{[['
']]}
']]}
Του Χρήστου Μάη - Ιστορικού, διδάκτορα Πανεπιστημίου Leiden, Hot History
Μισό αιώνα μετά το φάντασμα της "μαύρης δύναμης" ακόμα πλανάται πάνω από τις ΗΠΑ. Σύνθετο ζήτημα να αντιληφθούμε τι εστί αμερικανικός ρατσισμός. Ο βιασμός της Ρέσι Τέιλορ, το λιντσάρισμα του Εμετ Τιλ και το Λιτλ Ροκ της Ελίζαμπεθ Εκφορντ. Οι διαφορές Μάλκομ Χ- Λούθερ Κονγκ
Αυτό το κείμενο ξεκίνησε να γράφεται με μεγάλη ευκολία, μεγαλύτερη απ' όση τελείωσε. Κι ο λόγος ήταν ότι ξεκίνησε να γράφεται στην Ευρώπη, με αποκλειστικές πηγές άρθρα και βιβλία για το θέμα.
Ολοκληρώθηκε όμως στις ΗΠΑ, όπου προέκυψαν γνωριμία με μέλη του κινήματος για την απελευθέρωση των μαύρων της δεκαετίας του 1960 τα οποία βρίσκονται εντός κι εκτός φυλακής, μια αντιδιαδήλωση κατά των ρατσιστών υπέρμαχων της «λευκής ανωτερότητας» στην Ουάσινγκτον και επίσκεψη στο νεοσύστατο Μουσείο για την Αφροαμερικανική Ιστορία και Κουλτούρα στην ίδια πόλη.
Ολα αυτά συντέλεσαν στο συμπέρασμά μου ότι για να δούμε το ζήτημα των μαύρων της Αμερικής πρέπει να δούμε πέρα από τον ρατσισμό. Ο ρατσισμός ως αναλυτικό εργαλείο είναι χρήσιμος αλλά όπως τον αντιλαμβανόμαστε στο ελληνικό του πλαίσιο δεν μας επιτρέπει να αντιληφθούμε την αμερικανική περίπτωση στην ολότητά της. Ισως να βοηθούσε βέβαια εάν σκεφτόμασταν την αντιμεταναστευπκή, ρατσιστική δράση της Χρυσής Αυγής με πολλαπλασιαστικούς όρους.
Γιατί όμως δεν μπορούμε να αντιληφθούμε τι εστί αμερικανικός ρατσισμός;
Πρώτον, διότι δεν μιλάμε απλώς για θεώρηση από πλευράς των λευκών της ανωτερότητας της φυλής τους έναντι αυτής των μαύρων αλλά για μη αναγνώριση των δεύτερων ως ανηκόντων στο ανθρώπινο γένος.
Η αμερικανική περίπτωση εκφράζει μια από τις πιο ακραίες μορφές ρατσισμού. Πρόκειται για τον συνδυασμό «της λευκής υπεροχής (white supremacy) και της αποικιοκρατίας» όπως μου δήλωσε η Ντεκουί Κιόνι-Σαντίκι, ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των μαύρων και την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων. Κι αυτή η εξήγηση είναι αρκετά πειστική. Αλλωστε η αντιμετώπιση του μαύρου πληθυσμού περίπου σαν ζώα ή υπανθρώπους δεν ταυτίζεται με την προσέγγιση του ίδιου πληθυσμού από τους λευκούς αποίκους της αφρικανικής ηπείρου.
Στις 30 Ιουλίου η αμερικανική έκδοση της εφημερίδας «Guardian» είχε αφιέρωμα με θέμα «Η μαύρη δύναμη πίσω από της φυλακής τα σίδερα», το οποίο συνέχισε και την επόμενη μέρα.
Θα ήταν παράδοξο το θέμα εάν σχεδόν μισό αιώνα μετά την έκρηξη του απελευθερωτικού κινήματος των μαύρων στις ΗΠΑ δεν κρατούνταν στις φυλακές περίπου 20 γηραιό μέλη του.
Εάν στη λίστα με τους σημαντικότερους καταζητούμενους των ΗΠΑ δεν βρισκόταν η Ασάτα Σακούρ και εάν μέχρι πρότινος δεν υπήρχε ένας θανατοποινίτης, ο Μούμια Αμπού Τζαμάλ, καταδικασμένος χωρίς ιδιαίτερα στοιχεία.
Ο αριθμός των κρατουμένων έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια λόγω των αποφυλακίσεων εξαιτίας σοβαρών ζητημάτων υγείας. Το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί το αμερικανικό κράτος καταδίκασε και καταδικάζει σε αργό θάνατο δεκάδες μαύρους αγωνιστές στις φυλακές, ορισμένους εκ των οποίων διατήρησε σε απομόνωση μέχρι τον θάνατό τους.
Μια βδομάδα μετά τη δημοσίευση του «Guardian» βρέθηκα σε ένα μικρό διαμέρισμα στο Μπρούκλιν, το οποίο θύμιζε κάτι από μουσείο αφρικανικής τέχνης με πινελιές του αμερικανικού κινήματος των μαύρων της δεκαετίας του 1960.
Εκεί μένει ο Σεκού Οντίγκα, αρχικά ακόλουθος του Μάλκολμ X, μετέπειτα στέλεχος των Μαύρων Πανθήρων και μετέπειτα του Στρατού για την Απελευθέρωση των Μαύρων (Black Liberation Army), με τη γυναίκα του Ντεκουί Κιόνι-Σαντίκι.
Ο Σεκού διοργάνωσε την απόδραση της Ασάτα Σακούρ και γι’ αυτό -όπως και για άλλα εγκλήματα, τα οποία είτε διέπραξε είτε του φόρτωσαν-πέρασε 33 χρόνια στη φυλακή. Και οι δυο τους είναι ενεργοί ακτιβιστές για την απελευθέρωση των εναπομεινάντων πολιτικών κρατουμένων στις ΗΠΑ
Ο Σεκού ανησυχούσε για την κατάσταση ενός συντρόφου, του Σεθ Χέγες. Ο εβδομηντάχρονος Χέγες αποφυλακίστηκε στα τέλη Ιουλίου ύστερα από 45 χρόνια στη φυλακή για έναν φόνο τον οποίο ποτέ δεν παραδέχτηκε.
Η διεύθυνση της φυλακής τον πέταξε κυριολεκτικά στον δρόμο, κατακρατώντας τα προσωπικά του αντικείμενα και οποιοδήποτε αποδεικτικό ταυτότητας, χωρίς την ινσουλίνη την οποία έχει ανάγκη ως διαβητικός, χωρίς να του δώσει όχι μόνο το προβλεπόμενο ποσό των $40 που δίνεται σε κάθε αποφυλακισμένο, αλλά ούτε καν ένα κέρμα για να πάρει τηλέφωνο. Ως εκ τούτου βρίσκεται περιορισμένος στο σπίτι του στερούμενος ακόμη και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Τι φοβάται το αμερικανικό κράτος από μια χούφτα ανθρώπων ηλικίας από 59 έως 81, με την πλειονότητα να κοντεύει τα 70 χρόνια, και όχι μόνο τους έχει έγκλειστους αλλά ορισμένους τούς είχε για δεκαετίες σε απόλυτη απομόνωση; Για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα πρέπει να ανατρέξουμε στη δεκαετία του 1950 και κυρίως στη μακρά δεκαετία του 1960.
Η αμερικανική κοινωνία τη δεκαετία του 1950 ήταν βαθιά ρατσιστική, με τον ρατσισμό μάλιστα να είναι και θεσμικός.
Την περίοδο 1876-1965 ίσχυαν σε τοπικό και πολιτειακό επίπεδο οι νόμοι του Τζιμ Κρόου. Αυτοί οι νόμοι θεσμοθετούσαν τις διακρίσεις στον δημόσιο χώρο όπου λευκοί και μαύροι δεν επιτρεπόταν να συνυπάρχουν. Επιπλέον, με μια σειρά προαπαιτούμενων για την απόκτηση δικαιώματος ψήφου στις πολιτείες του νότου έγινε σχεδόν αδύνατο για τους Αφροαμερικανούς να το αποκτήσουν.
Ταυτόχρονα η δράση της Κου Κλουξ Κλαν και τα λιντσαρίσματα Αφροαμερικανών ήταν στην ημερήσια διάταξη στον αμερικανικό νότο.
Παρά την κατάργηση της δουλείας ο νότος αντιμετωπίζει τους Αφροαμερικανούς σαν σκλάβους, τους οποίους μπορεί ο οποιοσδήποτε λευκός να δείρει, να βιάσει ή και να σκοτώσει χωρίς επιπτώσεις.
Συγκλονιστική είναι η περίπτωση της Ρέσι Τέιλορ η οποία υπήρξε θύμα απαγωγής και ομαδικού βιασμού από έξι λευκούς το 1944 στην Αλαμπάμα. Η Ρέσι Τέιλορ αποτέλεσε σπάνια περίπτωση θύματος το οποίο κυνήγησε την υπόθεση στα δικαστήρια παρά τους εκβιασμούς και εκφοβισμούς από τη ρατσιστική τοπική κοινωνία η οποία είχε εκθρέψει τους βιαστές της.
Το σώμα των ενόρκων -όλοι λευκοί- αθώωσε τους δράστες σε δύο διαδοχικές δίκες. Μόλις το 2011 η πολιτεία της Αλαμπάμα απολογήθηκε στο θύμα για τη μη απόδοση δικαιοσύνης. Η Ρέσι Τέιλορ πέθανε πέρσι σε ηλικία 97 ετών.
Η άνοδος των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων διεθνώς όπως και των κινημάτων της νεολαίας έδωσε ώθηση στο ζήτημα του αντιρατσισμού και της κοινωνικής απελευθέρωσης των μαύρων. Η αρχή έγινε από μια παλιά οργάνωση, την Εθνική Ενωση για την Πρόοδο των Εγχρωμων Ανθρώπων (National Association for the Advancement of Coloured People - NAACP), η οποία είχε ιδρυθεί το 1909 και ακολουθούσε μια νομική προσέγγιση στο ζήτημα του αντιρατσισμού και των διακρίσεων.
Τομή υπήρξε η δολοφονία ενός δεκατετράχρονου μαύρου από το Σικάγο, του Εμετ Τιλ, κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής παραμονής του σε συγγενείς στο Μισισίπι. Ο Τιλ λιντσαρίστηκε από λευκούς με αφορμή ένα σφύριγμα σε μια λευκή. Η αθώωση των μόλις δύο κατηγορουμένων από άλλο ένα σώμα λευκών ενόρκων υπήρξε η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.
Η φωτογραφία με το πολτοποιημένο κεφάλι του νεαρού Τιλ και η αθώωση των δραστών φαίνεται πως μετασχημάτισαν το κίνημα σε mo ενεργό και ακτιβιστικό σε σχέση με την προηγούμενη θεσμική του κατεύθυνση. Σε αυτό συνέβαλε η επιμονή της μητέρας του για δημόσια κηδεία με ανοικτό φέρετρο χωρίς καμιά αισθητική παρέμβαση πάνω στο νεκρό σώμα του γιου της. Παρακολουθώντας τη μητέρα του δολοφονημένου να μιλάει σε ένα σύντομο ντοκιμαντέρ για το θέμα μού ήρθε στο μυαλό μια φωτογραφία τραβηγμένη στο Βελγικό Κονγκό μισό αιώνα πριν. Στη φωτογραφία αυτή απεικονίζεται ένας πατέρας να βλέπει αποσβολωμένος τα κομμένα μέλη του παιδιού του.
Μερικούς μήνες μετά τη δολοφονία του Τιλ η Ρόζα Παρκς, στέλεχος της NAACP, πρωτοστάτησε στο μποϊκοτάζ των λεωφορείων σε μια πόλη της Αλαμπάμα. Προηγήθηκε η άρνηση της Παρκς να παραχωρήσει τη θέση της, μιας και οι λευκοί είχαν προτεραιότητα, και η ακόλουθη σύλληψή της.
Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1950 ακολούθησαν και άλλα περιστατικά μποϊκοτάζ όπως και πάλης ενάντια στις διακρίσεις στην εκπαίδευση με εγγραφή Αφροαμερικανών νέων σε σχολεία όπου μέχρι τότε φοιτούσαν μόνο λευκοί μαθητές.
Το βίντεο το οποίο δείχνει τη 15άχρονη Ελίζαμπεθ Εκφορντ (Elizabeth Eckford) να αντιμετωπίζεται από έναν όχλο λευκών στον δρόμο της για το σχολείο στο Λιτλ Ροκ της πολιτείας του Αρκάνσας το 1957 συνεχίζει να συγκλονίζει ακόμη και σήμερα.
Παράλληλη πορεία ακολούθησε και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ηγέτης μιας άλλης μη βίαιης οργάνωσης, της Συνδιάσκεψης της Χριστιανικής Ηγεσίας του Νότου (Southern Christian Leadership Conference - SCLC), και σύμβολο του αγώνα για τα δικαιώματα των μαύρων στις ΗΠΑ.
Το 1960 σημειώθηκε σειρά καθιστικών διαμαρτυριών όπου μαύροι φοιτητές -κυρίως- κάθονταν σε εστιατόρια τα οποία εφάρμοζαν τον φυλετικό διαχωρισμό -δηλαδή, απαγόρευαν την εξυπηρέτηση των Αφροαμερικανών-, απαιτώντας ίση μεταχείριση με τους λευκούς.
Την ίδια χρονιά και μέσα από αυτές τις διεργασίες διοργανώθηκε ένα συνέδριο με την πρωτοβουλία της Αφροαμερικανής ακηβίστριας και πρώην μέλους της NAACP Ελα Μπέικερ και την οικονομική στήριξη της SCLC.
Στο συνέδριο αυτό έγινε η ίδρυση της Μη Βίαιης Συντονιστικής Επιτροπής Φοιτητών (Student Non-violent Coordinating Committee, SNCC).
Η οργάνωση, πέραν των καθιστικών διαμαρτυριών σε εστιατόρια και λεωφορεία, διοργάνωνε μεγάλες καμπάνιες στον νότο, επιχειρώντας να μορφώσει τους Αφροαμερικανούς στον βαθμό που χρειαζόταν προκειμένου να αποκτήσουν δικαίωμα ψήφου και ενάντια στις διακρίσεις στα μέσα μαζικής μεταφοράς και στην εκπαίδευση.
Τα μέλη της SNCC -λευκοί και μαύροι-αντιμετώπισαν τη μήνη των λευκών ρατσιστών, όπως π.χ. των μελών της Κου Κλουξ Κλαν. Πολύ σημαντική υπήρξε η Μεγάλη Πορεία στην Ουάσινγκτον για Δουλειές και Ελευθερία η οποία έλαβε χώρα στις 28 Αυγούστου 1963 με συμμετοχή περίπου 300.000 διαδηλωτών. Εκεί έγινε η περίφημη ομιλία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στην οποία ξεκίνησε με το «Εχω ένα όνειρο».
Μετά τις ομιλίες ακολούθησε μουσικό πρόγραμμα στο οποίο συμμετείχαν και λευκοί, όπως ο Μπομπ Ντίλαν και η Τζόαν Μπαέζ. Μετά την πορεία οι ομιλητές επισκέφτηκαν τον Λευκό Οίκο όπου συνομίλησαν με τον πρόεδρο Κένεντι. Αυτή η στοχοθεσία, του διαλόγου με τις αρχές, ήταν και αυτό που λογόκρινε ομιλητές όπως ο γνωστός Αφροαμερικανός συγγραφέας Τζέιμς Μπόλντγουιν ο οποίος θεωρούνταν πιο ριζοσπάστης και επιθετικός στον λόγο του.
Το 1964 δολοφονείται το ανερχόμενο αστέρι του Εθνους του Ισλάμ -οργάνωσης μουσουλμάνων με στόχο την κοινωνική και πολιτισμική ανόρθωση των Αφροαμερικανών και την επιστροφή τους στην Αφρική όπου δεν υπόκεινται στην καταπίεση των λευκών-, ο Μάλκολμ X.
Επρόκειτο για σαγηνευτική προσωπικότητα χάρη στην οποία μαζικοποιήθηκε το Εθνος του Ισλάμ αλλά και προσηλυτίστηκε ο Μοχάμεντ Αλι.
Ο Μάλκολμ X διακήρυττε: «Πρώτα απ' όλα είμαι μαύρος. Οι συμπάθειές μου είναι μαύρες, η αφοσίωσή μου είναι μαύρη, όλοι μου οι στόχοι είναι μαύροι... Δεν με ενδιαφέρει να γίνω Αμερικανός διότι η Αμερική ποτέ της δεν ενδιαφέρθηκε για μένα... Οχι, δεν είμαι Αμερικανός. Είμαι ένας από τα 22 εκατομμύρια μαύρων θυμάτων του αμερικανισμού. Ενα από.,.τα θύματα της δημοκρατίας, αηδιασμένος από την υποκρισία...».
Ο Μάλκολμ X σε αντίθεση με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ δεν πίστευε στην κοινωνική ενσωμάτωση και στον ειρηνικό δρόμο κατοχύρωσης της φυλετικής ισότητας. Και πώς θα μπορούσε, όταν ακόμη και στο μικροεπίπεδο του ατομικού αυτοπροσδιορισμού, η αλλαγή των ονομάτων των μαύρων δεν γινόταν αποδεκτή από τούς λευκούς. Συγκεκριμένα, η ριζοσπαστικοποίηση των μαύρων τους οδηγούσε στο να αλλάξουν το όνομά τους μιας και το επώνυμό τους ταυτιζόταν με αυτά του ιδιοκτήτη των σκλάβων προγόνων τους.
Υπήρξε μια διάσημη αντιπαράθεση μεταξύ του Μάλκολμ X και ενός λευκού δημοσιογράφου στην αμερικανική τηλεόραση γύρω από αυτό ακριβώς το ζήτημα.
Ο ποιητής, ακτιβιστής και εν γένει διανοούμενος Αμίρι Μπαράκα εξηγεί σε δική του συνέντευξη την προσωπική αυτή επιλογή την οποία ιστορικοποιεί. Εξηγεί, δηλαδή, πώς η μαζική κοινωνική και πολιτική συνειδητοποίησα του μαύρου πληθυσμού κατά τη δεκαετία του ’60 και η κατ' επέκταση αντίσταση και αντίδρασή του στη μέχρι τότε κοινωνική θέση η οποία του είχε επιβληθεί οδήγησαν και στην αλλαγή ονομάτων - και θρησκείας.
Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε τους Μ. Α Κινγκ και Μάλκολμ X ως συνεχιστές δύο διαφορετικών ιστορικών παραδόσεων της μαύρης Αμερικής: ο πρώτος, αυτής του Ντον Μπις ενώ ο δεύτερος, αυτής του Μάρκους Γκάρβεϊ.
Παρ’ όλα αυτά ο μονίμως προβεβλημένος ως πασιφιστής υπέρμαχος της ενσωμάτωσης Μ. Α Κινγκ μετακινήθηκε εν μέρει στις θέσεις του Μάλκολμ X.
Συγκεκριμένα, τα τελευταία τρία χρόνια της ζωής του ριζοσπαστικοποιήθηκαν τόσο ο λόγος του όσο και οι πράξεις του. Προσπάθησε να συνδέσει το κίνημα για τα κοινωνικά δικαιώματα των μαύρων με το αντιπολεμικό κίνημα το οποίο λόγω Βιετνάμ βρισκόταν στο αποκορύφωμά του, αλλά και με το εργατικό κίνημα.
Ταυτόχρονα, βλέποντας τα περιθώρια επιτυχίας μέσω της μη βίας να εξαντλούνται, άρχισε να μιλάει για επανάσταση, να απορρίπτει τον καπιταλισμό και να μιλάει για «δημοκρατικό σοσιαλισμό».
Η δολοφονία του Μάλκολμ X στις αρχές του 1965 και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ το 1968 αλλάζουν ραγδαία το τοπίο.
Λίγο πριν από τη δολοφονία του Μάλκολμ X δημιουργείται στον αμερικανικό νότο, στην κωμόπολη Μπογκαλούζα της Λουιζιάνα, η οργάνωση Διάκονοι για την Αμυνα και τη Δικαιοσύνη (Deacons for Defense and Justice)17, η οποία μαζικοποιήθηκε σε περιφερειακό επίπεδο μετά τη δολοφονία του. Επρόκειτο για οργάνωση που δημιουργήθηκε προκειμένου να προστατεύει τους ακτιβιστές των κοινωνικών δικαιωμάτων από τις επιθέσεις της Κου Κλουξ Κλαν και τους (λευκούς) ρατσιστές γενικά.
Οπλοφορούσαν δημοσίως και περιπολούσαν τις αγροτικές κοινότητές τους με στόχο την αποτροπή των ρατσιστικών επιθέσεων και όχι την ένοπλη αντιπαράθεση.
Την ίδια περίοδο στις πόλεις η μαύρη νεολαία εξεγείρεται κατά των αστυνομικών δολοφονιών: το 1965 στο Γουάτς (Watts) του Λος Αντζελες, το 1967 στο Ντι-τρόιτ και το Νιούαρκ του Νιου Τζέρσεϊ, το 1968 στο Οκλαντ.
Σε συνέντευξη που μου παραχώρησε στην πολιτειακή φυλακή υψίστης ασφαλείας του Σάλιβαν (Sullivan Correctional Facility) στο Φόλσμπεργκ (Fallsburg) της Νέας Υόρκης, ο Τζαλίλ Μουντακίμ (Jalil Muntaqim)18 αναφέρει
«Οι μαύροι ήμασταν πάντα σε πόλεμο με τη σκλαβιά και τον ρατσισμό. Υπάρχουν εξεγέρσεις ήδη από τη μεταφορά μας από την Αφρική μέσα στα καράβια... Η καταπίεση γεννάει την αντίσταση. Οι εξεγέρσεις της δεκαετίας του 1960 υπήρξαν αποτέλεσμα αυτής της αντίστασης και της πάλης».
Η γνωστότερη όμως οργάνωση που δομήθηκε πάνω στην αμυντική αντιβία για να περάσει έπειτα στην επιθετική επαναστατική βία υπήρξε το Κομμάτων Μαύρων Πανθήρων για την Αυτοάμυνα (Black Panther Party for Self Defense).
To κόμμα ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1966 στο Οκλαντ της Καλκρόρνια από τους Χιούι Νιούτον (Huey Newton) και Μπόμπι Σιλ (Bobby Seale). Το κόμμα οργανώθηκε γύρω από ένα πρόγραμμα δέκα σημείων το οποίο περιλάμβανε αιτήματα εθνικοαπελευθερωτικά, αντικαπιταλιστικά, ανθρώπινων και δημοκρατικών δικαιωμάτων.
Εφάρμοζαν προγράμματα που υποκαθιστούσαν το κοινωνικό κράτος στις γειτονιές τους (λ.χ. πρόγευμα για τα παιδιά, κοινωνικά ιατρεία) και ακόμη αντικατέστησαν τη δικαιοσύνη των λευκών επί των μαύρων με μια λαϊκή δικαιοσύνη. Το κόμμα υπήρξε ένα περίεργο ιδεολογικοπολιτικό υβρίδιο όπου ο ύστερος Μάλκολμ X, η Κούβα, η Κίνα και τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα του Τρίτου Κόσμου συνδυάζονταν και προωθούνταν ανάλογα με το πώς τα αντιλαμβανόταν το κάθε μέλος του.
Μαζικοποιήθηκε από το 1968 και έπειτα κεφαλαιοποιώντας την οργή από τις δολοφονίες, με αποκορύφωμα αυτήν του Μάρτιν Δούθερ Κινγκ, και τη νεολαιίστικη οργή των εξεγερμένων μαύρων νέων.
Ο Μουντακίμ τονίζει: «Ο κόσμος άλλαζε, το Βιετνάμ, τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, η ένοπλη πάλη... αυτές τις νέες εξελίξεις μπόρεσαν να ερμηνεύσουν σωστά οι Μαύροι Πάνθηρες και να μαζικοποιηθούν».
Η ταχεία μαζικοποίηση και ο ενθουσιασμός δεν επέτρεψαν στους Μαύρους Πάνθηρες να αντιληφθούν στην ολότητά της την κρατική καταστολή. «Με τα ίδια μέσα με τα οποία αποσταθεροποιούν κυβερνήσεις εκτός αποσταθεροποίησαν τους Μαύρους Πάνθηρες εντός».
Σύμφωνα με τον Μουντακίμ, το FBI του Τζ. Εντγκαρ Χούβερ με την COINTELPRO μπόρεσαν να διαλύσουν τους Πάνθηρες μέσα σε μόνο λίγα χρόνια.
Στυγνές δολοφονίες από αστυνομικούς, όπως αυτές του Φρεντ Χάμπτον και του Τζορτζ Τζάκσον, και ισόβιες καθείρξεις χωρίς αποδεικτικά στοιχεία υπήρξαν η καθημερινότητα των Μαύρων Πανθήρων.
Η διάσπαση μεταξύ του Χιούι Νιούτον, υποστηρικτή του νόμιμου μαζικού κόμματος, και του Ελντριτζ Κλίβερ, υπέρμαχου μιας μαχητικής παράνομης οργάνωσης, οδήγησε το κόμμα στον μαρασμό.
Με τη γρήγορη σύλληψη και κατ' επέκταση τη διάλυση του Στρατού για την Απελευθέρωση των Μαύρων (BLA) τον οποίο συγκρότησε η τάση του Κλίβερ «στα πρότυπα του γκεβαρικού εστιασμού», σύμφωνα με τον Μουντακίμ, έκλεισε προσωρινά και ο κύκλος για την απελευθέρωση των μαύρων ο οποίος ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1950.
Σύμφωνα με τον Μουντακίμ η καταστολή υπήρξε τόσο σαρωτική που το κίνημα δεν άφησε καμιά παρακαταθήκη στις μαύρες κοινότητες. Μένουν όμως για να το θυμίζουν περίπου 20 κρατούμενοι Μαύροι Πάνθηρες ή/και μέλη του Στρατού για την Απελευθέρωση των Μαύρων και της οργάνωσης λευκών κομμουνιστών Κομμουνιστική Οργάνωση 19 Μάη. Οπως λέει ο Μουντακίμ «πα-ρότι δεν αναγνωριζόμαστε ως πολιτικοί κρατούμενοι, γι' αυτό δεν μας αποφυλακίζουν. Εάν ήμασταν του κοινού ποινικού δικαίου θα ήμασταν έξω...».
Ο Μουντακίμ έχει γράψει τρία βιβλία και αρθρογραφεί σταθερά από τη φυλακή.
Από την πρώτη στιγμή εντάχθηκε στον αγώνα για τα δικαιώματα των κρατουμένων και την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων. Κατά διαστήματα παρέδιδε μαθήματα Μαύρης Ιστορίας σε συγκρατούμενούς του. Γι’ αυτήν του την κοινωνική δράση και προσφορά έχει δεχτεί εκδικητικές ποινές από δεσμοφύλακες και διοικήσεις φυλακών.
Οταν συνομιλήσαμε επρόκειτο στις 11 Σεπτεμβρίου 2018 να βρεθεί για πολλοστή φορά μπροστά σε άλλο ένα συμβούλιο αποφυλακίσεων υπό όρους, ευελπιστώντας αυτήν τη φορά να αποφυλακιστεί.
Ομως το βαθύ σύστημα δεν είχε πει ακόμη την τελευταία του κουβέντα. Η εξέταση μετατέθηκε για τον Νοέμβρη.
Την ώρα που τυπώνονται αυτές οι γραμμές δεν ξέρουμε ακόμη το αποτέλεσμα.
Ομως ο Μουκαντίμ, ανεξαρτήτως αποφάσεως, έχει πει την τελευταία του κουβέντα: «Αυτό που με κρατάει είναι η διαρκής πάλη για την ελευθερία, η διαρκής διάθεση για προσφορά. Εχω διατηρήσει το αρχικό μου όραμα και παραμένω επαναστάτης. Αυτό φοβούνται και δεν μας αποφυλακίζουν, αν είχα γίνει ρουφιάνος μέσα στη φυλακή θα ήμουν ήδη έξω».
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Μισό αιώνα μετά το φάντασμα της "μαύρης δύναμης" ακόμα πλανάται πάνω από τις ΗΠΑ. Σύνθετο ζήτημα να αντιληφθούμε τι εστί αμερικανικός ρατσισμός. Ο βιασμός της Ρέσι Τέιλορ, το λιντσάρισμα του Εμετ Τιλ και το Λιτλ Ροκ της Ελίζαμπεθ Εκφορντ. Οι διαφορές Μάλκομ Χ- Λούθερ Κονγκ
Ολοκληρώθηκε όμως στις ΗΠΑ, όπου προέκυψαν γνωριμία με μέλη του κινήματος για την απελευθέρωση των μαύρων της δεκαετίας του 1960 τα οποία βρίσκονται εντός κι εκτός φυλακής, μια αντιδιαδήλωση κατά των ρατσιστών υπέρμαχων της «λευκής ανωτερότητας» στην Ουάσινγκτον και επίσκεψη στο νεοσύστατο Μουσείο για την Αφροαμερικανική Ιστορία και Κουλτούρα στην ίδια πόλη.
Ολα αυτά συντέλεσαν στο συμπέρασμά μου ότι για να δούμε το ζήτημα των μαύρων της Αμερικής πρέπει να δούμε πέρα από τον ρατσισμό. Ο ρατσισμός ως αναλυτικό εργαλείο είναι χρήσιμος αλλά όπως τον αντιλαμβανόμαστε στο ελληνικό του πλαίσιο δεν μας επιτρέπει να αντιληφθούμε την αμερικανική περίπτωση στην ολότητά της. Ισως να βοηθούσε βέβαια εάν σκεφτόμασταν την αντιμεταναστευπκή, ρατσιστική δράση της Χρυσής Αυγής με πολλαπλασιαστικούς όρους.
Γιατί όμως δεν μπορούμε να αντιληφθούμε τι εστί αμερικανικός ρατσισμός;
Μη αναγνώριση της ανθρώπινης ιδιότητας
Πρώτον, διότι δεν μιλάμε απλώς για θεώρηση από πλευράς των λευκών της ανωτερότητας της φυλής τους έναντι αυτής των μαύρων αλλά για μη αναγνώριση των δεύτερων ως ανηκόντων στο ανθρώπινο γένος.
Η αμερικανική περίπτωση εκφράζει μια από τις πιο ακραίες μορφές ρατσισμού. Πρόκειται για τον συνδυασμό «της λευκής υπεροχής (white supremacy) και της αποικιοκρατίας» όπως μου δήλωσε η Ντεκουί Κιόνι-Σαντίκι, ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των μαύρων και την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων. Κι αυτή η εξήγηση είναι αρκετά πειστική. Αλλωστε η αντιμετώπιση του μαύρου πληθυσμού περίπου σαν ζώα ή υπανθρώπους δεν ταυτίζεται με την προσέγγιση του ίδιου πληθυσμού από τους λευκούς αποίκους της αφρικανικής ηπείρου.
Ολιγάνθρωπη διαδήλωση υπέρ της απελευθέρωσης του Μουμία Αμπού Τζαμάλ στο Ουέλινγκτον της Νέας Ζηλανδίας από μια ομάδα που αυτοαποκαλείται «Μπολσεβίκοι»
Θα ήταν παράδοξο το θέμα εάν σχεδόν μισό αιώνα μετά την έκρηξη του απελευθερωτικού κινήματος των μαύρων στις ΗΠΑ δεν κρατούνταν στις φυλακές περίπου 20 γηραιό μέλη του.
Εάν στη λίστα με τους σημαντικότερους καταζητούμενους των ΗΠΑ δεν βρισκόταν η Ασάτα Σακούρ και εάν μέχρι πρότινος δεν υπήρχε ένας θανατοποινίτης, ο Μούμια Αμπού Τζαμάλ, καταδικασμένος χωρίς ιδιαίτερα στοιχεία.
Ο αριθμός των κρατουμένων έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια λόγω των αποφυλακίσεων εξαιτίας σοβαρών ζητημάτων υγείας. Το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί το αμερικανικό κράτος καταδίκασε και καταδικάζει σε αργό θάνατο δεκάδες μαύρους αγωνιστές στις φυλακές, ορισμένους εκ των οποίων διατήρησε σε απομόνωση μέχρι τον θάνατό τους.
Εκεί μένει ο Σεκού Οντίγκα, αρχικά ακόλουθος του Μάλκολμ X, μετέπειτα στέλεχος των Μαύρων Πανθήρων και μετέπειτα του Στρατού για την Απελευθέρωση των Μαύρων (Black Liberation Army), με τη γυναίκα του Ντεκουί Κιόνι-Σαντίκι.
Ο Σεκού διοργάνωσε την απόδραση της Ασάτα Σακούρ και γι’ αυτό -όπως και για άλλα εγκλήματα, τα οποία είτε διέπραξε είτε του φόρτωσαν-πέρασε 33 χρόνια στη φυλακή. Και οι δυο τους είναι ενεργοί ακτιβιστές για την απελευθέρωση των εναπομεινάντων πολιτικών κρατουμένων στις ΗΠΑ
Ο Σεκού ανησυχούσε για την κατάσταση ενός συντρόφου, του Σεθ Χέγες. Ο εβδομηντάχρονος Χέγες αποφυλακίστηκε στα τέλη Ιουλίου ύστερα από 45 χρόνια στη φυλακή για έναν φόνο τον οποίο ποτέ δεν παραδέχτηκε.
Η διεύθυνση της φυλακής τον πέταξε κυριολεκτικά στον δρόμο, κατακρατώντας τα προσωπικά του αντικείμενα και οποιοδήποτε αποδεικτικό ταυτότητας, χωρίς την ινσουλίνη την οποία έχει ανάγκη ως διαβητικός, χωρίς να του δώσει όχι μόνο το προβλεπόμενο ποσό των $40 που δίνεται σε κάθε αποφυλακισμένο, αλλά ούτε καν ένα κέρμα για να πάρει τηλέφωνο. Ως εκ τούτου βρίσκεται περιορισμένος στο σπίτι του στερούμενος ακόμη και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Η Ρέσι Τέιλορ είχε το κουράγιο να κυνηγήσει δικαστικά την υπόθεση αλλά οι ένορκοι-όλοι λευκοί- αθώωσαν τους δράστες σε δύο διαδοχικές δίκες. Δημοσίευμα της «Chicago Defender» για την προσφορά 600 δολαρίων εκ μέρους των βιαστών προκειμένου να «ξεχαστεί» η υπόθεση
Η κοινωνική θέση των μαύρων
Η αμερικανική κοινωνία τη δεκαετία του 1950 ήταν βαθιά ρατσιστική, με τον ρατσισμό μάλιστα να είναι και θεσμικός.
Την περίοδο 1876-1965 ίσχυαν σε τοπικό και πολιτειακό επίπεδο οι νόμοι του Τζιμ Κρόου. Αυτοί οι νόμοι θεσμοθετούσαν τις διακρίσεις στον δημόσιο χώρο όπου λευκοί και μαύροι δεν επιτρεπόταν να συνυπάρχουν. Επιπλέον, με μια σειρά προαπαιτούμενων για την απόκτηση δικαιώματος ψήφου στις πολιτείες του νότου έγινε σχεδόν αδύνατο για τους Αφροαμερικανούς να το αποκτήσουν.
Ταυτόχρονα η δράση της Κου Κλουξ Κλαν και τα λιντσαρίσματα Αφροαμερικανών ήταν στην ημερήσια διάταξη στον αμερικανικό νότο.
Παρά την κατάργηση της δουλείας ο νότος αντιμετωπίζει τους Αφροαμερικανούς σαν σκλάβους, τους οποίους μπορεί ο οποιοσδήποτε λευκός να δείρει, να βιάσει ή και να σκοτώσει χωρίς επιπτώσεις.
Συγκλονιστική είναι η περίπτωση της Ρέσι Τέιλορ η οποία υπήρξε θύμα απαγωγής και ομαδικού βιασμού από έξι λευκούς το 1944 στην Αλαμπάμα. Η Ρέσι Τέιλορ αποτέλεσε σπάνια περίπτωση θύματος το οποίο κυνήγησε την υπόθεση στα δικαστήρια παρά τους εκβιασμούς και εκφοβισμούς από τη ρατσιστική τοπική κοινωνία η οποία είχε εκθρέψει τους βιαστές της.
Το σώμα των ενόρκων -όλοι λευκοί- αθώωσε τους δράστες σε δύο διαδοχικές δίκες. Μόλις το 2011 η πολιτεία της Αλαμπάμα απολογήθηκε στο θύμα για τη μη απόδοση δικαιοσύνης. Η Ρέσι Τέιλορ πέθανε πέρσι σε ηλικία 97 ετών.
Η Ρέσι Τέιλορ πέθανε το 2017 σε ηλικία 97 ετών. Πρόλαβε να ακούσει «συγγνώμη» από την πολιτεία της Αλαμπάμα το 2011
Οι απαρχές του κινήματος
Η άνοδος των εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων διεθνώς όπως και των κινημάτων της νεολαίας έδωσε ώθηση στο ζήτημα του αντιρατσισμού και της κοινωνικής απελευθέρωσης των μαύρων. Η αρχή έγινε από μια παλιά οργάνωση, την Εθνική Ενωση για την Πρόοδο των Εγχρωμων Ανθρώπων (National Association for the Advancement of Coloured People - NAACP), η οποία είχε ιδρυθεί το 1909 και ακολουθούσε μια νομική προσέγγιση στο ζήτημα του αντιρατσισμού και των διακρίσεων.
Η φωτογραφία με το πολτοποιημένο κεφάλι του νεαρού Τιλ και η αθώωση των δραστών φαίνεται πως μετασχημάτισαν το κίνημα σε mo ενεργό και ακτιβιστικό σε σχέση με την προηγούμενη θεσμική του κατεύθυνση. Σε αυτό συνέβαλε η επιμονή της μητέρας του για δημόσια κηδεία με ανοικτό φέρετρο χωρίς καμιά αισθητική παρέμβαση πάνω στο νεκρό σώμα του γιου της. Παρακολουθώντας τη μητέρα του δολοφονημένου να μιλάει σε ένα σύντομο ντοκιμαντέρ για το θέμα μού ήρθε στο μυαλό μια φωτογραφία τραβηγμένη στο Βελγικό Κονγκό μισό αιώνα πριν. Στη φωτογραφία αυτή απεικονίζεται ένας πατέρας να βλέπει αποσβολωμένος τα κομμένα μέλη του παιδιού του.
Μερικούς μήνες μετά τη δολοφονία του Τιλ η Ρόζα Παρκς, στέλεχος της NAACP, πρωτοστάτησε στο μποϊκοτάζ των λεωφορείων σε μια πόλη της Αλαμπάμα. Προηγήθηκε η άρνηση της Παρκς να παραχωρήσει τη θέση της, μιας και οι λευκοί είχαν προτεραιότητα, και η ακόλουθη σύλληψή της.
Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1950 ακολούθησαν και άλλα περιστατικά μποϊκοτάζ όπως και πάλης ενάντια στις διακρίσεις στην εκπαίδευση με εγγραφή Αφροαμερικανών νέων σε σχολεία όπου μέχρι τότε φοιτούσαν μόνο λευκοί μαθητές.
Το βίντεο το οποίο δείχνει τη 15άχρονη Ελίζαμπεθ Εκφορντ (Elizabeth Eckford) να αντιμετωπίζεται από έναν όχλο λευκών στον δρόμο της για το σχολείο στο Λιτλ Ροκ της πολιτείας του Αρκάνσας το 1957 συνεχίζει να συγκλονίζει ακόμη και σήμερα.
Η Ρόζα Παρκς αρνήθηκε τον Δεκέμβριο του 1955 να παραχωρήσει τη θέση της στο λεωφορείο, όπου οι λευκοί είχαν προτεραιότητα, και ακολούθησε η σύλληψή της. Δημοσίευμα των «New York Times» (26 Φεβρουάριου 1956) για τη «νέγρα αρχηγό του μποϊκοτάζ».
Το 1960 σημειώθηκε σειρά καθιστικών διαμαρτυριών όπου μαύροι φοιτητές -κυρίως- κάθονταν σε εστιατόρια τα οποία εφάρμοζαν τον φυλετικό διαχωρισμό -δηλαδή, απαγόρευαν την εξυπηρέτηση των Αφροαμερικανών-, απαιτώντας ίση μεταχείριση με τους λευκούς.
Την ίδια χρονιά και μέσα από αυτές τις διεργασίες διοργανώθηκε ένα συνέδριο με την πρωτοβουλία της Αφροαμερικανής ακηβίστριας και πρώην μέλους της NAACP Ελα Μπέικερ και την οικονομική στήριξη της SCLC.
Στο συνέδριο αυτό έγινε η ίδρυση της Μη Βίαιης Συντονιστικής Επιτροπής Φοιτητών (Student Non-violent Coordinating Committee, SNCC).
Η οργάνωση, πέραν των καθιστικών διαμαρτυριών σε εστιατόρια και λεωφορεία, διοργάνωνε μεγάλες καμπάνιες στον νότο, επιχειρώντας να μορφώσει τους Αφροαμερικανούς στον βαθμό που χρειαζόταν προκειμένου να αποκτήσουν δικαίωμα ψήφου και ενάντια στις διακρίσεις στα μέσα μαζικής μεταφοράς και στην εκπαίδευση.
Η μεγάλη πορεία στην Ουάσινγκτον που πραγματοποιήθηκε στις 28 Αυγούστου 1963 με συμμετοχή περίπου 300.000 διαδηλωτών. Εκεί ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ εκφώνησε την περίφημη ομιλία «Εχω ένα όνειρο»
Τα μέλη της SNCC -λευκοί και μαύροι-αντιμετώπισαν τη μήνη των λευκών ρατσιστών, όπως π.χ. των μελών της Κου Κλουξ Κλαν. Πολύ σημαντική υπήρξε η Μεγάλη Πορεία στην Ουάσινγκτον για Δουλειές και Ελευθερία η οποία έλαβε χώρα στις 28 Αυγούστου 1963 με συμμετοχή περίπου 300.000 διαδηλωτών. Εκεί έγινε η περίφημη ομιλία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στην οποία ξεκίνησε με το «Εχω ένα όνειρο».
Μετά τις ομιλίες ακολούθησε μουσικό πρόγραμμα στο οποίο συμμετείχαν και λευκοί, όπως ο Μπομπ Ντίλαν και η Τζόαν Μπαέζ. Μετά την πορεία οι ομιλητές επισκέφτηκαν τον Λευκό Οίκο όπου συνομίλησαν με τον πρόεδρο Κένεντι. Αυτή η στοχοθεσία, του διαλόγου με τις αρχές, ήταν και αυτό που λογόκρινε ομιλητές όπως ο γνωστός Αφροαμερικανός συγγραφέας Τζέιμς Μπόλντγουιν ο οποίος θεωρούνταν πιο ριζοσπάστης και επιθετικός στον λόγο του.
Μετά την πορεία της Ουάσινγκτον η ηγεσία της Εθνικής Ενωσης για την Πρόοδο των Εγχρωμων Ανθρώπων (NAACP) επισκέφτηκε τον Λευκό Οίκο όπου έθεσε τα αιτήματά της στον πρόεδρο Κένεντι
Ριζοσπαστικοποίηση και πολιτικές δολοφονίες
Επρόκειτο για σαγηνευτική προσωπικότητα χάρη στην οποία μαζικοποιήθηκε το Εθνος του Ισλάμ αλλά και προσηλυτίστηκε ο Μοχάμεντ Αλι.
Ο Μάλκολμ X διακήρυττε: «Πρώτα απ' όλα είμαι μαύρος. Οι συμπάθειές μου είναι μαύρες, η αφοσίωσή μου είναι μαύρη, όλοι μου οι στόχοι είναι μαύροι... Δεν με ενδιαφέρει να γίνω Αμερικανός διότι η Αμερική ποτέ της δεν ενδιαφέρθηκε για μένα... Οχι, δεν είμαι Αμερικανός. Είμαι ένας από τα 22 εκατομμύρια μαύρων θυμάτων του αμερικανισμού. Ενα από.,.τα θύματα της δημοκρατίας, αηδιασμένος από την υποκρισία...».
Ο Μάλκολμ X σε αντίθεση με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ δεν πίστευε στην κοινωνική ενσωμάτωση και στον ειρηνικό δρόμο κατοχύρωσης της φυλετικής ισότητας. Και πώς θα μπορούσε, όταν ακόμη και στο μικροεπίπεδο του ατομικού αυτοπροσδιορισμού, η αλλαγή των ονομάτων των μαύρων δεν γινόταν αποδεκτή από τούς λευκούς. Συγκεκριμένα, η ριζοσπαστικοποίηση των μαύρων τους οδηγούσε στο να αλλάξουν το όνομά τους μιας και το επώνυμό τους ταυτιζόταν με αυτά του ιδιοκτήτη των σκλάβων προγόνων τους.
«Πρώτα απ' όλα είμαι μαύρος. Οι συμπάθειες μου είναι μαύρες, η αφοσίωσή μου είναι μαύρη, όλοι μου οι στόχοι είναι μαύροι». Η σαγηνευτική προσωπικότητα του Μάλκολμ X (αριστερά) συνέβαλε στη μαζικοποίηση του Εθνους του Ισλάμ. Σε αυτόν οφείλεται ο προσηλυτισμός του Μοχάμεντ Αλι (Κάσιους Κλέι)
Ο ποιητής, ακτιβιστής και εν γένει διανοούμενος Αμίρι Μπαράκα εξηγεί σε δική του συνέντευξη την προσωπική αυτή επιλογή την οποία ιστορικοποιεί. Εξηγεί, δηλαδή, πώς η μαζική κοινωνική και πολιτική συνειδητοποίησα του μαύρου πληθυσμού κατά τη δεκαετία του ’60 και η κατ' επέκταση αντίσταση και αντίδρασή του στη μέχρι τότε κοινωνική θέση η οποία του είχε επιβληθεί οδήγησαν και στην αλλαγή ονομάτων - και θρησκείας.
Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε τους Μ. Α Κινγκ και Μάλκολμ X ως συνεχιστές δύο διαφορετικών ιστορικών παραδόσεων της μαύρης Αμερικής: ο πρώτος, αυτής του Ντον Μπις ενώ ο δεύτερος, αυτής του Μάρκους Γκάρβεϊ.
Η μαύρη νεολαία είχε εξοργιστεί από τον ρατσισμό σε βάρος της
Συγκεκριμένα, τα τελευταία τρία χρόνια της ζωής του ριζοσπαστικοποιήθηκαν τόσο ο λόγος του όσο και οι πράξεις του. Προσπάθησε να συνδέσει το κίνημα για τα κοινωνικά δικαιώματα των μαύρων με το αντιπολεμικό κίνημα το οποίο λόγω Βιετνάμ βρισκόταν στο αποκορύφωμά του, αλλά και με το εργατικό κίνημα.
Ταυτόχρονα, βλέποντας τα περιθώρια επιτυχίας μέσω της μη βίας να εξαντλούνται, άρχισε να μιλάει για επανάσταση, να απορρίπτει τον καπιταλισμό και να μιλάει για «δημοκρατικό σοσιαλισμό».
Η δολοφονία του Μάλκολμ X στις αρχές του 1965 και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ το 1968 αλλάζουν ραγδαία το τοπίο.
Από τη μη βία στην επαναστατική αντιβία
Οπλοφορούσαν δημοσίως και περιπολούσαν τις αγροτικές κοινότητές τους με στόχο την αποτροπή των ρατσιστικών επιθέσεων και όχι την ένοπλη αντιπαράθεση.
Την ίδια περίοδο στις πόλεις η μαύρη νεολαία εξεγείρεται κατά των αστυνομικών δολοφονιών: το 1965 στο Γουάτς (Watts) του Λος Αντζελες, το 1967 στο Ντι-τρόιτ και το Νιούαρκ του Νιου Τζέρσεϊ, το 1968 στο Οκλαντ.
Στις 16 Σεπτεμβρίου 1960 ο Μάλκολμ X επισκέπτεται τον Φιντέλ Κάστρο στο ξενοδοχείο του στη Νέα Υόρκη όπου βρισκόταν για τη ΓΣ του ΟΗΕ
Σε συνέντευξη που μου παραχώρησε στην πολιτειακή φυλακή υψίστης ασφαλείας του Σάλιβαν (Sullivan Correctional Facility) στο Φόλσμπεργκ (Fallsburg) της Νέας Υόρκης, ο Τζαλίλ Μουντακίμ (Jalil Muntaqim)18 αναφέρει
«Οι μαύροι ήμασταν πάντα σε πόλεμο με τη σκλαβιά και τον ρατσισμό. Υπάρχουν εξεγέρσεις ήδη από τη μεταφορά μας από την Αφρική μέσα στα καράβια... Η καταπίεση γεννάει την αντίσταση. Οι εξεγέρσεις της δεκαετίας του 1960 υπήρξαν αποτέλεσμα αυτής της αντίστασης και της πάλης».
Η γνωστότερη όμως οργάνωση που δομήθηκε πάνω στην αμυντική αντιβία για να περάσει έπειτα στην επιθετική επαναστατική βία υπήρξε το Κομμάτων Μαύρων Πανθήρων για την Αυτοάμυνα (Black Panther Party for Self Defense).
To κόμμα ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1966 στο Οκλαντ της Καλκρόρνια από τους Χιούι Νιούτον (Huey Newton) και Μπόμπι Σιλ (Bobby Seale). Το κόμμα οργανώθηκε γύρω από ένα πρόγραμμα δέκα σημείων το οποίο περιλάμβανε αιτήματα εθνικοαπελευθερωτικά, αντικαπιταλιστικά, ανθρώπινων και δημοκρατικών δικαιωμάτων.
Εφάρμοζαν προγράμματα που υποκαθιστούσαν το κοινωνικό κράτος στις γειτονιές τους (λ.χ. πρόγευμα για τα παιδιά, κοινωνικά ιατρεία) και ακόμη αντικατέστησαν τη δικαιοσύνη των λευκών επί των μαύρων με μια λαϊκή δικαιοσύνη. Το κόμμα υπήρξε ένα περίεργο ιδεολογικοπολιτικό υβρίδιο όπου ο ύστερος Μάλκολμ X, η Κούβα, η Κίνα και τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα του Τρίτου Κόσμου συνδυάζονταν και προωθούνταν ανάλογα με το πώς τα αντιλαμβανόταν το κάθε μέλος του.
Ο Μουντακίμ τονίζει: «Ο κόσμος άλλαζε, το Βιετνάμ, τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, η ένοπλη πάλη... αυτές τις νέες εξελίξεις μπόρεσαν να ερμηνεύσουν σωστά οι Μαύροι Πάνθηρες και να μαζικοποιηθούν».
Η ταχεία μαζικοποίηση και ο ενθουσιασμός δεν επέτρεψαν στους Μαύρους Πάνθηρες να αντιληφθούν στην ολότητά της την κρατική καταστολή. «Με τα ίδια μέσα με τα οποία αποσταθεροποιούν κυβερνήσεις εκτός αποσταθεροποίησαν τους Μαύρους Πάνθηρες εντός».
Σύμφωνα με τον Μουντακίμ, το FBI του Τζ. Εντγκαρ Χούβερ με την COINTELPRO μπόρεσαν να διαλύσουν τους Πάνθηρες μέσα σε μόνο λίγα χρόνια.
Στυγνές δολοφονίες από αστυνομικούς, όπως αυτές του Φρεντ Χάμπτον και του Τζορτζ Τζάκσον, και ισόβιες καθείρξεις χωρίς αποδεικτικά στοιχεία υπήρξαν η καθημερινότητα των Μαύρων Πανθήρων.
Η διάσπαση μεταξύ του Χιούι Νιούτον, υποστηρικτή του νόμιμου μαζικού κόμματος, και του Ελντριτζ Κλίβερ, υπέρμαχου μιας μαχητικής παράνομης οργάνωσης, οδήγησε το κόμμα στον μαρασμό.
Με τη γρήγορη σύλληψη και κατ' επέκταση τη διάλυση του Στρατού για την Απελευθέρωση των Μαύρων (BLA) τον οποίο συγκρότησε η τάση του Κλίβερ «στα πρότυπα του γκεβαρικού εστιασμού», σύμφωνα με τον Μουντακίμ, έκλεισε προσωρινά και ο κύκλος για την απελευθέρωση των μαύρων ο οποίος ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 1950.
Ο Μουντακίμ έχει γράψει τρία βιβλία και αρθρογραφεί σταθερά από τη φυλακή.
Από την πρώτη στιγμή εντάχθηκε στον αγώνα για τα δικαιώματα των κρατουμένων και την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων. Κατά διαστήματα παρέδιδε μαθήματα Μαύρης Ιστορίας σε συγκρατούμενούς του. Γι’ αυτήν του την κοινωνική δράση και προσφορά έχει δεχτεί εκδικητικές ποινές από δεσμοφύλακες και διοικήσεις φυλακών.
Οταν συνομιλήσαμε επρόκειτο στις 11 Σεπτεμβρίου 2018 να βρεθεί για πολλοστή φορά μπροστά σε άλλο ένα συμβούλιο αποφυλακίσεων υπό όρους, ευελπιστώντας αυτήν τη φορά να αποφυλακιστεί.
Ομως το βαθύ σύστημα δεν είχε πει ακόμη την τελευταία του κουβέντα. Η εξέταση μετατέθηκε για τον Νοέμβρη.
Την ώρα που τυπώνονται αυτές οι γραμμές δεν ξέρουμε ακόμη το αποτέλεσμα.
Ομως ο Μουκαντίμ, ανεξαρτήτως αποφάσεως, έχει πει την τελευταία του κουβέντα: «Αυτό που με κρατάει είναι η διαρκής πάλη για την ελευθερία, η διαρκής διάθεση για προσφορά. Εχω διατηρήσει το αρχικό μου όραμα και παραμένω επαναστάτης. Αυτό φοβούνται και δεν μας αποφυλακίζουν, αν είχα γίνει ρουφιάνος μέσα στη φυλακή θα ήμουν ήδη έξω».
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Δημοσίευση σχολίου