{[['
']]}
']]}
Του δρα Ahmet Uzun, Καθηγητή Οικονομικής Ιστορίας - "Αιρετικά"
Από τις αρχές του 18ου αιώνα, παράλληλα με την αποδυνάμωση της οθωμανικής κρατικής εξουσίας στα Βαλκάνια, η παρουσία των τοπικών ηγεμόνων άρχισε να αποκτάει βαρύτητα. Οι ισχυροί αυτοί άντρες, ιδιοποιούμενοι την περιορισμένη και από το κράτος προερχόμενη εξουσία τους, άρχισαν να μην εκτελούν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στον σουλτάνο.
Μια από τις περιοχές όπου ένα τέτοιο πλαίσιο ήταν πασιφανές υπήρξε η Αλβανία, όπου οι Αλβανοί σπαχήδες και άλλοι διοικητές έκαναν κατάχρηση των καθηκόντων τους και ενίσχυαν την πολιτική και οικονομική τους δύναμη.
Το κράτος διαρκώς προσπαθούσε να καταπολεμά τέτοιου είδους τοπικούς ηγεμόνες, εντούτοις υπήρχαν ζητήματα που περιόριζαν την καταστολή τέτοιων φαινομένων. Ειδικότερα σε περιόδους πολέμου το κράτος υποχρεωνόταν να ζητάει τη βοήθειά τους.
Επιπλέον, η Πύλη είχε ανάγκη τους δυνατούς τοπικούς άρχοντες για τη συγκέντρωση των φόρων και τη διασφάλιση της τάξης.
Χίλιοι κι ένας τρόποι για να πλουτίσεις
Σε ένα περιβάλλον σαν κι αυτό δεν στάθηκε δυνατό να αποτραπεί η άνοδος ενός τοπικού άρχοντα, του Αλή Πασά (1740-1822), που δρούσε ως διοικητής ενός ημιανεξάρτητου κράτους στην περιοχή του.
Ο Αλή Πασάς, πρόσωπο άπληστο, μνησίκακο και αδίστακτο, επιχείρησε με κάθε μέσο να αυξήσει την επιρροή του στα όρια της περιφέρειάς του- εργάστηκε σκληρά για την επίτευξη των στόχων του χωρίς να οδηγήσει σε ρήξη τη σχέση του με τον σουλτάνο.
Εξασφάλιζε και διασφάλιζε την εξουσία του με ρουσφέτια και δώρα που έστελνε στην Κωνσταντινούπολη, όπως και με τη συμμετοχή του σε εκστρατείες της Υψηλής Πύλης. Επιτιθέμενος κάθε φορά που έβρισκε την ευκαιρία σε γειτονικές του περιοχές, πέτυχε να γίνει σε μεγάλο βαθμό ηγεμόνας μιας ευρείας γεωγραφικής περιφέρειας. Η δύναμή του δεν περιοριζόταν μόνο στο πολιτικό επίπεδο. Ο πασάς απέκτησε εκατοντάδες τσιφλίκια και προσοδοφόρα κτήματα καθ’ όλη τη διάρκεια της ηγεμονίας του.
Η ανάληψη σημαντικών θέσεων από τους γιους του αύξησε περισσότερο την εξουσία του. Ο Τεπελενλής (ο Αλή καταγόταν από το Τεπελένι της Αλβανίας) χρησιμοποιούσε πάντα τη δύναμη και τη θέση του προς όφελος του, λεηλατούσε με κάθε ευκαιρία τις γύρω περιοχές υποκινούμενος από την αστείρευτη απληστία του, αποσπούσε εισοδήματα και δυσβάσταχτους φόρους από τους ραγιάδες που εργάζονταν στα τσιφλίκια· με παρόμοιες μεθόδους και οι γιοι του απέκτησαν περιουσία μεγάλης αξίας.
Υπό την κάλυψη της πολιτικής και οικονομικής αυτής δύναμης ο Αλή Πασάς είχε καταφέρει να αντιστρέφει σχεδόν τελείως ή να αποφύγει με διάφορες δικαιολογίες τις διαταγές της Κωνσταντινούπολης.
Ο σουλτάνος Μαχμούτ ο Β', που προβληματιζόταν έντονα για την ολοένα αυξανόμενη δύναμη του Αλή, με τη βοήθεια ορισμένων προσκείμενων προς αυτόν ατόμων αποφάσισε την εξόντωσή του και σχεδίασε επιχειρήσεις εναντίον του.
Ποιες ήταν οι πηγές πλούτου του Αλή Πασά
Κάνοντας κατάχρηση των καθηκόντων που του είχαν ανατεθεί, χρησιμοποίησε τη θέση του ως μέσο για τη συγκέντρωση ολοένα μεγαλύτερων εξουσιών αλλά και πλούτου.
Για παράδειγμα, όταν διορίστηκε στη βοηθητική υπηρεσία για την εποπτεία των δερβενίων της Ρούμελης, αντί να αποκρούει τη δράση των ληστών, τους διευκόλυνε με αντάλλαγμα σημαντικά χρηματικά ποσά.
Ο Αλή προκειμένου να πλουτίσει προχωρούσε με κάθε τρόπο σε κινήσεις που ωφελούσαν το προσωπικό του συμφέρον, αδιαφορώντας αν ήταν νόμιμες ή παράνομες. Δεν υπήρχε κάτι που να δίσταζε να κάνει, δεν υπήρχε μέθοδος που να απέφευγε να ακολουθήσει προκειμένου να πλουτίσει.
• Φορολογούσε με αναλογία 1/5, την ώρα που ο καθορισμένος από το κράτος φόρος ήταν 1/10, και ιδιοποιούνταν τη διαφορά.
• Επιβάρυνε τα χωριά και τις κωμοπόλεις με παράνομους ή αυθαίρετους φόρους.
• Οικειοποιούταν τις κληρονομιές όσων δεν είχαν αρσενικά παιδιά ή διεκδικούσε τις διαθήκες των πλουσίων και σφετεριζόταν τις περιουσίες τους.
• Εισέπραττε φόρους από τις υποθέσεις που εκδικάζονταν στα ιεροδικεία. Επιπλέον συγκέντρωνε ως φόρο το 10% της αξίας κάθε περιουσιακού στοιχείου του οποίου η ιδιοκτησία επιδικαζόταν.
• Εισέπραττε (αυθαίρετο) τελωνειακό φόρο εισαγωγών και εξαγωγών.
• Πουλούσε υποχρεωτικά σε υψηλότερες τιμές αγαθά που είχε αγοράσει φτηνά.
• Δωροδοκούνταν από ανθρώπους του περιβάλλοντος του για συγκεκριμένους σκοπούς.
• Κατά τη διάρκεια εκστρατειών στις οποίες συμμετείχε στην υπηρεσία της Πύλης συγκέντρωνε μεγάλα ποσά κεφαλικού φόρου τόσο από ληστές που συλλάμβανε όσο και από τον λαό.
• Λεηλατούσε τις γειτονικές περιοχές με τις οποίες βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση.
Τα τσιφλίκια αποτελούσαν την πιο σημαντική πηγή πλούτου του Αλή Πασά. Ο ίδιος μαζί με τους γιους του απέκτησε εκατοντάδες τσιφλίκια. Σχεδόν όλα αποκτήθηκαν με παράνομα μέσα και κάποιες φορές με εκφοβισμό ή αρπαγές.
Ο Αγγλος Γουίλιαμ Λικ που συναντήθηκε με τον ίδιο τον Αλή δίνει ένα ενδιαφέρον παράδειγμα σχετικά με το πώς τα εδάφη των χωρικών περνούσαν στα χέρια του Αλή: «Μετά την τελευταία μου επίσκεψη εδώ το Ματσούκι έγινε τσιφλίκι του βεζίρη Αλή. Οι φτωχοί χωρικοί στα Γιάννενα και σε άλλες περιοχές που αδυνατούσαν να πληρώσουν τις οικονομικές επιβαρύνσεις ήταν υποχρεωμένοι να δανείζονται με τόκο 20%.
Με τον καιρό αυτή η ανάγκη τους μεγάλωνε, με αποτέλεσμα μέρος του πληθυσμού να καταφύγει στα Αγραφα, ενώ όσοι έμειναν πίσω δεν μπόρεσαν να αποφύγουν την πρόταση του Αλή να αγοράσει τη γη τους όπως και ολόκληρα χωριά. Ζήτησαν δε από τον Αλή 12 κισέ [6.000 γρόσια - για τους υπολογισμούς μεγάλων νομισματικών ποσοτήτων οι Οθωμανοί χρησιμοποιούσαν το πουγκί (kise), πραγματικό πουγκί με σταθερό βάρος περιεχομένων νομισμάτων] αλλά αυτός έδωσε μόνο 2 [1.000 γρόσια]».
Εξασφαλίζοντας τη μετατροπή των εκτάσεων που είχε στην κατοχή του σε τσιφλίκια ο Αλή δημιούργησε μια σημαντική πηγή εσόδων. Επιπλέον, θέτοντας υπό το καθεστώς τσιφλικιού πολλά χωριά, αποκτούσε από αυτά συνεχές εισόδημα.
Για παράδειγμα, μετατρέποντας σε τσιφλίκι ένα χωριό 300 νοικοκυριών στην Ελασσόνα, ο Αλή είχε ξεκινήσει να εισπράττει κάθε χρόνο από εκεί 21.500 γρόσια και να καρπώνεται το 1/3 της αγροτικής παραγωγής των χωρικών. Ο Αλή πληρώνοντας το χρέος 35.000 γροσίων μετέτρεψε σε τσιφλίκι και ένα άλλο χωριό στον ίδιο καζά (διοικητική διαίρεση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία) που αδυνατούσε να εκπληρώσει τις φορολογικές υποχρεώσεις που του αναλογούσαν, ενώ μετέτρεψε σε τσιφλίκια και 15 χωριά στο σαντζάκι (επίσης διοικητική διαίρεση, περιλάμβανε τους καζάδες) των Τρικάλων.
Οι εκτάσεις που βρίσκονταν στα χέρια των χωρικών πέρασαν με εκφοβισμό ή χρήση βίας στην κατοχή του Αλή Πασά, ενώ δικό του ήταν και το 1/3 της σοδειάς που παραγόταν στα τσιφλίκια αυτά.
Μια παρόμοια μέθοδος που χρησιμοποιούσε ο Τεπελενλής προκειμένου να μετατρέψει σε τσιφλίκια εκτάσεις που ανήκαν σε άλλους ήταν η πληρωμή ενός καθορισμένου ποσού ανάλογα με το μέγεθος της καλλιεργήσιμης γης (π.χ. 2 γρόσια το στρέμμα).
Ο Αλή, που με αυτό τον τρόπο ιδιοποιήθηκε τέσσερα τσιφλίκια στην Ελασσόνα, άρπαζε πολλές φορές τα εδάφη των χωρικών χωρίς να πληρώνει οποιοδήποτε αντίτιμο και στη συνέχεια τα μετέτρεπε σε τσιφλίκια. Ετσι απέκτησε ένα τσιφλίκι πέντε ζευγαριών (περίπου 500 στρεμμάτων) στον καζά του Δομένικου, ένα τσιφλίκι τριών ζευγαριών ζώων στην Ελασσόνα, πέντε τσιφλίκια στα Τρίκαλα και ένα τσιφλίκι 240 στρεμμάτων στα Φάρσαλα. Η αγορά των τσιφλικιών σε τιμή πολύ χαμηλότερη από την πραγματική τους αξία ήταν ακόμη μια πρακτική στην οποία κατέφευγε ο Αλή. Φαίνεται πως υποχρέωσε μια γυναίκα στα Τρίκαλα, τη Φατμά Χατούν, να του πουλήσει αναγκαστικά στην τιμή των 20.000 γροσίων μια έπαυλή της, μια σειρά από καταστήματα και εκτάσεις με 22 ζευγάρια ζώων σε διάφορα τσιφλίκια.
Με τον καιρό ο Αλή απέκτησε με παράνομα μέσα και πολλά από τα εδάφη των τσιφλικιών που δεν είχε αγοράσει. Τέλος, είναι αλήθεια ότι οικειοποιήθηκε και κάποια τσιφλίκια που είχαν παραχωρηθεί σε φιλανθρωπικά θρησκευτικά ιδρύματα - μετέτρεψε σε τσιφλίκι ένα χωριό 80 νοικοκυριών στην Ελάσσονα που πλήρωνε ετήσιο φόρο αλλά και ποσό 1.000 γροσίων για ένα βακούφι στην Κωνσταντινούπολη, υπό τον όρο να πληρώνει ο ίδιος φόρο 2.500 γροσίων ετησίως και 1.000 γρόσια για το βακούφι.
Στη συνέχεια έστειλε 50 από τους κατοίκους του χωριού σε ένα άλλο χωριό του καζά Φαναριού της Λάρισας και επιβάρυνε ξανά τους ραγιάδες με τον φόρο που πληρωνόταν κάθε χρόνο στο βακούφι.
Με την ανάληψη διάφορων κρατικών αξιωμάτων από τους γιους του η δύναμη του Αλή Πασά μεγάλωσε. Και δεν υπήρχε καμία διαφορά μεταξύ πατέρα και γιων όσον αφορά την καταπίεση σε βάρος του λαού.
Είναι γνωστό ότι ο γιος του Αλή, ο Βελή πασάς (1771-1822), μετά την ανάληψη των καθηκόντων του στην Πελοπόννησο αποσπούσε χρήματα από τον λαό με τρόπο κτηνώδη. Οι παρακάτω δηλώσεις που συμπεριλήφθηκαν στη διαμαρτυρία ενός κρατικού αξιωματούχου της περιοχής φαίνεται πως επιβεβαιώνουν την άποψη για τα παράνομα έσοδα και την καταπίεση του Βελή πασά στα Τρίκαλα και στη Λάρισα: «Ο Βελή πασάς, αρπάζοντας τσιφβίκια και μερίδια γης στη Λάρισα και τα περίχωρά της, απέκτησε εισόδημα 8.000 κισέ, δεν πληρώνει τον σουλτανικό φόρο που απαιτείται για τα τσιφλίκια που έχει στην κατοχή του και επιβαρύνει υποχρεωτικά με αυτόν άλλους ραγιάδες, ενώ εξαιτίας όλων αυτών ο καζάς της Λάρισας και άλλοι γειτονικοί καζάδες άρχισαν να ερημώνουν...».
Ο ίδιος αξιωματούχος συνεχίζει: «Οι μπουλουκμπασήδες [ομαδάρχες στρατολογημένων, διοικητές μπουλουκιών] σας που έχουν αναλάβει τη φύλαξη των δερβενίων [ορεινές δίοδοι] να σταματήσουν τις εχθρικές κινήσεις και καταπιέσεις προς τους ταξιδιώτες και υπηρέτες που περνούν από κάθε μέρος- η τόσο μεγάλη διευκόλυνση των γιων και του περιβάλλοντος σας ευχαριστεί τον Θεό και τον σουλτάνο; Η εξοχότητά σας έκανε και τους γιους σας βεζίρηδες, όπως είστε εσείς, προήγαγε στον βαθμό του αρχιστράτηγου τους μπουλουκμπασήδες σας και καθένας τους κυβερνά αυτόνομα. Μπορεί η υπό την κυριαρχία σας γη του σουλτάνου και οι φτωχοί ραγιάδες να αντέξουν το βάρος τριών βεζίρηδων και είκοσι αρχιστράτηγων;».
Η κατάσχεση της περιουσίας του Αλή Πασά
Μετά την κοινοποίηση της επικήρυξης του ανυπότακτου πασά η Υψηλή Πύλη αποφάσισε να κατασχέσει όλη την περιουσία του Αλή και των γιων του. Κατ’ επέκταση όλη η κινητή και η ακίνητη περιουσία όσων επέμεναν να βρίσκονται στο πλευρό του Αλή και των γιων του επρόκειτο να κατασχεθεί και η διαχείρισή της θα περιερχόταν στο Αυτοκρατορικό Νομισματοκοπείο. Αποφασίστηκε να σταλεί από ένας υπάλληλος με τον τίτλο του επόπτη αυτοκρατορικού τσιφλικιού με σκοπό την αναδόμηση και αναδιοργάνωση καθώς και την ορθή λειτουργία των τσιφλικιών σε κάθε σαντζάκι.
Επιπλέον αποφασίστηκε η σύμφωνα με τον νόμο μισθοδοσία των υπαλλήλων από το Αυτοκρατορικό Νομισματοκοπείο και η διεύθυνση των τσιφλικιών με τις έως τότε διοικητικές πρακτικές ή, αν αυτό δεν ήταν δυνατό, να ενταχθούν στο σύστημα της εκμίσθωσης των φόρων.
Ετσι, στο τέλος της χρονιάς θα υπολογιζόταν η ετήσια απόδοση όλων αυτών των τσιφλικιών και των υπόλοιπων εισοδηματικών πηγών και σύμφωνα με αυτό θα γίνονταν οι επόμενες κινήσεις. Επίσης, αποφασίστηκε η διαμέσου των διορισμένων εποπτών πώληση με ανοιχτή δημοπρασία των κατασχεμένων πανδοχείων, καταστημάτων, καταλυμάτων και των υπόλοιπων ακινήτων του Τεπελενλή, καθώς και η αποστολή των εισοδημάτων του στο Αυτοκρατορικό Νομισματοκοπείο.
Επειδή η περιουσία που θα άφηνε πίσω του ο Αλή Πασάς στα Γιάννενα αναμενόταν να είναι πολύ μεγάλη, η καταγραφή της ανατέθηκε στον ναζίρη (επόπτης) της Σόφιας Χασάν Ταχσίν.
Σύμφωνα με τον Ουίλιαμ Πάλμερ («Yanya sultam»), η αξία των θησαυρών του Αλή άγγιζε τα 40 εκατομμύρια γρόσια.
Είναι αμφίβολο εντούτοις αν η πραγματική αξία των θησαυρών του Αλή έφτανε αυτό το ποσό, διότι, όπως φαίνεται, η τρέχουσα αξία χρυσού που βρέθηκε στο κάστρο των Ιωαννίνων μετά τον θάνατό του υπολογίζεται στα 23.275.288 γρόσια. Εκτός από τον χρυσό υπολογίζεται ότι ο Αλή είχε στην κατοχή του 181.675 χρυσά μπεσλίκια (τουρκικό νόμισμα πολλαπλάσιο του γροσιού), 155.625 σε διάφορα είδη νομισμάτων και επιπλέον χρήματα που αντιστοιχούσαν σε 2.630.500 γρόσια. Λαμβάνοντας αυτά υπόψη μπορούμε να πούμε ότι ο θησαυρός του Αλή Πασά στο κάστρο των Ιωαννίνων έφτανε περίπου τα 27 εκατομμύρια γρόσια.
Μπορούμε να υποθέσουμε ότι τόσο ο Αλή όσο και οι γιοι του είχαν υπό την κατοχή τους και κοσμήματα όπως και παρόμοια αντικείμενα μεγάλης αξίας. Αναφέρεται ότι ο γιος του Μουχτάρ πασάς έθαψε μέρος των κοσμημάτων που κατείχε, ενώ ο γραμματικός του Δημήτρης ισχυρίζεται ότι παρέδωσε δύο σεντούκια (πιθανόν με κοσμήματα) για σύντομο χρονικό διάστημα στον πρόξενο της Αγγλίας Ουίλιαμ Μέγερ, ο οποίος βρισκόταν στην Πρέβεζα προτού παραδοθεί ο Βελή πασάς.
Αλλά και οι πρόσοδοι από τα δάνεια του Αλή και των γιων του στους κατοίκους των βιλαετιών (διοικητική διαίρεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που περιλάμβανε σαντζάκια) αποτελούσαν σημαντικό ποσό. Για να μπορεί να εισπραχθεί αυτό το ποσό το κράτος έπρεπε να καθορίσει το ύψος των προσόδων, καθώς και από ποιους και από πού θα εισπράττονταν.
Οι οφειλές των ραγιάδων προς τον Αλή και τους γιους του γενικά αποτελούνταν από τις οφειλές των κατοίκων των τσιφλικιών, τις οφειλές των χωρικών από τους φόρους, τα αντίτιμα των φόρων αβαρίζ (έκτακτος φόρος, αβαρία) και νουζούλ (φόρος συνήθως σε είδος), τις χρεώσεις για τα ακαλλιέργητα τιμάρια και τον κεφαλικό φόρο, τις οφειλές για το άρμεγμα των αιγοπροβάτων, την εκμίσθωση των χειμαδιών, το αντίτιμο της δεκάτης για τα χωριά, τα ποσά για τον φόρο κατανάλωσης χοιρινού, το εισόδημα από την παραγωγή των τσιφλικιών, το ποσό για τον φόρο λόγω εκστρατειών, τους λογαριασμούς για την ενοικίαση γης, τους τελωνειακούς φόρους, το εισόδημα της παραγωγής όσων ατόμων εκμεταλλεύονταν τα τσιφλίκια του Αλή, τους κρατικούς φόρους, τα αντίτιμα της εκμίσθωσης τσιφλικιών κ.λπ. Το υψηλότερο ποσό συγκροτούσαν οι πρόσοδοι από τις οφειλές των κατοίκων των τσιφλικιών, τους φόρους των χωρικών, την εκμίσθωση χειμαδιών, τον κεφαλικό φόρο και τα σιτηρά.
Το ύψος των πιστώσεων και η κατανομή τους σε βιλαέτια είχε ως εξής:
Εκτός από το ποσό από τα βιλαέτια, που ξεπερνά τα 15 εκατομμύρια, ο Αλή είχε πιστώσει με το ποσό των 1.172.757 γροσίων έναν αργυραμοιβό από τη Λάρισα και δύο άλλα άτομα με 8.138 γρόσια, συνολικά 1.180.895 γρόσια δηλαδή. Μαζί με αυτό το συνολικό ποσό πίστωσης φτάνει τα 16.316.186 γρόσια. Λαμβάνοντας υπόψη τα μέχρι τώρα δεδομένα μπορεί να γίνει σαφές ότι το συνολικό ποσό της περιουσίας του Αλή Πασά και των γιων του υπό τη μορφή προσόδων, χρυσού και πολύτιμων αντικειμένων ξεπερνούσε τα 43 εκατ. γρόσια.
* Τη μετάφραση του κειμένου από τα τουρκικά έχει κάνει ο Γιώργος Σύρμας
Ελληνες στην αυλή του Αλή αλλά και άσπονδοι εχθροί του
Βέβαια ο Τεπελενλής ήταν αμείλικτος με όσους αμφισβητούσαν την εξουσία του. Καταδίωξε τους κλέφτες και τους αρματολούς, πολλούς από τους οποίους εξόντωσε (Κατσαντώνης, Βλαχάβας, Κώστας Λεπενιώτης, Λαζαίοι) και άλλους κυνήγησε (Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Ζαχαριάς, κ.ά.). Επίσης καταδίωξε άγρια τους ανυπότακτους Σουλιώτες αλλά και τους Χειμαρριώτες (Χειμάρρα) και τους Παργινούς (Πάργα), ενώ και η Πρέβεζα υπέφερε από τον Αλή Πασά όντας στο έλεος των ευνοουμένων του.
Τα μαρτύρια και οι εκτελέσεις Ελλήνων από τον Αλή αναφέρονται στην «Ελληνική Νομαρχία» η οποία γράφτηκε το 1802, πριν από την καταστροφή του Σουλίου του 1803: «Μύριοι είναι οί τρόποι μέ τούς όποιους οι σκληροτράχηλοι όθωμανοί δίδοσι τον θάνατον εις τούς άθώους 'Έλληνας, ό συχνότερος όμως είναι τό κρέμασμα.
Οί πλάτανες των Ίωαννίνων είναι άδιακόπως πεφορτωμένοι άπό σώματα νεκρά. Ό σκληρόκαρδος τύραννος Άλής πολλούς άπεκεφάλισε μέ τό πριόνι, άλλους επνιξεν εις την λίμνην, άλλους έφόνευσε, θέτοντας επάνω εις τό στήθος των άνυπόφορα βάρη, άλλους έθαψεν ζωντανούς, πολλών έσύντριψεν τάς χεϊρας, τούς πόδας καί έπειτα την κεφαλήν, πλήθος έπαλούκωσε, καί άπό δύο Σουλιώτας οπού έφύλαττεν διά ένέχνρον, τον μεν ένα έπρόσταζε καί τον έγδαραν ζωντανόν, τον δ ’ έτερον έσούβλισαν καί έπειτα έψησαν ζωντανόν».
Στον αντίποδα, στη φρουρά του Αλή και τη στρατιωτική σχολή που ο ίδιος ίδρυσε εκπαιδεύτηκαν κάποιοι από τους σημαντικότερους οπλαρχηγούς της Επανάστασης του 1821.
Μερικοί από αυτούς ήταν ο Οδυσσέας Ανδρούτσος (γιος του Ανδρέα Βερούση, που ήταν παλιός φίλος του Αλή), ο Αθανάσιος Διάκος, ο Μάρκος Μπότσαρης, ο Γρίβας, ο Πανουργιάς, ο Λάμπρος Βέικος, ο Γεώργιος Βαρνακιώτης, ο Αγγελής Γοβγίνας κ.ά.
Στην αυλή του Αλή Πασά είχε θητεύσει σε νεαρή ηλικία και ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ενώ άλλοι, όπως ο Σαλώνων Ησαΐας, σπούδασαν στις περίφημες σχολές των Ιωαννίνων με τη βοήθειά του. Ακόμη, στο παλάτι του Αλή είχαν συγκεντρωθεί αρκετοί Ελληνες λόγιοι και επιστήμονες, όπως ο προσωπικός του γιατρός Γ. Σακελλάριος, ο Ιωάννης Κωλέττης, ο Αθανάσιος Ψαλίδας, ο Ιωάννης Βηλαράς, ο Μπαλάνος Βασιλόπουλος, ο δάσκαλος Καλόγερός, κ.ά., ενώ τα ελληνικά ήταν η επίσημη γλώσσα της αυλής του.
Ελληνες ήταν και οι διαχειριστές της περιουσίας και των οικονομικών του πασαλικίου του (Μάνθος Οικονόμου, Αλέξιος Νούτσος, Ιωάννης Σταύρου, Αθανάσιος Λιδωρίκης). Τον πλήρη σεβασμό του Αλή Πασά είχε και ο Κοσμάς ο Αιτωλός, ενώ τα δύο πρόσωπα που βρίσκονταν στο πλευρό του πασά στις τελευταίες του στιγμές ήταν το δεξί του χέρι ονόματι Θανάσης Βάγιας καθώς και η τελευταία του σύζυγος κυρα-Βασιλική Κονταξή.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Δημοσίευση σχολίου