«Μαρξιστής; Κανείς δεν αποκτά αυτές τις πεποιθήσεις μέσα σε μια μέρα. Ως γιος γαιοκτήμονα που είχε μορφωθεί σε ιησουιτικό σχολείο δεν είχα τίποτε περισσότερο από επαναστατικό χαρακτήρα και την ευθύτητα, την αυστηρότητα που μου είχαν εμφυσήσει εκεί».
Επιμέλεια Βασιλική Λάζου, διδάκτορας Ιστορίας Παντείου Πανεπιστημίου, Hot History, "Documento"
Οι αταίριαστοι (;) έρωτες του κομαντάντε
Οταν το κρουαζιερόπλοιο «Berlin» έπιασε στο λιμάνι της Αβάνας, άντρες με στολή μπήκαν για έλεγχο. Ενας ήταν ψηλότερος από τους άλλους. Τον ρώτησα ποιος είναι. Γέλασε και μου απάντησε: «Εγώ είμαι η Κούβα. 0 κομαντάντε Φιντέλ Κάστρο».
Ηταν η πρώτη φορά που η Μαρίτα Λόρεντζ, η κόρη του καπετάνιου, έβλεπε τον Κουβανό ηγέτη. Σε λιγότερο από έναν χρόνο μετά έγινε ερωμένη του. Στρατολογήθηκε από τη CIA για να τον σκοτώσει με χάπια που περιείχαν δηλητήριο. Αυτός την έπιασε στα πράσα και της έδωσε το όπλο του για να του ρίξει. Εκείνη το πέταξε μακριά και έπεσε για άλλη μια φορά στην αγκαλιά του.
***
Στην 9η επέτειο της κουβανικής επανάστασης, τον Ιανουάριο του 1968, ο Φιντέλ Κάστρο έδωσε συνέντευξη στον Αμερικανό συγγραφέα -δημοσιογράφο Λι Λόκγουντ. Επρόκειτο για αποκαλυπτική συνέντευξη, τη μεγαλύτερη που είχε δώσει έως τότε ο Κουβανός ηγέτης σε αμερικανικό Μέσο. Εκτενή αποσπάσματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Playboy».
«Μια συνέντευξη με τον Κάστρο» γράφει ο Λόκγουντ «είναι εξαιρετική εμπειρία. Σπάνια πρόκειται για συζήτηση. Είναι περισσότερο μονόλογος με σποραδικές ερωτήσεις από τον δημοσιογράφο.
Οταν ο Κάστρο απαντά σε μια ερώτηση ξεκινά συνήθως με έναν ουδέτερο τόνο στη φωνή, με τα μάτια του καρφωμένα στο τραπέζι ενώ τα χέρια του απασχολούνται διαρκώς με έναν αναπτήρα, ένα στιλό ή οτιδήποτε άλλο.
Καθώς η κουβέντα ζεσταίνεται, ο Κάστρο αρχίζει να στριφογυρίζει στην καρέκλα του. Ο ρυθμός της συζήτησης σταδιακά γίνεται γρηγορότερος και παράλληλα έρχεται πιο κοντά λίγο λίγο τραβώντας μαζί και την καρέκλα του και τελικά φτάνει να κάθεται δίπλα μου [...]».
Σχετικά με την ειλικρίνεια των απαντήσεων του Κουβανού ηγέτη ο Λόκγουντ σημειώνει: «Φυσικά δεν μπορείς να περιμένεις ένας άνθρωπος στη θέση του Κάστρο να απαντά σε κάθε ερώτηση που προορίζεται για δημοσίευση τόσο ανοιχτά σαν να συζητά με έναν φίλο του. Ωστόσο έχοντας περάσει αρκετό διάστημα στην Κούβα πιστεύω ότι οι απαντήσεις του γενικά ήταν ειλικρινείς - όσο και αν οι απόψεις του είναι ιδεολογικά επιζήμιες».
Η συνέντευξη περιλαμβάνει ερωταπαντήσεις για την πολιτική του Κάστρο, την εφαρμογή της στην Κούβα και τη σχέση της χώρας του με τις ΗΠΑ. Ο δημοσιογράφος προχωρά ωστόσο και σε πιο προσωπικές ερωτήσεις που αφορούν την κομμουνιστική ιδεολογία του Κουβανού ηγέτη.
Playboy: Εσείς προσωπικά ήσασταν κομμουνιστής όταν πήρατε την εξουσία το 1959;
Κάστρο: Πιθανόν να εμφανιζόμουν λιγότερο ριζοσπαστικός από ό,τι ήμουν εκείνο τον καιρό. Είναι επίσης πιθανό να ήμουν περισσότερο ριζοσπαστικός από ό,τι νόμιζα κι εγώ ο ίδιος. Μόνο μέσω μιας διαδικασίας μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι φτάνει σε κάποια πολιτικά συμπεράσματα. Κανείς δεν αποκτά αυτές τις πεποιθήσεις μέσα σε μια μέρα, συχνά ούτε μέσα σε έναν χρόνο.
Πολύ πριν γίνω μαρξιστής, οι πρώτοι μου προβληματισμοί οικονομικής και κοινωνικής φύσεως εμφανίστηκαν όταν ήμουν φοιτητής στο πανεπιστήμιο και σπούδαζα πολιτική οικονομία και ειδικά τα οικονομικά του καπιταλισμού και τα προβλήματα που τέθηκαν με την υπερπαραγωγή
και την πάλη μεταξύ των εργατών και των μηχανών [...].
Στην ερώτηση αν έγινε κομμουνιστής ως αποτέλεσμα του πραξικοπήματος του Μπατίστα ο Κάστρο απάντησε: «Οχι, αλλά ήδη είχα μερικές πολύ συγκεκριμένες πολιτικές ιδέες σχετικά με την ανάγκη για δομικές αλλαγές. Πριν από το πραξικόπημα σκεφτόμουν να χρησιμοποιήσω νομικά μέσα, να χρησιμοποιήσω το κοινοβούλιο ως σημείο αφετηρίας από το οποίο θα μπορούσα να εδραιώσω μια επαναστατική πλατφόρμα και να κινητοποιήσω τα πλήθη - όχι ως μέσο για να φέρω απευθείας αυτές τις αλλαγές. Τώρα είμαι πεπεισμένος ότι αυτό μπορούσε να γίνει μόνο με επαναστατικό τρόπο.
Εχω πλέον αρκετή αίσθηση της πραγματικότητας για να το ξέρω αυτό. Παρ’ όλα αυτά ήμουν αφελής κατά κάποιο τρόπο. Δεν ήμουν ακόμη μαρξιστής και δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κομμουνιστή. Παρόλο που είχα διαβάσει θεωρητικά για το φαινόμενο του ιμπεριαλισμού, δεν τον κατανοούσα πολύ καλά. Δεν κατανοούσα βαθιά τη σχέση που υπήρχε ανάμεσα στο φαινόμενο του ιμπεριαλισμού και την κατάσταση στην Κούβα.
Πιθανόν τότε να ήμουν πολύ επηρεασμένος από τις συνήθειες και τις ιδέες της μικροαστικής εκπαίδευσης την οποία είχα λάβει. Ως γιος γαιοκτήμονα που είχε μορφωθεί σε ιησουιτικό σχολείο δεν είχα τίποτε περισσότερο από επαναστατικό χαρακτήρα και την ευθύτητα, την αυστηρότητα που μου είχαν εμφυσήσει στο ιησουιτικό σχολείο. Οταν αποφοίτησα από το πανεπιστήμιο δεν είχα ακόμη πολύ καλή πολιτική εκπαίδευση. Εστω και έτσι, θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει ότι έκανα εξαιρετική πρόοδο καθώς ήμουν πολιτικά αδαής όταν μπήκα στο πανεπιστήμιο [...]
Η ύπαρξη μιας κομμουνιστικής χώρας μόλις 94 μιλιά από τις αμερικανικές ακτές την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, στο αποκορύφωμα της αντιπαράθεσης Ανατολής - Δύσης, αποτελούσε καρφί στα μάτια των Αμερικανών. Συνολικά 638 δολοφονικές απόπειρες, κάποιες συμβατικές και κάποιες ευφάνταστες, οργανώθηκαν ενάντια στον ηγέτη της κουβανικής επανάστασης Φιντέλ Κάστρο.
Αμερικανικά έγγραφα που αποχαρακτηρίστηκαν μόλις το 2017 αποκαλύπτουν την εμπλοκή της Αμερικανικής Υπηρεσίας πληροφοριών (CIA) αλλά και της μαφίας. Τα υπέρ και τα κατά της δολοφονίας του Κάστρο αναλύθηκαν σε σύσκεψη του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας στις 5 Μαΐου 1961 σχετικά με την «Πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Κούβας»:
Για Κάστρο. Μια πολιτική αδυναμία του καθεστώτος βρίσκεται στον ίδιο τον Κάστρο. Δεν είναι ξεκάθαρο αν το καθεστώς θα συνέχιζε να λειτουργεί για πολύ χωρίς αυτόν. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η γραφειοκρατία λειτουργεί σχετικά ελεύθερα και πιθανόν παίρνει πολλές αποφάσεις χωρίς να συμβουλεύεται τον Κάστρο.
Ωστόσο είναι εξίσου σίγουρο ότι η προσωπικότητα του Κάστρο και ο αντίκτυπός της στον κουβανικό λαό είναι σημαντικός παράγοντας για τη διατήρηση της λαϊκής υποστήριξης στο καθεστώς. Αν ο Κάστρο απομακρυνόταν από τη σκηνή, το καθεστώς μπορεί να κατέρρεε εξαιτίας της έλλειψης αυτού του κεντρικού σημείου. Από την άλλη μεριά, η γραφειοκρατία μπορεί να είναι τόσο ισχυρά εδραιωμένη ώστε να μπορεί να λειτουργεί ανεξάρτητα - αν και ομολογουμένως χωρίς τον βαθμό της λαϊκής υποστήριξης που απολαμβάνει τώρα. Επιπλέον, με το να χρησιμοποιήσει τον Κάστρο ως μάρτυρα είναι πιθανό να δημιουργηθεί τουλάχιστον προσωρινή υποστήριξη για τον διάδοχό του.
Μια άλλη πιθανή συνέπεια του θανάτου του Κάστρο αφορά τη στάση του PSP (Partido Socialista Popular), του Λαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Το κόμμα θα ήθελε να αναλάβει mo ανοιχτό και κυρίαρχο ρόλο στην κουβανική κυβέρνηση. Ο θάνατος του Κάστρο μπορεί να ανάγκαζε ή να ενθάρρυνε το κόμμα να κάνει μια κίνηση για την κατάληψη της εξουσίας. Αν συνέβαινε αυτό, πιθανόν να είχε δυσμενή επίδραση στην κοινή γνώμη της Λατινικής Αμερικής, αν και κυρίως στο κυβερνητικό επίπεδο
Αλλο έγγραφο του Συμβουλίου Ασφαλείας από το 1962 έκανε αναφορά στην επιχείρηση «Μαγκούστα», μια μυστική απόπειρα ανατροπής του κομμουνισμού στην Κούβα.
Στα πρακτικά μιας μυστικής συνάντησης σχετικά με την επιχείρηση στις 14 Σεπτεμβρίου 1962 «ο στρατηγός Κάρτερ είπε ότι η CIA θα εξέταζε τις πιθανότητες να διενεργήσει δολιοφθορά σε ανταλλακτικά αεροπλάνων τα οποία προγραμματιζόταν να αποσταλούν από τον Καναδά στην Κούβα».
Στο πλαίσιο της ίδιας επιχείρησης το 1960 η CIA σκεφτόταν να σκηνοθετήσει τρομοκρατικά επεισόδια στο Μαϊάμι και να κατηγορήσει γι’ αυτά Κουβανούς φίλα προσκείμενους στον Κάστρο: «Μπορούμε να οργανώσουμε μια τρομοκρατική εκστρατεία στην περιοχή του Μαϊάμι, σε άλλες πόλεις της Φλόριντα, ακόμη και στην Ουάσινγκτον. Μπορούμε να βυθίσουμε ένα πλοίο γεμάτο Κουβανούς με κατεύθυνση τη Φλόριντα (πραγματικά ή εικονικά). Μπορούμε να σχεδιάσουμε απόπειρες εναντίον Κουβανών προσφύγων στις ΗΠΑ οι οποίες θα λάβουν ευρεία δημοσιότητα. Η έκρηξη μερικών πλαστικών βομβών σε προσεκτικά επιλεγμένα σημεία, η σύλληψη ενός Κουβανού πράκτορα και η δημοσιοποίηση επιλεγμένων εγγράφων που θα τεκμηριώνουν την κουβανική εμπλοκή θα ήταν χρήσιμες ως προς την προβολή της εικόνας μιας ανεύθυνης κυβέρνησης».
Στην ίδια συλλογή φακέλων που φυλάσσονται στην προεδρική βιβλιοθήκη Τζ. Φορντ στην Ουάσινγκτον περιλαμβάνονται έγγραφα με λεπτομερειες για την εμπλοκή της CIA σε σχέδια για τη δολοφονία ξένων ηγετών -ανάμεσά τους και του Κάστρο- τα οποία καταστρώθηκαν το πρώτο διάστημα της προεδρίας του Κένεντι.
Σε αναφορά του ο γενικός εισαγγελέας Ρόμπερτ Κένεντι, αδερφός του προέδρου, είπε στο FBI ότι σύμφωνα με πληροφορίες του η CIA είχε προσλάβει κάποιον «να πλησιάσει τον Sam Giancana [αρχηγός μαφίας στο Σικάγο] προτείνοντάς του αμοιβή 150.000 δολάρια για να προσλάβει έναν εκτελεστή να πάει στην Κούβα και να σκοτώσει τον Κάστρο». Ο γενικός εισαγγελέας επισήμανε ότι «η CIA δεν θα πρέπει να χρησιμοποιήσει ξανά ανθρώπους της μαφίας χωρίς πρώτα να συμβουλευτεί το υπουργείο Δικαιοσύνης γιατί θα είναι δύσκολο να ασκήσουμε δίωξη σε τέτοιους ανθρώπους στο μέλλον».
Η αναφορά συμπλήρωνε ότι σε μεταγενέστερη φάση η CIA ενδιαφέρθηκε να δηλητηριάσει τον Κάστρο με χάπια.
Οι δολοφονικές απόπειρες ενάντια στον Κάστρο συνεχίστηκαν και τα επόμενα έτη. Τα πρωτεία κατείχε η προεδρία Ρ. Ρέιγκαν (1981-1989), κατά τη διάρκεια της οποίας πραγματοποιήθηκαν 197 απόπειρες, ενώ και επί της πρόσφατης προεδρίας Μπιλ Κλίντον έγιναν 21 απόπειρες.
Ολες αποτυχημένες. Ο Φιντέλ Κάστρο επιβίωσε οκτώ Αμερικανών προέδρων από το 1959 και μετά και πέθανε το 2016 από φυσικά αίτια σε ηλικία 90 ετών.
Ο Φίντελ και οι μεγαλύτερες πένες
Αίφνης η Αβάνα του 1959 έγινε η νέα Μέκκα των αριστερών διανοουμένων. Σαν τη Μόσχα του ’20, τράβηξε πρωτοπόρους λογοτέχνες και καλλιτέχνες. Ο μυθικός Χιλιανός Πάμπλο Νερούδα έφτασε από τους πρώτους μήνες για να αφιερώσει την ωδή του («Φιντέλ, Φιντέλ, οι λαοί σ’ ευγνωμονούν»). Ο Χούλιο Κορτάσαρ και ο Μάριο Μπενεντέτι. Και πάνω απ’ όλους ο αιώνιος φίλος Κολομβιανός Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες που «υποβίβασε» (ή μήπως αναβάθμισε;) τη γραφομηχανή του θέτοντάς τη στην υπηρεσία :του Κουβανικού πρακτορείου ειδήσεων Prensa Latina.
Ο Γάλλος Ζαν-Πολ Σαρτρ . Αρχικά ακόμη και ο Περουβιανός Μάριο Βάργκας Λιόσα, που μεταστράφηκε εναντίον της Κουβανικής| επανάστασης. Και ο πιο εντυπωσιακός, κάποιος που είχε ζήσει τον Ισπανικό Εμφύλιο από την πλευρά της Δημοκρατίας: ο μεγάλος Αμερικανός Ερνεστ Χέμινγουεϊ
Η Κούβα και οι άνθρωποι από τη Δύση
Ο Μπαρτ Γκλιν, Αμερικανός ατμοσφαιρικός φωτογράφος, εταίρος του Magnum, βρέθηκε στην Αβάνα την Πρωτοχρονιά του '59. Οταν άκουσε τους πυροβολισμούς εγκατέλειψε το πάρτι στο οποίο ήταν προσκεκλημένος και βγήκε στους δρόμους. Ευτύχησε να απαθανατίσει την είσοδο του Κάστρο. Οι «μπαρμπούδος» επιφύλαξαν θερμή υποδοχή στον γκρίνγκο και αυτός ανταπέδωσε ενθουσιασμένος υψώνοντας ένα πολυβόλο.
Βρισκόμαστε πια στο 1965. Η επανάσταση διανύει τις πιο ενθουσιώδεις φάσεις της. Δυο έφηβοι «χίπστερ» αλά κουμπάνα καμαρώνουν με το απόκτημά τους, το τελευταίο άλμπουμ των Beatles, στο Βεντάντο της Αβάνας.
ΤΕΛΟΣ
Επιμέλεια Βασιλική Λάζου, διδάκτορας Ιστορίας Παντείου Πανεπιστημίου, Hot History, "Documento"
Οι αταίριαστοι (;) έρωτες του κομαντάντε
Ηταν η πρώτη φορά που η Μαρίτα Λόρεντζ, η κόρη του καπετάνιου, έβλεπε τον Κουβανό ηγέτη. Σε λιγότερο από έναν χρόνο μετά έγινε ερωμένη του. Στρατολογήθηκε από τη CIA για να τον σκοτώσει με χάπια που περιείχαν δηλητήριο. Αυτός την έπιασε στα πράσα και της έδωσε το όπλο του για να του ρίξει. Εκείνη το πέταξε μακριά και έπεσε για άλλη μια φορά στην αγκαλιά του.
***
Στην 9η επέτειο της κουβανικής επανάστασης, τον Ιανουάριο του 1968, ο Φιντέλ Κάστρο έδωσε συνέντευξη στον Αμερικανό συγγραφέα -δημοσιογράφο Λι Λόκγουντ. Επρόκειτο για αποκαλυπτική συνέντευξη, τη μεγαλύτερη που είχε δώσει έως τότε ο Κουβανός ηγέτης σε αμερικανικό Μέσο. Εκτενή αποσπάσματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Playboy».
«Μια συνέντευξη με τον Κάστρο» γράφει ο Λόκγουντ «είναι εξαιρετική εμπειρία. Σπάνια πρόκειται για συζήτηση. Είναι περισσότερο μονόλογος με σποραδικές ερωτήσεις από τον δημοσιογράφο.
Οταν ο Κάστρο απαντά σε μια ερώτηση ξεκινά συνήθως με έναν ουδέτερο τόνο στη φωνή, με τα μάτια του καρφωμένα στο τραπέζι ενώ τα χέρια του απασχολούνται διαρκώς με έναν αναπτήρα, ένα στιλό ή οτιδήποτε άλλο.
Καθώς η κουβέντα ζεσταίνεται, ο Κάστρο αρχίζει να στριφογυρίζει στην καρέκλα του. Ο ρυθμός της συζήτησης σταδιακά γίνεται γρηγορότερος και παράλληλα έρχεται πιο κοντά λίγο λίγο τραβώντας μαζί και την καρέκλα του και τελικά φτάνει να κάθεται δίπλα μου [...]».
Σχετικά με την ειλικρίνεια των απαντήσεων του Κουβανού ηγέτη ο Λόκγουντ σημειώνει: «Φυσικά δεν μπορείς να περιμένεις ένας άνθρωπος στη θέση του Κάστρο να απαντά σε κάθε ερώτηση που προορίζεται για δημοσίευση τόσο ανοιχτά σαν να συζητά με έναν φίλο του. Ωστόσο έχοντας περάσει αρκετό διάστημα στην Κούβα πιστεύω ότι οι απαντήσεις του γενικά ήταν ειλικρινείς - όσο και αν οι απόψεις του είναι ιδεολογικά επιζήμιες».
«Δεν ήμουν ακόμη μαρξιστής, δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κομμουνιστή»
Η συνέντευξη περιλαμβάνει ερωταπαντήσεις για την πολιτική του Κάστρο, την εφαρμογή της στην Κούβα και τη σχέση της χώρας του με τις ΗΠΑ. Ο δημοσιογράφος προχωρά ωστόσο και σε πιο προσωπικές ερωτήσεις που αφορούν την κομμουνιστική ιδεολογία του Κουβανού ηγέτη.
«Μόνο μέσω μιας διαδικασίας μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι φτάνει σε κάποια πολιτικά συμπεράσματα. Κανείς δεν αποκτά αυτές τις πεποιθήσεις μέσα σε μια ημέρα, συχνά ούτε μέσα σε έναν χρόνο». Φιντέλ Κάστρο, συνέντευξη στο «Playboy» (Ιανουάριος 1968)
Playboy: Εσείς προσωπικά ήσασταν κομμουνιστής όταν πήρατε την εξουσία το 1959;
Κάστρο: Πιθανόν να εμφανιζόμουν λιγότερο ριζοσπαστικός από ό,τι ήμουν εκείνο τον καιρό. Είναι επίσης πιθανό να ήμουν περισσότερο ριζοσπαστικός από ό,τι νόμιζα κι εγώ ο ίδιος. Μόνο μέσω μιας διαδικασίας μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι φτάνει σε κάποια πολιτικά συμπεράσματα. Κανείς δεν αποκτά αυτές τις πεποιθήσεις μέσα σε μια μέρα, συχνά ούτε μέσα σε έναν χρόνο.
Πολύ πριν γίνω μαρξιστής, οι πρώτοι μου προβληματισμοί οικονομικής και κοινωνικής φύσεως εμφανίστηκαν όταν ήμουν φοιτητής στο πανεπιστήμιο και σπούδαζα πολιτική οικονομία και ειδικά τα οικονομικά του καπιταλισμού και τα προβλήματα που τέθηκαν με την υπερπαραγωγή
και την πάλη μεταξύ των εργατών και των μηχανών [...].
Στην ερώτηση αν έγινε κομμουνιστής ως αποτέλεσμα του πραξικοπήματος του Μπατίστα ο Κάστρο απάντησε: «Οχι, αλλά ήδη είχα μερικές πολύ συγκεκριμένες πολιτικές ιδέες σχετικά με την ανάγκη για δομικές αλλαγές. Πριν από το πραξικόπημα σκεφτόμουν να χρησιμοποιήσω νομικά μέσα, να χρησιμοποιήσω το κοινοβούλιο ως σημείο αφετηρίας από το οποίο θα μπορούσα να εδραιώσω μια επαναστατική πλατφόρμα και να κινητοποιήσω τα πλήθη - όχι ως μέσο για να φέρω απευθείας αυτές τις αλλαγές. Τώρα είμαι πεπεισμένος ότι αυτό μπορούσε να γίνει μόνο με επαναστατικό τρόπο.
Εχω πλέον αρκετή αίσθηση της πραγματικότητας για να το ξέρω αυτό. Παρ’ όλα αυτά ήμουν αφελής κατά κάποιο τρόπο. Δεν ήμουν ακόμη μαρξιστής και δεν θεωρούσα τον εαυτό μου κομμουνιστή. Παρόλο που είχα διαβάσει θεωρητικά για το φαινόμενο του ιμπεριαλισμού, δεν τον κατανοούσα πολύ καλά. Δεν κατανοούσα βαθιά τη σχέση που υπήρχε ανάμεσα στο φαινόμενο του ιμπεριαλισμού και την κατάσταση στην Κούβα.
Πιθανόν τότε να ήμουν πολύ επηρεασμένος από τις συνήθειες και τις ιδέες της μικροαστικής εκπαίδευσης την οποία είχα λάβει. Ως γιος γαιοκτήμονα που είχε μορφωθεί σε ιησουιτικό σχολείο δεν είχα τίποτε περισσότερο από επαναστατικό χαρακτήρα και την ευθύτητα, την αυστηρότητα που μου είχαν εμφυσήσει στο ιησουιτικό σχολείο. Οταν αποφοίτησα από το πανεπιστήμιο δεν είχα ακόμη πολύ καλή πολιτική εκπαίδευση. Εστω και έτσι, θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει ότι έκανα εξαιρετική πρόοδο καθώς ήμουν πολιτικά αδαής όταν μπήκα στο πανεπιστήμιο [...]
CIA: Ομαλογουμένως, χωρίς τον βαθμό της λαϊκής υποστήριξης στον Κάστρο...
Η ύπαρξη μιας κομμουνιστικής χώρας μόλις 94 μιλιά από τις αμερικανικές ακτές την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, στο αποκορύφωμα της αντιπαράθεσης Ανατολής - Δύσης, αποτελούσε καρφί στα μάτια των Αμερικανών. Συνολικά 638 δολοφονικές απόπειρες, κάποιες συμβατικές και κάποιες ευφάνταστες, οργανώθηκαν ενάντια στον ηγέτη της κουβανικής επανάστασης Φιντέλ Κάστρο.
Προσπάθησαν να τον δολοφονήσουν 638 φορές. Η Αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών (η γνωστή CIA) δεν φείστηκε ουδενός τρόπου και μέσου· ακόμη και της μεσολάβησης της μαφίας. Απέτυχε. Ο Φιντέλ Κάστρο επιβίωσε οκτώ Αμερικανών προέδρων και πέθανε πλήρης ημερών.
Αμερικανικά έγγραφα που αποχαρακτηρίστηκαν μόλις το 2017 αποκαλύπτουν την εμπλοκή της Αμερικανικής Υπηρεσίας πληροφοριών (CIA) αλλά και της μαφίας. Τα υπέρ και τα κατά της δολοφονίας του Κάστρο αναλύθηκαν σε σύσκεψη του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας στις 5 Μαΐου 1961 σχετικά με την «Πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Κούβας»:
Για Κάστρο. Μια πολιτική αδυναμία του καθεστώτος βρίσκεται στον ίδιο τον Κάστρο. Δεν είναι ξεκάθαρο αν το καθεστώς θα συνέχιζε να λειτουργεί για πολύ χωρίς αυτόν. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η γραφειοκρατία λειτουργεί σχετικά ελεύθερα και πιθανόν παίρνει πολλές αποφάσεις χωρίς να συμβουλεύεται τον Κάστρο.
Ωστόσο είναι εξίσου σίγουρο ότι η προσωπικότητα του Κάστρο και ο αντίκτυπός της στον κουβανικό λαό είναι σημαντικός παράγοντας για τη διατήρηση της λαϊκής υποστήριξης στο καθεστώς. Αν ο Κάστρο απομακρυνόταν από τη σκηνή, το καθεστώς μπορεί να κατέρρεε εξαιτίας της έλλειψης αυτού του κεντρικού σημείου. Από την άλλη μεριά, η γραφειοκρατία μπορεί να είναι τόσο ισχυρά εδραιωμένη ώστε να μπορεί να λειτουργεί ανεξάρτητα - αν και ομολογουμένως χωρίς τον βαθμό της λαϊκής υποστήριξης που απολαμβάνει τώρα. Επιπλέον, με το να χρησιμοποιήσει τον Κάστρο ως μάρτυρα είναι πιθανό να δημιουργηθεί τουλάχιστον προσωρινή υποστήριξη για τον διάδοχό του.
Μια άλλη πιθανή συνέπεια του θανάτου του Κάστρο αφορά τη στάση του PSP (Partido Socialista Popular), του Λαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος. Το κόμμα θα ήθελε να αναλάβει mo ανοιχτό και κυρίαρχο ρόλο στην κουβανική κυβέρνηση. Ο θάνατος του Κάστρο μπορεί να ανάγκαζε ή να ενθάρρυνε το κόμμα να κάνει μια κίνηση για την κατάληψη της εξουσίας. Αν συνέβαινε αυτό, πιθανόν να είχε δυσμενή επίδραση στην κοινή γνώμη της Λατινικής Αμερικής, αν και κυρίως στο κυβερνητικό επίπεδο
Αλλο έγγραφο του Συμβουλίου Ασφαλείας από το 1962 έκανε αναφορά στην επιχείρηση «Μαγκούστα», μια μυστική απόπειρα ανατροπής του κομμουνισμού στην Κούβα.
Στα πρακτικά μιας μυστικής συνάντησης σχετικά με την επιχείρηση στις 14 Σεπτεμβρίου 1962 «ο στρατηγός Κάρτερ είπε ότι η CIA θα εξέταζε τις πιθανότητες να διενεργήσει δολιοφθορά σε ανταλλακτικά αεροπλάνων τα οποία προγραμματιζόταν να αποσταλούν από τον Καναδά στην Κούβα».
Στο πλαίσιο της ίδιας επιχείρησης το 1960 η CIA σκεφτόταν να σκηνοθετήσει τρομοκρατικά επεισόδια στο Μαϊάμι και να κατηγορήσει γι’ αυτά Κουβανούς φίλα προσκείμενους στον Κάστρο: «Μπορούμε να οργανώσουμε μια τρομοκρατική εκστρατεία στην περιοχή του Μαϊάμι, σε άλλες πόλεις της Φλόριντα, ακόμη και στην Ουάσινγκτον. Μπορούμε να βυθίσουμε ένα πλοίο γεμάτο Κουβανούς με κατεύθυνση τη Φλόριντα (πραγματικά ή εικονικά). Μπορούμε να σχεδιάσουμε απόπειρες εναντίον Κουβανών προσφύγων στις ΗΠΑ οι οποίες θα λάβουν ευρεία δημοσιότητα. Η έκρηξη μερικών πλαστικών βομβών σε προσεκτικά επιλεγμένα σημεία, η σύλληψη ενός Κουβανού πράκτορα και η δημοσιοποίηση επιλεγμένων εγγράφων που θα τεκμηριώνουν την κουβανική εμπλοκή θα ήταν χρήσιμες ως προς την προβολή της εικόνας μιας ανεύθυνης κυβέρνησης».
Στην ίδια συλλογή φακέλων που φυλάσσονται στην προεδρική βιβλιοθήκη Τζ. Φορντ στην Ουάσινγκτον περιλαμβάνονται έγγραφα με λεπτομερειες για την εμπλοκή της CIA σε σχέδια για τη δολοφονία ξένων ηγετών -ανάμεσά τους και του Κάστρο- τα οποία καταστρώθηκαν το πρώτο διάστημα της προεδρίας του Κένεντι.
Σε αναφορά του ο γενικός εισαγγελέας Ρόμπερτ Κένεντι, αδερφός του προέδρου, είπε στο FBI ότι σύμφωνα με πληροφορίες του η CIA είχε προσλάβει κάποιον «να πλησιάσει τον Sam Giancana [αρχηγός μαφίας στο Σικάγο] προτείνοντάς του αμοιβή 150.000 δολάρια για να προσλάβει έναν εκτελεστή να πάει στην Κούβα και να σκοτώσει τον Κάστρο». Ο γενικός εισαγγελέας επισήμανε ότι «η CIA δεν θα πρέπει να χρησιμοποιήσει ξανά ανθρώπους της μαφίας χωρίς πρώτα να συμβουλευτεί το υπουργείο Δικαιοσύνης γιατί θα είναι δύσκολο να ασκήσουμε δίωξη σε τέτοιους ανθρώπους στο μέλλον».
Η αναφορά συμπλήρωνε ότι σε μεταγενέστερη φάση η CIA ενδιαφέρθηκε να δηλητηριάσει τον Κάστρο με χάπια.
Οι δολοφονικές απόπειρες ενάντια στον Κάστρο συνεχίστηκαν και τα επόμενα έτη. Τα πρωτεία κατείχε η προεδρία Ρ. Ρέιγκαν (1981-1989), κατά τη διάρκεια της οποίας πραγματοποιήθηκαν 197 απόπειρες, ενώ και επί της πρόσφατης προεδρίας Μπιλ Κλίντον έγιναν 21 απόπειρες.
Ολες αποτυχημένες. Ο Φιντέλ Κάστρο επιβίωσε οκτώ Αμερικανών προέδρων από το 1959 και μετά και πέθανε το 2016 από φυσικά αίτια σε ηλικία 90 ετών.
Ο Φίντελ και οι μεγαλύτερες πένες
Αίφνης η Αβάνα του 1959 έγινε η νέα Μέκκα των αριστερών διανοουμένων. Σαν τη Μόσχα του ’20, τράβηξε πρωτοπόρους λογοτέχνες και καλλιτέχνες. Ο μυθικός Χιλιανός Πάμπλο Νερούδα έφτασε από τους πρώτους μήνες για να αφιερώσει την ωδή του («Φιντέλ, Φιντέλ, οι λαοί σ’ ευγνωμονούν»). Ο Χούλιο Κορτάσαρ και ο Μάριο Μπενεντέτι. Και πάνω απ’ όλους ο αιώνιος φίλος Κολομβιανός Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες που «υποβίβασε» (ή μήπως αναβάθμισε;) τη γραφομηχανή του θέτοντάς τη στην υπηρεσία :του Κουβανικού πρακτορείου ειδήσεων Prensa Latina.
Ο Γάλλος Ζαν-Πολ Σαρτρ . Αρχικά ακόμη και ο Περουβιανός Μάριο Βάργκας Λιόσα, που μεταστράφηκε εναντίον της Κουβανικής| επανάστασης. Και ο πιο εντυπωσιακός, κάποιος που είχε ζήσει τον Ισπανικό Εμφύλιο από την πλευρά της Δημοκρατίας: ο μεγάλος Αμερικανός Ερνεστ Χέμινγουεϊ
Η Κούβα και οι άνθρωποι από τη Δύση
Ο Μπαρτ Γκλιν, Αμερικανός ατμοσφαιρικός φωτογράφος, εταίρος του Magnum, βρέθηκε στην Αβάνα την Πρωτοχρονιά του '59. Οταν άκουσε τους πυροβολισμούς εγκατέλειψε το πάρτι στο οποίο ήταν προσκεκλημένος και βγήκε στους δρόμους. Ευτύχησε να απαθανατίσει την είσοδο του Κάστρο. Οι «μπαρμπούδος» επιφύλαξαν θερμή υποδοχή στον γκρίνγκο και αυτός ανταπέδωσε ενθουσιασμένος υψώνοντας ένα πολυβόλο.
Βρισκόμαστε πια στο 1965. Η επανάσταση διανύει τις πιο ενθουσιώδεις φάσεις της. Δυο έφηβοι «χίπστερ» αλά κουμπάνα καμαρώνουν με το απόκτημά τους, το τελευταίο άλμπουμ των Beatles, στο Βεντάντο της Αβάνας.
ΤΕΛΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου