Το θυσιαστήριο της Λευτεριάς

Πρωτομαγιά,

{[['']]}

Οι 200 της Πρωτομαγιάς του 1944. Η πρώτη εκτέλεση γυναικών. Την Δευτέρα 9 Μάη τα εγκαίνια του Μουσείου ΕΑΜικής Εθνικής Ανάστασης στη Καισαριανή

Την Ανοιξη του 1944 η Αντίσταση του λαού μας στις πόλεις και τα χωριά φούντωσε, δυνάμωσε. Οι Γερμανοί μη μπορώντας να αντιμετωπίσουν και να χτυπήσουν αποτελεσματικά τους αντάρτες προχωρούν σε ομαδικές εκτελέσεις ομήρων και αμάχων, εκδικούμενοι τις απώλειές τους. Στις 27 του Απρίλη του 1944, μια διμοιρία του ΕΛΑΣ επιτέθηκε κατά του υποστράτηγου Φράντς Κρεχ, διοικητή της 41ης Μεραρχίας Οχυρών, και της συνοδείας του, στη περιοχή των Μολάων της Λακωνίας. Νεκρός έπεσε ο υποστράτηγος και τρεις αξιωματικοί της συνοδείας του.

Λυσσαλέα ήταν η αντίδραση των Γερμανών και των δοσίλογων Συνεργατών τους.

Ο συνεργάτης των Ναζί, συνταγματάρχης Διονύσιος Παπαδόγκωνας, Διοικητής του Β΄  Αρχηγείου Χωροφυλακής Πελοποννήσου και οργανωτής των Ταγμάτων Ασφαλείας Πελοποννήσου διατάσσει την σύλληψη και εκτέλεση 100 κομμουνιστών αντιστασιακών ή υπόπτων για αντιστασιακή δράση στην περιοχή.

Καθημερινή 30.4.1944

Στον αθηναϊκό Τύπο δημοσιεύεται ανακοίνωση του Στρατιωτικού Διοικητή Ελλάδος, Πτεράρχου Χέλμουτ Φέλμυ:

«Την 27.4.1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι, παρά τους Μολάους, κατόπιν μιάς εξ ενέδρας επιθέσεως, εδολοφόνησαν ανάνδρως ένα Γερμανόν στρατηγόν και 3 συνοδούς του. Πολλοί Γερμανοί στρατιώται ετραυματίσθησαν.

 Ως αντίποινα θα εκτελεσθούν:

1. Ο τυφεκισμός 200 κομμουνιστών την 1.5.1944 .

2. Ο τυφεκισμός όλων των ανδρών, τους οποίους θα συναντήσουν τα γερμανικά στρατεύματα επί της οδού Μολάοι προς Σπάρτην, έξωθι των χωρίων.

Υπό την εντύπωσιν του κακουργήματος τούτου, Ελληνες εθελονταί εφόνευσαν αυτοβούλως 100 άλλους κομμουνιστάς.

Ο στρατιωτικός διοικητής Ελλάδος».

Φυσικά οι «Ελληνες εθελονταί» ήταν τα Τάγματα Ασφαλείας Πελοποννήσου του Δ. Παπαδόγκωνα.

Εν απόκομμα γερμανικής εφημερίδας πέφτει στα χέρια των κρατουμένων στο Χαϊδάρι. Η γερμανική εφημερίδα έγραφε:

«Ο στρατιωτικός διοικητής των νοτίων γερμανικών στρατευμάτων, ανακοινοί ότι εις την οδόν Σπάρτης – Μολάων, αναρχικοί ενεδρεύοντες εφόνευσαν έναν Γερμανό στρατηγό και τρεις αξιωματικούς. Δια την πράξιν ταύτην διέταξα την εκτέλεσιν διακοσίων κρατουμένων κομμουνιστών. Αι ένοπλοι δυνάμεις θα διενεργήσουν την εκτέλεσιν και ετέρων εκατόν κομμουνιστών. Επίσης έδωσα εντολή να τυφεκίζονται επί τριήμερον πάντες οι άρρενες οι συλλαμβανόμενοι επί της οδού Σπάρτης – Μολάων».

Ο θάλαμος των Ακροναυπλιωτών βεβαιώθηκε ότι η επόμενη μέρα, 1η του Μάη 1944, θα ήταν η μέρα που πολλοί από αυτούς θα πέρναγαν στην Αθανασία. Οι Ακροναυπλιώτες, όλο το βράδυ το ’ριξαν στο χορό και στα τραγούδια του αγώνα και της λευτεριάς.

 Την προηγούμενη μέρα, Κυριακή 30 του Απρίλη, καθώς τελείωναν οι εργασίες της 5ης Συνδιάσκεψης της ΚΟΑ του ΚΚΕ, σε ένα διαμέρισμα «υπεράνω υποψίας» κάτω από την Ακρόπολη, οι Σύνεδροι μαθαίνουν το φοβερό νέο. Οι Γερμανοί διέταξαν την εκτέλεση 200 κομμουνιστών, από το Στρατόπεδο του Χαϊδαρίου, για την άλλη μέρα, στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής.

«… Συζητήσαμε στην Επιτροπή Πόλης τη δυνατότητα να σώσουμε τους 2090 συντρόφους μας. Την 1η Μάη 1944 ο ΕΛΑΣ της Αθήνας ήταν στο πόδι και μαζί του ο λαός της ηρωικής Καισαριανής. Ηταν όμως αδύνατο να χτυπήσουμε τους Γερμανούς, που συγκέντρωσαν μεγάλες δυνάμεις…», αναφέρει ο Βασίλης Μπαρτζιώτας στο βιβλίο του «Η Εθνική Αντίσταση στην Αδούλωτη Αθήνα», σελ. 185.

Το ξημέρωμα της Δευτέρας, οι περίπου 3.000 κρατούμενοι του στρατοπέδου Χαϊδαρίου, κατέβηκαν στο προσκλητήριο, όπου ανακοινώθηκαν τα 200 ονόματα κομμουνιστών που θα οδηγούνταν σε λίγη ώρα στο εκτελεστικό απόσπασμα. Το κατάλογο είχαν φτιάξει Ελληνες σύμβουλοι των Γερμανών σε ειδικό γραφείο της οδού Μέρλιν, όπου στεγάζονταν τα γερμανικά Ες-Ες μαζί με την Ειδική Ασφάλεια του Λάμπου.

Από τους 200, περίπου 170 ήταν παλιοί κρατούμενοι κομμουνιστές στην Ακροναυπλία και εξόριστοι στην Ανάφη, πριν από τον πόλεμο, από το 1937. Ακόμα 6 τεταρτοδιεθνιστές και 5 αρχειομαρξιστές. Η Δικτατορία του Μεταξά τους παρέδωσε όλους στους Ιταλούς και αυτοί, μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας, στους Γερμανούς. Οι υπόλοιποι, νεότεροι συλληφθέντες στελέχη του ΚΚΕ, αγωνιστές του ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ.

Ανάμεσα στα ονόματα που ακούστηκαν ήταν και αυτό του Ακροναυπλιώτη Ναπολέοντα Σουκατζίδη, που εκτελούσε και χρέη διερμηνέα, και του επίσης Ακροναυπλιώτη Αντώνη Βαρθολομαίου που εκτελούσε και χρέη στρατοπεδάρχη, στελεχών της ΚΟΑ του ΚΚΕ. Στις προτάσεις του Γερμανού Διοικητή του στρατοπέδου, Καρλ Φίσερ, να εξαιρεθούν και να αντικατασταθούν από δυο άλλους και οι δυο αρνήθηκαν περήφανα να εκτελεστούν άλλοι στη θέση τους.

Οι 200 μελλοθάνατοι οδηγήθηκαν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Τους χώρισαν σε εικοσάδες. Από τις 10 το πρωί ως τις 12  το μεσημέρι, τα πολυβόλα ξερνούσαν τον θάνατο. 200 διαλεχτοί ανάμεσα στους διαλεχτούς αγωνιστές του λαού πέρασαν στην Ιστορία, με τραγούδια και χορό αντιμετώπισαν τους εκτελεστές τους. Νίκησαν τον θάνατο.

Όταν τελείωσαν και με την τελευταία εικοσάδα, η μακάβρια συνοδεία των αυτοκινήτων ξεκίνησε για το Γ΄ Νεκροταφείο της Κοκκινιάς.

Το «Θυσιαστήριο της Λευτεριάς»

3 Μάη.
Οι Γερμανοί για πρώτη φορά εκτελούν γυναίκες

Οι εκτελέσεις και η τρομοκρατία συνεχίστηκαν και τις υπόλοιπες μέρες. Στις φυλακές «Χατζηκώστα» η γερμανόδουλη Ειδική Ασφάλεια κρατούσε 26 πατριώτισσες, αγωνίστριες του ΕΑΜ. Οι αλύγιστες γυναίκες δεν έδωσαν καμιά πληροφορία για την Οργάνωση, παρά τ5α βασανιστήρια, τις απειλές και την απομόνωση. Όταν ο Διοικητής της Ειδικής Ασφάλειας, Αλέξανδρος Λάμπου, απείλησε πως η άρνησή τους θα είχε σαν συνέπεια να οδηγηθούν μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα, πήρε την απάντηση:

— Δεν φοβόμαστε τον θάνατο. Μόνο οι προδότες σαν και σένα τον φοβούνται!

Στις 26 Απρίλη ο Λάμπου τις παρέδωσε στα γερμανικά Ες-Ες κι αυτοί τις έκλεισαν στο Χαϊδάρι.

Στις 2 Μάη, πέντε από τις κρατούμενες γυναίκες οδηγήθηκαν στα κελιά της απομόνωσης. Επρόκειτο την επομένη να εκτελεστούν. Ηταν η πρώτη εκτέλεση γυναικών.

Τα ξημερώματα στις 3 Μάη 1944, ένα μαύρο φορτηγό αυτοκίνητο μετέφερε με ισχυρή συνοδεία Γερμανών και τσολιάδων τις πέντε μελλοθάνατες στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Σε λίγο το θυσιαστήριο της λευτεριάς που δεν είχε ακόμα στεγνώσει απ[ό το αίμα των 200 της Πρωτομαγιάς, δέχτηκε τα πρώτα πέντε κορμιά των αγωνιστριών Ελληνίδων, που έπεφταν από τα βόλια των γερμανοτσολιάδων:

Φρόσω Χατζηδάκη, 73 χρόνων.
Μαρία Χατζηδάκη, 35 χρόνων (κόρη της Φρόσως).
Στέλλα Ντέρη, 22 χρόνων
Σούλα (Ασπασία) Ανυσίου, 35 χρόνων.
Φιφή Χωραφά (Σοφία).

Μαζί με τις πέντε  ηρωίδες εκτελέστηκαν και δεκάδες πατριώτες, ανάμεσά τους ο Μιχάληςκαι ο Θανάσης Ντέρης, αδέλφια της Στέλλας Ντέρη, ο Γιώργος Χωραφάς, σύζυγος της Φιφής Χωραφά. Η Σούλα Ανυσίου κατηγορήθηκε ότι έκρυβε στο σπίτι της τον ανάπηρο πολέμου της Αλβανίας, Αναστασιάδη Λευτέρη, ο οποίος εκτελέστηκε την Πρωτομαγιά του 1944.

Στο Θυσιαστήριο της Λευτεριάς συνάντησαν το θάνατο πάνω από 600 αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης.

Σαρανταοκτώ  πρωινά το Σκοπευτήριο της Καισαριανής έζησε στιγμές άφθαστου ηρωισμού. Σαρανταοκτώ φορές τα σκουπιδιάρικα αυτοκίνητα του Δήμου πέρασαν τηυν εξώπορτα φορτωμένα με τα πτώματα και αφήνοντας στους δρόμους της Καισαριανής και της Αθήνας αδρά τα αιμάτινα ίχνη τους ως το Νεκροταφείο.
Πηγή: Ανδρέας Δενεζάκης - "Ημεροδρόμος"