σταλινικά κόμματα, και η θυσία να είναι αυτοσκοπός, απλά για να δημιουργούνται παραδείγματα και για άλλες θυσίες».
- Συμπεριλαμβανομένου και του Νίκου Μπελογιάννη;
- «Τελικά τι έκανε; Όπως προκύπτει, έδωσε τη ζωή του για τον Ζαχαριάδη. Είναι τόσο κωμικοτραγικό... Κι εγώ λοιπόν τι θα έκανα; Θα έδινα τη ζωή μου για ποιον; Για την όποια ηγεσία»;
- Θα τη δίνατε για κάτι που πιστεύατε.
- «Όμως η δομή του ΚΚΕ ήταν πάντα τέτοια ώστε το Κόμμα ήταν η ηγεσία. Ήταν οι εκπρόσωποι του Κομμουνισμού επί Γης. Από την εποχή που επικράτησε ο Στάλιν και πέρα, όλοι είχαν πια διαβρωθεί από αυτή τη νοοτροπία».
- Είπατε πριν ότι ο Μπελογιάννης έχασε τη ζωή του για τον Ζαχαριάδη, όμως συνεχίζει να υπάρχει το δικαίωμα ο καθένας να αφιερώνει και τελικά να δίνει τη ζωή του όπου επιλέγει. Πιστεύετε ότι δεν γνώριζε κάποια κρίσιμη λεπτομέρεια που όμως αν την ήξερε θα λειτουργούσε αλλιώς;
- «Όλοι αυτοί νόμιζαν ότι έδιναν τη ζωή τους για μία Ιδέα και τελικά την έδιναν για τον κομματικό μηχανισμό. Εκεί είναι το πρόβλημα. Στην εποχή εκείνη, όπου η ενημέρωση ήταν στο απόλυτο μηδέν, δεν είχαν ιδέα τι γινόταν επί Στάλιν, και πίστευαν άλλα πράγματα. Αν δείτε φιλοσοβιετικά γραπτά του Μπέρτραντ Ράσελ το 1946, είναι να τρελαίνεσαι. Ακόμα και στη Βρετανία που μπορούσαν να έχουν όποια ενημέρωση ήθελαν, κάποιους δεν τους ένοιαζε, δεν το πάλευαν καν να μάθουν κάτι παραπάνω».
Η θεία του Νίκου Μπελογιάννη Διδώ Σωτηρίου που τον μεγάλωσε.
- Ο Ράσελ ήταν σπουδαίος διανοητής. Ο Νόαμ Τσόμσκι τον θαυμάζει απεριόριστα.
- «Προφανώς ήταν ένας σοφός άνθρωπος, όμως ενώ θα μπορούσε να έχει ενημέρωση για το τι ακριβώς γινόταν στη Σοβιετική Ένωση εκείνη την εποχή, δεν ασχολήθηκε. Απλά όλοι έλεγαν, "Αφού οι Σοβιετικοί νίκησαν τον χιτλερισμό, δεν μπορεί να είναι κακοί". Ο Στάλιν αυτομάτως είχε έρθει στο στρατόπεδο των καλών».
- Αν μπορούσατε να φέρετε πίσω κάποιον για να κάνετε μια κουβέντα μαζί του περί κομμουνισμού, ποιος θα ήταν αυτός;
- «Ξέρω εγώ; Τον Αβραάμ Μπεναρόγια. Ίσως και τον Λουνατσάρσκι, που ήταν πολύ καλλιεργημένο άτομο».
- Στην Ελλάδα και σε επίπεδο κομμάτων υφίσταται αληθινή Αριστερά σήμερα;
- «Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν δεν δηλητηριαστεί από τα τοξικά απόβλητα του ΠΑΣΟΚ, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα είδος Αριστερός και να πάει καλά, αλλά προς το παρόν...».
- Σας μοιάζει ότι έχει δηλητηριαστεί;
- «Πολύ το φοβάμαι».
- «Είναι ικανότατος. Όμως αφενός έχει μεγαλώσει μέσα στο μηχανισμό του ΚΚΕ, και αυτό είναι κάτι που μένει, αφετέρου, και κυριότερο, έχει μεγαλώσει μέσα στο μηχανισμό της πλήρους ανευθυνότητας που υπήρχε τότε και μέσα στις Σχολές. Ήταν η εποχή που τα πτυχία τα έδινε το Κίνημα, που ο συνδικαλιστής περνούσε παντού και πάντοτε. Έχει πάρει τόσα πολλά από αυτό το στρεβλό σύστημα της μεταπολίτευσης μέσα από τα λύκεια και τις Σχολές. Του έχουν μπολιαστεί και τα κακά στοιχεία από το ΚΚΕ...».
- Για τον Φώτη Κουβέλη τι πιστεύετε;
- «Είναι πάντα καλός για να διευθύνει μία γενική συνέλευση. Ο λόγος του ήταν πάντα συγκροτημένος. Στο τέλος όμως έβγαινε πάντα μια μιζέρια».
- Τον θεωρείτε όμως έντιμο εντέλει;
- «Σίγουρα είναι έντιμος, αλλά έχει την τάση να στρογγυλεύει τα πάντα και, ως εκ τούτου, στο τέλος τον παίρνουν όλοι στο κυνήγι».
- Τι είναι αυτό που κάνει τον Έλληνα αριστερό να είναι τελικά σχεδόν σε παγκόσμιο επίπεδο ένας ιδιόρρυθμος αριστερός;
- «Συνολικά η ιδιορρυθμία της Ελλάδας».
- Μήπως ο σύγχρονος Έλληνας νιώθει τόσο πολύ αριστερός κυρίως μέσα από έναν έντονο συναισθηματισμό τον οποίο εκδηλώνει αυτόματα για όλους τους αδικημένους του κόσμου;
- «Αυτό είναι ένα στοιχείο του αριστερού, αλλά είναι και μία παγκόσμια σταθερά τού ότι πρέπει να υποστηρίζει κάθε πλευρά καταπιεσμένη, αδύναμη. Είναι ένα από τα στοιχεία του αριστερού. Κατά τα άλλα, η ιδιορρυθμία του Έλληνα αριστερού ήταν ότι ο σταλινισμός πέρασε τόσο έντονα στο πετσί του, που του άφησε πολλά ελαττώματα».
«Ο Πλουμπίδης υπήρξε το μεγαλύτερο θύμα, ακόμα και από τον Μπελογιάννη. Και μέχρι τελευταία στιγμή πίστευε ότι το Κόμμα δεν είχε κάνει λάθος».
- Τελικά τον εκτέλεσαν και αυτόν.
«Φυσικά. Ενώ το Κόμμα τον είχε προδώσει από διακόσιες πλευρές, έμενε εκεί. Και προσπάθησαν να τον διώξουν από τη ζωή με το στίγμα του χαφιέ».
- Ήσασταν από αυτούς που αρχικά πίστευαν στον Στάλιν και κάποια συγκεκριμένη στιγμή γίνατε φανατικός πολέμιός του;
«Όχι. Είχα από νωρίς πολλά ακούσματα, όπως για παράδειγμα οι παρανοϊκές συνθήκες διαγραφής της Διδώς. Ως δημοσιογράφος η ίδια, είχε μεταδώσει στον Ριζοσπάστη την είδηση ότι κλείστηκε η συμφωνία και ξεκινάει το Σχέδιο Μάρσαλ. Αρχές Μαρτίου του ’47 τη διέγραψε ο Ζαχαριάδης και μία εβδομάδα μετά ανακοινώθηκε το Σχέδιο Μάρσαλ. Όμως το ότι είχε μεταδώσει μια είδηση που δεν συνέφερε τη στρατηγική του Ζαχαριάδη ήταν αρκετό».
- Ποιο είναι το βασικό χαρακτηριστικό με το οποίο θα περιγράφατε τον Μπελογιάννη σε ένα νέο παιδί;
- «Ήταν διανοούμενος της Αριστεράς. Αν είχε επιζήσει, θα είχε δώσει μία εντελώς άλλη διάσταση στην Αριστερά της Ελλάδας. Όμως φυσικά ήταν πολύ επικίνδυνος για τον Ζαχαριάδη».
- Εννοείτε ότι ήταν επικίνδυνος επειδή ήταν διανοούμενος;
- «Το βασικό προσόν στη σταλινική Αριστερά ήταν η αγραμματοσύνη. Ο αγράμματος δεν θα διαφωνήσει ποτέ. Είναι τεράστιο προσόν αυτό. Ο Μπελογιάννης σκεφτόταν. Ο Μαγιακόφσκι το έχει πει πολύ ειρωνικά: "Είμαι καλός κομμουνιστής, δεν σκέφτομαι εγώ, σκέφτεται το Κόμμα για μένα". Και η Αιδώ το ίδιο μου έλεγε, ότι είναι βασικό προσόν να είσαι αγράμματος στη σταλινική Αριστερά».
- Η Έλλη Παππά υπαινίσσεται στη «διαθήκη» της ότι ο Νίκος Ακριτίδης ήταν αυτός που πρόδωσε τον Μπελογιάννη. Εσείς από τα στοιχεία αυτό καταλαβαίνετε;
- «Δεν έχω κάποια παραπάνω στοιχεία».
- Μιλάμε τόση ώρα για τα λάθη του ΚΚΕ, από την άλλη όμως η Ελλάδα δεν ήταν μια Σταλινική Δημοκρατία. Την εποχή εκείνη υπήρχαν οι συνεργάτες των Ναζί, οι Ταγματασφαλίτες και όλοι αυτοί. Πάνω σε αυτό τον καμβά λοιπόν έκανε και τα όποια λάθη το ΚΚΕ.
- «Ναι, φυσικά, κυρίαρχοι ήταν εκείνοι οι εγκληματίες, όμως τα εσκεμμένα λάθη του ΚΚΕ είναι που μας ενδιαφέρουν, καθώς και η μετέπειτα στάση του απέναντι σε αυτά τα λάθη. Αυτή η στάση είναι που έχει φτάσει τον περισσότερο κόσμο που θέλει να ψηφίσει εναντίον του συστήματος, να μην ψηφίζει ΚΚΕ».
- Επειδή θεωρεί το ΚΚΕ πλέον μέρος του συστήματος;
- «Το σύστημα χρειάζεται το ΚΚΕ. Να υπάρχει ένα τέτοιο απολίθωμα το οποίο να κόβει οτιδήποτε ενεργό. Μία δραστήρια Αριστερά είναι ενοχλητική. Ενώ εδώ που έχει τα απολιθώματα να κάθονται στις καρέκλες και να βγάζουν αποφάσεις, είναι ήσυχο».
- Ναι, αλλά να μην θεωρήσουμε αντισυστημικούς και αυτούς που ψηφίζουν Χρυσή Αυγή.
- «Αυτό είναι γελοίο, όμως πόσοι από αυτούς που ψηφίζουν τώρα έχουν ζήσει τον πόλεμο και τους Ναζί; Ό,τι ξέρουν είναι από διαβάσματα, από γονείς, παππούδες, δεν μπορούν να ξέρουν τι σημαίνει ναζισμός, τους ξεπερνάει τελείως. Βέβαια οι φανατικοί ψηφοφόροι μην το παίζουν σαν τους Γερμανούς που μετά τον πόλεμο έλεγαν ότι κάποιοι εξωγήινοι παρέσυραν τον γερμανικό λαό. Μετά από όλα αυτά που έχουν γίνει με τη Χρυσή Αυγή, μην πει κανείς ότι δεν ήξερε και ότι παρασύρθηκε».
- Κυρίως αν ψηφίζει Χρυσή Αυγή ένας 75άρης που έχει μνήμη.
«Στον 75άρη, μπορείς να καταλογίσεις άνοια, αλλά στις μικρότερες ηλικίες δεν υπάρχει πλέον κανένα τεκμήριο αθωότητας».
- Η ζωή σας έχει επηρεαστεί σχεδόν στον απόλυτο βαθμό από αυτό που λέγεται πολιτική. Κοιτώντας πίσω, η τελική γεύση που σας αφήνει η ιστορία που λέγεται πολιτική ποια είναι;
- «Η ζωή μου έχει επηρεαστεί από την πολιτική ακούσια. Δεν είχα καμία διάθεση να ασχοληθώ ακριβώς επειδή άκουγα ότι η μπόχα της πολιτικής δεν αντέχεται. Το πρώτο που πρέπει να κάνεις στην πολιτική δεν είναι να κλείσεις μάτια και αυτιά αλλά να κλείσεις τη μύτη σου».
Δημοσίευση σχολίου