{[['
']]}
']]}
Με τον όρο δεκεμβριανά στην Καβάλα εννοούμε την ένοπλη δολοφονική επίθεση των εθνικιστικών ομάδων του Αντώνη Φωστηρίδη (Αντών Τσαούς), ενάντια στους αντάρτες του ΕΛΑΣ, που έγινε το βράδυ της Πρωτοχρονιάς (1944) στα βουνά της Λεκάνης (Τσαλ Νταγκ) κι έχασαν τη ζωή τους 17 άτομα (16 ελασίτες και 1 εθνικιστής). Πρόκειται για ένα ύπουλο κι απάνθρωπο έγκλημα («προβοκατόρικη, δολοφονική παγίδα»), που σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε από τον Αντών Τσαούς σε συνεργασία με τους Αγγλους.
Όπως αναφέρει ο Καβαλιώτης αντιστασιακός Γιώργος Πέγιος, «τις παραμονές, της γιορτής της αγάπης και της ειρήνης, ο αρχηγός των εθνικών ανταρτικών δυνάμεων Φωστηρίδης, έστειλε μήνυμα στον αρχηγό των ανταρτικών δυνάμεων του ΕΛΑΣ, τον Καπετάν Τζαβέλα (Ρόμτσος), ότι ο ίδιος και πολλοί άνδρες τους επιθυμούσαν τον κοινό γιορτασμό των Χριστουγέννων. Το μήνυμα έλεγε, πως η κοινή γιορτή θα γιορτάζονταν στα λημέρια των ελασιτών».
«Από την προηγούμενη μέρα», όπως γράφει ο Τάσος Ακοκκαλίδης που πήρε μέρος στα γεγονότα, «ανύποπτοι όλοι οι άνδρες, είχαμε ετοιμάσει διάφορα φαγώσιμα και μερικά ποτά. Κοιμηθήκαμε το βράδυ ήσυχα αφού είχαμε καθορίσει πως θα περιποιούμασταν όσο μπορούσαμε καλύτερα τους επισκέπτες μας. . . Οι άνδρες του Αντών Τσαούς, παρακινούμενοι από τον ξένο δαίμονα, όρμησαν στο λημέρι μας και με απανωτές ριπές πολυβόλου εξόντωσαν όλη την ομάδα μας. Η μέρα της αγάπης, μεταβλήθηκε σε μέρα φρίκης. . .»
Ο αντάρτης Κώστας Τσιατμάς που έφθασε λίγο αργότερα στον τόπο της τραγωδίας με την ομάδα του αναφέρει : «Ω ! Θεέ μου, τι να δούμε; Οι δεκαέξι σύντροφοί μας σκοτωμένοι από τους εγκληματίες του Αντών Τσαούς. Όπως διαπιστώσαμε αμέσως μετά . . . ξεγέλασαν το σκοπό, τον πλησίασαν με κόλπο, τον αφόπλισαν, τον φίμωσαν για να μη φωνάξει και τον έδεσαν σε μια οξιά. Σε συνέχεια σκοτώσαν εν ψυχρώ τα δεκάξι παλικάρια. Την ώρα εκείνη ο γερο-Σπάρτακος τράβηξε το μπιστόλι και έριξε νεκρό έναν από τους εγκληματίες, αλλά κι ο ίδιος έπεσε νεκρός με μια σφαίρα στην καρδιά. Νεκροί ήταν ο Νταβέλης, ο καπετάν Διάκος, ο Δράκος, ο Τάσος, ο Καρατσόλης, ο Τσελέγκας, ο Φλώρος, ο μικρός επονίτης των άλλων δεν θυμάμαι τα ονόματα. . . »
Για την «επιβράβευση αυτού του εθνικιστικού (!) «ηρωϊσμού» του Αντών Τσαούς», ένας άλλος αντάρτης, ο Γιάννης Χατζηκαλογιάννης λέει ότι, «όταν παρουσίασαν τα τρόπαιά τους, τα κεφάλια των ηρωϊκών Ελασιτών, στο Βούλγαρο πρόεδρο της Πλατανιάς, εις αντάλλαγμα αυτός τους χάρισε δύο μικρά αυτόματα και 700 χιλιάδες λέβα. . . Αυτά σχεδίασαν πριν από το Δεκέμβρη της Αθήνας, οι αιώνιοι προστάτες και σύμμαχοί μας, οι Αγγλοι με τα ντόπια τσιράκια τους. . .»
Οι δύο διαφορετικές αντιστασιακές οργανώσεις δρούσαν διάσπαρτα σε δικιές τους περιοχές (λημέρια) στα όρη (Παγγαίο, Φαλακρό , Μενοίκιο, Λεκάνη), στα δάση της Ελατιάς (Καρά -Ντερέ) και του Κοτζά - Ορμάν και είχαν συνεργαστεί περιστασιακά μέχρι τα τέλη του 1943.
Ο ΕΛΑΣ από το Σεπτέμβριο του 1943 άρχισε να οργανώνεται και να συγκροτείται στην περιοχή ως (26ο Σύνταγμα) επιζητώντας την ένταξη όλων των αντιστασιακών ομάδων στη δύναμή του. Παράλληλα οι αντιεαμικές οργανώσεις άρχισαν να δυσανασχετούν και να αμφισβητούν την πολιτική κυριαρχία του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Αναζήτησαν στηρίγματα στη βασιλική κυβέρνηση και στους Αγγλους.
Οι Αγγλοι, ενώ στην αρχή εφοδίαζαν με όπλα και χρήματα όλες τις αντιστασιακές οργανώσεις, την περίοδο (1943-44) όταν ο πόλεμος άρχισε να γέρνει υπέρ των συμμάχων, ενίσχυαν με κάθε μέσο μόνο τις εθνικιστικές, με σκοπό να εξουδετερώσουν τον ΕΛΑΣ και να εμποδίσουν μετά τη λήξη του πολέμου το ρεύμα προς τα αριστερά. Ο Αγγλος ταγματάρχης Μίλερ, που ήταν σύνδεσμος του στρατηγείου της Μέσης Ανατολής με τον ΕΛΑΣ Ανατολικής Μακεδονίας, το Δεκέμβριο του 1943 μετεπήδησε στο τμήμα του Αντών Τσαούς.
Οι εμφύλιες συγκρούσεις ξεκίνησαν πρώτα στη νότια Ελλάδα και άρχισαν λοιπόν οι ένοπλες εμφύλιες συγκρούσεις. Στις 16 Δεκεμβρίου 1943 ο ΕΛΑΣ έχασε τον αντάρτη Γνωστόθεο Παπαδόπουλο. Στη συνέχεια το σχέδιο των εθνικιστικών ομάδων ήταν να απομακρύνουν τις ελασίτικες ομάδες («Ρήγας Φεραίος») από τη Λεκάνη (Τσαλ Νταγκ) και το Μενοίκιο (Μποζ Νταγκ). Έτσι πραγματοποιήθηκε το φοβερό δράμα του Τσαλ Νταγκ.
«Η εξόντωση της αντάρτικης ομάδας του ΕΛΑΣ στο Τσαλ – Ντακ ήταν η αρχή του εμφυλίου πολέμου πανελλαδικά», όπως σημειώνει ο Γιώργος Πέγιος.
Βιβλιογραφία
«Η βουλγαρική κατοχή στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη», Ιστορία Ελλην. Έθνους
«Το σκληρό πρόσωπο της Κατοχής», του Σπύρου Καλογερά στο περιοδικό της Ελευθεροτυπίας «Ιστορικά».
«Κατοχή – Αφελληνισμός – Εθνική Αντίσταση (1941 – 1944)», του Γιώργου Πέγιου (προσωπική μαρτυρία γεγονότων στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη.
«Αντάρτης στα βουνά της Ανατολικής Μακεδονίας», του Κώστα Τσιατμά στο περιοδικό «Εθνική Αντίσταση»
«Ιστορικές μνήμες», του Γιάννη Χατζηκαλογιάννη στο περιοδικό «Εθνική Αντίσταση».
Δημοσίευση σχολίου