Αρχική » » Χωνί, Οπλο, Πολιτισμός

Χωνί, Οπλο, Πολιτισμός

{[['']]}
 Το μεγαλύτερο κοινωνικό εργαστήριο. Το σπάσιμο των στερεοτύπων μέσα από τη συμμετοχή στην Αντίσταση. Ο κορυφαίες προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών είχαν περάσει από τις γραμμές της ΕΠΟΝ.

Η ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων) ιδρύθηκε μέσα στην Κατοχή, στις 23 Φεβρουάριου του 1943, και ήταν μέροςτου ευρύτερου απελευθερωτικού κινήματος του ΕΑΜ, το οποίο έγραψε ιστορία στα βουνά της πατρίδας μας δίνοντας μάχες για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Ιταλούς και τους Γερμανούς.
Ομως οι μάχες που έδωσε η ΕΠΟΝ δεν δόθηκαν μόνο στα βουνά ενάντια στους κατακτητές, αλλά δόθηκαν και στις πόλεις και στα χωριά ενάντια στην αμάθεια, τη φτώχεια, την αναξιοπρέπεια και την πολιτιστική ένδεια στην οποία είχε καταδικαστεί ο σκλαβωμένος λαός.

Τα μέλη της οργάνωσης εμπνεύστηκαν από πανανθρώπινα ιδανικά και για τον λόγο αυτό στις τάξεις της ΕΠΟΝ βρέθηκαν νέοι από όλο το φάσμα και από όλες τις τάξεις της ελληνικής κοινωνίας.
Η δουλειά που έκαναν ήταν πολύ σημαντική, αφού δημιουργούσαν το κοινωνικό δίκτυο που στήριζε τους αντάρτες στα βουνά, είτε συγκεντρώνοντας πληροφορίες για τις κινήσεις του εχθρού είτε μαζεύοντας εφόδια (ρούχα, τρόφιμα, φάρμακα) είτε βοηθώντας στη διακίνηση αγωνιστών προς και από το βουνό είτε οργανώνοντας κάποιες απαραίτητες κρυψώνες στις πόλεις.

Το σημαντικότερο, όμως, ήταν πως αποτελούσαν τους «αιμοδότες» του κινήματος, αφού μέσα από τις τάξεις τους θα έβγαινε η νέα γενιά αγωνιστών. Σύνθημά τους ήταν το περίφημο «Πολεμάμε και τραγουδάμε» και το τραγούδι τους ακούστηκε στα πέρατα της ελεύθερης Ελλάδας, γιατί έκαναν τον αγώνα να φαίνεται γλέντι.

«Ολα άρχισαν στις 23 Φλεβάρη του 1943 σ’ ένα ταπεινό σπιτάκι της οδού Δουκίσσης Πλακεντίας 3 στους Αμπελοκήπους, στο σπίτι του κομμουνιστή δασκάλου Παναγή Δημητράτου, όπου σε μια ιστορική σύσκεψη των αντιπροσώπων δέκα εθνικοαπελευθερωτικών οργανώσεων ιδρύθηκε η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση, η ΕΠΟΝ.

Η νεολαία ανταποκρίθηκε με ενθουσιασμό στο κάλεσμα της ΕΠΟΝ. Η συμβολή της στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα ήταν μοναδική. Από τις γραμμές της πέρασαν 600.000 νέοι και νέες, από τους οποίους 35.000 έγιναν ανταρτοεπονίτες μαχητές του ΕΛΑΣ και 36.000 αγωνίστηκαν στον ΕΛΑΣ των πόλεων, τον εφεδρικό ΕΛΑΣ και στα έμπεδα. 

Δεν υπήρξε διαδήλωση όπου η ΕΠΟΝ να μην έδωσε το δικό της μοναδικό “παρών” στον μαζικό αγώνα κατά των κατακτητών. Δεν υπήρξε μάχη όπου να συμμετείχαν ανταρτοεπονίτες και να μη διακρίθηκαν. Σε 1.300 υπολογίζονται οι ΕΠΟΝίτες αντάρτες που έπεσαν στο πεδίο της μάχης, ενώ άγνωστος παραμένει ο αριθμός αυτών που έπεσαν στις διαδηλώσεις των πόλεων, που εκτελέστηκαν, που πέθαναν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ή που πιάστηκαν και βασανίστηκαν από τις αρχές κατοχής και τα όργανά τους».

Μάρτιος. 1943 Εναντίον της επιστράτευσης 

«Λίγες εβδομάδες μετά την ίδρυσή της στις 5 Μαρτίου του 1943, η ΕΠΟΝ πρωτοστάτησε στην κορυφαία ίσως αντιστασιακή πράξη σε όλη την Ευρώπη. Μιλάμε για τη διαδήλωση εναντίον της πολιτικής επιστράτευσης, η οποία συγκλόνισε την Αθήνα και κατόρθωσε να ματαιώσει την αποστολή Ελλήνων για καταναγκαστική εργασία στη Γερμανία. Τότε χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το χωνί που καλούσε τον κόσμο να αντισταθεί και εμφανίστηκαν για πρώτη φορά τα πανό με τα αρχικά "ΕΠΟΝ", που γρήγορα θα κάλυπταν τους τοίχους της πόλης με πράσινο χρώμα. [...] Ο συνδυασμός της Αντίστασης και της νεολαιίστικης οργάνωσης υπήρξε ένας από τους παράγοντες της τεράστιας απήχησης της ΕΠΟΝ.

Οι περισσότεροι όμως ΕΠΟΝίτες έδρασαν παράνομα στις πόλεις και στην Ελεύθερη Ελλάδα, γιατί η ΕΠΟΝ αγκάλιασε πρώτη τα αγροτικά στρώματα. Η εμπειρία για τους ΕΠΟΝίτες και τις ΕΠΟΝίτισσες ήταν ανεκτίμητη. Συνέβαλε σ' αυτό, πέρα από την αίσθηση της συλλογικότητας και της συμμετοχής στα “ωραιότερα ιδανικά”, και η πολιτιστική τους αφύπνιση, ιδιαιτερότητα κι αυτή μόνο της ΕΠΟΝ. Μια πραγματική πολιτιστική άνοιξη, που πνίγηκε λίγο αργότερα στις διώξεις και στην αγριότητα του ανελέητου Εμφυλίου και στην κατάθλιψη της μετεμφυλιακής Ελλάδας».

Ιούλιος 1943. Κατά της παραχώρησης Μακεδονίας, Θράκης

Στις 22 Ιουλίου του 1943 η Αθήνα σείστηκε από τη μεγαλειώδη διαδήλωση κατά της παραχώρησης της Μακεδονίας και της Θράκης στους Βούλγαρους. Οι πορείες ξεκίνησαν από τις γειτονιές της Αθήνας και συνέκλιναν στην Πανεπιστημίου όταν χτυπήθηκαν από τα γερμανικά τανκς που πρόβαλαν από την οδό Ομήρου.

Η 19χρονη ΕΠΟΝίτισσα Κούλα Λίλη ανέβηκε σε ένα άρμα και χτύπησε τον πολυβολητή προτού πέσει νεκρή. Απολογισμός 30 νεκροί, 200 τραυματίες, 500 συλληφθέντες.

Στις 22 Δεκεμβρίου του 1943 οι νέοι της ΕΠΟΝ μαζί με άλλους πατριώτες βγήκαν στους δρόμους στο μεγάλο συλλαλητήριο και ματαίωσαν την επιστράτευση που ήθελε να κάνει ο δωσίλογος πρωθυπουργός I. Ράλλης για να εμπλουτίσει τη Βέρμαχτ με νέο αίμα Ελλήνων στρατιωτών και εις βάρος του συμμαχικού αγώνα.

Η ΕΠΟΝ έκανε σπουδαία δουλειά πεδίου στις γειτονιές των πόλεων γράφοντας συνθήματα, διακινώντας την εφημερίδα της «Νέα Γενιά», ρίχνοντας προκηρύξεις και άλλο έντυπο υλικό, οργανώνοντας λαϊκά συσσίτια και κάθε άλλη δυνατή βοήθεια, και πάνω από όλα έδωσε στον λαό θάρρος, κουράγιο και την αυτοπεποίθηση ότι η ημέρα της λευτεριάς πλησιάζει.

Μεγάλη σημασία δόθηκε στην πολιτιστική ανάπτυξη της υπαίθρου σε όλη την Ελεύθερη Ελλάδα. Πολλά θέατρα, ορχήστρες, χορωδίες έφεραν τη χαρά της τέχνης και του πολιτισμού στο πιο αποκομμένο χωριουδάκι, πρωτόγνωρα πράγματα για τους κατοίκους εκείνη την εποχή. Οι νέοι της ΕΠΟΝ αγωνίστηκαν για τη μόρφωση της νεολαίας, για το άνοιγμα και τη λειτουργία των σχολείων που οι κατακτητές τα είχαν μετατρέψει σε στρατώνες ή αποθήκες και βοήθησαν στην ανοικοδόμηση των καμένων χωριών και στο άνοιγμα δρόμων.

«[...] ένα δείγμα πολιτισμού που οι παλιοί Λαρισαίοι το θυμούνται, είναι η εξόρμηση των ΕΠΟΝιτών και των ΕΠΟΝιτισσών, λίγους μήνες μετά την απελευθέρωση για την αναδάσωση του Αλκαζάρ όπου οι κατακτητές είχαν κόψει όλα τα δένδρα για τις ανάγκες τους σε καύσιμα. Μέσα σε δύο Κυριακές, φυτέψαμε όλα σχεδόν τα δένδρα που τώρα καμαρώνουμε και θαυμάζουμε...»

Εστία πολιτισμού στο κέντρο της κατεχόμενης Αθήνας

Η αντιστασιακή θεατρική δραστηριότητα άρχισε από το Θεατρικό Εργαστήριο το οποίο λειτουργούσε κάτω από την εποπτεία του Σίμωνα Καρά στην οδό Λέκκα 26 στην Αθήνα.

Εκεί δίδασκαν ο σκηνοθέτης Γιαννούλης Σαραντίδης υποκριτική και σκηνοθεσία, ο αείμνηστος Μάρκος Λυγερής ιστορία τέχνης της λογοτεχνίας, η ποιήτρια Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη δραματολογία, ο ζωγράφος Γιάννης Τσαρούχης ιστορία της τέχνης και σκηνογραφία, ο γλύπτης Θανάσης Απάρτης αισθητική και σχέδιο. Ο γλύπτης Μέμος Μακρύς σχέδια ο Αντώνης Φωκάς ενδυματολογία, ο Σίμων Κάρας μουσική και δημοτικό τραγούδι, η Μιράντα Βούλγαρη χορό, ο Χαράλαμπος Σακελλαρίου ελληνικούς χορούς.

Η πρώτη σημαντική εκδήλωση που έκανε το Θεατρικό Εργαστήρι ήταν η ομιλία του Βασίλη Ρώτα για το δημοτικό τραγούδι. Εγινε στο θέατρο Βρετάνια και επαναλήφθηκε αρκετές φορές. ενώ αργότερα το πρόγραμμα συμπληρώθηκε με το έργο · "Το πιάνο ..." και με την κωμωδία "Οι γραμματιζούμενοι".

0 θίασος διωγμένος από τη στέγη της οδού Λέκκα βρήκε πρόσκαιρα καταφύγιο στην οδό Σόλωνος 100, στη Στέγη Εργαζόμενου Κορασιού.

Τα πράγματα έσφιξαν στην Αθήνα τόσο που πια μόνο οι τολμηροί μαχητές με τις μπογιές και τα πινέλα, με τους πολύγραφους και τις προκηρύξεις, με τα χωνιά και τα όπλα, συνέχιζαν τον αγώνα.

Τα χωριά μαθαίνουν το θέατρο

Οι παραστάσεις της ΕΠΟΝ μεταφέρθηκαν στην Ευρυτανία και ύστερα τη Θεσσαλία. Εκεί η ομάδα εμπλουτίστηκε με τους Γιώργο Δήμου, ηθοποιό ο οποίος είχε πάρει το παρωνύμιο «Θέσπις», τον Γεράσιμο Σταύρου, τον Αλέξη Ξένο και τη γυναίκα του και κάποια παιδιά της ΕΠΟΝ. Ρεπερτόριο για δύο παραστάσεις, τη μια έπαιζαν το έργο «Ρήγας Βελεστινλής» του Ρώτα και την άλλη μέρα κάποιες σάτιρες του Γεράσιμου Σταύρου, συμπληρωμένες με απαγγελίες.

Την ίδια περίοδο στα βουνά της Ηπείρου δραστηριοποιούνταν ένας ακόμη σημαντικός θίασος, ο οποίος συγκρότησε το συμβούλιο της ΕΠΟΝ του νομού Αρτας, με επικεφαλής τον ποιητή και φιλόλογο Γιώργο Κοτζιούλα και με την υποστήριξη της VIII Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Ο θίασος έγινε γνωστός ως Λαϊκή Σκηνή.

Εκτός όμως από τους επώνυμους θιάσους αξιόλογη δραστηριότητα ανέπτυξαν και οι ερασιτεχνικοί θίασοι που λειτουργούσαν στα μορφωτικά τμήματα της ΕΠΟΝ σε όλη την Ελλάδα. Μια ακόμη σελίδα στην ιστορία του θεάτρου στην περίοδο της Αντίστασης είναι και οι παραστάσεις κουκλοθέατρου, με επικεφαλής τον Ν. Ακίλογλου.

Η συμμετοχή του κόσμου της επαρχίας, μέχρι τότε αμύητου στα μυστήρια και στην τελετουργία του θεάτρου, δημιουργούσε πολύ δυνατά συναισθήματα. Οι κρύες νύχτες του χειμώνα απέκτησαν φως και ζεστασιά, ενώ τα καλοκαίρια οι παραστάσεις κάτω από τα αστέρια δανείζονταν και λίγη από τη μαγεία της φύσης. Κάτι τέτοιες στιγμές οι νεαροί ΕΠΟΝίτες ένιωθαν ότι όλα ήταν δυνατά και πως το όνειρο για μια ελεύθερη πατρίδα και μια καλύτερη ζωή μπορούσε να γίνει πράξη και όλοι ήθελαν να συμμετέχουν.

Ο Βασίλης Ρώτας θυμάται:

«[...] Στη Βίνιανη [...] μαζεύαμε τα παιδιά και κάναμε γιορτές, όπου θαυμάσαμε αυτά τα κοριτσάκια και τ’ αγοράκια, ψωριασμένα, πεινασμένα, αδύναμα, να χορεύουν μολοντούτο και να τραγουδάνε και να παίζουν στη σκηνή με τόση προσήλωση σ’ αυτό που έκαναν, με τόση πεποίθηση πως ήταν ιερό και ανώτερο, που τα θυμόμαστε σήμερα και τα μάτια μας δακρύζουν. Τα παιδιά χόρευαν και τραγουδούσαν με τόση χάρη και λεβεντιά που ο λαός, οι ακροατές ξεσπούσαν αυθόρμητα σε χειροκροτήματα κι όλες οι αθλιότητες, οι κουρελαρίες και οι αδυναμίες χανόντουσαν κι έμενε εκείνη η ομορφιά λαμπρή, φωτισμένη από το πνεύμα του αγώνα. Τόση ήταν η λαχτάρα που είχαν τα ίδια τα παιδιά για να πάρουν μέρος, που θυμάμαι ακόμη ένα αγοράκι τεσσάρων χρονών που με τραβούσε στον δρόμο από το παλτό και μου 'λεγε:

Ρε συναγωνιστή, ρε Ρώτα, βάλε και μένα.

- Πού να σε βάλω;

- Στο θέατρο»

Στο Νιοχώρι Καστανιάς Καρδίτσας έκαναν πρόβες και στο βουνό Ιταμός, όπου έγινε το Πανθεσσαλικό Συνέδριο του ΕΑΜ, ετοιμάστηκε μέσα στα έλατα θέατρο με κοίλον, όπου γίνονταν τη μέρα οι ομιλίες των αντιπροσώπων και το βράδυ οι παραστάσεις. «Οι αντιπρόσωποι που ήρθαν από τα πέρατα της Θεσσαλίας είχαν δέσει ολόγυρα στον καταυλισμό μουλάρια και γαϊδούρια που γκάριζαν και χλιμίντριζαν κι είχα φοβηθεί πως θα μας χαλούσαν την παράσταση. Αλλά η αφοσίωση ήταν τέτοια που το ακροατήριο, έως δυόμισι χιλιάδες άνθρωποι, κρατούσε και την ανάσα του χωρίς να ενοχλείται από τίποτε».

Τα εισιτήρια πληρώνονταν σε είδος: πατάτες, στάρι, καλαμπόκι, κάστανα, καρύδια, αυγά, λάδι. Οι ταμίες-θυρωροί στέκονταν στην είσοδο με τσουβάλια και με δοχεία αυτός που είσπραττε το λάδι. Την είσπραξη τη μάζευε η ΕΠΟΝ για τον αγώνα όπως και στην Αθήνα.

Μεγάλη εντύπωση έκανε στους νεαρούς ΕΠΟΝίτες η αντίδραση των απλών ανθρώπων.

«Ο λαός ήταν τόσο ανεβασμένος στο ύψος των περιστάσεων, που κανείς δεν διανοήθηκε να μπει λαθραία. Ακόμη και σε χωρία που το θέατρο ήταν ολότελα ξέφραγο [...]. Σε όλες μας ας παραστάσεις φέρονταν με αξιοπρέπεια και θρησκευτική ευλάβεια και μ' εντιμότητα παντού. Τόσο που μας έκανε όλους να προσπαθούμε ν’ ανταποκριθούμε και να νιώθουμε δέος μπροστά σ’ αυτή τη λαϊκιά ανωτερότητα».

Υστερα κατέβηκαν στο Παλιούρι, το Λεοντάρι, σχεδόν όλα τα χωριά «Ενας θίασος από καμιά δεκαριά άτομα που πορεύεται πεζή από χωριό. Ετσι περάσαμε τον θεσσαλικό κάμπο, περάσαμε μεσάνυχτα τη σιδηροδρομική γραμμή δυο φορές και φτάσαμε στα χωριά του Αλμυρού. Από κει
περάσαμε στο Πήλιο και το γυρίσαμε όλο, ανατολικό και δυτικό, ώσπου καταλήξαμε στον Βόλο... Οι Γερμανοί φεύγανε και μεις μπαίναμε».


Η συμμετοχή των γυναικών.
Με όπλο και με ψήφο

Η συμμετοχή των γυναικών στην ΕΠΟΝ ήταν μαζική και ενθουσιώδης. Σ' αυτό συνέβαλε και η προηγούμενη εμπειρία της Εθνικής Αλληλεγγύης που ιδρύθηκε τα πρώτα χρόνια της Κατοχής από μητέρες και αδερφές κρατουμένων και εκτοπισμένων αγωνιστών. Ηταν, κατά κάποιο τρόπο, ο Ερυθρός Σταυρός της Αντίστασης.

«Λίγοι γνωρίζουν ότι η ΕΠΟΝ, ως Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση, δεν ήταν η πρώτη που ιδρύθηκε. Η πρώτη οργάνωση με ενιαίο πανελλαδικό χαρακτήρα ήταν η Εθνική Αλληλεγγύη, [...] ο λαός δικαιολογημένα την ονόμασε “Μάνα του Αγώνα”, αφού από τα τρία εκατομμύρια μέλη της, οι γυναίκες ήταν η μεγάλη πλειοψηφία. Τα 2/3 της Οργάνωσης ήταν γυναίκες!».

Νέες σχέσεις δημιουργήθηκαν μεταξύ των αντρών και των γυναικών συναγωνιστών, μέσα σε κλίμα συντροφικότητας και αλληλοσεβασμού. Το σήμα της ΕΠΟΝ (ένα ζευγάρι νέων ανεβαίνει αγκαλιασμένο κάποια σκαλοπάτια που οδηγούν στο φως) αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο τη σχέση αυτή.

Στην ύπαιθρο η συμμετοχή της γυναίκας συνδέθηκε με την εμφάνιση και ανάπτυξη του αντάρτικου και τη δημιουργία απελευθερωμένων περιοχών όπου ριζικά αναμορφωνόταν ο καθιερωμένος τρόπος ζωής. Οι γυναίκες βοηθούν πολεμώντας, μεταφέροντας πολεμοφόδια, πληροφορίες ή βοηθώντας στην περίθαλψη των τραυματιών.

«Εκτός από τις αντάρτισσες -όλων των κατηγοριών-υπάρχουν και άλλες γυναίκες που δουλεύουν σε μάχιμες υπηρεσίες του ΕΛΑΣ. Τα όρια των αρμοδιοτήτων τους δεν είναι σαφώς καθορισμένα και οι δραστηριότητες τους είναι πολύπλευρες και πολυποίκιλες. Αναφέρονται ως ανταρτοεπονίτισσες, εφεδροελασίτισσες, εφεδρίνες, επονίτισσες ή απλώς γυναίκες.

«Ανταρτοεπονίτισσα μπορεί να χαρακτηριστεί μια κοπέλα που βγήκε στο βουνό κυνηγημένη από τους κατακτητές, έμεινε κάποιο διάστημα στον ΕΛΑΣ και στη συνέχεια “τη διέθεταν” στην ΕΠΟΝ για το “γυναικείο κίνημα”».

Οι γυναίκες στην ΕΠΟΝ είχαν γνώμη και λάμβαναν μέρος στη λήψη αποφάσεων συμμετέχοντας στις συνελεύσεις με δικαίωμα ψήφου. Ετσι οι γυναίκες στην ΕΠΟΝ και την αντίσταση γενικότερα είχαν αποκτήσει στην πράξη το δικαίωμα ψήφου πολύ πριν από τις 19 Φεβρουάριου του 1956, που ψήφισαν οι Ελληνίδες στις βουλευτικές εκλογές. Εξάλλου η ΕΠΟΝ προπαγάνδιζε υπέρ του δικαιώματος ψήφου στην ηλικία των 18 ετών.

Πριν από την επίσημη καθιέρωση των πολιτικών δικαιωμάτων των γυναικών (το 1952) σ’ όλη την ειτικράτεια είχαν προηγηθεί κάποιες άλλες εκλογές όπου για πρώτη φορά οι Ελληνίδες είχαν ασκήσει τα εκλογικά τους δικαιώματα - ψήφισαν και ψηφίστηκαν. Ηταν στις 23 Απριλίου του 1944 στην περίοδο της Κατοχής όταν έγιναν οι εκλογές για την ανάδειξη του Εθνικού Συμβουλίου (δηλαδή της Βουλής) στην Ελεύθερη Ελλάδα!

Καθώς πλησίαζε το τέλος της Κατοχής ο αγώνας γινόταν πιο τραχύς και ανελέητος.

Θρύλος έγινε η ηρωική αντίσταση των τριών ΕΠΟΝιτών στις 28 Απριλίου του 1944 στο μικρό σπιτάκι του Υμηττού, το «Κάστρο του Υμηττού», όπως το έλεγαν. Εκεί άφησαν την τελευταία πνοή τους ο Δημήτρης Αυγέρης, ο Θανάσης Κιοκμενίδης και ο Κώστας Φωλτόπουλος υπερασπίζοντας μια αποθήκη οπλισμού και πυρομαχικών του αγώνα και εξευτελίζοντας τους Γερμανούς και τους ταγματασφαλίτες που πήγαν να τους συλλάβουν.

Το ίδιο ηρωική ήταν και η αντίσταση των δέκα ΕΠΟΝιτών που έπεσαν λίγους μήνες αργότερα, στις 24 Ιουλίου του 1944, υπερασπιζόμενοι το φρουραρχείο του ΕΛΑΣ στην οδό Μπιζανίου στην Καλλιθέα.

Στις 5 Δεκεμβρίου του 1944 ο Λόχος Μπάιρον κατέλαβε το Πολυτεχνείο για να χτυπήσει τη Γενική Ασφάλεια που βρισκόταν στη γωνία Στουρνάρη και Πατησίων. Επενέβησαν Αγγλοι κομάντο, οι οποίοι με ένα τανκ έριξαν την πύλη του Πολυτεχνείου και χτύπησαν αναίτια τους φοιτητές. Το επεισόδιο αυτό θεωρείται η πρώτη ενέργεια εμπλοκής των Αγγλων στον διαγραφόμενο Εμφύλιο.

Ανάμεσα στους μαχητές του Λόχου Μπάιρον βρίσκονταν ο Γρηγόρης Φαράκος (επικεφαλής), ο Κώστας Αξελός αλλά και ο Ιάνης Ξενάκης, μέλος της ΕΠΟΝ, φοιτητής του Πολυτεχνείου και μετέπειτα διάσημος συνθέτης και αρχιτέκτονας, ο οποίος στη μάχη τραυματίστηκε σοβαρά,
με αποτέλεσμα να χάσει το αριστερό του μάτι και να αλλοιωθεί η αριστερή πλευρά του προσώπου του.

«Στη μάχη του Πολυτεχνείου ο ΕΠΟΝίτης, μετέπειτα σκηνοθέτης Αλέξης Δαμιανός, τραυματίστηκε και συνελήφθη από τους Βρετανούς. Ο Δαμιανός μαζί με τον Νίκο Κούνδουρο είχαν νωρίτερα σταθεί μπροστά στο βρετανικό τανκ, δίνοντας την ευκαιρία στους άλλους σπουδαστές του Λόχου Μπάιρον να διαφύγουν. Ο 17χρονος Κούνδουρος πολέμησε έχοντας διαμπερές τραύμα στο αριστερό του χέρι και έφυγε έχοντας τρεις σφαίρες σφηνωμένες στο σώμα του. Η 5η Δεκεμβρίου του 1944 θα γινόταν για εκείνον η αρχή μιας πορείας που θα κατέληγε στη Μακρόνησο».

Η νεολαία έδωσε μεγάλες και ηρωικές μάχες-αυτές τις 33 μέρες του Δεκέμβρη. Η Μέλπω Αξιώτη στο βιβλίο της «Χρονικά» περιγράφει:

«Οι μάχες μαίνονται στα Εξάρχεια Εκεί βαστούν την άμυνα οι φοιτητές και οι σπουδαστές. Αγόρια και 15 κορίτσια. Υπερασπίζονται την πόλη μας τετράγωνο τετράγωνο, σπίτι με σπίτι, σπιθαμή σπιθαμή. Ο λόχος σχηματίστηκε με 60 παιδιά. Στη μάχη του Πολυτεχνείου χάθηκαν οι μισοί, νεκροί και τραυματίες. Πήραν άλλοι τις θέσεις τους και ξαναγίνανε 50. Η διμοιρίτισσα είναι γυναίκα η Μάχη, 22 χρονών. Πήρε μέρος σε όλες τις επιχειρήσεις της περιοχής. Πρώτη, στο 5ο αστυνομικό τμήμα στην οδό Ιπποκράτους, στις 5 του Δεκέμβρη. Δεύτερη, στην εξόρμηση ενάντια στη Γ. Ασφάλεια της Στουρνάρα. Τρίτη, στη μάχη του Πολυτεχνείου. Η τελευταία και πιο επική μάχη είναι η μάχη της Διδότου».

Πηγή: Του Γιάννη Μπαζού, συγγραφέα - HotDoc
Μοιράσου το :

Δημοσίευση σχολίου

 
Copyright © ΙΣΤΟΡΙΑ - ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ - All Rights Reserved
Proudly powered by Blogger