Συνεχίζοντας το αφιέρωμά μας στα «Δεκεμβριανά» του 1944 παραθέτουμε κάποια ιστορικά ντοκουμέντα
Προκήρυξη της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΛΑΣ
«Αδάμαστε και ηρωικέ Λαέ της Αθήνας, του Πειραιά και των περιχώρων.
Λαογέννητοι ήρωες, αξιωματικοί, καπεταναίοι και αντάρτες του θρυλικού ΕΛΑΣ.
Η γενική μάχη για τη λευτεριά και την ολοκληρωτική ανεξαρτησία της Ελλάδας μας άρχισε. Δεν τη θελήσαμε, μας την επέβαλαν. Μας την επέβαλε ο προτέκτορας Παπανδρέου. Ο πρωθυπουργός των προδοτών των Γερμανοτσολιάδων της χωροφυλακής, του κράτους του Ράλλη. Μας την επέβαλαν οι κ.κ. Λήπερ και Σκόμπυ. Αυτοί κουβάλησαν από τα μέτωπα τανκς, αεροπλάνα, κανόνια και στρατό για να πολεμήσουν – να σφάξουν – τον Ελληνικό Λαό και να επιβάλουντη φασιστική διχτατορία, των ανθρώπων που συνεργάστηκαν φανερά με τους Γερμανούς εναντίον της Ελλάδος και του Συμμαχικού αγώνα. Παρεξήγησαν την καλή μας θέληση και δουλειά για την ομαλή των πραγμάτων της Πατρίδος μας. Την εργασία μας για την εξασφάλιση της τάξης, της ζωής των προδοτών την εξήγησαν σαν αδυναμία μας.
Επεδίωξαν τη διάλυση μας για να επιβάλουν τη διχτατορία των προδοτών ανενόχλητα. Γελάστηκαν. Το μαχόμενο Έθνος που συνέτριψε τρεις καταχτητές είναι σε θέση να κατοχυρώσει την θριαμβευτική του νίκη. Να συντρίψει και τα τελευταία υπολέιμματα του Ελληνικού φασισμού και να κατοχυρώσει τις ελευθερίες του, τα δικαιώματά του, τον πολιτισμόν του, την ανεξαρτησία του και την ευημερία του.
Ο αγώνας μας είναι καθαρά εσωτερικός. Οι σύμμαχοι Άγγλοιπρέπει να μείνουν ουδέτεροι και τους βεβαιούμεν πως δεν διατρέχουν κανένανκίνδυνο. Εφόσον μας χτυπούν είμαστε υποχρεωμένοι να τους χτυπήσουμε και τηνευθύνη ακέραια την έχουν οι κ. Λήπερ και Σκόμπυ.
Διεξάγουμε τον Ιερότερο αγώνα για την ελευθερία και την Ανεξαρτησία μας. Όλος ο φιλελεύθερος κόσμος του εξωτερικού είναι μαζί μας.
Εμπρός για την τελική νίκη. Για το ξερίζωμα του φασισμού.Για την Λαοκρατία. Για την Ανεξαρτησία. Για μια πραγματική Δημοκρατική Κυβέρνηση.
Η Κεντρική Επιτροπή του ΕΛΑΣ
Ε. Μάντακας, Κ. Χατζημιχάλης, Γ. Σιάντος»
Ο Γ. Παπανδρέου ομολογεί τους σκοπούς των αστών
Παραθέτουμε ένα μέρος της ιδιαίτερα αποκαλυπτικής επιστολής του Γεωργίου Παπανδρέου που είδε το φως της δημοσιότητα στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 2 Μαρτίου 1948. Στην επιστολή του αυτή ο «παπατζής»,όπως λεγόταν τότε στην τρέχουσα πολιτική ορολογία και τα λαϊκά συνθήματα της εποχής («Παπανδρέου παπατζή- ξεσκεπάστηκες κι εσύ»), απαντάει στην κριτική «από τα δεξιά» που του ασκούσε η Καθημερινή. Παρακολουθείστε πώς περιγράφει με απίστευτο κυνισμό την αστική πολιτική για το Δεκέμβρη που στόχο είχενα βάλει «στο τσουβάλι» το λαϊκό κίνημα με ενδιάμεσους σταθμούς τις συμφωνίες Λιβάνου και Καζέρτας. Με τη γνωστή επιγραμματικότητα που τον διέκρινε, δηλώνει στον Τσώρτσιλ την ουσία της πολιτικής του: «Εξοπλισμός του Κράτους. Αφοπλισμός του ΕΑΜ».
«Φίλε κ. Διευθυντά,
(…) Και ερχόμεθα εις τον ιδικόν μας Δεκέμβριον. Γράφετε: «Ο Υψιστος μάς έκαμε δώρον την Επανάστασιν και τα Δεκεμβριανά. Διότι τι θα συνέβαινε αν δεν εγίνοντο; Διά να μη γίνουν ήμεθα τότε εις κάθε υποχώρησιν έτοιμοι, θα εδίδαμεν εις τους Κομμουνιστάς και ένα και δύο υπουργεία, ακόμα και πέντε. Σιγά σιγά θα τους παραδίδαμεν – για να μη γίνει Επανάστασις – και την Διοίκησιν και τον Στόλον και τον Στρατόν. Θα τους τα εδίδαμεν όλα».
Η διαφωνία μου είναι απόλυτος. Οχι ότι δεν υπήρξε «δώρον του Υψίστου» ο Δεκέμβρης… Αλλά ότι «θα τους τα εδίναμε όλα…». Διότι συνέβαινεν ακριβώς το αντίθετον: «Τους τα επαίρναμε όλα…». Και διότι επεμείναμεν, απεφάσισαν την Στάσιν…
(…) Θα επικαλεστώ κείμενα:
«Την 26η Απριλίου 1944, όταν ανέλαβα την Κυβέρνησιν εις το Κάιρο, διεκήρυξα το σύνθημα: Μία Πατρίς, μία Κυβέρνησις, εις Στρατός.
Εις το Συνέδριον του Λιβάνου την 17ην Μαΐου 1944, ομιλών ενώπιον και των εκπροσωπών του ΚΚΕ. είπα: «Το κύριον επίμαχον θέμα είναι το στρατιωτικόν, το θέμα της υλικής δυνάμεως. Η ώρα είναι ιστορική και οφείλομεν να ομιλήσωμεν ευκρινώς και απεριφράστως. Εάν το ΕAM έχει την πρόθεσιν να χρησιμοποιήσει την υλικήν του δύναμιν ως όργανον εμφυλίου πολέμου και εξοντώσεως των αντιπάλων του, και αύριον, μετά το πέρας του πολέμου, υπό το ψευδώνυμον της Λαϊκής Δημοκρατίας, ως όργανον δυναμικής επικρατήσεως επί τηςπλειοψηφίας του ελληνικού λαού, τότε βεβαίως δεν υπάρχει στάδιον συνεννοήσεως. Το καθήκον μας τότε είναι να συνεγείρωμεν το έθνος και να επικαλεσθώμεν την επικουρίαν όλων των Μ. Συμμάχων μας εις τον διπλούν αγώνα και κατά του εξωτερικού εισβολέως και κατά του εσωτερικού εχθρού. Διότι ο Ελληνικός λαός δεν κάμνει επιλογήν τυράννων. Αρνείται την τυραννίαν…».
Εάν όμως το ΕAM έχει λάβει απόφασιν να εγκαταλείψη τους σκοπούς της δυναμικής επικρατήσεως και να αρκεσθή εις τα πολιτικά μέσα της πειθούς και αν, κατά συνέπειαν, δέχεται την κατάργησιν του ΕΛΑΣ καθώς και των άλλων ανταρτικών σωμάτων και την δημιουργίαν Εθνικού Στρατού, ο οποίος θα ανήκει μόνον εις την Πατρίδα και θα υπάκουη εις τας διαταγάς της Κυβερνήσεως, τότε η συμμετοχή και του ΕΑΜ εις την Εθνικήν μας Ενωσιν θα ημπορή να θεωρήται γεγονός.
Την 6η Ιουλίου 1944 απήντησα από το ραδιόφωνον του Καΐρου προς την Επιτροπήν των Βουνών, η οποία είχε ζητήσει επιπροσθέτως τα υπουργεία των Στρατιωτικών και των Εσωτερικών. Και είπα: «Αποδοχή των νέων όρων σημαίνει κατ” ουσία: Στρατός ΕΑΜ. Ελεγχoν της Αστυνομίας, της Χωροφυλακής, της Διοικήσεως και της Δικαιοσύνης από το ΕAM. Και έμπνευσιν της Παιδείας μας από το ΕΑΜ. Τώρα, πλέον, ημπορεί να γίνει πλήρης εξήγησις. Γνωρίζομεν τι μας ζητούν. Και απέναντι των αιτημάτων των λαμβάνωμεν επίσημον, υπεύθυνον θέσιν: Αρνούμεθα. Μας ζητούν να παραδώσουμε την Ελλάδα. Αρνούμεθα!».
Την 21ην Αυγούστου 1944 συνηντήθην εις την Ρώμην με τον Βρετανόν Πρωθυπουργόν. Και όταν μου έθεσε το ερώτημα, ποια είναι η πολιτική μου, απήντησα: «Εξοπλισμός του Κράτους. Αφοπλισμός του ΕΑΜ».
(…) Και συνεπής προς την σταθεράν επαγγελίαν επηκολούθησε η εφαρμογή…
Η κυβέρνησις της Εθνικής Ενώσεως ανεσχηματίσθη εν Αθήναις την 23ην Οκτωβρίου. Και μετά δέκα ημέρας, την 3ην Νοεμβρίου 1944, προέβην εις τας ακολούθους ανακοινώσεις:
«Μετά την συντελεσθείσαν πλήρην Απελευθέρωσιν της Ελλάδος λήγει και η Αντίστασις. Είναι επομένως φυσικόν ότι επακολουθεί η αποστράτευσις των Ανταρτικών Ομάδων ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ, η οποία ωρίσθη διά την 10ην Δεκεμβρίου…».
(…) Οσοι θέλουν να κρίνουν δικαίως εκείνην την εποχήν, οφείλουν να αναπολήσουν την κατάστασιν του Απριλίου 1944, όταν ανέλαβαν τηνΚυβέρνησιν.
Εις την Ανατολήν, αι ένοπλοι δυνάμεις μας είχον αποσυντεθεί από την Στάσιν. Και εις την Ελλάδα το ΚΚΕ είχε καταστή παντοδύναμον και είχε συγκροτήσει και την Κυβέρνησιν των Βουνών – την ΠΕΕΑ. Και η αγωνία, από την οποία αδιαλείπτως κατειχόμην ήτο: Πώς θα κατελύετο; Δύο ήσαν τα στάδια διά να φθάσωμεν εις την Νίκην: Πρώτον, η έλευσις εις τας Αθήνας! Και δεύτερον, ο αφοπλισμός του ΚΚΕ.
Διά να έλθωμεν εις τας Αθήνας – ως αντίπαλοι του ΚΚΕ – δεν διεθέταμεν, δυστυχώς, ούτε εις το εσωτερικόν, ούτε εις το εξωτερικόν, ελληνικάς δυνάμεις, αριθμητικώς επαρκείς διά να αντιμετωπίσουν τας μυριάδας του ΕΛΑΣ, τακτικού και εφεδρικού, καθώς και την ευρυτάτην συνωμοτικήν οργάνωσιν του ΕAM. Αλλά δεν υπήρχον επίσης τότε ούτε βρετανικαί δυνάμεις διαθέσιμοι, διότι είχαν απορροφηθή από τα τρία ευρωπαϊκά μέτωπα, τα οποία, κατά τους κρίσιμους εκείνους μήνας – Σεπτέμβριον και Οκτώβριον 1944 – επιέζοντο σφοδρώς από τον Χίτλερ, αποβλέποντα εις τον εξαναγκασμόν χωριστής ειρήνης… Και είχε μάλιστα φθάσει εις τόσον βαθμόν η έλλειψις διαθεσίμων βρετανικών δυνάμεων, ώστε να αναγκασθώ μίαν ημέραν, εις τον πρεσβευτήν της Μεγ. Βρετανίας, ο οποίος μου ωμίλει περί αποστολής εις την Ελλάδα «εκατοντάδων» ή και «δεκάδων»ανδρών, να δώσω την απάντησιν, ότι «έχω την εντύπωσιν, ότι ομιλώ με αντιπρόσωπον του Λουξεμβούργου…».
(…) Ιδού, διατί, μόνον η συμμετοχή του ΚΚΕ εις την Κυβέρνησίν μας ήνοιγε τας πύλας της Ελλάδος. Και διά τούτο την επεδίωξα – και ευτυχώς κατωρθώθη… Καθώς επίσης, μόνον το σύμφωνον της Καζέρτας, όπου ο ΕΛΑΣ, διά του Αρχηγού του, υπέγραψε την υποταγήν του εις το Βρετανικόν Στρατηγείον και προσεκάλεσε τους Βρετανούς εις την Ελλάδα, καθίστα Συμμαχικώς εύκολον την παρουσίαν των…
Αλλά υπάρχει και το δεύτερον στάδιον, ο αφοπλισμός του ΕΛΑΣ.Διότι εφ” όσον το ΚΚΕ παρέμεινε πάνοπλον, η Ελληνική Κυβέρνησις, καθώς ελέγαμεν τότε, ήτο απλώς «η περικεφαλαία του ΕΑΜικού Κράτους…».
Αλλά πότε θα έπρεπε ν” αποφασισθή η αποστράτευσις; Θα έπρεπεν” αποφασισθή αμέσως, ή να αναβληθή δι” αργότερον; Το ζήτημα του χρόνου ήτο κρισιμώτατον. Το ΚΚΕ εζήτει αναβολήν. Και αι γενικώτεραι συνθήκαι την ηυνόουν. Εφόσον εξηκολουθεί ο πόλεμος εναντίον του Ναζισμού, ηδύνατο να θεωρηθή παράλογος η άμεσος αποστράτευσις δυνάμεων της Εθνικής Αντιστάσεως. Και δι” αυτό ουδαμού της Ευρώπης συνέβη…
Αλλά μου ήτο σαφές, ότι ο χρόνος ειργάζετο υπέρ του ΚΚΕ.
Και εσωτερικώς, διότι θα εξησφάλιζεν εν τω μεταξύ την πλήρη διάβρωσιν – όπως φαίνεται να συνέβη εις την Τσεχοσλοβακίαν. Και εξωτερικώς, διότι τότε η Σοβιετική Ενωσις ευρίσκετο ακόμη εις την θανάσιμον εμπλοκήν με τον Ναζισμόν και επροφυλάσσετο να διατάραξη τας Συμμαχικάς σχέσεις της. Και διά τούτο ακριβώς παρέστησε, καθ” όλον τον Δεκέμβριον, τον ουδέτερον – και μάλιστα μέχρι του σημείου να μας αναγγείλη την 30ήν Δεκεμβρίου, την αποστολήν πρέσβεως, ενώ ακόμα αι μάχαι εμαίνοντο εις τας Αθήνας…
Και διά τούτο επέμεινα ανενδότως εις την άμεσον αποστράτευσιν. Και η 10η Δεκεμβρίου έμενεν αμετακίνητος…
Το συμπέρασμα είναι ότι ο Δεκέμβριος ημπορεί να θεωρηθή «δώρον του Υψίστου». Αλλά, διά να ύπαρξη ο Δεκέμβριος, έπρεπε προηγουμένως να είχωμεν έλθει εις την Ελλάδα. Και τούτο ήτο δυνατόν μόνον με την συμμετοχήν και του ΚΚΕ εις την κυβέρνησιν, δηλαδή με τον Λίβανον. Και διά να ευρεθούν εδώ οι Βρετανοί, οι οποίοι ήσαν απαραίτητοι διά την Νίκην, έπρεπε προηγουμένως να είχεν υπογραφή το Σύμφωνον της Καζέρτας. Και διά να μη γίνη η Στάσις – «το δώρον του Υψίστου» – έπρεπε προηγουμένως να επιμείνω εις την άμεσον αποστράτευσιν του ΕΛΑΣ και να θέσω το ΚΚΕ ενώπιον του διλήμματος ή να αποδεχθή ειρηνικώς τον αφοπλισμόν του ή να επιχειρήση την Στάσιν, υπό συνθήκας όμως πλέον, αι οποίαι ωδήγουν εις την συντριβήν του. Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια.
Μετ” εξαίρετου τιμής
Γ. Παπανδρέου
1/3/48».
Δήλωση Γεωργίου Παπανδρέου στην «Ελεύθερη Ελλάδα» (27/11/10944)
«Αγωνιζόμεθα δια να αποτρέψωμεν τον εμφύλιον πόλεμον. Είμεθα ευγνώμονες προς εκείνους οι οποίοι είναι παραστάται των προσπαθειών μας. Αλλά διαμαρτυρόμεθα και καταγγέλομεν εκείνους οι οποίοι με ανεξήγητον ελαφρότητα εξωθούν κάθε ημέρα προς τον εμφύλιον πόλεμον. Διότι υπάρχουν δυστυχώς και όργανα του τύπου και μέρος της ιθυνούσης τάξεως η οποία μας επικρίνει διότι βραδύνομεν να τον πραγματοποιήσωμεν.
« … Επρόκειτο περί μιας ειρηνικής και άοπλης διαμαρτυρίας του Λαού και τούτο είναι τόσο βέβαιον, ώστε γυναίκες έφεραν μαζί τους ακόμα και τα μικρά παιδιά τους. Κάτω από το παράθυρό μου είδα με τα μάτια μου τα γεγονότα … Είναι αφάνταστος ο ηρωισμός του λαού αυτού. Όρθιος και βαλλόμενος προχωρούσε προς τον ορισθέντα τόπο της συγκέντρωσης. Γυναίκες και κορίτσια με το χαμόγελο στα χείλη, ακόμα και μετά τον σκοτωμό των συντρόφων των φώναζαν: Ζήτω ο Τσώρτσιλ! Κάτω ο Παπανδρέου! Όχι βασιλιά!…»
Δήλωση του Σοφούλη το βράδυ της 5ης Δεκέμβρη
«Ο κ. Παπανδρέου την 4/12 με παρακάλεσε να σχηματίσω νέαν Κυβέρνηση. Σ’ αυτό η αριστερή παράταξη και τα άλλα κόμματα έδωσαν την συγκατάθεσή τους δηλαδή στο να μπω επικεφαλής της Κυβέρνησης. Εγώ συνεφώνησα, γιατί έβλεπα μ’ αυτό μια καλή λύση στα προβλήματα που ανεφύησαν. Στις 5/12 ο Άγγλος Πρεσβευτής μου ανεκοίνωσε ότι σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες που είχε, ο Άγγλος Πρωθυπουργός, δεν συμφωνεί με οποιαδήποτε αλλαγή στο πρόσωπο του Προέδρου της Κυβέρνησης στη σημερινή κατάσταση. Ο στρατηγός κ. Σκόμπυ με παρακάλεσε να υποστηρίξω τον κ. Παπανδρέου και εγώ του απάντησα ότι αν συγκατατεθώ να υποστηρίξω την κυβέρνηση Παπανδρέου αυτό σημαίνει ότι υποστηρίζω τη δικτατορία, πράγμα το οποίο δεν μπορώ να κάνω.»
Έκκληση του ΕΑΜ στους πρέσβεις των συμμάχων χωρών στις 7 Δεκέμβρη
«Προς τους Πρεσβευτάς της Αγγλίας, Σοβιετικής Ένωσης, Αμερικής και Γαλλίας.
Προς το Διεθνή Ερυθρό Σταυρό.
Σε συνέχεια της χθεσινής μας έκκλησης, με την οποία σας καθιστούσαμε γνωστή την απροκάλυπτη επέμβαση του Στρατηγού κ. Σκόμπυ στα εσωτερικά της Ελλάδας που αγωνίστηκε στην πρώτη γραμμή του αντιφασιστικού αγώνα, σας καταγγέλλουμε σήμερα τα ακόλουθα:
1) Στο κτίριο της Ειδικής Ασφάλειας (οδός 3 Σεπτεμβρίου και Δεριγνύ) ήταν συγκεντρωμένοι όλοι οι απάνθρωποι βασανιστές του Ελληνικού Λαού, που είχανε συνεργασθεί στον καιρό της Γερμανικής Κατοχής ανοιχτά με τους επιδρομείς. Ανάμεσα σ’ αυτούς βρισκότανε και χωροφύλακες της Ειδικής Ασφάλειας απ’ την Κρήτη, γνωστότατοι στο μαρτυρικό αυτό νησί για τα όργια και τις θηριωδίες τους. Τη στιγμή που επρόκειτο να αφοπλισθούν απ’ τον αγωνιζόμενο λαό της Αθήνας, Άγγλοι στρατιώτες με τανκς επενέβησαν χτες το πρωί και τους πήραν από τα χέρια του Λαού δήθεν για να τους
προστατέψουν. Παρόμοιο περιστατικό συνέβη και στον Πειραιά. Άγγλοι στρατιώτες μετέφεραν την περασμένη Δευτέρα στο Μέγαρο Βάττη, όπου διαμένουν οι ίδιοι, εξοπλισμένους αξιωματικούς και χωροφύλακες με την ίδια πρόφαση να τους προστατέψουν. Χθες τους εξαπέλυσαν εναντίον του Λαού του Πειραιώς. Όταν ο Λαός τους εκυνήγησε οι Άγγλοι στρατιώτες τους πήραν υπό την προστασία τους, με τον προφανή σκοπό να τους εξαπολύσουν και πάλιν εναντίον του Λαού.
2) Στη σχολή των Ευελπίδων με την προστασία των Άγγλων στρατιωτών εξοπλίζονται άνδρες των ταγμάτων ασφαλείας του Ράλλη και της φασιστικής οργάνωσης Χ, που φυσικά θα χρησιμοποιηθούν εναντίον του Ελληνικού Λαού.
3) Από χθες 6 Δεκέμβρη Αγγλικά αεροπλάνα πολυβολούν τον Ελληνικό Λαό που ύστερα από τα δολοφονικά πλήγματα που δέχτηκε απ’ τις οργανωμένες δυνάμεις των φασιστών και εγκληματιών πολέμου, αγωνίζεται τώρα για να προστατεύσει τη ζωή του, τις ελευθερίες και τη Λαϊκή Κυριαρχία, από τις ίδιες εκείνες ορδές που χρησιμοποίησαν οι Γερμανοί εναντίον του. Στην Καισαριανή είναι πάρα πολλά τα θύματα από τους εναέριους αυτούς πολυβολισμούς.
4) Αγγλικά τανκς υποστηρίζουν ενεργά στην Καισαριανή τις επιχειρήσεις που διεξάγει η Ορεινή Ταξιαρχία, οι χωροφύλακες, οι δολοφόνοι των ταγμάτων Ασφαλείας του Κουίσλιγκ Ράλλη, που αποφυλακίσθηκαν επίτηδες για το σκοπό αυτό από το στρατόπεδο Γουδί, όπου είχαν κλειστεί μετά από την απελευθέρωση της Αθήνας. Επίσης Αγγλικά τανκς γυρίζουν στους δρόμους της Αθήνας και πολυβολούν ανυπεράσπιστους πολίτες ενώ στον Πειραιά αποβιβάζονται αραπάδες για να επιβάλουν στον περήφανο Ελληνικό Λαό με τη φωτιά και το σίδερο τη ματοβαμμένη κυβέρνηση του Παπανδρέου.
Είναι αυτά ελάχιστα από τα απειράριθμα παραδείγματα του πολέμου που άρχισαν τα βρετανικά στρατιωτικά τμήματα στο πλευρό των χωροφυλάκων και των ταγμάτων ασφαλείας του προδότη Ράλλη εναντίον του λαού. Καταγγέλλοντας την κατάφωρη αυτή παραβίαση των διασυμμαχικών αποφάσεων και συμφωνιών της Τεχεράνης και Γκαζέρτας και τον στραγγαλισμόν κάθε έννοιας δικαίου και ελευθερίας, ζητούμε να επέμβετε αμέσως για να πάψει το πυρ των βρετανικών στρατευμάτων εναντίον του αγωνιζόμενου λαού. Να πάψουν οι Άγγλοι στρατιώτες να προστατεύουν τις συμμορίες των δοσίλογων και ν’ αποσυρθούν στους στρατώνες, γιατί ο Ελληνικός Λαός είναι αποφασισμένους να υπερασπισθεί με όλα τα μέσα τη ζωή και τις ελευθερίες του εναντίον οποιουδήποτε κινδύνου»,
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ 7ο ΜΕΡΟΣ
Προκήρυξη της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΛΑΣ
«Αδάμαστε και ηρωικέ Λαέ της Αθήνας, του Πειραιά και των περιχώρων.
Λαογέννητοι ήρωες, αξιωματικοί, καπεταναίοι και αντάρτες του θρυλικού ΕΛΑΣ.
Η γενική μάχη για τη λευτεριά και την ολοκληρωτική ανεξαρτησία της Ελλάδας μας άρχισε. Δεν τη θελήσαμε, μας την επέβαλαν. Μας την επέβαλε ο προτέκτορας Παπανδρέου. Ο πρωθυπουργός των προδοτών των Γερμανοτσολιάδων της χωροφυλακής, του κράτους του Ράλλη. Μας την επέβαλαν οι κ.κ. Λήπερ και Σκόμπυ. Αυτοί κουβάλησαν από τα μέτωπα τανκς, αεροπλάνα, κανόνια και στρατό για να πολεμήσουν – να σφάξουν – τον Ελληνικό Λαό και να επιβάλουντη φασιστική διχτατορία, των ανθρώπων που συνεργάστηκαν φανερά με τους Γερμανούς εναντίον της Ελλάδος και του Συμμαχικού αγώνα. Παρεξήγησαν την καλή μας θέληση και δουλειά για την ομαλή των πραγμάτων της Πατρίδος μας. Την εργασία μας για την εξασφάλιση της τάξης, της ζωής των προδοτών την εξήγησαν σαν αδυναμία μας.
Επεδίωξαν τη διάλυση μας για να επιβάλουν τη διχτατορία των προδοτών ανενόχλητα. Γελάστηκαν. Το μαχόμενο Έθνος που συνέτριψε τρεις καταχτητές είναι σε θέση να κατοχυρώσει την θριαμβευτική του νίκη. Να συντρίψει και τα τελευταία υπολέιμματα του Ελληνικού φασισμού και να κατοχυρώσει τις ελευθερίες του, τα δικαιώματά του, τον πολιτισμόν του, την ανεξαρτησία του και την ευημερία του.
Ο αγώνας μας είναι καθαρά εσωτερικός. Οι σύμμαχοι Άγγλοιπρέπει να μείνουν ουδέτεροι και τους βεβαιούμεν πως δεν διατρέχουν κανένανκίνδυνο. Εφόσον μας χτυπούν είμαστε υποχρεωμένοι να τους χτυπήσουμε και τηνευθύνη ακέραια την έχουν οι κ. Λήπερ και Σκόμπυ.
Διεξάγουμε τον Ιερότερο αγώνα για την ελευθερία και την Ανεξαρτησία μας. Όλος ο φιλελεύθερος κόσμος του εξωτερικού είναι μαζί μας.
Εμπρός για την τελική νίκη. Για το ξερίζωμα του φασισμού.Για την Λαοκρατία. Για την Ανεξαρτησία. Για μια πραγματική Δημοκρατική Κυβέρνηση.
Η Κεντρική Επιτροπή του ΕΛΑΣ
Ε. Μάντακας, Κ. Χατζημιχάλης, Γ. Σιάντος»
Ο Γ. Παπανδρέου ομολογεί τους σκοπούς των αστών
Παραθέτουμε ένα μέρος της ιδιαίτερα αποκαλυπτικής επιστολής του Γεωργίου Παπανδρέου που είδε το φως της δημοσιότητα στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» στις 2 Μαρτίου 1948. Στην επιστολή του αυτή ο «παπατζής»,όπως λεγόταν τότε στην τρέχουσα πολιτική ορολογία και τα λαϊκά συνθήματα της εποχής («Παπανδρέου παπατζή- ξεσκεπάστηκες κι εσύ»), απαντάει στην κριτική «από τα δεξιά» που του ασκούσε η Καθημερινή. Παρακολουθείστε πώς περιγράφει με απίστευτο κυνισμό την αστική πολιτική για το Δεκέμβρη που στόχο είχενα βάλει «στο τσουβάλι» το λαϊκό κίνημα με ενδιάμεσους σταθμούς τις συμφωνίες Λιβάνου και Καζέρτας. Με τη γνωστή επιγραμματικότητα που τον διέκρινε, δηλώνει στον Τσώρτσιλ την ουσία της πολιτικής του: «Εξοπλισμός του Κράτους. Αφοπλισμός του ΕΑΜ».
«Φίλε κ. Διευθυντά,
(…) Και ερχόμεθα εις τον ιδικόν μας Δεκέμβριον. Γράφετε: «Ο Υψιστος μάς έκαμε δώρον την Επανάστασιν και τα Δεκεμβριανά. Διότι τι θα συνέβαινε αν δεν εγίνοντο; Διά να μη γίνουν ήμεθα τότε εις κάθε υποχώρησιν έτοιμοι, θα εδίδαμεν εις τους Κομμουνιστάς και ένα και δύο υπουργεία, ακόμα και πέντε. Σιγά σιγά θα τους παραδίδαμεν – για να μη γίνει Επανάστασις – και την Διοίκησιν και τον Στόλον και τον Στρατόν. Θα τους τα εδίδαμεν όλα».
Η διαφωνία μου είναι απόλυτος. Οχι ότι δεν υπήρξε «δώρον του Υψίστου» ο Δεκέμβρης… Αλλά ότι «θα τους τα εδίναμε όλα…». Διότι συνέβαινεν ακριβώς το αντίθετον: «Τους τα επαίρναμε όλα…». Και διότι επεμείναμεν, απεφάσισαν την Στάσιν…
(…) Θα επικαλεστώ κείμενα:
«Την 26η Απριλίου 1944, όταν ανέλαβα την Κυβέρνησιν εις το Κάιρο, διεκήρυξα το σύνθημα: Μία Πατρίς, μία Κυβέρνησις, εις Στρατός.
Εις το Συνέδριον του Λιβάνου την 17ην Μαΐου 1944, ομιλών ενώπιον και των εκπροσωπών του ΚΚΕ. είπα: «Το κύριον επίμαχον θέμα είναι το στρατιωτικόν, το θέμα της υλικής δυνάμεως. Η ώρα είναι ιστορική και οφείλομεν να ομιλήσωμεν ευκρινώς και απεριφράστως. Εάν το ΕAM έχει την πρόθεσιν να χρησιμοποιήσει την υλικήν του δύναμιν ως όργανον εμφυλίου πολέμου και εξοντώσεως των αντιπάλων του, και αύριον, μετά το πέρας του πολέμου, υπό το ψευδώνυμον της Λαϊκής Δημοκρατίας, ως όργανον δυναμικής επικρατήσεως επί τηςπλειοψηφίας του ελληνικού λαού, τότε βεβαίως δεν υπάρχει στάδιον συνεννοήσεως. Το καθήκον μας τότε είναι να συνεγείρωμεν το έθνος και να επικαλεσθώμεν την επικουρίαν όλων των Μ. Συμμάχων μας εις τον διπλούν αγώνα και κατά του εξωτερικού εισβολέως και κατά του εσωτερικού εχθρού. Διότι ο Ελληνικός λαός δεν κάμνει επιλογήν τυράννων. Αρνείται την τυραννίαν…».
Εάν όμως το ΕAM έχει λάβει απόφασιν να εγκαταλείψη τους σκοπούς της δυναμικής επικρατήσεως και να αρκεσθή εις τα πολιτικά μέσα της πειθούς και αν, κατά συνέπειαν, δέχεται την κατάργησιν του ΕΛΑΣ καθώς και των άλλων ανταρτικών σωμάτων και την δημιουργίαν Εθνικού Στρατού, ο οποίος θα ανήκει μόνον εις την Πατρίδα και θα υπάκουη εις τας διαταγάς της Κυβερνήσεως, τότε η συμμετοχή και του ΕΑΜ εις την Εθνικήν μας Ενωσιν θα ημπορή να θεωρήται γεγονός.
Την 6η Ιουλίου 1944 απήντησα από το ραδιόφωνον του Καΐρου προς την Επιτροπήν των Βουνών, η οποία είχε ζητήσει επιπροσθέτως τα υπουργεία των Στρατιωτικών και των Εσωτερικών. Και είπα: «Αποδοχή των νέων όρων σημαίνει κατ” ουσία: Στρατός ΕΑΜ. Ελεγχoν της Αστυνομίας, της Χωροφυλακής, της Διοικήσεως και της Δικαιοσύνης από το ΕAM. Και έμπνευσιν της Παιδείας μας από το ΕΑΜ. Τώρα, πλέον, ημπορεί να γίνει πλήρης εξήγησις. Γνωρίζομεν τι μας ζητούν. Και απέναντι των αιτημάτων των λαμβάνωμεν επίσημον, υπεύθυνον θέσιν: Αρνούμεθα. Μας ζητούν να παραδώσουμε την Ελλάδα. Αρνούμεθα!».
Την 21ην Αυγούστου 1944 συνηντήθην εις την Ρώμην με τον Βρετανόν Πρωθυπουργόν. Και όταν μου έθεσε το ερώτημα, ποια είναι η πολιτική μου, απήντησα: «Εξοπλισμός του Κράτους. Αφοπλισμός του ΕΑΜ».
(…) Και συνεπής προς την σταθεράν επαγγελίαν επηκολούθησε η εφαρμογή…
Η κυβέρνησις της Εθνικής Ενώσεως ανεσχηματίσθη εν Αθήναις την 23ην Οκτωβρίου. Και μετά δέκα ημέρας, την 3ην Νοεμβρίου 1944, προέβην εις τας ακολούθους ανακοινώσεις:
«Μετά την συντελεσθείσαν πλήρην Απελευθέρωσιν της Ελλάδος λήγει και η Αντίστασις. Είναι επομένως φυσικόν ότι επακολουθεί η αποστράτευσις των Ανταρτικών Ομάδων ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ, η οποία ωρίσθη διά την 10ην Δεκεμβρίου…».
(…) Οσοι θέλουν να κρίνουν δικαίως εκείνην την εποχήν, οφείλουν να αναπολήσουν την κατάστασιν του Απριλίου 1944, όταν ανέλαβαν τηνΚυβέρνησιν.
Εις την Ανατολήν, αι ένοπλοι δυνάμεις μας είχον αποσυντεθεί από την Στάσιν. Και εις την Ελλάδα το ΚΚΕ είχε καταστή παντοδύναμον και είχε συγκροτήσει και την Κυβέρνησιν των Βουνών – την ΠΕΕΑ. Και η αγωνία, από την οποία αδιαλείπτως κατειχόμην ήτο: Πώς θα κατελύετο; Δύο ήσαν τα στάδια διά να φθάσωμεν εις την Νίκην: Πρώτον, η έλευσις εις τας Αθήνας! Και δεύτερον, ο αφοπλισμός του ΚΚΕ.
Διά να έλθωμεν εις τας Αθήνας – ως αντίπαλοι του ΚΚΕ – δεν διεθέταμεν, δυστυχώς, ούτε εις το εσωτερικόν, ούτε εις το εξωτερικόν, ελληνικάς δυνάμεις, αριθμητικώς επαρκείς διά να αντιμετωπίσουν τας μυριάδας του ΕΛΑΣ, τακτικού και εφεδρικού, καθώς και την ευρυτάτην συνωμοτικήν οργάνωσιν του ΕAM. Αλλά δεν υπήρχον επίσης τότε ούτε βρετανικαί δυνάμεις διαθέσιμοι, διότι είχαν απορροφηθή από τα τρία ευρωπαϊκά μέτωπα, τα οποία, κατά τους κρίσιμους εκείνους μήνας – Σεπτέμβριον και Οκτώβριον 1944 – επιέζοντο σφοδρώς από τον Χίτλερ, αποβλέποντα εις τον εξαναγκασμόν χωριστής ειρήνης… Και είχε μάλιστα φθάσει εις τόσον βαθμόν η έλλειψις διαθεσίμων βρετανικών δυνάμεων, ώστε να αναγκασθώ μίαν ημέραν, εις τον πρεσβευτήν της Μεγ. Βρετανίας, ο οποίος μου ωμίλει περί αποστολής εις την Ελλάδα «εκατοντάδων» ή και «δεκάδων»ανδρών, να δώσω την απάντησιν, ότι «έχω την εντύπωσιν, ότι ομιλώ με αντιπρόσωπον του Λουξεμβούργου…».
(…) Ιδού, διατί, μόνον η συμμετοχή του ΚΚΕ εις την Κυβέρνησίν μας ήνοιγε τας πύλας της Ελλάδος. Και διά τούτο την επεδίωξα – και ευτυχώς κατωρθώθη… Καθώς επίσης, μόνον το σύμφωνον της Καζέρτας, όπου ο ΕΛΑΣ, διά του Αρχηγού του, υπέγραψε την υποταγήν του εις το Βρετανικόν Στρατηγείον και προσεκάλεσε τους Βρετανούς εις την Ελλάδα, καθίστα Συμμαχικώς εύκολον την παρουσίαν των…
Αλλά υπάρχει και το δεύτερον στάδιον, ο αφοπλισμός του ΕΛΑΣ.Διότι εφ” όσον το ΚΚΕ παρέμεινε πάνοπλον, η Ελληνική Κυβέρνησις, καθώς ελέγαμεν τότε, ήτο απλώς «η περικεφαλαία του ΕΑΜικού Κράτους…».
Αλλά πότε θα έπρεπε ν” αποφασισθή η αποστράτευσις; Θα έπρεπεν” αποφασισθή αμέσως, ή να αναβληθή δι” αργότερον; Το ζήτημα του χρόνου ήτο κρισιμώτατον. Το ΚΚΕ εζήτει αναβολήν. Και αι γενικώτεραι συνθήκαι την ηυνόουν. Εφόσον εξηκολουθεί ο πόλεμος εναντίον του Ναζισμού, ηδύνατο να θεωρηθή παράλογος η άμεσος αποστράτευσις δυνάμεων της Εθνικής Αντιστάσεως. Και δι” αυτό ουδαμού της Ευρώπης συνέβη…
Αλλά μου ήτο σαφές, ότι ο χρόνος ειργάζετο υπέρ του ΚΚΕ.
Και εσωτερικώς, διότι θα εξησφάλιζεν εν τω μεταξύ την πλήρη διάβρωσιν – όπως φαίνεται να συνέβη εις την Τσεχοσλοβακίαν. Και εξωτερικώς, διότι τότε η Σοβιετική Ενωσις ευρίσκετο ακόμη εις την θανάσιμον εμπλοκήν με τον Ναζισμόν και επροφυλάσσετο να διατάραξη τας Συμμαχικάς σχέσεις της. Και διά τούτο ακριβώς παρέστησε, καθ” όλον τον Δεκέμβριον, τον ουδέτερον – και μάλιστα μέχρι του σημείου να μας αναγγείλη την 30ήν Δεκεμβρίου, την αποστολήν πρέσβεως, ενώ ακόμα αι μάχαι εμαίνοντο εις τας Αθήνας…
Και διά τούτο επέμεινα ανενδότως εις την άμεσον αποστράτευσιν. Και η 10η Δεκεμβρίου έμενεν αμετακίνητος…
Το συμπέρασμα είναι ότι ο Δεκέμβριος ημπορεί να θεωρηθή «δώρον του Υψίστου». Αλλά, διά να ύπαρξη ο Δεκέμβριος, έπρεπε προηγουμένως να είχωμεν έλθει εις την Ελλάδα. Και τούτο ήτο δυνατόν μόνον με την συμμετοχήν και του ΚΚΕ εις την κυβέρνησιν, δηλαδή με τον Λίβανον. Και διά να ευρεθούν εδώ οι Βρετανοί, οι οποίοι ήσαν απαραίτητοι διά την Νίκην, έπρεπε προηγουμένως να είχεν υπογραφή το Σύμφωνον της Καζέρτας. Και διά να μη γίνη η Στάσις – «το δώρον του Υψίστου» – έπρεπε προηγουμένως να επιμείνω εις την άμεσον αποστράτευσιν του ΕΛΑΣ και να θέσω το ΚΚΕ ενώπιον του διλήμματος ή να αποδεχθή ειρηνικώς τον αφοπλισμόν του ή να επιχειρήση την Στάσιν, υπό συνθήκας όμως πλέον, αι οποίαι ωδήγουν εις την συντριβήν του. Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια.
Μετ” εξαίρετου τιμής
Γ. Παπανδρέου
1/3/48».
Δήλωση Γεωργίου Παπανδρέου στην «Ελεύθερη Ελλάδα» (27/11/10944)
«Αγωνιζόμεθα δια να αποτρέψωμεν τον εμφύλιον πόλεμον. Είμεθα ευγνώμονες προς εκείνους οι οποίοι είναι παραστάται των προσπαθειών μας. Αλλά διαμαρτυρόμεθα και καταγγέλομεν εκείνους οι οποίοι με ανεξήγητον ελαφρότητα εξωθούν κάθε ημέρα προς τον εμφύλιον πόλεμον. Διότι υπάρχουν δυστυχώς και όργανα του τύπου και μέρος της ιθυνούσης τάξεως η οποία μας επικρίνει διότι βραδύνομεν να τον πραγματοποιήσωμεν.
Παραμένομεν αδιάφοροι προς την ομαδικήν παράκρουσιν μιας μερίδας της ιθυνούσης τάξεως και θα εξακολουθήσωμεν τας προσπαθείας μας δια να υπηρετήσωμεν τα διαρκή συμφέροντα του Έθνους και του λαού μας, τα οποία συνίσταται εις την παγίωσιν της Εθνικής μας Ενώσεως. Και εις το πείσμα όλων των μνηστήρων της ανωμαλίας και των προφητών της καταστροφής αισιοδοξούμεν για το μέλλον».
Ανταπόκριση της εφημερίδας Chicago Sun για τα γεγονότα της 3ης Δεκέμβρη
« … Επρόκειτο περί μιας ειρηνικής και άοπλης διαμαρτυρίας του Λαού και τούτο είναι τόσο βέβαιον, ώστε γυναίκες έφεραν μαζί τους ακόμα και τα μικρά παιδιά τους. Κάτω από το παράθυρό μου είδα με τα μάτια μου τα γεγονότα … Είναι αφάνταστος ο ηρωισμός του λαού αυτού. Όρθιος και βαλλόμενος προχωρούσε προς τον ορισθέντα τόπο της συγκέντρωσης. Γυναίκες και κορίτσια με το χαμόγελο στα χείλη, ακόμα και μετά τον σκοτωμό των συντρόφων των φώναζαν: Ζήτω ο Τσώρτσιλ! Κάτω ο Παπανδρέου! Όχι βασιλιά!…»
Δήλωση του Σοφούλη το βράδυ της 5ης Δεκέμβρη
«Ο κ. Παπανδρέου την 4/12 με παρακάλεσε να σχηματίσω νέαν Κυβέρνηση. Σ’ αυτό η αριστερή παράταξη και τα άλλα κόμματα έδωσαν την συγκατάθεσή τους δηλαδή στο να μπω επικεφαλής της Κυβέρνησης. Εγώ συνεφώνησα, γιατί έβλεπα μ’ αυτό μια καλή λύση στα προβλήματα που ανεφύησαν. Στις 5/12 ο Άγγλος Πρεσβευτής μου ανεκοίνωσε ότι σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες που είχε, ο Άγγλος Πρωθυπουργός, δεν συμφωνεί με οποιαδήποτε αλλαγή στο πρόσωπο του Προέδρου της Κυβέρνησης στη σημερινή κατάσταση. Ο στρατηγός κ. Σκόμπυ με παρακάλεσε να υποστηρίξω τον κ. Παπανδρέου και εγώ του απάντησα ότι αν συγκατατεθώ να υποστηρίξω την κυβέρνηση Παπανδρέου αυτό σημαίνει ότι υποστηρίζω τη δικτατορία, πράγμα το οποίο δεν μπορώ να κάνω.»
Έκκληση του ΕΑΜ στους πρέσβεις των συμμάχων χωρών στις 7 Δεκέμβρη
«Προς τους Πρεσβευτάς της Αγγλίας, Σοβιετικής Ένωσης, Αμερικής και Γαλλίας.
Προς το Διεθνή Ερυθρό Σταυρό.
Σε συνέχεια της χθεσινής μας έκκλησης, με την οποία σας καθιστούσαμε γνωστή την απροκάλυπτη επέμβαση του Στρατηγού κ. Σκόμπυ στα εσωτερικά της Ελλάδας που αγωνίστηκε στην πρώτη γραμμή του αντιφασιστικού αγώνα, σας καταγγέλλουμε σήμερα τα ακόλουθα:
1) Στο κτίριο της Ειδικής Ασφάλειας (οδός 3 Σεπτεμβρίου και Δεριγνύ) ήταν συγκεντρωμένοι όλοι οι απάνθρωποι βασανιστές του Ελληνικού Λαού, που είχανε συνεργασθεί στον καιρό της Γερμανικής Κατοχής ανοιχτά με τους επιδρομείς. Ανάμεσα σ’ αυτούς βρισκότανε και χωροφύλακες της Ειδικής Ασφάλειας απ’ την Κρήτη, γνωστότατοι στο μαρτυρικό αυτό νησί για τα όργια και τις θηριωδίες τους. Τη στιγμή που επρόκειτο να αφοπλισθούν απ’ τον αγωνιζόμενο λαό της Αθήνας, Άγγλοι στρατιώτες με τανκς επενέβησαν χτες το πρωί και τους πήραν από τα χέρια του Λαού δήθεν για να τους
προστατέψουν. Παρόμοιο περιστατικό συνέβη και στον Πειραιά. Άγγλοι στρατιώτες μετέφεραν την περασμένη Δευτέρα στο Μέγαρο Βάττη, όπου διαμένουν οι ίδιοι, εξοπλισμένους αξιωματικούς και χωροφύλακες με την ίδια πρόφαση να τους προστατέψουν. Χθες τους εξαπέλυσαν εναντίον του Λαού του Πειραιώς. Όταν ο Λαός τους εκυνήγησε οι Άγγλοι στρατιώτες τους πήραν υπό την προστασία τους, με τον προφανή σκοπό να τους εξαπολύσουν και πάλιν εναντίον του Λαού.
2) Στη σχολή των Ευελπίδων με την προστασία των Άγγλων στρατιωτών εξοπλίζονται άνδρες των ταγμάτων ασφαλείας του Ράλλη και της φασιστικής οργάνωσης Χ, που φυσικά θα χρησιμοποιηθούν εναντίον του Ελληνικού Λαού.
3) Από χθες 6 Δεκέμβρη Αγγλικά αεροπλάνα πολυβολούν τον Ελληνικό Λαό που ύστερα από τα δολοφονικά πλήγματα που δέχτηκε απ’ τις οργανωμένες δυνάμεις των φασιστών και εγκληματιών πολέμου, αγωνίζεται τώρα για να προστατεύσει τη ζωή του, τις ελευθερίες και τη Λαϊκή Κυριαρχία, από τις ίδιες εκείνες ορδές που χρησιμοποίησαν οι Γερμανοί εναντίον του. Στην Καισαριανή είναι πάρα πολλά τα θύματα από τους εναέριους αυτούς πολυβολισμούς.
4) Αγγλικά τανκς υποστηρίζουν ενεργά στην Καισαριανή τις επιχειρήσεις που διεξάγει η Ορεινή Ταξιαρχία, οι χωροφύλακες, οι δολοφόνοι των ταγμάτων Ασφαλείας του Κουίσλιγκ Ράλλη, που αποφυλακίσθηκαν επίτηδες για το σκοπό αυτό από το στρατόπεδο Γουδί, όπου είχαν κλειστεί μετά από την απελευθέρωση της Αθήνας. Επίσης Αγγλικά τανκς γυρίζουν στους δρόμους της Αθήνας και πολυβολούν ανυπεράσπιστους πολίτες ενώ στον Πειραιά αποβιβάζονται αραπάδες για να επιβάλουν στον περήφανο Ελληνικό Λαό με τη φωτιά και το σίδερο τη ματοβαμμένη κυβέρνηση του Παπανδρέου.
Είναι αυτά ελάχιστα από τα απειράριθμα παραδείγματα του πολέμου που άρχισαν τα βρετανικά στρατιωτικά τμήματα στο πλευρό των χωροφυλάκων και των ταγμάτων ασφαλείας του προδότη Ράλλη εναντίον του λαού. Καταγγέλλοντας την κατάφωρη αυτή παραβίαση των διασυμμαχικών αποφάσεων και συμφωνιών της Τεχεράνης και Γκαζέρτας και τον στραγγαλισμόν κάθε έννοιας δικαίου και ελευθερίας, ζητούμε να επέμβετε αμέσως για να πάψει το πυρ των βρετανικών στρατευμάτων εναντίον του αγωνιζόμενου λαού. Να πάψουν οι Άγγλοι στρατιώτες να προστατεύουν τις συμμορίες των δοσίλογων και ν’ αποσυρθούν στους στρατώνες, γιατί ο Ελληνικός Λαός είναι αποφασισμένους να υπερασπισθεί με όλα τα μέσα τη ζωή και τις ελευθερίες του εναντίον οποιουδήποτε κινδύνου»,
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΟ 7ο ΜΕΡΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου