{[['']]}
Επιμέλεια Αννα Παπαδημητρίου - Hot Doc
Ο Μπρινό Μπαρμπέ γεννήθηκε στο Μαρόκο και έχει γαλλική και ελβετική υπηκοότητα. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Βεβέ της Ελβετίας.
Σε διάστημα 50 χρόνων έχει ταξιδέψει στις πέντε ηπείρους και αιχμαλωτίσει στον φακό του ένα συνονθύλευμα στιγμών της καθημερινής ζωής και ιστορικών γεγονότων.
Παρότι έχει καλύψει μεγάλο αριθμό συρράξεων και πολέμων, αρνείται τον χαρακτηρισμό του «πολεμικού» ανταποκριτή. Εχει δημοσιεύσει πάνω από 30 βιβλία με το έργο του, για το οποίο του έχουν απονεμηθεί πολλά βραβεία, μεταξύ των οποίων και το γαλλικό παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής. Οι Φωτογραφίες του έχουν κάνει τον γύρο του κόσμου μέσα από εκθέσεις, μόνιμες συλλογές σε μουσεία και Αφιερώματα σε γνωστά περιοδικά.
Τον Μάη του ’68 ήταν 27 χρόνων. Ηταν παντού. Στη Ναντέρ, τη Σορβόννη, στο Καρτιέ Λατέν, το Odeon, στα υπό κατάληψη εργοστάσια της Renault. Στις δημόσιες συζητήσεις, τις πορείες, στα οδοφράγματα. Οι φωτογραφίες του αποτυπώνουν τον αναβρασμό, τη δίψα για αλλαγή, το κυνήγι της ουτοπίας εκείνης της περιόδου. Και τις αναταραχές, τη βία, την καταστροφή, τη σταδιακή μετάβαση από τις εντάσεις στην εκτεταμένη βία.
Λόγω της απεργίας των τηλεοπτικών μέσων το φωτογραφικό έργο του Μπαρμπέ φέρει ακόμη περισσότερο το βάρος της μαρτυρίας, της καταγραφής, της μεταφοράς στις επόμενες γενιές του αγώνα που άγγιξε όλα τα στρώματα της γαλλικής κοινωνίας εκείνη την άνοιξη του ’68.
To Documento επικοινώνησε με τον Μπρινό Μπαρμπέ για να μας μεταφέρει τις αναμνήσεις του από εκείνες τις ταραχώδεις, ζωντανές ημέρες του γαλλικού Μάη.
Μας αντάμειψε με ένα αποκλειστικό απόσπασμα από το νέο, ανέκδοτο λεύκωμά του «Στην καρδιά του Μάη του ’68», το οποίο αναμένεται να κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Editions du Paeifique. Τον πρόλογο, αποσπάσματα από τον οποίο ακολουθούν, υπογράφει ο Γάλλος δημοσιογράφος Φιλίπ Τεσόν.
«Η Γαλλία δεν αισθάνεται άνετα με τον Μάη του ’68. Από τη μια επειδή ως γεγονός παραμένει δύσκολο να αποκωδικοποιηθεί και από την άλλη επειδή στη συλλογική μνήμη ενυπάρχει ένα είδος ντροπής. [...] Μέχρι και σήμερα δεν έχουμε αποφασίσει αν ο Μάης ήταν ένα παράλογο ψυχόδραμα, μια μεγάλη δημοκρατική εξέγερση ή μια αποτυχημένη επανάσταση».
Για τους δημιουργούς του βιβλίου ήταν σίγουρα το πρώτο. «Ηταν ο γαλλικός Μάης μια επανάσταση; Μια εκτόνωση; Ενα ψυχρόδραμα, όπως αναδρομικά το συνοψίζει ο Ρεϊμόν Αρον; Ναι, ο όρος αυτός είναι αρκετά ορθός. Πρόκειται για μια διεκδίκηση η οποία πήρε τη μορφή σαματά. Οι διαμαρτυρόμενοι του Μάη δεν ήταν έτοιμοι να αναλάβουν την ηγεσία της χώρας. Δεν ήταν έτοιμοι να αναλάβουν καμιά μορφή πολιτικής ευθύνης. Αρχικά η φιλοδοξία τους, αχαλίνωτη και επιπόλαια, ήταν να εξασφαλίσουν ότι οι νέοι θα έχουν το δικαίωμα να αμφισβητούν τα πάντα».
Η Γαλλία του 1968 έσφυζε από νιάτα. Μέτραγε οκτώ εκατομμύρια νέους μεταξύ 16 και 24 χρόνων. «Ηταν μια χώρα δημογραφικά νέα, απίστευτα νέα. Πενήντα χρόνια μετά έχουμε ξεχάσει τι πάει να πει κράτος νέων. Σχεδόν ένας στους τρεις Γάλλους ήταν μικρότερος των 20 χρόνων όταν η νόμιμη ενηλικίωση οριζόταν ακόμη στα 21 χρόνια. Η Γαλλία του Μάη ήταν ένα παλαιό κράτος που εξαρτιόταν από τα νιάτα. Τι ήθελαν αυτοί οι νέοι, οι οποίοι τολμούσαν να βροντοφωνάξουν: “Αντίο, Ντε Γκολ, αντίο Ντε Γκολ!”».
Ηθελαν να σαλπάρουν για το ταξίδι της υπαρξιακής τους αναζήτησης. «Ο Μάης του ’68 αποτέλεσε το υπαρξιακό θέατρο της νέας γενιάς των Γάλλων και αυτό είναι που εντέλει έχει χαραχτεί στη μνήμη των ονειροπόλων. Σε τέτοιο βαθμό που ακόμη και σήμερα εκπλησσόμαστε με αυτή την τρέλα που ξεκίνησε με τη μορφή μιας θεαματικής εξέγερσης για να καταλήξει στον εκλογικό θρίαμβο των συντηρητικών τον Ιούνιο. Και όλα αυτά σε διάστημα λίγων εβδομάδων».
Οι νέοι δεν αποτελούσαν απλώς τη μεγαλύτερη πληθυσμιακή ομάδα της χώρας. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Τεσόν, «για να δανειστώ έναν όρο από τη γλώσσα της λογοτεχνίας και της ψυχολογίας, και συγκεκριμένα έναν όρο που συνοψίζει την αλήθεια και τον αυθορμητισμό των γεγονότων, οι νέοι ήταν η διάθεση της χώρας, η οποία κινούνταν σε μια μπερδεμένη επιθυμία απελευθέρωσης και συνάμα χειραφέτησης που είχε γεννήσει το ιδεολογικό πλαίσιο της εποχής (αριστερή ιδεολογία, τριτοκοσμικές χώρες, αποικιοκρατικοί πόλεμοι, Ψυχρός Πόλεμος κ.λπ.).
Ηταν φυσιολογικό -αυτό τουλάχιστον είχε αποτυπωθεί στην παγκόσμια παράδοση- οι νέοι και ιδιαιτέρως οι φοιτητές να βρίσκονται στην καρδιά αυτής της δυσαρέσκειας και να αποτελούν τους βασικούς ερμηνευτές της».
Οι νέοι είναι αυτοί που βρέθηκαν στο τιμόνι της εξέγερσης. «Μια ανοιξιάτικη μέρα του 1968 η Γαλλία εξεγέρθηκε. Η Γαλλία; Χαριτωμένο αστείο! Στην πραγματικότητα ήταν μια χούφτα εφήβων, στην πλειονότητά τους παιδιά μικροαστών, φορτισμένων κοινωνικο-πολιτισμικά, ιδεολογικά και γεωγραφικά». Ωστόσο η μοναδικότητα του γαλλικού Μάη έγκειται στο ότι το σύνολο της κοινωνίας μολύνθηκε από το μικρόβιο του κινήματος; η γενίκευση των απεργιών και η κατάληψη των εργοστασίων οδήγησαν σε κρίση κοινωνική και σε κρίση του καθεστώτος.
Της γνωστής νύχτας των ταραχών της 10ης προς την 11η Μαΐου προηγήθηκε «μια εντυπωσιακή συγκέντρωση στην πλατεία Ντανφέρ-Ροσερό, όπου ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ δίνει το σύνθημα για την κατάληψη του Καρτιέ Δατέν και αυθόρμητα σε όλους τους δρόμους γύρω από τη Σορβόννη φοιτητές ύψωσαν καμιά σαρανταριά οδοφράγματα.
Αρωμα επανάστασης πλανάται οτο Παρίσι. Η εξουσία προσπαθεί να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις γύρω από τις διεκδικήσεις των φοιτητών.
Το Ράδιο Λουξεμβούργο μεταδίδει λεπτό προς λεπτό τις εξελίξεις, μέχρι και το τι συνέβη στο γραφείο του ταλαίπωρου πρύτανη Ζαν Ρος, ο οποίος χωρίς να το ξέρει άφησε τον Κον-Μπεντίτ να μπει στην αντιπροσωπεία των καθηγητών με επικεφαλής τον Αλέν Τουρέν.
Ο Αλέν Περεφίτ καλεί τον Ρος στο τηλέφωνο: “Δεν έχετε έναν κοκκινομάλλη φοιτητή, κατάτι τσουπωτό στο γραφείο σας;”. Το συμβάν αποτελεί κομμάτι της λαϊκής ιστορίας του Μάη του ’68 το οποίο ρίχνει φως σε μια εξουσία ξεπερασμένη και γελοιοποιημένη.
Η προσπάθεια διάλυσης των οδοφραγμάτων πραγματοποιείται τη νύχτα υπό τον έλεγχο του διοικητή της αστυνομίας Γκριμό: δεν έγινε ρίψη ούτε μίας σφαίρας αλλά οι βίαιες συγκρούσεις και η χρήση χλωρίου και φωσφόρου, την οποία αρχικά οι αρχές διέψευσαν, σημαδεύει για πάντα τις ψυχές».
ΤΕΛΟΣ
Ο Μπρινό Μπαρμπέ γεννήθηκε στο Μαρόκο και έχει γαλλική και ελβετική υπηκοότητα. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Βεβέ της Ελβετίας.
Σε διάστημα 50 χρόνων έχει ταξιδέψει στις πέντε ηπείρους και αιχμαλωτίσει στον φακό του ένα συνονθύλευμα στιγμών της καθημερινής ζωής και ιστορικών γεγονότων.
Παρότι έχει καλύψει μεγάλο αριθμό συρράξεων και πολέμων, αρνείται τον χαρακτηρισμό του «πολεμικού» ανταποκριτή. Εχει δημοσιεύσει πάνω από 30 βιβλία με το έργο του, για το οποίο του έχουν απονεμηθεί πολλά βραβεία, μεταξύ των οποίων και το γαλλικό παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής. Οι Φωτογραφίες του έχουν κάνει τον γύρο του κόσμου μέσα από εκθέσεις, μόνιμες συλλογές σε μουσεία και Αφιερώματα σε γνωστά περιοδικά.
Τον Μάη του ’68 ήταν 27 χρόνων. Ηταν παντού. Στη Ναντέρ, τη Σορβόννη, στο Καρτιέ Λατέν, το Odeon, στα υπό κατάληψη εργοστάσια της Renault. Στις δημόσιες συζητήσεις, τις πορείες, στα οδοφράγματα. Οι φωτογραφίες του αποτυπώνουν τον αναβρασμό, τη δίψα για αλλαγή, το κυνήγι της ουτοπίας εκείνης της περιόδου. Και τις αναταραχές, τη βία, την καταστροφή, τη σταδιακή μετάβαση από τις εντάσεις στην εκτεταμένη βία.
Λόγω της απεργίας των τηλεοπτικών μέσων το φωτογραφικό έργο του Μπαρμπέ φέρει ακόμη περισσότερο το βάρος της μαρτυρίας, της καταγραφής, της μεταφοράς στις επόμενες γενιές του αγώνα που άγγιξε όλα τα στρώματα της γαλλικής κοινωνίας εκείνη την άνοιξη του ’68.
To Documento επικοινώνησε με τον Μπρινό Μπαρμπέ για να μας μεταφέρει τις αναμνήσεις του από εκείνες τις ταραχώδεις, ζωντανές ημέρες του γαλλικού Μάη.
Μας αντάμειψε με ένα αποκλειστικό απόσπασμα από το νέο, ανέκδοτο λεύκωμά του «Στην καρδιά του Μάη του ’68», το οποίο αναμένεται να κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Editions du Paeifique. Τον πρόλογο, αποσπάσματα από τον οποίο ακολουθούν, υπογράφει ο Γάλλος δημοσιογράφος Φιλίπ Τεσόν.
ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΣΑΜΑΤΑ
«Η Γαλλία δεν αισθάνεται άνετα με τον Μάη του ’68. Από τη μια επειδή ως γεγονός παραμένει δύσκολο να αποκωδικοποιηθεί και από την άλλη επειδή στη συλλογική μνήμη ενυπάρχει ένα είδος ντροπής. [...] Μέχρι και σήμερα δεν έχουμε αποφασίσει αν ο Μάης ήταν ένα παράλογο ψυχόδραμα, μια μεγάλη δημοκρατική εξέγερση ή μια αποτυχημένη επανάσταση».
Για τους δημιουργούς του βιβλίου ήταν σίγουρα το πρώτο. «Ηταν ο γαλλικός Μάης μια επανάσταση; Μια εκτόνωση; Ενα ψυχρόδραμα, όπως αναδρομικά το συνοψίζει ο Ρεϊμόν Αρον; Ναι, ο όρος αυτός είναι αρκετά ορθός. Πρόκειται για μια διεκδίκηση η οποία πήρε τη μορφή σαματά. Οι διαμαρτυρόμενοι του Μάη δεν ήταν έτοιμοι να αναλάβουν την ηγεσία της χώρας. Δεν ήταν έτοιμοι να αναλάβουν καμιά μορφή πολιτικής ευθύνης. Αρχικά η φιλοδοξία τους, αχαλίνωτη και επιπόλαια, ήταν να εξασφαλίσουν ότι οι νέοι θα έχουν το δικαίωμα να αμφισβητούν τα πάντα».
Η Γαλλία του 1968 έσφυζε από νιάτα. Μέτραγε οκτώ εκατομμύρια νέους μεταξύ 16 και 24 χρόνων. «Ηταν μια χώρα δημογραφικά νέα, απίστευτα νέα. Πενήντα χρόνια μετά έχουμε ξεχάσει τι πάει να πει κράτος νέων. Σχεδόν ένας στους τρεις Γάλλους ήταν μικρότερος των 20 χρόνων όταν η νόμιμη ενηλικίωση οριζόταν ακόμη στα 21 χρόνια. Η Γαλλία του Μάη ήταν ένα παλαιό κράτος που εξαρτιόταν από τα νιάτα. Τι ήθελαν αυτοί οι νέοι, οι οποίοι τολμούσαν να βροντοφωνάξουν: “Αντίο, Ντε Γκολ, αντίο Ντε Γκολ!”».
Ηθελαν να σαλπάρουν για το ταξίδι της υπαρξιακής τους αναζήτησης. «Ο Μάης του ’68 αποτέλεσε το υπαρξιακό θέατρο της νέας γενιάς των Γάλλων και αυτό είναι που εντέλει έχει χαραχτεί στη μνήμη των ονειροπόλων. Σε τέτοιο βαθμό που ακόμη και σήμερα εκπλησσόμαστε με αυτή την τρέλα που ξεκίνησε με τη μορφή μιας θεαματικής εξέγερσης για να καταλήξει στον εκλογικό θρίαμβο των συντηρητικών τον Ιούνιο. Και όλα αυτά σε διάστημα λίγων εβδομάδων».
Οι νέοι δεν αποτελούσαν απλώς τη μεγαλύτερη πληθυσμιακή ομάδα της χώρας. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Τεσόν, «για να δανειστώ έναν όρο από τη γλώσσα της λογοτεχνίας και της ψυχολογίας, και συγκεκριμένα έναν όρο που συνοψίζει την αλήθεια και τον αυθορμητισμό των γεγονότων, οι νέοι ήταν η διάθεση της χώρας, η οποία κινούνταν σε μια μπερδεμένη επιθυμία απελευθέρωσης και συνάμα χειραφέτησης που είχε γεννήσει το ιδεολογικό πλαίσιο της εποχής (αριστερή ιδεολογία, τριτοκοσμικές χώρες, αποικιοκρατικοί πόλεμοι, Ψυχρός Πόλεμος κ.λπ.).
Ηταν φυσιολογικό -αυτό τουλάχιστον είχε αποτυπωθεί στην παγκόσμια παράδοση- οι νέοι και ιδιαιτέρως οι φοιτητές να βρίσκονται στην καρδιά αυτής της δυσαρέσκειας και να αποτελούν τους βασικούς ερμηνευτές της».
ΑΡΩΜΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΠΛΑΝΑΤΑΙ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ
Οι νέοι είναι αυτοί που βρέθηκαν στο τιμόνι της εξέγερσης. «Μια ανοιξιάτικη μέρα του 1968 η Γαλλία εξεγέρθηκε. Η Γαλλία; Χαριτωμένο αστείο! Στην πραγματικότητα ήταν μια χούφτα εφήβων, στην πλειονότητά τους παιδιά μικροαστών, φορτισμένων κοινωνικο-πολιτισμικά, ιδεολογικά και γεωγραφικά». Ωστόσο η μοναδικότητα του γαλλικού Μάη έγκειται στο ότι το σύνολο της κοινωνίας μολύνθηκε από το μικρόβιο του κινήματος; η γενίκευση των απεργιών και η κατάληψη των εργοστασίων οδήγησαν σε κρίση κοινωνική και σε κρίση του καθεστώτος.
Της γνωστής νύχτας των ταραχών της 10ης προς την 11η Μαΐου προηγήθηκε «μια εντυπωσιακή συγκέντρωση στην πλατεία Ντανφέρ-Ροσερό, όπου ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ δίνει το σύνθημα για την κατάληψη του Καρτιέ Δατέν και αυθόρμητα σε όλους τους δρόμους γύρω από τη Σορβόννη φοιτητές ύψωσαν καμιά σαρανταριά οδοφράγματα.
Αρωμα επανάστασης πλανάται οτο Παρίσι. Η εξουσία προσπαθεί να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις γύρω από τις διεκδικήσεις των φοιτητών.
Το Ράδιο Λουξεμβούργο μεταδίδει λεπτό προς λεπτό τις εξελίξεις, μέχρι και το τι συνέβη στο γραφείο του ταλαίπωρου πρύτανη Ζαν Ρος, ο οποίος χωρίς να το ξέρει άφησε τον Κον-Μπεντίτ να μπει στην αντιπροσωπεία των καθηγητών με επικεφαλής τον Αλέν Τουρέν.
Ο Αλέν Περεφίτ καλεί τον Ρος στο τηλέφωνο: “Δεν έχετε έναν κοκκινομάλλη φοιτητή, κατάτι τσουπωτό στο γραφείο σας;”. Το συμβάν αποτελεί κομμάτι της λαϊκής ιστορίας του Μάη του ’68 το οποίο ρίχνει φως σε μια εξουσία ξεπερασμένη και γελοιοποιημένη.
Η προσπάθεια διάλυσης των οδοφραγμάτων πραγματοποιείται τη νύχτα υπό τον έλεγχο του διοικητή της αστυνομίας Γκριμό: δεν έγινε ρίψη ούτε μίας σφαίρας αλλά οι βίαιες συγκρούσεις και η χρήση χλωρίου και φωσφόρου, την οποία αρχικά οι αρχές διέψευσαν, σημαδεύει για πάντα τις ψυχές».
ΤΕΛΟΣ
Δημοσίευση σχολίου