{[['
']]}
']]}
Η χούντα των συνταγματαρχών είχε μεν επιβάλει την παράνομη εξουσία της χάρη στις φυλακίσεις, τις εξορίες τα βασανιστήρια και τις δολοφονίες των πολιτικών αντιπάλων της, σταδιακά όμως άρχισε να αμφισβητείται από διάφορες κοινωνικές ομάδες, καθώς αδυνατούσε να ανταποκριθεί στις ανάγκες και στα θέλω μιας σύγχρονης κοινωνίας. Ετσι το 1973 φάνηκε εξαρχής πως θα ήταν «εκρηκτικό».
Ιανουάριος 1973. ΑΣΟΕΕ, Πάντειο, Ιατρική
Στις 7 Ιανουάριου σημειώθηκαν εκρήξεις βομβών της οργάνωσης ΕΑΝ σε δύο αυτοκίνητα αξιωματικών της στρατιωτικής αποστολής των ΗΠΑ. Επίσης εξερράγησαν βόμβες των οργανώσεων ΔΑ και Ανεξάρτητη Αριστερά σε αμερικανικά οχήματα στην Κηφισιά.
Στο διάστημα 18-22 Ιανουάριου 1973 έγινε η τρίτη δίκη της Ελληνικής Αντίστασης, με δεκατρείς κατηγορούμενους, για σχεδιαζόμενη απόδραση του Αλ. Παναγούλη. Καταδικάζονται ο Στ. Παναγούλης (τεσσεράμισι χρόνια) και άλλοι δέκα σε μικρότερες ποινές.
Στις 22 Ιανουάριου άρχισε η δίκη της ηγεσίας του ΚΚΕ Εσ. στο Πενταμελές Εφετείο Αθηνών. Η δίκη ολοκληρώθηκε στις 29 Ιανουάριου. Καταδικάστηκαν οι Μπ. Δρακόπουλος (δωδεκάμισι χρόνια), Μ. Παρτσαλίδης (δώδεκα χρόνια), Α. Παπαθανασοπούλου (τρία χρόνια) και άλλοι πέντε κατηγορούμενοι.
Στις 25 Ιανουάριου μοιράστηκε στην ΑΣΟΕΕ ένα κείμενο που έγινε γνωστό ως η «Μελέτη των 12 της ΑΣΟΕΕ» και αφορούσε όλα τα κεντρικά προβλήματα του πανεπιστημίου, όπως η εφαρμογή του νέου Καταστατικού Χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης με έντονες αιχμές εναντίον της χούντας.
Με εντολή Παττακού η σύγκλητος αποφάσισε την παραπομπή των «υπονομευτών της επανάστασης» στο Πειθαρχικό Συμβούλιο της ΑΣΟΕΕ προκειμένου να αποβληθούν και να αποκοπεί η ηγεσία του κινήματος από τους φοιτητές. Την ημέρα της παραπομπής τους (5 Φεβρουάριου) το μεγάλο προαύλιο της ΑΣΟΕΕ πλημμύρισε από 1.500 φοιτητές που φώναζαν συνθήματα και τραγουδούσαν απαγορευμένα τραγούδια, όπως το «Πότε θα κάνει ξαστεριά» και Θεοδωράκη.
Ηταν η πρώτη μαζική δημόσια αντιδικτατορική εκδήλωση. Πλήθος διανοούμενων από την Ελλάδα και το εξωτερικό κινητοποιήθηκε και στήριξε τη διεκδίκηση ελευθερίας έκφρασης. Μεγάλη προβολή υπήρξε επίσης από τις ελληνικές εφημερίδες καθώς και τους ραδιοφωνικούς σταθμούς και τα έντυπα της Ευρώπης.
Η μεγάλη επιτυχία της «Μελέτης των 12» έγινε παράδειγμα προς μίμηση για πλήθος φοιτητών από διάφορες σχολές (Πάντειο, Βιομηχανική, Ιατρική κ.ά.). Το ποτάμι της μαζικής φοιτητικής δράσης φούσκωνε.
Στις 26 Ιανουάριου έκλεισε το ΕΜΠ με απόφαση της συγκλήτου, λόγω της συνεχιζόμενης αποχής των φοιτητών. Ακολούθησε διαδήλωση διαμαρτυρίας 1.500 φοιτητών από το ΕΜΠ στη Νομική, αναδίπλωση της συγκλήτου και επαναλειτουργία του Πολυτεχνείου (29/1). Στις 31 Ιανουάριου συνελήφθησαν δέκα φοιτητές της ΑΣΟΕΕ που εμπόδισαν ασφαλίτη να πάρει τα στοιχεία συναδέλφου τους. Οι Φοιτητές διώχθηκαν για τεντιμποϊσμό!
Φεβρουάριος. Καταδίκες και επιστρατεύσεις
Στις 3 Φεβρουάριου καταδικάστηκαν δύο φοιτητές σε φυλάκιση επτάμισι μηνών για τα επεισόδια στην ΑΣΟΕΕ. Ακολούθησε συγκέντρωση 500 φοιτητών στο προαύλιο της σχολής σε ένδειξη αλληλεγγύης για δώδεκα συναδέλφους τους που είχαν παραπεμφθεί στο Πειθαρχικό επειδή συνέταξαν το περίφημο εκείνο υπόμνημα μεταρρυθμίσεων για τη σχολή τους.
Στις 5 Φεβρουάριου οι φοιτητές του ΕΜΠ αποφάσισαν γενική αποχή από τα μαθήματά τους. Τις επόμενες ημέρες ακολούθησαν μικροσυμπλοκές με την αστυνομία και αποχές στο Πάντειο (6/2) και το Γεωλογικό (9/2), ενώ στις 13 Φεβρουάριου πραγματοποιήθηκε διαδήλωση φοιτητών στη Θεσσαλονίκη με πέντε συλλήψεις.
Κάτω από το βάρος των μαζικών φοιτητικών αντιδράσεων και την αποχή από τα μαθήματα, η χούντα απείλησε τους δημοκράτες φοιτητές με διακοπή των σπουδών τους και άμεση στράτευση. Ετσι στις 12 Φεβρουάριου η χούντα δημοσίευσε τον φοιτητικό νόμο ΝΔ1347/1973, που τροποποιούσε το άρθρο 18 του παλαιότερου ΝΔ 720/1970:
«Εις το άρθρο 18 του ΝΔ 720/1970 “περί Στρατολογίας” προστίθεται παράγραφος έχουσα ως εξής:
6. Δύναται ωσαύτως ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης να διατάσση την διακοπήν χορήγηθείσης αναβολής κατατάξεως εις σπουδαστάς, ονομαστικώς, κατόπιν προτάσεως του Αρχηγείου του οικείου Κλάδου Ενόπλων Δυνάμεων και εις τας ακολούθους περιπτώσεις:
Α) Λόγω οιασδήποτε πειθαρχικής ποινής επιβληθείσης υπό του κατά νόμον αρμοδίου οργάνου, πολυμελούς ή μονομελούς.
Β) Λόγω καταδίκης εις οιανδήποτε ποινήν διά τινα των εν άρθροις 167,169 έως και 176,181 έως και 192 και 194 έως και 197 του Ποινικού Κώδικα πράξεων.
Γ) Λόγω οιασδήποτε υπαιτίου αποχής εκ των παραδόσεων, εξετάσεων ή ασκήσεων των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ή προτροπής εις τοιαύτην αποχήν, ανεξαρτήτως της πειθαρχικής διώξεως επί ταύταις.
Η άσκησις οιουδήποτε ενδίκου μέσου κατά της αποφάσεως του Δικαστηρίου ή του πειθαρχικού οργάνου δεν αναστέλλει την εκτέλεσιν της αποφάσεως του Υπουργού Εθνικής Αμύνης περί διακοπής της χορηγηθείσης αναβολής κατατάξεως».
Ακολουθούσαν δύο υπογραφές του Παπαδόπουλου (ως αντιβασιλέα η πρώτη και ως πρωθυπουργού η δεύτερη), υπογραφές των δύο αντιπροέδρων Παττακού και Μακαρέζου και των μελών του υπουργικού συμβουλίου.
Από την πρώτη στιγμή φάνηκε ότι το μέτρο θα οδηγούσε στο αντίθετο αποτέλεσμα από εκείνο που επιθυμούσε η χούντα. Ετσι στις 14 Φεβρουάριου 1.500 φοιτητές του ΕΜΠ συγκεντρώθηκαν στο προαύλιο του ιδρύματος με συνθήματα κατά της στράτευσης. Ακολούθησαν η βίαιη είσοδος της αστυνομίας, η αιματηρή διάλυση της συγκέντρωσης, 100 συλλήψεις και έντεκα παραπομπές. Στη δίκη (17-19 Φεβρουάριου) από τους έντεκα που παραπέμφθηκαν οι οκτώ καταδικάστηκαν σε σχετικά ελαφρές ποινές. Ομως διατάχθηκε η βίαιη επιστράτευση 88 φοιτητών, η οποία έγινε σε δύο δόσεις (15-16 Φεβρουάριου).
Πρώτη και δεύτερη κατάληψη της Νομικής
Μέσα σ' αυτό το κλίμα, στις 16 Φεβρουάριου πραγματοποιήθηκε η πρώτη κατάληψη της Νομικής από 2.500 φοιτητές. Η κατάληψη λύθηκε με ηρωική έξοδο και πορεία των φοιτητών και συμπλοκές στους γύρω δρόμους με την αστυνομία και παρακρατικούς ΕΚΟΦίτες.
Στις 17 Φεβρουάριου έγινε συγκέντρωση φοιτητών στην Ιατρική κατά του νόμου 1347.
Την επόμενη ημέρα 104 διανοούμενοι, καλλιτέχνες και πρώην βουλευτές συνυπέγραψαν ένα κείμενο συμπαράστασης, ζητώντας την κατάργηση του νόμου. Σε λίγες μέρες άλλοι 436 είχαν υπογράψει το κείμενο, ενώ τις επόμενες μέρες η διεθνής κατακραυγή εκφράστηκε με ψηφίσματα διαμαρτυρίας από 50 καθηγητές αγγλικών και 135 γαλλικών πανεπιστημίων.
Το ίδιο έπραξαν και 24 Ελληνες ποιητές, συγγραφείς, σκηνοθέτες και ηθοποιοί από τη Γαλλία, ενώ ο Μίκης Θεοδωράκης αφιέρωσε τη συναυλία του στο Τελ Αβίβ στην ελληνική φοιτητική νεολαία. Αλληλεγγύη προς τη σύγκλητο του ΕΜΠ, που συμπαραστάθηκε με την παραίτησή της στους φοιτητές του ιδρύματος, εξέφρασαν και 190 διπλωματούχοι μηχανικοί.
Στις 21-22 Φεβρουάριου ακολούθησε διήμερη κατάληψη της Νομικής από 4.000 φοιτητές, οι οποίοι έδωσαν τον όρκο:
«Εμείς οι φοιτητές των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ορκιζόμεθα εις το όνομα της Ελευθερίας να αγωνισθώμεν μέχρι τέλους διά την κατοχύρωση/: Των ακαδημαϊκών ελευθεριών, του πανεπιστημιακού ασύλου, της ανακλήσεως όλων των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων. Ορκιζόμεθα συμπαράσταση/ εις όλον τον φοιτητικόν κόσμον της Ελλάδος, ο οποίος βασανίζεται. Η βία και η τρομοκρατία δε θα περάσουν. Ζήτω ο φοιτητικός κόσμος της Ελλάδος!».
Οι συγκεντρωμένοι φοιτητές από την ταράτσα της Νομικής ρίχνουν αυτοσχέδια τρικ και χειρόγραφες προκηρύξεις. Τα συνθήματα που κυριαρχούν είναι: «Λευτεριά στα αδέλφια μας», «Δημοκρατία», «Δεν περνά ο φασισμός», «Κάτω η χούντα», «Ελλάς Ελλήνων Φυλακισμένων».
Από τις 7 το απόγευμα άρχισαν να συγκεντρώνονται γύρω από τη Νομική εκατοντάδες άτομα εκφράζοντας τη συμπαράστασή τους στους φοιτητές. Η αστυνομία διαλύει βίαια τους συγκεντρωμένους. Ομως ο κόσμος ξανασυγκεντρώνεται σε λίγο στην οδό Ακαδημίας. Η κατάληψη της Νομικής έληξε αναίμακτα το βράδυ της επόμενης μέρας ύστερα από διαπραγματεύσεις και οι φοιτητές αποχώρησαν από το κτίριο με την κάλυψη χιλιάδων συμπαραστατών που είχαν συγκεντρωθεί.
Παρ’ όλα αυτά, οι φοιτητές δέχτηκαν βίαιες επιθέσεις της αστυνομίας και των πανταχού παρόντων ΕΚΟΦιτών, που κατέληξαν σε τραυματισμούς και συλλήψεις.
Η φοιτητική διαδήλωση στη Θεσσαλονίκη αντιμετωπίστηκε από την αστυνομία, με πολλές συλλήψεις (22/2). Επίσης, έγιναν ανπδικτατορικές εκδηλώσεις φοιτητών και συλλήψεις στην κηδεία της Κατίνας Παξινού (23/2).
Δίκη της ΑΑΑ (19-20/2). Καταδίκη του Τάσου Μήνη (δέκα χρόνια) και του Στέφ. Παντελάκη (οκτώ χρόνια).
Βόμβες της ΕΑΝ σε αυτοκίνητα ξένων αποστολών στο Π. Φάληρο (20/2), το Καλαμάκι (21/2) και στην οδό Ειρήνης Αθηναίας (25/2). Εκρηξη στο Πεδίο του Αρεως με αποτέλεσμα τον τραυματισμό δύο περαστικών (Α. Μανέτας, Μ. Αραπατσάκη) (22/2).
Ανοιξη. Η διαμαρτυρία εξαπλώνεται
Φοιτητικές διαδηλώσεις στην Αθήνα (5,6 και 17 Μαρτίου), τη Θεσσαλονίκη (5/3) και την Πάτρα (17/3), με συλλήψεις φοιτητών.
Κατάληψη της Πανεπιστημιακής Λέσχης Πατρών από 500 φοιτητές, εισβολή της αστυνομίας και δεκάδες συλλήψεις (16/3). Δεύτερη κατάληψη της Νομικής, με πρωτοβουλία της άκρας Αριστερός, καταλήγει σε εισβολή της αστυνομίας ύστερα από αίτηση της συγκλήτου, δεκάδες τραυματίες και πάνω από 100 συλλήψεις (20/3).
Αναδίπλωση του φοιτητικού κινήματος και τερματισμός της αποχής (27/3). Συλλήψεις δικηγόρων του φοιτητικού κινήματος Π. Κανελλάκη, Α Βγόντζα, Κ. Αλαβάνου, Δ. Μπουλούκου από την ΕΣΑ και βασανισμός τους (13/3 κ.εξ.).
Ανακάλυψη εκρηκτικού μηχανισμού της ΕΑΝ στο Καλαμάκι (25/3).
Νέες φοιτητικές κινητοποιήσεις στην Αθήνα, με αρκετές συλλήψεις στο διάστημα 6-10 Απριλίου. Ογκώδης φοιτητική διαδήλωση στην Πάτρα (13/4). Διαδήλωση στο Αγρίνιο κατά της ανάμειξης της αστυνομίας στις αρχαιρεσίες των συνδικάτων (16/4). Διαδήλωση εκατοντάδων φοιτητών στο κέντρο της Αθήνας με αντιδικτατορικά συνθήματα στις 21 Απριλίου.
Επεισόδια ανάμεσα σε διαμαρτυρόμενους αλιεργάτες και εκπροσώπους βιομηχανιών στην ιχθυόσκαλα της Καβάλας (3/4). Διώξιμο των συνεργείων ισοπέδωσης απαλλο-τριωμένων κτημάτων από τους αγρότες στα Μέγαρα (14/4).
Εκρήξεις βομβών σε αυτοκίνητα ξένων αποστολών στην Αθήνα (7/4), στο Καλαμάκι και το Κολωνάκι, με αποτέλεσμα στην τελευταία περίπτωση τον σοβαρό τραυματισμό του περαστικού Μ. Ορφανίδη (21/4).
Βομβιστικές επιθέσεις σε τράπεζα και έξω από το σπίτι του προέδρου της χουντικής Ενώσεως Νέων Επιστημόνων Κ. Τσίτουρα στον Πειραιά (20/4).
Στις 11 Μαΐου πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση στη Νομική με αίτημα την απελευθέρωση περίπου 60 φοιτητών που είχαν συλληφθεί από την ΕΣΑ
Αποκλεισμός του κτιρίου από την αστυνομία, μικροσυμπλοκές και συλλήψεις. Τελευταία μαζική φοιτητική εκδήλωση της ακαδημαϊκής χρονιάς, με παμφοιτητική συγκέντρωση που εκδίδει ψήφισμα απολογισμού των αγώνων (18/5).
Παραπομπή έξι φοιτητών της ΑΑΣΠΕ με τον ν. 509, προφυλάκιση των Γ. Κοτανίδη και Ε. Ρικούδη στις 24 Μαΐου.
Εκρήξεις βομβών της ΕΑΝ στην πλατεία Ραγκαβή, στους Αμπελοκήπους (7/5), σε δύο αμερικανικά αυτοκίνητα (10/5), το IX του χουντικού κινηματογραφικού παραγωγού Τζέιμς Πάρις (7/5) και στην Κυψέλη (13/5).
Εξάρθρωση της οργάνωσης με σύλληψη του κτηνίατρου Ιπ. Σαββούρα, του λογιστή I. Ρούμπου (21/5) και άλλων οκτώ ατόμων (23/5) και αποκάλυψη οπλοστασίων σε Σπάτα και Π. Φάληρο (24/5).
Σύλληψη και βασανισμός του ταγματάρχη Σπ. Μουστακλή στο ΕΑΤ-ΕΣΑ (22/5).
Καταστολή του αντιδικτατορικού κινήματος στο ναυτικό (23-25/5).
Ανταρσία στο αντιτορπιλικό «Βέλος», που βρισκόταν για άσκηση του ΝΑΤΟ στην Ιταλία. 36 μέλη του πληρώματος ζητούν πολιτικό άσυλο εκεί (25/5).G
Το υπόκωφο καλοκαίρι Υπεράσπιση της γης
Στις 26 Ιουνίου έγινε στους Αγ. Θεοδώρους διαδήλωση 1.000 κατοίκων κατά της αυθαίρετης ιδιοποίησης των νερών του χωριού τους από την εταιρεία Motor Oil (26/6).
Στις 2 και 5 Ιουλίου έγιναν 24ωρες απεργίες των τυπογράφων των αθηναϊκών εφημερίδων για αυξήσεις μισθών. Απεργία των τεχνικών εδάφους των εσωτερικών γραμμών της Ολυμπιακής (8/7). Απεργία των συντακτών στις εφημερίδες «Ακρόπολις», «Απογευματινή», «Βήμα», «Νέα» και «Βραδυνή» για αυξήσεις (17-20 Ιουλίου). Απεργία των αλιερ-Υατών στην Καβάλα για τη σύναψη συλλογικής σύμβασης.
Ανακάλυψη εκρηκτικού μηχανισμού στην οδό Καρυάτιδων (23/7).
Δίκη των βομβιστών της ΕΑΝ (9-10 Αυγούστου). Εξι καταδίκες, με βαρύτερες αυτές των Ιπ. Σαββούρα (18 χρόνια) και I. Ρούμπου (15 χρόνια).
Εκρηξη βόμβας κοντά στο γραφείο του Γ. Παπαδόπουλου στο κέντρο της Αθήνας (10 Αυγούστου).
Διαδήλωση φοιτητών στην Πάτρα υπέρ των συναδέλφων τους που δικάζονταν για την κατάληψη της Λέσχης τον Μάρτιο.
Ξυλοδαρμοί και συλλήψεις (10 Αυγούστου). Ελαφρές καταδίκες σε τέσσερις από τους κατηγορούμενους. Προφυλάκιση τριών φοιτητών στη Θεσσαλονίκη για διανομή προκηρύξεων του ΚΚΕ Εσ. υπέρ του «όχι» στο δημοψήφισμα της 29ης Ιουλίου.
Νικηφόρα απεργία των πιλότων της Ολυμπιακής καθηλώνει στο έδαφος όλα τα αεροσκάφη της εταιρείας (18-19 Αυγούστου). Απεργία στα τρόλεϊ με μεγάλη επιτυχία και νίκη των απεργών (27 Αυγούστου).
Γενική αμνηστία στους πολιτικούς κρατούμενους, απονομή χάριτος στον Αλ. Παναγούλη και άρση του στρατιωτικού νόμου. Ταυτόχρονα παραγραφή των «αδικημάτων που διέπραξαν ανακριτικά όργανα», δηλαδή των βασανιστηρίων (20 Αυγούστου). Απόλυση 39 φοιτητών που κρατούνταν από την ΕΣΑ και άμεση στράτευσή τους.
Διαδήλωση κατοίκων στους Αντιφιλίτπτους Καβάλας (4 Σεπτεμβρίου) και στην Ελευθερούπολη (17/9) ενάντια στις απαλλοτριώσεις των χωραφιών τους για να γίνουν ορυχεία.
Συγκέντρωση κατοίκων της Ελευσίνας κατά της επέκτασης των διυλιστηρίων της Πετρόλα (22 Σεπτεμβρίου).
Απεργία του προσωπικού της Ολυμπιακής (19 Σεπτεμβρίου). Μαχητική συγκέντρωση των εμποροϋπαλλήλων για το ωράριο στην Αθήνα. Επεισόδια με την αστυνομία και συλλήψεις (19/9), κερδίζουν όμως «προσωρινά» την ημιαργία της Τετάρτης (24 Σεπτεμβρίου).
Απεργία των χειριστών της ΔΕΗ στο λιγνιτωρυχείο της Μεγαλόπολης (24 Σεπτεμβρίου).
Ανακάλυψη εκρηκτικών μηχανισμών σε πούλμαν της εταιρείας Φανάκη (20/9) και στη Middle East Airlines (21/9).
Διαδήλωση 1.000 φοιτητών στο κέντρο της Αθήνας ύστερα από απαγόρευση συγκέντρωσης κατά των στρατεύσεων από τη σύγκλητο. Βίαιη διάλυσή της στο ύψος της Κλαυθμώνος και συλλήψεις (25 Σεπτεμβρίου).
Την 1η Οκτωβρίου έγινε συναυλία του Σταύρου Ξαρχάκου στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, που εξελίχθηκε σε αυθόρμητη φοιτητική διαδήλωση στη Λ. Αλεξάνδρας και διαλύθηκε απ' την αστυνομία.
Διαδήλωση κατά της νεοσύστατης κυβέρνησης Μαρκεζίνη διαλύεται επίσης (2 Οκτωβρίου). Αποχή φοιτητών της Γεωπονικής για ζητήματα της σχολής τους (18 Οκτωβρίου). Αντιαμερικανική διαδήλωση στα Προπύλαια έπειτα από απαγόρευση φοιτητικής συγκέντρωσης στη Νομική (27 Οκτωβρίου).
Δίωρη γενική απεργία στα Μέγαρα κατά των σχεδίων για εγκατάσταση εργοστασίου αλουμίνας και διυλιστηρίου στην πόλη (12 Οκτωβρίου). Συλλαλητήριο 12.000 κατοίκων της πόλης για την ίδια υπόθεση (14/10).
Σας 29 Οκτωβρίου έγινε 24ωρη απεργία του προσωπικού της ΔΕΗ στην πρωτεύουσα κατά του νέου κανονισμού εργασίας, με συμμετοχή του 97% των εργαζομένων.
Νοέμβριος. Μνημόσυνο Παπανδρέου
Στις 4 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση των κατοίκων του Σκαραμαγκά εναντίον της εγκατάστασης διυλιστηρίου του ομίλου Ανδρεάδη. Πραγματοποιήθηκε 48ωρη απεργία των εργαζομένων στη ΔΕΗ του λεκανοπεδίου, με τη συμμετοχή να φτάνει στο 99% (14-15 Νοεμβρίου).
Την Κυριακή 4 Νοεμβρίου το μνημόσυνο του Γ. Παπανδρέου, που αυθόρμητα μεταβλήθηκε σε πορεία 5.000 ατόμων προς τον Αγνωστο Στρατιώτη, καταλήγει σε συγκρούσεις με την αστυνομία, οδοφράγματα και πετροπόλεμο. Επεσαν πυροβολισμοί, έγιναν 37 συλλήψεις και παραπομπή 17 ατόμων στο αυτόφωρο. Δίκη των συλληφθέντων, αθωώθηκαν οι δώδεκα, ενώ επιβλήθηκαν ελαφρές ποινές σε άλλους πέντε από αυτούς (8-13 Νοεμβρίου).
Την Τρίτη (13/11) το δικαστήριο αθώωσε δώδεκα από τους δεκαεπτά συλληφθέντες στα επεισόδια που σημειώθηκαν στις 4 Νοεμβρίου στην κηδεία του Παπανδρέου και επέβαλε στους υπόλοιπους πέντε ποινές με αναστολή. Αμέσως αναγγέλθηκαν φοιτητικές συγκεντρώσεις σε διάφορες σχολές για την επόμενη μέρα, γεγονός που προ-μήνυε το ξέσπασμα εναντίον του χουντικού καθεστώτος.
Το πρωί της Τετάρτης 14 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκαν γενικές συνελεύσεις των φοιτητικών συλλόγων για να συζητηθεί το ζήτημα των φοιτητικών εκλογών. Στη Νομική Σχολή Αθηνών πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση, ενώ γύρω στη μία το μεσημέρι έφτασε η πληροφορία ότι στο Πολυτεχνείο υπήρχε ένταση μεταξύ αστυνομικών και φοιτητών. Λίγο αργότερα ακούστηκε ότι οι αστυνομικοί στο Πολυτεχνείο χτυπούσαν φοιτητές, γεγονός που προκάλεσε αναστάτωση.
Αποφασίστηκε να γίνει διαδήλωση προς το Πολυτεχνείο και περίπου 1.500 φοιτητές ξεκίνησαν την πορεία τους από τη Σόλωνος. Στον δρόμο οι διαδηλωτές συγκρούστηκαν με αστυνομικές δυνάμεις. Ορισμένοι ενώθηκαν με όσους βρίσκονταν στον χώρο του Πολυτεχνείου και άλλοι σκορπίστηκαν στους γύρω δρόμους.
Εντός και εκτός τοτ κτιρίου του Πολυτεχνείου επικρατούσε ένταση. Οι γενικές συνελεύσεις ολοκληρώθηκαν και οι φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφάσισαν να ενωθούν με τους υπολοίπους. Οι μηχανολόγοι συνέχισαν τη συνέλευσή τους μέχρι το απόγευμα, οπότε και αποχώρησαν από το Πολυτεχνείο.
Περίπου στις 5 μ.μ. πλησίασε τον χώρο της συγκέντρωσης ο εισαγγελέας υπηρεσίας Σανίτας, ο οποίος ενημέρωσε τους συγκεντρωμένους ότι μπορούν να διαδηλώσουν και μετά να διαλυθούν ήσυχα. Μισή ώρα αργότερα οι αστυνομικοί που είχαν κυκλώσει το κτίριο αποχώρησαν.
Η κατάληψη συνεχίστηκε και στο μεταξύ οι κλεισμένοι στο κτίριο φοιτητές ενώθηκαν με τους συγκεντρωμένους απέξω πολίτες και κατέλαβαν όλο τον χώρο στην οδό Πατησίων μπροστά από το Πολυτεχνείο, φωνάζοντας συνθήματα όπως «Κάτω η χούντα», «Θάνατος στην τυραννία», «Επανάσταση λαέ», «Απόψε θα γίνει Ταϊλάνδη».
Γύρω στα μεσάνυχτα έκλεισαν οι πόρτες του Πολυτεχνείου και δημιουργήθηκαν επιτροπές περιφρούρησης και επιτροπές για τις επισιτιστικές και υγειονομικές ανάγκες.
Συγκροτήθηκε η Συντονιστική Επιτροπή και άρχισε η προετοιμασία της λειτουργίας του ραδιοφωνικού σταθμού. Μεταξύ των κλεισμένων στο κτίριο βρίσκονταν και αρκετοί εργάτες. Καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας γίνονται συνελεύσεις κατά σχολές.
Γίρω στη μία μετά τα μεσάνυχτα στν αίθουσα του κτιρίου Γκίνη είχαν συγκεντρωθεί εκατοντάδες άτομα, μεταξύ των οποίων εργάτες και εργαζόμενοι κάθε πολιτικής απόχρωσης.
Από τη συνέλευση αυτή εκλέχθηκε μια προσωρινή επιτροπή και αποφασίστηκε να βγει μια διακήρυξη που θα μοιραζόταν το πρωί σε εργοστάσια και σε χώρους όπου συγκεντρώνονταν οι εργάτες.
Πέμπτη 15 Νοεμβρίου
Γύρω στις 9 π.μ. άνοιξαν οι πόρτες του Πολυτεχνείου. Κυκλοφόρησαν πολλές προκηρύξεις της Συντονιστικής Επιτροπής, ενώ εξακολουθούσαν να γράφονται και χιλιάδες χειρόγραφες. Τότε έγινε γνωστό ότι καταφτάνουν φοιτητές από την Πάτρα και αγρότες από τα Μέγαρα γεγονός που ενίσχυσε τη μαχητική διάθεση. Οι διαδηλωτές μαζί με άλλους εργάτες από τον δρόμο μπήκαν ξανά στο Πολυτεχνείο και πήγαν στο κτίριο Γκίνη όπου άρχισε η προγραμματισμένη συνέλευση. Στην αίθουσα βρίσκονταν και πολλοί εργάτες.
Η Συντονιστική Επιτροπή δήλωσε ότι η κατάληψη θα συνεχιστεί μέχρι να ικανοποιηθούν όλα τα αιτήματα. Δημιουργήθηκαν επιτροπές παντού και για κάθε ζήτημα.
Παρασκευή 16 Νοεμβρίου
Από τον ραδιοφωνικό σταθμό του Πολυτεχνείου καλούσαν και πάλι τον λαό σε «γενική απεργία» ενώ κλήθηκαν οι δημοσιογράφοι από τη Συντονιστική Επιτροπή για συνέντευξη Τύπου. Αγρότες από τα Μέγαρα ξεκίνησαν με τα τρακτέρ τους να κατέβουν στην Αθήνα, αλλά μπλοκαρίστηκαν στα διόδια της Ελευσίνας.
Στις 3.30 μ.μ. έφτασαν 25 δημοσιογράφοι ελληνικών εφημερίδων και ανταποκριτές ξένων πρακτορείων. Στους φωτογράφους δεν επιτράπηκε να πάρουν φωτογραφίες στη διάρκεια της συνέντευξης ούτε και μετά το τέλος της, για να μην πληροφορηθούν οι αρχές τα πρόσωπα που συντονίζουν τον αγώνα. Στη συνέντευξη διαβάστηκε μόνο μια ανακοίνωση.
Μέσα στο Πολυτεχνείο είχαν τοποθετηθεί άτομα που κρατούσαν καθρέφτες για να εμποδίσουν τη λήψη φωτογραφιών από συνεργεία της Ασφάλειας που είχαν εγκατασταθεί στα γύρω κτίρια.
Το πλήθος έξω από το Πολυτεχνείο πύκνωνε συνέχεια και το μεσημέρι όλοι οι γύρω δρόμοι είχαν καταληφθεί από πλήθη κόσμου. Από το πρωί είχε διακοπεί η κυκλοφορία και πραγματοποιούνταν διαδηλώσεις. Στις 8 μ.μ. άρχισε η χρήση των δακρυγόνων. Ο σταθμός A' Βοηθειών ήταν γεμάτος τραυματίες.
Στις 9.00 οι διαδηλωτές έστησαν οδοφράγματα σε διάφορα σημεία κοντά στο Πολυτεχνείο χρησιμοποιώντας αυτοκίνητα, τρόλεϊ, λεωφορεία, διάφορα αντικείμενα, ενώ διαδηλωτές επιτέθηκαν στη Νομαρχία Αττικής στην Αιόλου, την οποία και κατέλαβαν. Ορισμένοι διαδηλωτές πολιόρκησαν τα υπουργεία Παιδείας, Γεωργίας, Δικαιοσύνης, Κοινωνικών Υπηρεσιών και Δημοσίων Εργων.
Στις 10.15 τεθωρακισμένα της αστυνομίας με ορμητήριο τον χώρο έξω από το Πολυτεχνείο επιτέθηκαν στην πλατεία της λεωφόρου Αλεξάνδρας ρίχνοντας δακρυγόνα στους διαδηλωτές, που στο μεταξύ είχαν ανασυντάξει τις δυνάμεις τους και έτρεχαν προς το Πολυτεχνείο.
Στις 10.30 έπεσαν δακρυγόνα από την αστυνομία μέσα στο Πολυτεχνείο. Νοσοκομειακά αυτοκίνητα γεμάτα αστυνομικούς περνούσαν τα οδοφράγματα και έριχναν δακρυγόνα στο Πολυτεχνείο και στους γύρω χώρους.
Από την αστυνομία ανακοινώθηκε ότι γύρω στα μεσάνυχτα οι διαδηλωτές επιχείρησαν να κάψουν τα κτίρια των υπουργείων Δικαιοσύνης, Δημοσίας Τάξεως και Κοινωνικών Υπηρεσιών.
Γύρω στις 12 τα μεσάνυχτα ξεκίνησε από τη λεωφόρο Αλεξάνδρας διαδήλωση χιλιάδων ατόμων που συγκρούστηκαν με τους αστυνομικούς.
Σάββατο 17 Νοεμβρίου
Λίγο μετά τα μεσάνυχτα από τους στρατώνες στο Γουδί και στον Διόνυσο ξεκίνησαν οι πρώτες φάλαγγες αρμάτων με κατεύθυνση τον χώρο των συγκρούσεων, ενώ δεκαπέντε λεπτά αργότερα τα πρώτα τανκς έκαναν την εμφάνισή τους στον κόμβο των Αμπελοκήπων. Λίγο πριν από τη 1 π.μ. τα τανκς μπήκαν στην οδό Πατησίων. Τεθωρακισμένα, στρατιώτες και αστυνομικοί έκαναν κινήσεις γύρω από το Πολυτεχνείο.
Λίγο μετά τη 1 π.μ. με την εμφάνιση των αρμάτων οι διαδηλωτές άρχισαν να υποχωρούν. Αρκετοί βρήκαν καταφύγιο σε πολυκατοικίες, οι πόρτες των οποίων είχαν αφεθεί επίτηδες ανοιχτές. Από τα μεγάφωνα μεταδιδόταν πως όσοι ήθελαν ν’ αποχωρήσουν μπορούσαν να φύγουν προτού οι πόρτες κλείσουν οριστικά.
Περίπου μισή ώρα μετά τη 1 π.μ. οι διαδηλωτές παρέμεναν ακόμη έξω από το Πολυτεχνείο. Ελεύθεροι σκοπευτές κατέλαβαν θέσεις στα κτίρια γύρω από το Πολυτεχνείο.
Στους γύρω δρόμους οι συγκρούσεις συνεχίζονταν με ένταση. Ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου εξακολουθούσε να μεταδίδει προς τους στρατιώτες: «Είμαστε άοπλοι, είμαστε αδέλφια σας». Τα άρματα είχαν σταματήσει στις δύο γωνίες Πατησίων - Αβέρωφ και Πατησίων -Στουρνάρα, ενώ στη γωνία Πατησίων και Στουρνάρα περίμεναν αστυνομικοί.
Στη 1.50 π.μ. μετά τα μεσάνυχτα, ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου διέκοψε προσωρινά, ενώ στις 2 π.μ. ξανάρχισε να λειτουργεί.
Τα άρματα Μ-48 και Μ-113 έστρεψαν τα κανόνια τους κατά των κλεισμένων στο Πολυτεχνείο, ενώ με τους προβολείς φώτιζαν τα παράθυρα του κηρίου. Τρία άρματα προχώρησαν από την Αβέρωφ και σταμάτησαν στην πόρτα του Πολυτεχνείου επί της Πατησίων.
Στις 2.59 τρία τανκς εφόρμησαν προς το Πολυτεχνείο. Ενώ οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονταν, ένα ΑΜΧ 30 που βρισκόταν απέναντι από την κεντρική πύλη οπισθοχώρησε λίγο και μετά έπεσε με ορμή πάνω της. Η πύλη γκρεμίστηκε και πολλοί καταπλακώθηκαν.
Μετά την είσοδο του τανκς αστυνομικοί και άντρες των ΛΟΚ εισέβαλαν στο Πολυτεχνείο. Οσοι βρίσκονταν στην πύλη και από τύχη δεν χτυπήθηκαν υποχώρησαν στο εσωτερικό. Μέσα στο προαύλιο γίνονταν συγκρούσεις ανάμεσα σε αστυνομικούς και φοιτητές.
Οι εξεγερμένοι οδηγούνταν έξω με τα χέρια ψηλά κάτω από τα όπλα των ΛΟΚατζήδων. Οι συγκρούσεις συνεχίζονταν από κτίριο σε κτίριο.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, γύρω στις 3.30 π.μ. το Πολυτεχνείο είχε αδειάσει και ασθενοφόρα άρχισαν να παίρνουν νεκρούς και τραυματίες. Ωστόσο, οι πυροβολισμοί και οι συγκρούσεις συνεχίζονταν στους δρόμους γύρω από το Πολυτεχνείο.
Στις 5 π.μ. τα τανκς αποχώρησαν από τον χώρο του Πολυτεχνείου και κατευθύνθηκαν προς το Πεδίο του Αρεως.
Στις 7 το πρωί ο κόσμος διώχθηκε από τα πεζοδρόμια απέναντι από το Πολυτεχνείο. Συνεργεία καθαρισμού με μάνικες προσπαθούσαν να σβήσουν τα ίχνη της σφαγής. Στις 7.30 π.μ. άρχισαν και πάλι οι διαδηλώσεις στους δρόμους.
Διαδηλωτές επιχείρησαν να καταλάβουν το υπουργείο Κοινωνικών Υπηρεσιών στην οδό Αριστοτέλους. Δυνάμεις αστυνομικών και ελαφρά τεθωρακισμένα σάρωναν πυροβολώντας τις συνοικίες.
Στις 11 π.μ. κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος, ωστόσο οι διαδηλώσεις και οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν μέχρι το βράδυ.
Ο αριθμός των συλληφθέντων και των τραυματιών ήταν πολύ μεγάλος αλλά είναι δύσκολο να προσδιοριστεί επακριβώς. Το ίδιο έγινε και με τη διερεύνηση του αριθμού των νεκρών του τριημέρου.
Η πλέον τεκμηριωμένη και έγκυρη λίστα των νεκρών είναι αυτή που συνέταξε το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ) ύστερα από έρευνα του Λεωνίδα Καλλιβρετάκη. Σημειώνουμε ότι το πόρισμα Τσεβά υπογραμμίζει ότι δεν υπήρξαν νεκροί μέσα στον χώρο του Πολυτεχνείου, αλλά πολλοί χτυπήθηκαν απέξω και στους γύρω δρόμους καθώς και στις γειτονιές της Αθήνας από ελεύθερους σκοπευτές της αστυνομίας, του στρατού και διάφορους παρακρατικούς.
Στις 16 Νοεμβρίου σκοτώθηκαν οι: Σπυρίδων Κοντομάρης (57), Διομήδης Κομνηνός (17), Σωκράτης Μιχαήλ (57), Τόριλ Μαργκρέτε Εγκελαντ (22), Βασίλειος Φάμελλος (26), Γεώργιος Σαμούρης (22), Δημήτριος Κυριακόπουλος (35), Σπόρος Μαρίνος (31).
Στις 17 Νοεμβρίου σκοτώθηκαν οι: Νικόλαος Μαρκούλης (24), Αικατερίνη Αργυροπούλου (76), Στυλιανός Καραγεώργης (19), Μάρκος Καραμανής (23), Αλέξανδρος Σπαρτίδης (16), Δημήτριος Παπαϊωάννου (60), Γεώργιος Γεριτσίδης (47), Βασιλική Μπεκιάρη (17), Δημήτρης Θεοδώρας (5), Αλέξανδρος Βασίλειος (Μπασρί) Καράκας (43).
Στις 18 Νοεμβρίου σκοτώθηκαν οι: Αλέξανδρος Παπαθανασίου (59), Ανδρέας Κούμπος (63), Μιχαήλ Μυρογιάννης (20), Κυριάκος Παντελεάκης (44), Ευστάθιος Κολινιάτης (47), Ιωάννης Μικρώνης (22).
Δημοσίευση σχολίου