{[['']]}
Την άνοιξη του 1965, ή 117 Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού (στο εξής 117 ΜΠΠ), πού έδρευε στην 'Ορεστιάδα, απέστειλε στο Κιλκίς 23 αυτοκίνητα τύπου «Τζαίημς» (GMC), αρκετά από τα οποία έμειναν στο δρόμο από διάφορες βλάβες, οφειλόμενες κυρίως σε κακή συντήρηση. 1 Οι προϊστάμενοι της μονάδας (αντιστράτηγος Τσολάκας του Σώματος Στρατού, υποστράτηγος Μανέτας της XII Μεραρχίας και ταξίαρχος Βαρδουλάκης της Στρατιωτικής Διοίκησης Έβρου) διέταξαν να γίνει έρευνα προκειμένου να διευκρινιστούν τα αίτια των βλαβών, ενώ ό Μανέτας απέστειλε και αυστηρή επίπληξη στον διοικητή της, καλώντας τον «όπως έπανεύρη τήν όρθήν θέσιν του ώς προς τήν συντήρησιν τών οχημάτων τά όποια εμπιστεύεται είς αυτόν ή Πατρίς»2.
Απολογούμενος, ο τελευταίος ανέφερε ως δικαιολογία κυρίως την εντατική χρησιμοποίηση των φορτηγών σε έργα του οδικού δικτύου της περιοχής Έβρου, ενώ υπαινίχθηκε και ενδεχομένη ύπαρξη «δολιοφθοράς», την οποία θα διερευνούσε3. Όλα αυτά θα παρέμεναν πιθανότατα μια άγνωστη και ασήμαντη λεπτομέρεια της ανιαρής στρατιωτικής ρουτίνας, εάν διοικητής της 117 ΜΠΠ δεν ήταν ένας αντισυνταγματάρχης που λεγόταν Γεώργιος Παπαδόπουλος.
Αν και άγνωστος στον πολύ κόσμο μέχρι τη στιγμή εκείνη, ο Παπαδόπουλος είχε ήδη αποκτήσει μια αξιοσημείωτη φήμη μεταξύ των συναδέλφων του. Η δράση του στο πλαίσιο του παραστρατιωτικού ΙΔΕΑ ανιχνεύεται τουλάχιστον από τις αρχές της δεκαετίας του 1950, και όταν η οργάνωση εκείνη άρχισε να ξεθυμαίνει, είχε πρωτοστατήσει στην συγκρότηση μιας «ζωηρότερης» τάσης, που φιλοδοξούσε να πάρει τα πράγματα στα χέρια της. Η αποκάλυψη της συνωμοτικής του ομάδας το 1957, όταν αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού ήταν ό αντιστράτηγος Νικολόπουλος, είχε ως αποτέλεσμα την δυσμενή του μετάθεση από το ΓΕΣ στην VI Μεραρχία του Κιλκίς4.
Τα πράγματα άλλαξαν μετά την αποστρατεία του Νικολόπουλου και κυρίως μετά την ανάληψη της αρχηγίας από τον αντιστράτηγο Καρδαμάκη, όταν ο Παπαδόπουλος επέστρεψε στην Αθήνα και τοποθετήθηκε στην ΚΥΠ, όπου παρέμεινε επί τεσσεράμισι χρόνια, με κορυφαίες στιγμές τη συμμετοχή του στην επιτροπή που επεξεργάστηκε το 1961 το σχέδιο «Περικλής» (το όποιο προέβλεπε την εμπλοκή των ένοπλων δυνάμεων στις τότε εκλογές), την δυναμική παρέμβαση του στην επιλογή του νέου αρχηγού ΓΕΣ το 1962 και το σχεδιασμό πραξικοπήματος στα μέσα του 1963 5.
Ό εκλογικός θρίαμβος της Ένωσης Κέντρου το 1964 μετέβαλε άρδην το κλίμα και ένα από τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας κυβέρνησης υπήρξε ή μετάθεση του Παπαδόπουλου (στις 4 Ιουλίου 1964) στη διοίκηση μιας άσημης μονάδας πυροβολικού στην 'Ορεστιάδα, την οποία επρόκειτο να καταστήσει πασίγνωστη στο πανελλήνιο τους επόμενους μήνες.
Ή αποκάλυψη του σχεδίου «Περικλής» από τον Γεώργιο Παπανδρέου στα τέλη Φεβρουαρίου του 1965 και ή δημοσίευση της έκθεσης Λουκάκη (από την οποία προέκυπτε, μεταξύ όλων των άλλων, ή συμμετοχή του Παπαδόπουλου στην «Επιτροπή Πληροφοριών και Διαφωτίσεως» του 1961) προκάλεσαν σάλο. Ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Παναγιώτης Κανελλόπουλος κατήγγειλε ότι η δημοσίευση συνιστούσε αποκάλυψη απορρήτων σχεδίων κατά του κομμουνισμού, «επί βλάβη των συμφερόντων της χώρας», ενώ ο Κωνσταντίνος απαίτησε από τον πρωθυπουργό την εκδίωξη του αντιστράτηγου Λουκάκη, διότι υπέπεσε στο βαρύτατο παράπτωμα διεξαγωγής «έρεύνης κατά ανωτέρων του». Μέσα σ' αυτόν τον ορυμαγδό, ουδείς είχε τον χρόνο ή τη διάθεση να ασχοληθεί ιδιαίτερα με τον αντισυνταγματάρχη της Ορεστιάδας6.
Επί τρεις μήνες η τύχη του σχεδίου «Περικλής» παρέμενε μετέωρη ως δαμόκλειος σπάθη έπη του στρατιωτικο-πολιτικού κατεστημένου ώσπου, τον Μάιο του 1965, παραμερίστηκε από μια άλλη αρχαιοπρεπή λέξη στα πρωτοσέλιδα του τύπου. Οι αποκαλύψεις περί του ΑΣΠΙΔΑ μιας οργάνωσης χαμηλόβαθμων αξιωματικών (οι πραγματικές διαστάσεις της οποίας δεν θα μας απασχολήσουν εδώ) και ή πιθανολογούμενη σχέση της με τον γιο του πρωθυπουργού, 'Ανδρέα Παπανδρέου, αναδιάταξε τους όρους του παιγνίου και προκάλεσε νέα θύελλα αντεγκλήσεων. Επιχειρώντας να αντεπιτεθεί, ο Γ. Παπανδρέου, αποφάσισε την ταυτόχρονη παραπομπή των υποθέσεων ΑΣΠΙΔΑ και «Περικλής» στη στρατιωτική δικαιοσύνη και, κατόπιν αυτού, ασκήθηκε ποινική δίωξη κατά τεσσάρων στρατηγών, ενός ταξιάρχου και ενός αντισυνταγματάρχη - του Γεωργίου Παπαδόπουλου. Ή δίωξη ασκήθηκε στις 9 Ιουνίου 1965 7. Δύο ήμερες αργότερα ξεσπούσε το «σαμποτάζ του Έβρου», υπό τις συνθήκες που θα δούμε ευθύς αμέσως.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Απολογούμενος, ο τελευταίος ανέφερε ως δικαιολογία κυρίως την εντατική χρησιμοποίηση των φορτηγών σε έργα του οδικού δικτύου της περιοχής Έβρου, ενώ υπαινίχθηκε και ενδεχομένη ύπαρξη «δολιοφθοράς», την οποία θα διερευνούσε3. Όλα αυτά θα παρέμεναν πιθανότατα μια άγνωστη και ασήμαντη λεπτομέρεια της ανιαρής στρατιωτικής ρουτίνας, εάν διοικητής της 117 ΜΠΠ δεν ήταν ένας αντισυνταγματάρχης που λεγόταν Γεώργιος Παπαδόπουλος.
Αν και άγνωστος στον πολύ κόσμο μέχρι τη στιγμή εκείνη, ο Παπαδόπουλος είχε ήδη αποκτήσει μια αξιοσημείωτη φήμη μεταξύ των συναδέλφων του. Η δράση του στο πλαίσιο του παραστρατιωτικού ΙΔΕΑ ανιχνεύεται τουλάχιστον από τις αρχές της δεκαετίας του 1950, και όταν η οργάνωση εκείνη άρχισε να ξεθυμαίνει, είχε πρωτοστατήσει στην συγκρότηση μιας «ζωηρότερης» τάσης, που φιλοδοξούσε να πάρει τα πράγματα στα χέρια της. Η αποκάλυψη της συνωμοτικής του ομάδας το 1957, όταν αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού ήταν ό αντιστράτηγος Νικολόπουλος, είχε ως αποτέλεσμα την δυσμενή του μετάθεση από το ΓΕΣ στην VI Μεραρχία του Κιλκίς4.
Τα πράγματα άλλαξαν μετά την αποστρατεία του Νικολόπουλου και κυρίως μετά την ανάληψη της αρχηγίας από τον αντιστράτηγο Καρδαμάκη, όταν ο Παπαδόπουλος επέστρεψε στην Αθήνα και τοποθετήθηκε στην ΚΥΠ, όπου παρέμεινε επί τεσσεράμισι χρόνια, με κορυφαίες στιγμές τη συμμετοχή του στην επιτροπή που επεξεργάστηκε το 1961 το σχέδιο «Περικλής» (το όποιο προέβλεπε την εμπλοκή των ένοπλων δυνάμεων στις τότε εκλογές), την δυναμική παρέμβαση του στην επιλογή του νέου αρχηγού ΓΕΣ το 1962 και το σχεδιασμό πραξικοπήματος στα μέσα του 1963 5.
Ό εκλογικός θρίαμβος της Ένωσης Κέντρου το 1964 μετέβαλε άρδην το κλίμα και ένα από τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας κυβέρνησης υπήρξε ή μετάθεση του Παπαδόπουλου (στις 4 Ιουλίου 1964) στη διοίκηση μιας άσημης μονάδας πυροβολικού στην 'Ορεστιάδα, την οποία επρόκειτο να καταστήσει πασίγνωστη στο πανελλήνιο τους επόμενους μήνες.
Ή αποκάλυψη του σχεδίου «Περικλής» από τον Γεώργιο Παπανδρέου στα τέλη Φεβρουαρίου του 1965 και ή δημοσίευση της έκθεσης Λουκάκη (από την οποία προέκυπτε, μεταξύ όλων των άλλων, ή συμμετοχή του Παπαδόπουλου στην «Επιτροπή Πληροφοριών και Διαφωτίσεως» του 1961) προκάλεσαν σάλο. Ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Παναγιώτης Κανελλόπουλος κατήγγειλε ότι η δημοσίευση συνιστούσε αποκάλυψη απορρήτων σχεδίων κατά του κομμουνισμού, «επί βλάβη των συμφερόντων της χώρας», ενώ ο Κωνσταντίνος απαίτησε από τον πρωθυπουργό την εκδίωξη του αντιστράτηγου Λουκάκη, διότι υπέπεσε στο βαρύτατο παράπτωμα διεξαγωγής «έρεύνης κατά ανωτέρων του». Μέσα σ' αυτόν τον ορυμαγδό, ουδείς είχε τον χρόνο ή τη διάθεση να ασχοληθεί ιδιαίτερα με τον αντισυνταγματάρχη της Ορεστιάδας6.
Επί τρεις μήνες η τύχη του σχεδίου «Περικλής» παρέμενε μετέωρη ως δαμόκλειος σπάθη έπη του στρατιωτικο-πολιτικού κατεστημένου ώσπου, τον Μάιο του 1965, παραμερίστηκε από μια άλλη αρχαιοπρεπή λέξη στα πρωτοσέλιδα του τύπου. Οι αποκαλύψεις περί του ΑΣΠΙΔΑ μιας οργάνωσης χαμηλόβαθμων αξιωματικών (οι πραγματικές διαστάσεις της οποίας δεν θα μας απασχολήσουν εδώ) και ή πιθανολογούμενη σχέση της με τον γιο του πρωθυπουργού, 'Ανδρέα Παπανδρέου, αναδιάταξε τους όρους του παιγνίου και προκάλεσε νέα θύελλα αντεγκλήσεων. Επιχειρώντας να αντεπιτεθεί, ο Γ. Παπανδρέου, αποφάσισε την ταυτόχρονη παραπομπή των υποθέσεων ΑΣΠΙΔΑ και «Περικλής» στη στρατιωτική δικαιοσύνη και, κατόπιν αυτού, ασκήθηκε ποινική δίωξη κατά τεσσάρων στρατηγών, ενός ταξιάρχου και ενός αντισυνταγματάρχη - του Γεωργίου Παπαδόπουλου. Ή δίωξη ασκήθηκε στις 9 Ιουνίου 1965 7. Δύο ήμερες αργότερα ξεσπούσε το «σαμποτάζ του Έβρου», υπό τις συνθήκες που θα δούμε ευθύς αμέσως.
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Δημοσίευση σχολίου