Συμφωνία της Βάρκιζας –Μέρος Γ΄ (τελευταίο)

{[['']]}

Γράφει ο kokkiniotis

 Στο τρίτο μέρος του ιστορικού μας αφιερώματος   παραθέτουμε το πλήρες κείμενο της συμφωνίας της Βάρκιζας, καθώς και το συμπληρωματικό πρωτόκολλο συμφωνίας για στρατιωτικά ζητήματα που υπογράφουν ο Παυσανίας Κατσώτας για την κυβερνητική πλευρά και ο στρατιωτικός αρχηγός του ΕΛΑΣ στρατηγός Στέφανος Σαράφης. Ο πρώτος από αυτούς διετέλεσε αργότερα πολιτευτής και υπουργός Κοινωνικής Προνοίας της Ενώσεως Κέντρου, Δήμαρχος Αθηναίων και χουντικός στην επταετία. Στις εκλογές του 1977 ήταν υποψήφιος της Εθνικής Παράταξης του Στέφανου Στεφανόπουλου, δηλαδή του κόμματος που εκπροσωπούσε τη χούντα.

 Ο στρατηγός Στέφανος Σαράφης έχασε τη ζωή του το 1957 σε τροχαίο στη λεωφόρο Ποσειδώνος στον Άλιμο από αυτοκίνητο της αμερικανικής στρατιωτικής αποστολής που οδηγούσε αμερικανός λοχίας. Η γυναίκα του Μάριον Σαράφη που ήταν δίπλα του στο τροχαίο καθώς και η ΕΔΑ εκφράσανε την άποψη ότι επρόκειτο για πολιτική δολοφονία. Από τα εννέα άρθρα της συμφωνίας της Βάρκιζας έμελλε να τηρηθεί μόνο ένα: το έκτο, αυτό που μιλούσε για τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ, που ήταν και το «ζητούμενο» για τους Άγγλους, την αστική τάξη και τους μοναρχοφασίστες την εποχή εκείνη.

  Εύγλωττα ήταν τα τηλεγραφήματα του Τσώρτσιλ προς τον υπουργό εξωτερικών και τον πρεσβευτή των Άγγλων στην Ελλάδα. Τόσο ο υπουργός Μεσογείου Μακ Μίλαν όσο και ο Βρετανός πρεσβευτής Ρέιντζιναλ Λήπερ παρακολουθούσαν στενά από τα παρασκήνια την πορεία των διαπραγματεύσεων. Αν θέλουμε να είμαστε ακριβέστεροι, εφαρμόστηκε «μισό» ακόμη άρθρο: το άρθρο 3 στο σκέλος της εξαίρεσης από την αμνηστία των αδικημάτων «κατά της ζωής και της περιουσίας». Η εξαίρεση αυτή ήταν το παράθυρο για να οδηγηθούν στην εξόντωση και τον εξευτελισμό οι αγωνιστές της αντίστασης με το πρόσχημα της τέλεσης «βιομηχανίας» συναφών αδικημάτων.

Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι ο όρος «συμφωνίες της Βάρκιζας» χρησιμοποιείται συνεκδοχικά για να περιγράψει ετεροβαρείς συμφωνίες που αθετούνται. Πριν δείτε τα δύο αυτά ιστορικά ντοκουμέντα, κλείνοντας αυτό το μικρό ιστορικό αφιέρωμα προσθέτουμε δυο λόγια ακόμη. Καταρχήν για το ρόλο του Ηλία Τσιριμώκου στις κρίσιμες εκείνες ώρες (εικονίζεται δεύτερος από αριστερά στην πρώτη σειρά της φωτογραφίας. Αριστερά του ο Σιάντος με το δίκωχο και τη στολή, δεύτερος από δεξιά ο Παρτσαλίδης με το άσπρο παλτό). Στο βιβλίο του Π. Βενάρδου "Η Συμφωνία της Βάρκιζας" (εκδόσεις Το Ποντίκι,1995, σελ. 103), διαβάζουμε για το κρίσιμο όπως είδαμε ζήτημα της αμνηστίας και το πώς τελικά υποχώρησε η εαμική αντιπροσωπεία: "Ι. ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ (συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις της Βάρκιζας σαν κυβερνητικός παρατηρητής εκπροσωπώντας τον αρχιεπίσκοπο και αντιβασιλιά Δαμασκηνό): Τελικά υποχώρησαν οι κομμουνιστές. Και υποχώρησαν όταν ο Ηλίας Τσιριμώκος πείστηκε από μένα την κρίσιμη εκείνη νύχτα να έρθει "από 'δω". Δηλαδή να υποστηρίξει τη θέση της κυβέρνησης στο θέμα της αμνηστίας. Και τον πήρα και κατεβήκαμε στην Αθήνα στις 2 το πρωί. Και τον πήγα στην αγγλική πρεσβεία, όπου ο Μακμίλαν του έδωσε το λόγο του ότι "αυτά που σας λέει ο κ. Γεωργάκης και αυτά που λέει η κυβέρνηση (Πλαστήρα) εμείς σας τα εγγυώμεθα". Και επιστρέψαμε πίσω με τον Τσιριμώκο, ο οποίος έδωσε μια εξήγηση περί της απουσίας του, ότι ήταν άρρωστη δήθεν η μητέρα του. Τότε πλέον ο μονολιθισμός της κομμουνιστικής παράταξης έσπασε. Και ειδοποίησα τους Αγγλους επισήμους και επισπεύσαμε τη μονογραφή της συμφωνίας, η οποία έγινε στις 5 η ώρα τα χαράματα".

Ενώ λοιπόν στον Σιάντο και τον Παρτσαλίδη δικαιολογήθηκε ότι έλειψε ‘για τη φουκαριάρα τη μάνα του’, αυτός τα έψηνε με τον Μακμίλαν. Το χειρότερο βέβαια απ’ όλα, ήταν ότι πληροφορούσε την κυβερνητική αντιπροσωπεία για τις κόκκινες γραμμές της εαμικής. Υπονομεύοντας έτσι τη διαπραγματευτική της ικανότητα, πρόσφερε πολύτιμες υπηρεσίες στην απέναντι πλευρά. Όταν πολύ αργότερα ο Τσιριμώκος έγινε πρωθυπουργός των ‘αποστατών’ το ’65, η λαϊκή ρίμα τον περιέλαβε με το σκωπτικό τραγουδάκι (στο ρυθμό του «Τίνος είναι βρε γυναίκα τα παιδιά»): «Η ιστορία του αρχίζει απ’ τα βουνά, η ιστορία του αρχίζει απ’ τα βουνά, κι ύστερα πάει στο κέντρο και μετά στη δεξιά, Τσιριμώκο-Τσιριμώκο μασκαρά…» Λίβανος – Καζέρτα – Δεκέμβρης – Βάρκιζα είναι τα ορόσημα που σφράγισαν την πορεία του κομμουνιστικού κινήματος της ηρωικής εκείνης εποχής. Σε προηγούμενη ανάρτησή μας (βλ. εδώ) είχαμε παραθέσει ένα μέρος της ιδιαίτερα αποκαλυπτικής επιστολής του Γεωργίου Παπανδρέου που είδε το φως της δημοσιότητας στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 2 Μαρτίου 1948.

  Απαντώντας στην κριτική «από τα δεξιά» που του ασκούσε η Καθημερινή, ο Παπανδρέου ξεδιπλώνει εκεί τη διαλεκτική της πολιτικής της αστικής τάξης και του αγγλικού ιμπεριαλισμού, περιγράφοντας με απίστευτο κυνισμό το στόχο να βάλει «στο τσουβάλι» το λαϊκό κίνημα με ενδιάμεσους σταθμούς τις συμφωνίες Λιβάνου και Καζέρτας. Με τη γνωστή επιγραμματικότητα που τον διέκρινε, δηλώνει στον Τσώρτσιλ την ουσία της πολιτικής του: «Εξοπλισμός του Κράτους. Αφοπλισμός του ΕΑΜ». Το τελεσίγραφο για αποστράτευση του ΕΛΑΣ στις 10 Δεκέμβρη και η σημασία του, η συμμετοχή του ΚΚΕ στην κυβέρνηση και η νομιμοποίηση της επέμβασης του αγγλικού ιμπεριαλισμού, το τσάκισμα του λαϊκού κινήματος και η αντιστροφή του συσχετισμού αναλύονται στυγνά στη μνημειώδη αυτή επιστολή. Λίβανος – Καζέρτα – Δεκέμβρης – Βάρκιζα. Κι αν τα πράγματα είχαν πάει αλλιώς; Μπορούσαν να πάνε αλλιώς;

 Ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ Άρης Βελουχιώτης, που είχε έγκαιρα κρούσει τον κώδωνα, έχει βέβαια ιστορικά δικαιωθεί. Πρόσφατα μάλιστα αποκαταστάθηκε «πολιτικά», όχι «κομματικά». «Είχε δίκιο, αλλά παράκουσε το κόμμα», είναι το μήνυμα. Αυτή η μισή και ‘μίζερη’ αποκατάσταση, κρύβει βαθύτερη φιλοσοφία για το τι σημαίνει κομματικότητα και τι «δημοκρατικός συγκεντρωτισμός». Και στον πυρήνα αυτής της φιλοσοφίας βρίσκονται δυο θεμελιώδεις κατά τη γνώμη μας διαστρεβλώσεις: Η πρώτη διαστρέβλωση αφορά στον όρο «δημοκρατικός συγκεντρωτισμός» που έχει καταντήσει να θεωρείται ότι σημαίνει «η μειοψηφία υποτάσσεται στην πλειοψηφία». Αν ήταν έτσι, μια σειρά αστικά κόμματα που διαγράφουν αντιρρησίες θα λέγαμε ότι λειτουργούν με δημοκρατικό συγκεντρωτισμό… Κι όμως, αυτό το αποστεωμένο κακέκτυπο που μας έχει εγχαραχθεί και έρχεται αυτόματα στη μνήμη όποτε ακούμε τον όρο αυτό, καμία σχέση δεν έχει με το δημοκρατικό συγκεντρωτισμό των κλασικών που δεν αποτελεί σύνολο κανόνων εσωκομματικού σαβουάρ βιβρ αλλά αντίθετα συμπυκνώνει τον τρόπο της οικοδόμησης της σχέσης κόμματος – μαζών. Πέρα από το ότι αυτή η στρεβλή αντίληψη της ‘κομματικότητας’ ταυτίζει υπόρρητα ‘το κόμμα’ με την εκάστοτε ηγεσία του, η δεύτερη διαστρέβλωση είναι ακόμη σοβαρότερη. Προτάσσει το κόμμα από το κίνημα υποτάσσοντας το δεύτερο στο πρώτο: Μπορεί το κόμμα να τσάκισε τότε με τα λάθη του το επαναστατικό κίνημα, αλλά ο Άρης έπρεπε να πειθαρχήσει. Όμως, το επαναστατικό κόμμα είναι αναγκαίο εργαλείο του επαναστατικού κινήματος και όχι αυτοσκοπός.

 Όπως εύστοχα έχει λεχθεί, στο πρόσωπο του Άρη του Βελουχιώτη πρέπει να τιμήσουμε σήμερα το ρεύμα εκείνο που, αδύνατο και μειοψηφικό τότε αλλά συγκλονιστικό, διεκδικούσε όλη την εξουσία για το επαναστατικό κίνημα. Το ρεύμα εκείνο που, αν 'ετελεύτησε εν στόματι μαχαίρας' τότε, είναι ανάγκη σήμερα να γίνει ηγεμονικό, να φέρει στο προσκήνιο τις τάσεις ανατροπής απέναντι στο συμβιβασμό και τη διαχείριση, αναδεικνύοντας τις τάσεις χειραφέτησης απέναντι στην υποταγή.  

Συμφωνία της Βάρκιζας   Το Κείμενο της Συμφωνίας   Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι, αφ’ ενός οι κ.κ. Ιωάννης Σοφιανόπουλος υπουργός επί των Εξωτερικών, Περικλής Θ. Ράλλης υπουργός επί των Εσωτερικών και Ιωάννης Μακρόπουλος υπουργός επί της Γεωργίας, αποτελούντες την υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως εξουσιοδοτημένη Αντιπροσωπεία, και αφ” ετέρου οι κ.κ. Γεώργιος Σιάντος Γραμματεύς της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ελλάδος, Δημήτριος Παρτσαλίδης Γραμματεύς της Κεντρικής Επιτροπής του Ε.Α.Μ. και Ηλίας Τσιριμώκος Γενικός Γραμματεύς της Ενώσεως Λαϊκής Δημοκρατίας (Ε.Λ.Δ.), αποτελούντες την υπό της Κεντρικής Επιτροπής του Ε.Α.Μ. προσηκόντως εξουσιοδοτημένην Αντιπροσωπείαν, συνήλθαμεν εις διάσκεψιν εις Βάρκιζαν και από κοινού εξητάσαμεν τα μέσα και τον τρόπον της καταπαύσεως του εμφυλίου πολέμου και της συμφιλιώσεως του Ελληνικού Λαού και κατελήξαμεν εις την κατωτέρω συνομολογηθείσαν συμφωνίαν.  

 Η Κυβερνητική Αντιπροσωπεία εξεδήλωσε κατά την σύσκεψιν ταύτην την σταθεράν θέλησιν της Κυβερνήσεως όπως άνευ νέας αιματοχυσίας τερματίση την θλιβεράν εσωτερικήν κρίσιν, αποκαταστήση την ενότητα του Κράτους και επαναφέρη την εσωτερικήν ειρήνην και την πολιτικήν ομαλότητα. Ούτω μόνον θα δυνηθεί ο Ελληνικός Λαός να αναλάβη την δημιουργικήν προσπάθειαν δια την ανοικοδόμησιν της Χώρας εκ των ερειπίων, τα οποία σκληροί αγώνες προς τους εξωτερικούς εχθρούς και ο αδελφοκτόνος πόλεμος επεσώρευσαν. Ίνα δε η επελθούσα συμφωνία προσλάβη τον χαρακτήρα ενός ακαταλύτου ηθικού συμφώνου, εκφράζοντος τας επιταγάς της πολιτικής συνειδήσεως του Ελληνικού Λαού, η Κυβερνητική Αντιπροσωπεία εζήτησεν όπως δι” αυτού διακηρυχθή η σταθερά θέλησις του Ελληνικού Λαού δια την ανάπτυξιν ελευθέρου και ομαλού πολιτικού βίου, του οποίου κύριον χαρακτηριστικόν θα είναι ο σεβασμός της πολιτικής συνειδήσεως των πολιτών, η ειρηνική διαφώτισις και διάδοσις πολιτικών ιδεών και ο σεβασμός προς τας ελευθερίας, τας οποίας ο Καταστατικός Χάρτης του Ατλαντικού και αι αποφάσεις της Τεχεράνης διεκήρυξαν και η συνείδησις των δι” αυτάς αγωνιζομένων ελευθέρων λαών απεδέχθη. Κατά την διάσκεψιν διεπιστώθη πλήρης συμφωνία αντιλήψεων της Αντιπροσωπείας του Ε.Α.Μ. επί των αρχών τούτων.    

Άρθρον 1ον: Ελευθερίαι. Η Κυβέρνησις θα εξασφάλιση σύμφωνα προς το Σύνταγμα και τας απανταχού καθιερομένας Δημοκρατικάς Αρχάς, την ελευθέραν εκδήλωσιν των πολιτικών φρονημάτων των πολιτών, καταργούσα πάντα τυχόν προηγούμενον ανελεύθερον Νόμον. Θα εξασφαλίση επίσης την απρόσκοπτον λειτουργίαν των ατομικών ελευθεριών, ως του συνέρχεσθαι, του συνεταιρίζεσθαι και της δια του Τύπου εκφράσεως των στοχασμών. Ειδικώτερον η Κυβέρνησις θα αποκαταστήση πλήρως τας συνδικαλιστικάς ελευθερίας.

 Άρθρον 2ον: Άρσις Στρατιωτικού νόμου. Ο Στρατιωτικός Νόμος θα αρθή ευθύς μετά την υπογραφήν της παρούσης συμφωνίας. Άμα τη άρσει ταύτη, θα τεθή εις εφαρμογήν συντακτική πράξις πανομοιότυπος προς την ΚΔ’, δια της οποίας θα επιτρέπεται η αναστολή των εν τη ΚΔ” πράξει αναφερομένων άρθρων του Συντάγματος. Δια Διατάγματος θα ανασταλή αμέσως καθ” όλην την χώραν η ισχύς των άρθρων 5, 10, 20 και 95 του Συντάγματος. Η αναστολή αυτή θα εξακολουθήση μέχρι συμπληρώσεως του αφοπλισμού και της εγκαταστάσεως Διοικητικών, Δικαστικών και Στρατιωτικών Αρχών καθ” άπασαν την Χώραν. Όσον αφορά ειδικώτερον το άρθρον 5, τούτο δεν θα ανασταλή εις τας πόλεις Αθηνών και Πειραιώς μετά των προαστίων και συνοικισμών. Ειδικώς όμως δια τους μέχρι σήμερον συλληφθέντας, συνομολογείται ότι δεν ισχύει το άρθρον 5 του Συντάγματος και ότι ούτοι θα απολυθούν εντός του συντομωτέρου δυνατού χρόνου, διδομένων των προς τούτω αναγκαίων διαταγών προς τας αρμοδίους αρχάς. Οπαδοί του Ε.Α.Μ., ενδεχομένως συλληφθέντες και κρατούμενοι υπό άλλων οργανώσεων, θα αφεθούν ως τάχιστα ελεύθεροι.    

Άρθρον 3ον: Αμνηστία. Αμνηστεύονται τα πολιτικά αδικήματα τα τελεσθέντα από της 3ης Δεκεμβρίου 1944 μέχρι της υπογραφής του παρόντος. Εξαιρούνται της αμνηστίας τα συναφή κοινά αδικήματα κατά της ζωής και της περιουσίας, τα οποία δεν ήσαν απαραιτήτως αναγκαία δια την επιτυχίαν του πολιτικού αδικήματος. Ο σχετικός Νόμος θα δημοσιευθή άμα τη υπογραφή της παρούσης συμφωνίας. Εξαιρούνται της αμνηστίας όσοι, υπόχρεοι εις παράδοσιν όπλων άτε ανήκοντες εις τας Οργανώσεις του Ε.Λ.Α.Σ., της Εθνικής Πολιτοφυλακής και Ε.Λ.Α.Ν., δεν παραδώσουν ταύτα μέχρι της 15 Μαρτίου 1945. Η τελευταία αυτή διάταξις περί εξαιρέσεως εκ της αμνηστίας μετά την διαπίστωσιν ότι ο αφοπλισμός του Ε.Λ.Α.Σ. επραγματοποιήθη, μη έχουσα πλέον δικαιολογητικον λόγον θα καταργηθή. Εγγυήσεις και λεπτομέρειαι της παρεχομένης αμνηστίας αναγράφονται εις το προσηρτημένον τω παρόντι σχέδιον Νόμου.  

  Άρθρον 4ον: Όμηροι. Άπαντες οι πολίται οι συλληφθέντες παρά του Ε.Λ.Α.Σ. ή της Εθνικής Πολιτοφυλακής ή του Ε.Λ.Α.Ν. ανεξαρτήτως ημερομηνίας συλλήψεως, θα αφεθούν αμέσως ελεύθεροι. Όσοι τυχόν κρατούνται με την κατηγορίαν ότι είναι δοσίλογοι ή ένοχοι αδικημάτων, θα παραδοθούν εις την Δικαιοσύνην του Κράτους ίνα δικασθούν υπό των αρμοδίων κατά Νόμον Δικαστηρίων.  

  Άρθρον 5ον: Εθνικός Στρατός. Ο Εθνικός Στρατός, πλην των κατ” επάγγελμα αξιωματικών και υπαξιωματικών, θα αποτελήται από οπλίτας των εκάστοτε στρατολογουμένων κλάσεων. Οι ειδικώς εκπαιδευθέντες εις τα νέα όπλα έφεδροι αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και οπλίται υπαρχόντων σχηματισμών θα παραμείνουν εν υπηρεσία. Ο Ιερός Λόχος θα παραμείνη ως έχει, εφ” όσον ευρίσκεται υπό τας αμέσους διαταγάς του Συμμαχικού Στρατηγείου, συγχωνευόμενος ευθύς κατόπιν εις τον Ενιαίον Εθνικόν Στρατόν, συμφώνως προς την ανωτέρω τεθείσαν βάσιν. Θα καταβληθή προσπάθεια ίνα επεκταθή η τακτική στρατολογία καθ” άπασαν την Ελλάδα, συμφώνως και προς την τεχνικήν ευχέρειαν και τας παρουσιασθησομένας ανάγκας. Εις τας ήδη υπάρχουσας μονάδας θα προσέλθουν προς κατάταξιν μετά την αποστράτευσιν του Ε.Λ.Α.Σ., οι ανήκοντες εις κληθείσας κλάσεις συμφώνως με το προσηρτημένον πρωτόκολλον. Θα απολυθώσι δε των τάξεων πάντες όσοι κατετάγησαν εις τας υπάρχουσας μονάδας, χωρίς να ανήκωσιν εις τας κληθείσας κλάσεις. Άπαντα τα μόνιμα στελέχη του Εθνικού Στρατού θα κριθώσιν υπό των Συμβουλίων, περί ων υπ” αριθ. 7 Συντακτική Πράξις. Τα πολιτικά και κοινωνικά φρονήματα των στρατευομένων πολιτών θα είναι σεβαστά.  

  Άρθρον 6ον: Αποστράτευσις. Άμα τη δημοσιεύσει του παρόντος, αποστρατεύονται αι ένοπλοι δυνάμεις Αντιστάσεως και συγκεκριμένως ο Ε.Λ.Α.Σ, τακτικός και εφεδρικός, το Ε.Λ.Α.Ν. και η Εθνική Πολιτοφυλακή. Η αποστράτευσις και η παράδοσις των όπλων θέλουσι συντελεσθή κατά τα ειδικώτερον διαλαμβανόμενα εις το πρωτόκολλον το συνταχθέν υπό της Τεχνικής Επιτροπής, όπερ προσαρτάται εις το παρόν δεόντως μονογραφημένον. Το Κράτος θέλει ρυθμίσει τα των επιτάξεων των γενομένων υπό του Ε.Λ.Α.Σ. Τα παρά του Ε.Λ.Α.Σ. επιταχθέντα πράγματα, ζώα, αυτοκίνητα κλπ. άτινα θέλουσι παραδοθή εις το Κράτος, κατά λεπτομερέστερον εκτιθέμενα εις το συνταχθέν πρωτόκολλον, όπερ προσαρτάται τω παρόντι, θέλουσι θεωρηθή ως επιταχθέντα παρά του Ελληνικού Δημοσίου.  

  Άρθρον 7ον: Εκκαθάρισις Υπαλλήλων. Η Κυβέρνησις θα προβή δι” Επιτροπών ή Συμβουλίων τα οποία ειδικός Νόμος θέλει ορίση, εις την εκκαθάρισιν των Δημοσίων Υπαλλήλων, Υπαλλήλων Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, Δημοτικών και Κοινοτικών τοιούτων και λοιπών υπηρεσιών εξηρτημένων εκ του Κράτους, ή επιχορηγουμένων υπ” αυτού. Κριτήρια της εκκαθαρίσεως θα είναι η επαγγελματική επάρκεια, ο χαρακτήρας και το ήθος, η συνεργασία μετά του εχθρού και η χρησιμοποίησις του υπαλλήλου ως οργάνου της δικτατορίας.   Υπάλληλοι εκ των ανωτέρω προσχωρήσαντες κατά τον χρόνον της κατοχής εις τας δυνάμεις αντιστάσεως επανέρχονται εις τας θέσεις των και θα κριθούν καθ” ον τρόπον και οι άλλοι υπάλληλοι. Τα αυτά ως άνω Συμβούλια θα κρίνωσι τους υπαλλήλους, οι οποίοι συμμετέσχον ή συνείργησαν εις την εκδήλωσιν των γεγονότων από της 3 Δεκεμβρίου 1944 μέχρι της υπογραφής του παρόντος. Τους εκ των τελευταίων τούτων ενεχομένους δύνανται να θέσουν εις διαθεσιμότητα επί τη βάσει των Νόμων, της οριστικής αυτών θέσεως καθορισθησομένης υπό της κυβερνήσεως ήτις θα προέλθη από τας εκλογάς της Συντακτικής Συνελεύσεως. Οι μέχρι τούδε τεθέντες εις διαθεσιμότητα δυνάμει αποφάσεως των Υπουργών θα υποβληθούν υπό την κρίσιν των εν αρχή του παρόντος αναφερομένων Συμβουλίων. Ουδείς υπάλληλος θα διωχθή μόνον δια τα πολιτικά του φρονήματα.  

Άρθρον 8ον: Εκκαθάρισις Σωμάτων Ασφαλείας. Η εκκαθάρισις των Σωμάτων Ασφαλείας, Χωροφυλακής και Αστυνομίας Πόλεων, θα συντελεσθή το ταχύτερον παρ” Ειδικών εκκαθαριστικών Συμβουλίων με τα αυτά ως και οι Δημόσιοι υπάλληλοι κριτήρια. Άπαντες οι αξιωματικοί και οπλίται των εν λόγω Σωμάτων οι εμπίπτοντες εις τας διατάξεις του Νόμου περί αμνηστίας, οίτινες κατά την διάρκειαν της κατοχής προσεχώρησαν εις τας τάξεις του Ε.Λ.Α.Σ., του Ε.Λ.Α.Ν. ή της Εθνικής Πολιτοφυλακής, θα επανέλθουν εις τας θέσεις των και θα υποβληθούν εις την κρίσιν των εκκαθαριστικών Συμβουλίων, καθ” ον τρόπον και οι λοιποί συνάδελφοι των. Άπαντες οι αξιωματικοί και οι οπλίται των εν λόγω Σωμάτων, οι εγκαταλείψαντες τας θέσεις των από της 3 Δεκεμβρίου 1944 μέχρι της υπογραφής του παρόντος, τίθενται εις διαθεσιμότητα, της οριστικής αυτών θέσεως καθορισθησομένης παρά Συμβουλίων περί ων θα αποφασίση η μέλλουσα να προέλθη εκ των εκλογών κυβέρνησις.  

  Άρθρον 9ον: Δημοψήφισμα και Εκλογαί. Το ταχύτερον δυνατόν, πάντως δε εντός του τρέχοντος έτους θα διεξαχθή εν πάση ελευθερία και γνησιότητι δημοψήφισμα, το οποίον θα τερματίση οριστικώς το πολιτειακόν ζήτημα, υποτασσομένων πάντων εις την απόφασιν του Λαού. Θα επακολουθήσουν δε ως τάχιστα και εκλογαί Συντακτικής Συνελεύσεως δια την κατάρτισιν του νέου Συντάγματος της Χώρας. Και αι δύο αντιπροσωπείας συμφωνούν, όπως προς έλεγχον της γνησιότητος της εκφράσεως της Λαϊκής θελήσεως παρακληθούν αι Μεγάλαι Σύμμαχοι δυνάμεις και αποστείλουν παρατηρητάς.

Του παρόντος εγένοντο δύο όμοια, ων το εν έλαβεν η Κυβερνητική αντιπροσωπεία και το έτερον η Αντιπροσωπεία του Ε.Α.Μ.
Εν Αθήναις, εν τω Υπουργείω των Εξωτερικών τη 12 Φεβρουαρίου 1945.    
 Η αντιπροσωπεία της Ελληνικής Κυβερνήσεως: Ι. ΣΟΦΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ, Π. ΡΑΛΛΗΣ, Ι. ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΣ.
 Η αντιπροσωπεία της Κεντρικής Επιτροπής του Ε.Α.Μ.: Γ. ΣΙΑΝΤΟΣ, Δ. ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗΣ, ΗΛ. ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ.
Ο Γραμματεύς της Διασκέψεως: Γ. ΒΑΡΣΑΜΗΣ 

  ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΝ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΔΙΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ    1. “Αμα τη υπογραφή της παρούσης Συμφωνίας, τό Γενικόν Στρατηγεΐον του ΕΛΑΣ θά κηρύξη περαιωμένον τό έργον εσωτερικής αντιστάσεως και τό Γενικόν Στρατηγεϊον τοϋ ΕΛΑΣ θά έκδώση διαταγάς καταθέσεως των όπλων καί γενικώς άποστρατεύσεως των ενόπλων δυνάμεων ΕΛΑΣ (τακτικού καί εφεδρικού), ΕΛΑΝ και “Εθνικής Πολιτοφυλακής συμφώνως προς τους δρους του ειδικού σχεδίου άποστρατεύσεως.     

 Στο φανοστάτη της πλατείας των Τρικάλων... 

 2. Τό Γενικόν Στρατηγείον του ΕΛΑΣ θα λύση των προς τον ΕΛΑΣ καί το ΕΑΜ υποχρεώσεων τους μονίμους αξιωματικούς καί θά απολύση των τάξεων του ΕΛΑΣ, ΕΛΑΝ Καί Ε.Π. άπαντας τους εφέδρους αξιωματικούς καί οπλίτας.    

3. Ή Κυβέρνησις θεωρεί τους μονίμους αξιωματικούς παντός όπλου του ΕΛΑΣ εν ενεργεία, άλλ” ούτοι θά κριθώσιν ως και οι λοιποί συνάδελφοι των υπό των Συμβουλίων των προβλεπομένων υπό της υπ” αριθ. 7 Συντακτικής Πράξεως. Επίσης θεωρεί εν ενεργεία τους μονίμους υπαξιωματικούς και οπλίτας παντός όπλου.    

4. Ή Κυβέρνησις αναλαμβάνει την ύποχρέωσιν νά θεώρηση προσωρινώς έν ενεργεία-τους εφέδρους έκ μονίμων τους μή υπαγόμενους εις κρίσιν ύπό Συμβουλίων δυνάμει της ϋπ” αριθ. 7 Συντακτικής Πράξεως. Διά τούτους θά λάβη μέριμναν δπως ϋπαχθώσιν εις τους νόμους τους αφορώντας τους λοιπούς συναδέλφους των της αυτής κατηγορίας τους παραμείναντας είς τήν Ελλάδα ή ϋπηρετήσαντας εις ομάδας εσωτερικής αντιστάσεως.    

5. Ή Κυβέρνησις αναγνωρίζει εφέδρους αξιωματικούς τους άποκτήσαντας τόν βαθμόν μέχρι της 28 Απριλίου 1941. Ή Κυβέρνησις δεν αναγνωρίζει τους εφέδρους αξιωματικούς τοΰ ΕΛΑΣ και λοιπών «Οργανώσεων τους όνομασθέντας ύπό τών «Οργανώσεων κατά τήν διάρκειαν τής κατοχής. Διά τούτους αναλαμβάνει τήν ύποχρέωσιν όπως εις περίπτωσιν προσκλήσεως των ύπό τά δπλα καΐ έφ” δσον θά συγκροτηθώσι σχολαί εφέδρων αξιωματικών έκ της κλάσεως των, κέκτηνται δέ τά υπό τών νόμων προβλεπόμενα προσόντα, εισάγονται υποχρεωτικώς εις τάς Σχολάς Εφέδρων. Τήν αυτήν ύποχρέωσιν αναλαμβάνει καί διά τόύς διατελέσαντας καπετανέους. Εξαιρετικώς καί μόνον ή Κυβέρνησις θά αναγνώριση ώς εφέδρους αξιωματικούς κατόπιν αυστηρών ανακρίσεων εκείνους έκ τών ύπό τών μονάδων αντιστάσεως όνομασθέντων αξιωματικών, οϊτινες κατέστησαν ανάπηροι ή έφονεύθησαν.  

  6. Ό χρόνος της υπηρεσίας αδιακρίτως αξιωματικών και οπλιτών ύπηρετησάντων είς μονάδας εσωτερικής αντιστάσεως, θά άναγνωρισθή ύπό τής Κυβερνήσεως ώς πολεμικός.   7. Ύπό τοϋ Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ θά παραδοθώσιν είς τό Γενικόν Έπιτελείον Στρατού εντός 30 ήμερων άπό τής υπογραφής της παρούσης αί κάτωθι καταστάσεις: α) Τών μονίμων αξιωματικών κατά κατηγορίας καί τών εφέδρων έκ μονίμων. β) Τών 1500 εφέδρων όνομασβέντων πρό τής 28 «Απριλίου 1941. γ) Τών 1270 εφέδρων δνομασθέντων ύπό του ΕΛΑΣ. δ) Τών 1001 καπετανέων του ΕΛΑΣ. ε) Τών αναπήρων καί φονευθέντων «Εφέδρων «Αξιωματικών τών όνομασθέντων ύπό του ΕΛΑΣ. Είς τάς καταστάσεις τών «Εφέδρων «Αξιωματικών και τών καπετανέων θα έμφαίνωνται καί τά στρατολογικά των στοιχεία.  

  8. Το υπό του ΕΛΑΣ καί ΕΛΑΝ κατεχόμενον παντός είδους πολεμικόν ύλικόν αρμοδιοτήτων Επιμελητείας Πυροβολικού, Μηχανικού, Ίππικού, Ίππωνειών, Αυτοκινήτων, Κτηνιατρικού, «Υγειονομικού (ήτοι τυφέκια, πιστόλια, αυτόματα όπλα, ελαφρά καί βαρέα, όλμοι, πυροβόλα, πυρομαχικά παντός είδους, έκκρητικαί ύλαι, νάρκαι, ασύρματοι, τηλεφωνικόν ύλικόν, αυτοκίνητα, τρακτέρ, οχήματα παντός είδους, ιστιοφόρα, βενζινόπλοια, τρόφιμα, ύγειονομικόν καί φαρμακευτικόν ύλικόν, κτήνη παντός είδους), περιέρχεται είς τήν κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου. Αί λεπτομέρειαι συγκεντρώσεως καί παραδόσεως του υλικού τούτου είς τήν Κυβέρνησιν καθορίζονται είς το είδικόν σχέδιον άποστρατεύσεως. Αί υποχρεώσεις τοΰ ΕΑΜ-ΕΛΑΣ προς ίδιώτας κλπ. θά ρυθμισθώσιν ύπό του Κράτους ώς ορίζεται είς το γενικόν πρακτικόν.  

9. Ό Έλεγχος εκάστης περιοχής κατεχόμενης ήδη ύπό του ΕΛΑΣ καί ή ασφάλεια ταύτης θά περιέρχεται διαδοχικώς είς τά Τμήματα «Εθνοφυλακής συμπαρισταμένων και Βρεταννικών Δυνάμεων συμφώνως τώ είδικώ σχεδίω άποστρατεύσεως και κατόπιν λεπτομερειακών διαταγών έκδοθησομένων ύπό του Βρεττανικού Στρατηγείου καί Γενικού Επιτελείου Στρατοΰ. Οι ύπό τού ΕΛΑΣ καί τής Ε.Π. κρατούμενοι υπόδικοι στρατιωτικοί καί ίδιώται θά παραδίδωνται είς τάς Μονάδας Εθνοφυλακής άμα τη έγκαταστάσει των μετά τών σχετικών δικογραφιών.  

  10. Είς τήν διάθεσιν τών τοπικών Μονάδων Εθνοφυλακής άμα τή έγκαταστάσει των εις έκάστην περιοχήν κατεχομένην ύπό τοϋ ΕΛΑΣ τίθενται άπαντες οι Μόνιμοι καί «Εφεδροι εκ Μονίμων αξιωματικοί του ΕΛΑΣ ώς καί Μόνιμοι υπαξιωματικοί καί όπλίται. Ούτοι μέχρις οριστικής διαθέσεως των υπό του Υπουργείου Στρατιωτικών θά μισθοδοτοϋνται μερίμνη τής «Εθνοφυλακής ώς καί οί λοιποί έν ενεργεία συνάδελφοι των.  

  11. Άπαντες οί «Εφεδροι αξιωματικοί καί οπλίται του ΕΛΑΣ θά μεταφερθώσιν είς τάς εστίας των μερίμνη τοΰ ΕΛΑΣ χρησιμοποιούντος τά μεταφορικά του μέσα μέχρι πέρατος τών μεταφορών καί τή συνδρομή τών Βρεττανικών «Αρχών. Έκ τούτων οί ανήκοντες είς κληθείσας κλάσεις στρατευθεισών περιοχών θά παρουσιασθώσιν είς τά οίκεια Κέντρα Κατατάξεως εντός 10ημέρου μετά τήν είς τάς εστίας των έπιστροφήν των. Τροφοδοσία θά χορηγηθή είς τους άπολυόμενους έκ τών διατιθεμένων πόρων του Ελασ. ΑΙ κατά τόπους στρατιωτικαί και πολιτικοί άρχαί θά μεριμνήσωσι διά τήν στέγασιν και τροφοδοσίαν τών διερχομένων.  

  12. Τά Νοσοκομεία του ΕΛΑΣ θά διατηρηθώσι προσωρινώς ώς έχουσι μέχρι συγκροτήσεως τακτικών Στρατιωτικών Νοσοκομείων. Τό προσωπικόν των θά είναι άοπλον. Τά ιδρύματα ταύτα θά ενισχυθώσι τό ταχύτερον μερίμνη του υπουργείου Στρατιωτικών είς ύγειονομικόν προσωπικόν και ύλικόν.   13. Ειδική μέριμνα θά ληφθη ύπό τοϋ ΕΛΑΣ διά τήν συντήρησιν τών κτηνών μέχρι παραδόσεως τούτων. Τό προσωπικόν τό όποιον θά διάθεση διά τήν συντήρησιν τών κτηνών θά είναι άοπλον. Τά περί συγκροτήσεως του Έθνικού Στρατού περιλαμβάνονται είς τό γενικόν.   Έν Αθήναις τη 12 Φεβρουαρίου 1945

ΟΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΕΣ

Αρχική σελίδα