{[['
']]}
']]}
Προς αποφυγήν παρεξηγήσεων: δεν αδράξαμε την κάλαμον για να καταθέσουμε τη δική μας συμβολή στο γιορτασμό της εθνικής επετείου, θα ήταν, άλλωστε, περιττό: με τον Μέγα Αλέξανδρο ασχολείται ήδη ο Αντ. Σαμαράς, την Φιλική Εταιρία βάλθηκε να επανιδρύσει ο Κ. Λαλιώτης και τον «αριστερό Βενιζελισμό» επαγγέλλεται ο Αλ. Αλαβάνος.
Οι καλοί ρόλοι μοιράστηκαν - ακόμα και το ρόλο του Μακρυγιάννη τον δώσανε στον Χαρίλαο εν είδει σουβενίρ από την κυβέρνηση Τζαννετάκη (για όσους δεν το θυμούνται, Μακρυγιάννη της Αριστεράς τον είπε τότε η Ρεζάν).
Τέλειωσε, σ‘ αυτή την παράσταση δεν παίζουμε!
Έτσι κι αλλιώς το έργο το ‘χουμε δει και στις δύο «βερσιόν»: στα παιδικά μας χρόνια χορτάσαμε το ‘21 των εθνικοφρόνων τουρκοφάγων, του τρισχιλιετούς ελληνισμού και των χαμένων πατρίδων. Κι έπειτα, στην πρώτη νεότητα, μπουχτίσαμε με «το πραγματικό ‘21 του λαού κι όχι της ολιγαρχίας και των ξένων» και τη «βρυσομάνα επανάσταση του ’21, που φώτισε το δρόμο του ΕΑΜ, που φωτίζει το δρόμο της σημερινής νεολαίας μας» και φέξε μου και γλίστρησα.
Λοιπόν, αρκετά. Φέτος δεν διεκδικούμε τίποτα -ούτε από το «πανεθνικό ‘21» της κατεστημένης εξουσίας, ούτε από το «κοινωνικό ’21» της κατεστημένης Αριστεράς. Αυτές οι σελίδες δεν είναι αφιερωμένες στην ιστορία - που άλλωστε γράφεται πάντα από την πλευρά των νικητών - αλλά στην αντιιστορία.
Πρόθεση τους δεν είναι ούτε να προσκυνήσουν ούτε να αντιστρέψουν γνωστούς μύθους - αλλά να τους καταστρέψουν. Γιατί πεποίθηση μας είναι πως η Επανάσταση του σήμερα δεν έχει χρέος «να δώσει το σωστό νόημα» στη μυθολογία του χθες, αλλά να φτιάξει τη δική της! Όσο για τους νεκρούς μύθους του ’21, ας τους αντιμετωπίσουμε με το δέοντα σεβασμό κι ας τους προσφέρουμε την αξιοπρεπή κηδεία που δικαιούνται. Έτσι κι αλλιώς ανήκουν κι αυτοί σ’ εκείνη τη σκοτεινή προϊστορία της ανθρωπότητας, όπου «κάθε πρόοδος είναι νέκταρ μέσα στα κρανία των ηττημένων».
Η πραγματική ιστορία δεν θα γραφτεί με αίμα: θα αρχίσει να γράφεται όταν θα ‘χει πια στεγνώσει το αίμα!
«ΤΡΙΣΧΙΛΙΕΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ» Έναn παραμύθι με πολλούς…δράκους!
Το παραμύθι το ξέρουμε όλοι: το ’21 είναι μια μεγάλη στιγμή στην αδιατάρακτη πορεία του «τρισχιλιετούς ελληνισμού». Αρχαία Αθήνα – Μ. Αλέξανδρος – Βυζάντιο – ασίγαστη αντίσταση στην Τουρκοκρατία – επανάσταση του ’21 – Βαλκανικοί πόλεμοι – Μ. Ασία, όλα αυτά είναι κρίκοι της ίδιας ιστορικής αλυσίδας.
Ηθικόν δίδαγμα: οι «χαμένες πατρίδες» μας περιμένουν πάντα κι η «Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών» είναι το πεπρωμένο της φυλής.
Τη σχέση του Φίλιππου και του Μ. Αλέξανδρου με την κλασική αρχαιότητα την ξέρουμε πολύ καλά από τους φιλιππικούς του Δημοσθένη. Βάρβαρους τους ανέβαζε, βάρβαρους τους κατέβαζε. Όσο για την Επανάσταση του ’21, σ’ όλα της τα κείμενα αγνοεί παντελώς τους Μακεδόνες και αναφέρεται μόνο στην αρχαία Αθήνα.
Στα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ο εκφυλισμός της αρχαιοελληνικής παράδοσης ήταν πλήρης. Ο όρος «Γραικύλος», που χρησιμοποιείται και σήμερα για να υποδηλώσει τον πρόστυχο, τον εξαχρειωμένο και τον τιποτένιο, έλκει την καταγωγή του από τον Κικέρωνα και κατά λέξη σημαίνει τον Έλληνα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Οι ελληνικές πόλεις επιδίδονταν σε υμνολογίες των Ρωμαίων αυτοκρατόρων και διαγωνίζονταν στην αυλοκολακεία. Αυτό το άθλημα γνώρισε τις πιο λαμπρές μέρες του επί Αυγούστου: από τους κορυφαίους υμνητές του, ο Λεσβίος επιγραμματοποιός Κριναγόρας έγραψε περίλαμπρο εγκώμιο στον… παπαγάλο του αυτοκράτορα!
Όσο για το Βυζάντιο, δεν είναι παρά η παράταση της αποσύνθεσης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Η Κωνσταντινούπολη είναι η «Νέα Ρώμη», καθώς η πραγματική Ρώμη, η «αιώνια πόλη ψυχορραγεί». Η ιδεολογία της ελληνικής αρχαιότητας απονεκρώνεται και η θεοκρατία την θέτει εκτός νόμου. Η λέξη Έλλην ταυτίζεται με τον ειδωλολάτρη, τον οπαδό της παλιάς θρησκείας. Ο βίαιος εκχριστιανισμός είναι η πρώτη στην ιστορία της ανθρωπότητας νομοθετημένη δίωξη αντιφρονώντων. Όσοι «των ανοσιών και μυσαρών Ελλήνων» δεχθούν από φόβο το βάπτισμα, αλλά διατηρούν την «πλάνη τους» καταδικάζονται σε θάνατο - «τιμωρίαιας εσχάταις υποβληθήσονται» (Ιουστιανιανός κώδικας).
Εκτυφλώσεις, ακρωτηριασμοί και κάθε είδους βαρβαρότητες χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον για την εξόντωση των «μυσαρών Ελλήνων».
Μόνο σαν ανέκδοτο μπορεί να πάρει κανείς την επίσημη «ιστορία» του μαρμαρωμένου βασιλιά, του κρυφού σχολειού και της «ασίγαστης αντίστασης» στην οθωμανική κυριαρχία.
Ο Κορδάτος, στην «ιστορία του αγροτικού κινήματος», μας λέει: «Οι πιο πολλές επαρχίες, η μια μετά την άλλη και πολύ πριν το πέσιμο της Πόλης, καλούσαν τους Τούρκους να ‘ρθούν να τις πάρουν. Οι Αγιορείτες μάλιστα καλόγεροι… άμα έπεσε η Σαλονίκη στα 1430, κάλεσαν τον Σουλτάνο Μουράτ Β’ να στείλει ανθρώπους να του παραδώσουν το ‘Αγιο Όρος.
Στα 1396 πάλι, όταν ο Βαγιαζίτ περνούσε από τη Θεσσαλία και τη Ρούμελη, οι περισσότερες πόλεις παραδόθηκαν θεληματικά. Μα και οι Κρητικοί πολέμησαν κιόλας για να διώξουν τους Φράγκους και να φέρουν τους Τούρκους (1715-1821)»!
Ρήγας Βελενστινλής
Η διαδικασία της εθνικής αφύπνισης στην μετέπειτα Ελλάδα — και γενικά στα Βαλκάνια — αρχίζει μόνο στο δεύτερο μισό του Που αιώνα, όταν μπαίνει πια σε κρίση η Οθωμανική Αυτοκρατορία και εξασθενίζει η συνοχή των κοινωνικών σχέσεων του «ασιατικού δεσποτισμού». Από τον Θούριο του Ρήγα μέχρι τη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους, δεν γίνεται πουθενά λόγος για το Βυζάντιο και την παράδοση του.
Η περίφημη «Μεγάλη Ιδέα», που καλεί σε αλυτρωτικούς πολέμους, διατυπώνεται μόνο αργότερα, από τον Κωλέτη, και υλοποιείται από τον Βενιζέλο («η Ελλάδα των πέντε ηπείρων και των δύο θαλασσών»). Μόνο που αυτή τη φορά οι ρόλοι είχαν αντιστραφεί: η Ελλάδα, στο ρόλο του περιφερειακού βλαχοϊμπεριαλισμού γνώρισε τη συντριπτική ήττα από την εθνική αντιαποικιακή αστική επανάσταση του Μουσταφά Κεμάλ.
Ο Τούρκος «Κολοκοτρώνης» κατατρόπωσε τον Έλληνα Δράμαλη με πολεμική ιαχή: «Η Τουρκία στους Τούρκους»! Σας θυμίζει τίποτα;
Ηθικοπλαστικόν δημοφιλές βουκολικόν μελόδραμα
Από τον Γ. Κορδάτο, μέχρι τα καθιερωμένα μηνύματα της ΚΕ του ΚΚΕ για την επέτειο της 25ης Μαρτίου, η παραδοσιακή αριστερή ιστορική σκέψη καθορίζεται από τις εξής συντεταγμένες: το ‘21 ήταν μια λαϊκή επανάσταση που, όμως, προδόθηκε και έμεινε ανολοκλήρωτη γιατί η αστική τάξη συμμάχησε με τη φεουδαρχική ολιγαρχία· έτσι προέκυψε η μοναρχία και η ξένη εξάρτηση, που είναι πηγή όλων των μετέπειτα δεινών του ελληνισμού.
Το συμπέρασμα βγαίνει από μονό του: στη σημερινή ολιγαρχία ανήκει το ’21 των κοτζαμπάσηδων, της πράξης υποτέλειας και της μοναρχίας· η Αριστερά, όμως, εκφράζοντας το «λαό», κληρονομεί το ‘21 του Κολοκοτρώνη, του Καραϊσκάκη και του Ανδρούτσου (ας αφήσουμε τον Μακρυγιάννη, γιατί πρόλαβε και τον πήρε το ΠΑΣΟΚ με την 3η Σεπτεμβρίου).
Νομιμοποιείται, επομένως, ο λόχος της ΕΠΟΝ να ονομάζεται «Λόρδος Μπάιρον» και η αντιδικτατορική οργάνωση της νεολαίας «Ρήγας Φερραίος».
Η λεπτή διάκριση μεταξύ αστικού εθνικισμού και «λαϊκού» (αγνώστων λοιπών ταξικών στοιχείων) πατριωτισμού, αποκτά έτσι την ιστορική της θεμελίωση.
Αυτό το ηθικοπλαστικό βουκολικό μελόδραμα με τους καλούς λαϊκούς οπλαρχηγούς και τους κακούς ξενόδουλους προεστούς, αποτελούσε για δεκαετίες την «αριστερή» απάντηση στην αστική μυθολογία της «Μεγάλης Ιδέας».
Δυστυχώς, όμως, οι κληρονομικές διεκδικήσεις της Αριστεράς για το ‘21 ήταν εξαρχής εντελώς αβάσιμες.
Πρώτα απ’ όλα η ελληνική επανάσταση ξέσπασε σε ένα χώρο που δεν γνώρισε ποτέ ούτε φεουδαρχικές κοινωνικές σχέσεις, ούτε μεσαιωνική απολυταρχία δυτικοευρωπαϊκού τύπου.
Ο Μαρξ χαρακτηρίζει την Οθωμανική Αυτοκρατορία με τον - μάλλον ασαφή και πάντως αμφιλεγόμενο - όρο «ασιατικός τρόπος παραγωγής». Το βέβαιο είναι ότι η ιδιοκτησία της γης ήταν αρχικά σχεδόν αποκλειστικά κρατική.
Όπως σημειώνει ο Γ. Μηλιός («Ο ελληνικός κοινωνικός σχηματισμός», 1988) η αποσύνθεση των κοινωνικών σχέσεων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από τον 17ο αιώνα και μετά εξελίσσεται προς δύο διαφορετικές κατευθύνσεις: στη βόρεια Βαλκανική, στη Θεσσαλία και στη Μακεδονία σχηματίζεται μεγάλη έγγεια ιδιοκτησία ο τιμαριώτης εξελίσσεται σε ιδιοκτήτη τσιφλικά και ο αγρότης σε δουλοπάροικο.
Αντίθετα, στη Ρούμελη το Μοριά και τα νησιά αναπτύσσεται η ατομική ιδιοκτησία στη γη και η υπαγωγή των αγροτών στο εμπορικό κεφάλαιο μέσω της αγοράς -δηλαδή διαμορφώνονται τυπικά καπιταλιστικές σχέσεις.
Το γεγονός αυτό εξηγεί και για η επανάσταση ξέσπασε σχεδόν αποκλειστικά στη Νότια Ελλάδα και σχεδόν καθόλου στην κεντρική και τη βόρεια.
Όπως γράφει κ πάλι ο Γ. Μηλιός: «Δεν επρόκειτο λοιπόν για την επανάσταση των δουλοπάροικων ενάντια στους φεουδάρχες, υπό την καθοδήγηση των εμπόρων, ή μόνο για τον εθνικό ξεσηκωμό των Ελλήνων ενάντια στους Τούρκους. Επρόκειτο για τη διαδικασία «εθνικής ολοκλήρωσης» στα πλαίσια ενός αυτόνομου κράτους μιας αστικής (οικονομικής, πολιτικής κι ιδεολογικής) εξουσίας, που από τα τέλη του 18ου αιώνα βρισκόταν στη φάση αναμόρφωσης της».
Και αυτοί οι προεστοί δεν….διόλου φορείς της «αντιδραστικής φεουδαρχίας», αλλά έπαιζαν….πολιτικής προστασίας και εκπροσώπησης των αγροτών – καλλιεργητών.
Γι’ αυτό και στις παραμονές του ’21, σε πείσμα της αριστερής μυθολογίας, οι κοτζαμπάσηδες αντιπροσώπευαν πάνω από το 10% των μελών της Φιλικής Εταιρίας — αν και, φυσικά, ήταν τοποθετημένοι στη συντηρητική της πτέρυγα.
Ο τυπικά αστικός χαρακτήρας της Επανάστασης φαίνεται καθαρά από το νομοθετικό της έργο: το Σύνταγμα της Εθνοσυνέλευσης της Τροιζήνας ήταν το δημοκρατικότερο που υπήρχε εκείνη την εποχή σε όλη την Ευρώπη στη διάρκεια της επανάστασης δημιουργούνται τυπικά αστικά κόμματα και φιλελεύθερη πολιτειακή συγκρότηση; ήδη από το 1822 περισσότερο από το μισό καλλιεργήσιμο έδαφος ορίζεται ως ιδιοκτησία του κράτους και τα υπόλοιπο παραχωρήθηκε στους καλλιεργητές.
Οι δύο εμφύλιοι πόλεμοι και γενικά οι διαμάχες στο εσωτερικό της Επανάστασης δεν έκφραζαν την υποθετική αντίθεση «ολιγαρχίας -λαού», αλλά κυρίως διαφορετικά συμφέροντα και στρατηγικές στα πλαίσια της αστικής τάξης. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η διαβόητη «πράξη υποτέλειας» στην Αγγλία υπογράφτηκε απ’ όλους τους «λαϊκούς» οπλαρχηγούς του Μοριά και της Ρούμελης, με πρώτο τον Θ. Κολοκοτρώνη. Και αυτή η δικτατορική συγκέντρωση της εξουσίας στον Καποδίστρια δεν ήταν αποτέλεσμα «πραξικοπήματος» και «επιβολής των ξένων δυνάμεων», αλλά τυπικό παράδειγμα Βοναπαρτισμού.
Γ. Καραισκάκης
Ασφαλώς η Επανάσταση είχε τους «συντηρητικούς» και τους «ριζοσπάστες», της -όπως ακριβώς και η Γαλλική Επανάσταση γνώρισε τον ριζοσπαστικό Γιακοβινισμό και τη θερμιδοριανή αντίδραση. Αλλά κι εδώ οι περισσότεροι παραδοσιακοί ιστορικοί βλέπουν μόνο αυτό που θέλουν να δουν. Η προτίμηση τους στους «λαϊκούς οπλαρχηγούς» (γενικώς και αορίστως) καθόλου δεν δικαιώνεται από έγκυρες αναλύσεις και τα ίδια τα ιστορικά γεγονότα.
Ακόμα και ο Γ. Κορδάτος (που κληροδότησε το σχήμα «ολιγαρχικών – λαϊκών») τοποθετεί τον Κολοκοτρώνη στη συντηρητική πτέρυγα («Πάντα μέσα του κρυβόταν ο πόθος να γίνει ο τοπάρχης του Μοριά»).
Για τον Καραϊσκάκη λέει ότι ήταν «τελείως άξεστος και έβλεπε την Επανάσταση μέσα εις τα στενά πλαίσια της αποκτήσεως του καλύτερου αρματολικιού». Αντίθετα δε με τα «αριστερά» λαϊκίζοντα μελό υποστηρίζει ότι ο -Φαναριώτης στην καταγωγή- Μαυροκορδάτος «ήτο ο καλύτερος και διορατικότερος πολιτικός νους της εποχής».
Μαθήματα πατριδογνωσίας
Ο Σολωμός έλεγε ότι «το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθινό». Οι γνώμες των ιστορικών για το τι είναι αληθινό ως προς το ’21 είναι συχνά διαμετρικά αντίθετες. Διαλέξαμε ορισμένες από αυτές που δεν ακούγονται και τόσο συχνά:
ΠΑ ΤΟΝ ΑΑ. ΚΟΡΑΗ:
«Ο Κοραής εξόρκισε την επανάσταση από το Παρίσι με τα εξής λόγια: «Μια επανάστασις των Ελλήνων υπό τας σημερινάς συνθήκας, κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είναι κάτι αδιανόητον»…
»Ζώντας μακριά από την Βαλκανική, δεν πιστεύει πως είναι δυνατό μονομιάς να ιδρυθεί ανεξάρτητο Γραικικό Κράτος…».
(Γιάννη Κορδάτου: «Ο Ρήγας Φερραίος και η Βαλκανική Ομοσπονδία»)
ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ:
(Τι απάντησε ο Καποδίστριας στον απεσταλμένο της Φιλικής που του μετέφερε την πρόταση να ηγηθεί της επανάστασης): «Αία να σκέπτεται κανείς, κύριε, περί τοιούτου σχεδίου, πρέπει να είναι τρελός. Δια να τολμήσει δε να μου ομιλήσει περί τούτου εις τον οίκον τούτον, όπου έχω την τιμήν να υπηρετώ έναν μέγα και κραταιό αυτοκράτορα, πρέπει να είναι νέος όστις μόλις εξήλθεν από τους βράχους της Ιθάκης… Πρέπει να αφήσουν τας επαναστατικάς σκευωρίας των και να ζουν όπως πριν υπό τας κυβερνήσεις υφ’ ας ευρίσκονται, έως ότου η θεία πρόνοια ευδοκήσει άλλως».
(Α. Κόκκινου, ό.π.)
ΓΙΑ ΤΟΝ «ΕΘΝΙΚΟ ΕΥΕΡΓΕΤΗ» ΤΟΣΙΤΣΑ:
«Ο Ιμπραήμ είχε και έναν πολύτιμον συνεργάτην, τον μεγαλέμπορον της Αιγύπτου Τοσίτσαν. ‘Ηταν φίλος του πατέρα του Μεχμέτ Αλή και είχεν εις την Αίγυπτον εκτάσεις ολόκληρους. Αυτός λοιπόν εστάθηκε το δεξί χέρι του Ιμπραήμ. Έγραφε δεξιά και αριστερά, καλώντας τον λαόν να προσκυνήσει. Ήταν ο αρχηγός της επιμελητείας του αιγυπτιακού στρατού και θησαύριζεν ο άνθρωπος με το αίμα και τις σάρκες του ελληνικού λαού. Αυτός, ο κατάπτυστος προδότης αργότερα, δίνοντας μερικές χιλιάδες εις το ελληνικό κράτος, αντάλλαξε τον τίτλον του προδότου με τον τίτλον του εθνικού ευεργέτου»!
(Γ. Κορδάτου, ό.π.)
ΓΙΑ ΤΟΝ «ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΑ» ΓΡΗΓΟΡΙΟ ΤΟΝ Ε’
Ο Γιάννης Κορδάτος, στο έργο του «Ο Ρήγας Φερραίος και η Βαλκανική Ομοσπονδία» αναφέρει ότι ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’ πολέμησε τον Ρήγα γράφοντας γι’ αυτόν στην «Πατρική Διδασκαλία»:
«Ο αποστάτης διάβολος, κατανοήσας δια να εκτραχηλίσει και αύθις και φέρη εις απώλειαν τους εγκαταλειφθέντας πιστούς, εμεθοδεύθη εις τον τρέχοντα αιώνα μίαν άλλην πονηρίαν και απάτην ξεχωριστήν, δηλαδή, το νυν θρυλλούμενον σύστημα της ελευθερίας, το οποίον κατ’ επιφάνειαν φαίνεται τάχα καλόν, όσον δια να απατήση ει δυνατόν και τους εκλεκτούς, υπάρχει όμως ένα δέλεαρ του διαβόλου και φαρμάκι ολέθριον δια να κατακρημνίσει τους λαούς εις την απώλειαν και ακαταστασίαν… Αδελφοί κλείσατε τ’ αυτιά σας εις αυτάς τας νεοφανείς ελπίδας της Ελευθερίας…»
Μετά τη δολοφονία του Ρήγα, ο Γρηγόριος ο Ε’ τον αφόρισε και έβγαλε εγκύκλιο με εντολή να κατασχεθεί η δημοκρατική Διακήρυξη και όποιο άλλο φυλλάδιο του Ρήγα!
Το αποκορύφωμα: ο «εθνομάρτυρας» Πατριάρχης αφόρισε τον Υψηλάντη, τους Φιλικούς και όλους όσους συμμετείχαν στην Επανάσταση λίγο μετά την έναρξη της. Στον αφορισμό, μεταξύ άλλων αναφέρονται επί λέξει:
«Με τοιαύτας ραδιουργίας εσχημάτισαν ολεθρίαν σκηνήν… και οι τούτων συμπράκτορες φιλελεύθεροι… να τους μισητε και να τους αποστρέφεσθε, καθότι και η εκκλησία και το γένος τους έχει μεμισημένους… Αφωρισμένοι υπάρχουσι και κατηραμένοι και ασυγχώρητοι και άλυτοι μετά θάνατον και τω αιωνίω υπόδικοι αναθέματι και τυμπανιαίοι»!!!
(Γ. Κορδάτου: «Η κοινωνική σημασία της Ελληνικής Επαναστάσεως»)
ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΙΛΕΛΛΗΝΑ ΛΟΡΔΟ ΜΠΑΙΡΟΝ:
«Έβλεπε με καταφρόνηση τους Έλληνες και θαύμαζε τους Τούρκους. «Οι Έλληνες είναι γοητευτικοί κατεργαρέοι με όλα τα ελαττώματα των Τούρκων, αλλά χωρίς το θάρρος τους». Δεν υπάρχει, έλεγε, πιο έντιμος, πιο ευπροσήγορος και πιο μεγαλόφρων άνθρωπος από έναν Τούρκο αγά της επαρχίας…»
«Έλεγε στο συμπατριώτη του γιατρό Milligen: «Εγώ τους γνωρίζω από κοντά… Οι Έλληνες είναι ίσως ο πιο διεφθαρμένος, ο πιο εκφυλισμένος λαός του κόσμου… Είναι η πιο ματαιόδοξη και ανειλικρινής φυλή της γης, μα χημική ένωση από όλα τα ελαττώματα των προγόνων τους. Σ’ αυτά πρέπει να προσθέσεις τα ελαττώματα των Τούρκων και μια καλή δόση από εβραϊκά. Τα πάντα ανακατωμένα σε ένα τσουκάλι δουλείας»!
(Κ. Σιμόπουλος: «Ξενοκρατία, Μισελληνισμός και Υποτέλεια»)
Μπορεί να φαντασθεί λοιπόν κανείς τα αισθήματα των υπόλοιπων εκπροσώπων των μεγάλων δυνάμεων, που δεν ήταν και… τόσο φιλέλληνες όσο ο Μπάιρον!
Δημοσίευση σχολίου