Πες μου τι έκανες στη ναζιφασιστική Κατοχή

Για το Συγκρότημα Λαμπράκη (νυν Συγκρότημα Μαρινάκη)

Αυτοδοξαστικό το κύριο άρθρο στο «Βήμα» του Συγκροτήματος Μαρινάκη (πρώην Συγκρότημα Λαμπράκη), μάλλον λόγω της ανάληψης καθηκόντων από τη νέα διοίκηση, με τον Πρετεντέρη εκδότη και τον Μαντέλα διευθυντή: 

«“Το Βήμα“ δεν έζησε τα πρώτα εκατό χρόνια της ιστορίας του άκαπνο και χωρίς να βρέξει τα πόδια του. Υπηρέτησε τη δημοκρατία και τον Τύπο με το ήθος, την ευπρέπεια και τον πολιτισμό που τους αξίζει και που εκ πεποιθήσεως το χαρακτηρίζει. Με αναπόφευκτα ίσως λάθη και παραλείψεις αλλά πάντα από τη σωστή πλευρά της Ιστορίας. (…)

Στάθηκε απέναντι σε ακροδεξιές δικτατορίες, στην κομμουνιστική επιβουλή, σε ανακτορικές ίντριγκες, σε κάθε μορφής αντιδημοκρατική πρακτική και αντικοινωνική μεθόδευση. 

Πρωταγωνίστησε στην εμβάθυνση της δημοκρατίας μετά τη μεταπολίτευση του 1974. Υπήρξε ένας από τους στυλοβάτες του σύγχρονου πολιτισμού μας. Υψωσε το ανάστημά του ακόμη και πρόσφατα απέναντι στην αυταρχική και λαϊκίστικη εκτροπή των χρόνων της κρίσης».

Απ’ όλα έχει ο μπαξές της… σωστής πλευράς της Ιστορίας, αλλά του λείπει ένα ζαρζαβατικό. Ο υποψιασμένος αναγνώστης διαπιστώνει ένα κενό χρόνου. Από τις «ακροδεξιές δικτατορίες», η τελευταία ήταν η φασιστική και αγγλόδουλη του Μεταξά, 1936-1941. Η «κομμουνιστική επιβουλή» αρχίζει τον Δεκέμβρη του 1944 και τελειώνει το 1949.

Επισήμως, βέβαια, για το ελληνικό κράτος δεν υπάρχει «κομμουνιστική επιβουλή», «συμμοριτοπόλεμος» και τα παρόμοια. Υπάρχει εμφύλιος πόλεμος. Με νόμο του ελληνικού κράτους. Ας παραβλέψουμε, όμως, τον αηδιαστικό αντικομμουνισμό της φυλλάδας, για να επικεντρωθούμε στο κενό χρόνου: τι έκανε το «Βήμα» μεταξύ 1941 και 1944;

Γνωρίζουμε, φυσικά, την άποψη κάποιων, ότι εκείνη την περίοδο άρχισε να αναπτύσσεται η «κομμουνιστική επιβουλή», με την ίδρυση του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, της ΟΠΛΑ και των υπόλοιπων οργανώσεων της Αντίστασης. Σύμφωνα με όσους υποστηρίζουν αυτή την άποψη, η συγκρότηση των δωσiλογικών σωμάτων (Τάγματα Ασφαλείας, Χ, Μπουραντάδες και λοιπές… εθνικές δυνάμεις) ήταν απαραίτητη προκειμένου να αντιμετωπιστεί η «κομμουνιστική επιβουλή». Αυτή ήταν ο εχθρός του έθνους και όχι οι ναζιφασίστες κατακτητές (δε χρειάζεται να απαριθμήσουμε τα αναρίθμητα εγκλήματά τους, είναι καταγεγραμμένα).

Συνοδοιπόρος των δωσίλογων υπήρξε εκείνη την περίοδο και το «Βήμα» (και τα «Νέα»). Γι’ αυτό και οι σημερινοί ιδιοκτήτες, διοικούντες, δημοσιογραφούντες του Συγκροτήματος πηδάνε πάνω από εκείνη την ιστορική περίοδο. Αυτοί μπορεί να πηδάνε, όμως η Ιστορία παραμένει άθιχτη.

Οι φυλλάδες του Λαμπράκη είχαν άλλους τίτλους όταν πρωτοκυκλοφόρησαν: «Ελεύθερον Βήμα» και «Αθηναϊκά Νέα». Με αυτά τα ονόματα συνέχισαν να κυκλοφορούν σαν καθαρά δωσιλογικές φυλλάδες, με το κόλπο ότι ο Λαμπράκης «εγκαταλείπει την δημοσιογραφίαν» και «εξεχώρησεν οριστικώς εις το προσωπικόν» τους τίτλους και τα περιουσιακά στοιχεία των φυλλάδων.

Ηταν μια καθαρά εικονική κίνηση. Ο Λαμπράκης, για να μην φαίνεται ο ίδιος, έβαλε εμπίστους του να διοικούν και ο ίδιος έκανε το κουμάντο από το παρασκήνιο. Γι’ αυτό και μετά την απελευθέρωση… κόντυνε τα ονόματα των φυλλάδων του και τις επανακυκλοφόρησε ως «Το Βήμα» και «Τα Νέα». Τα «Αθηναϊκά Νέα» είχαν επανεκδοθεί προσωρινά μετά την απελευθέρωση, από τις 18 Γενάρη μέχρι τις 9 Μάη του 1945. Στο τελευταίο φύλλο ανακοίνωσαν τη διακοπή της κυκλοφορίας τους με το εξής κείμενο:

«Οπως εδηλώθη από την πρώτην ημέραν της επανεμφανίσεώς των τα “Aθηναϊκά Nέα” εξεδίδοντο από το εργαζόμενον προσωπικόν των και το προσωπικόν του “Eλευθέρου Bήματος” και διά λογαριασμόν του συνόλου και χωρίς καμμίαν απολύτως ανάμιξιν ούτε πολιτικής ούτε οικονομικής μορφής του κ. Δ. Λαμπράκη. H έκδοσις αυτή δεν απετέλει επιχείρησιν, αλλά είχε ως μοναδικόν σκοπόν την αντιμετώπισιν των οικονομικών αναγκών του αργούντος προσωπικού και ως προϋπόθεσιν την δωρεάν χρησιμοποίησιν και εκμετάλλευσιν των τυπογραφικών εγκαταστάσεων του κ. Δ. Λαμπράκη, εφ’ όσον ούτος απείχεν της ενεργούς δημοσιογραφίας. Ηδη όμως, ότε ο κ. Δ. Λαμπράκης εκδίδει από του Σαββάτου (σ.σ. 12 Mάη του 1945) “Tο Bήμα” και ολίγας ημέρας αργότερον απογευματινήν “Tα Nέα”, η προϋπόθεσις αυτή ελλείπει, και δια τούτο από σήμερον διακόπτεται η έκδοσις των “Aθηναϊκών Nέων”…».

Δε χρειάζεται να εξηγήσουμε το κόλπο, είναι προφανές. Οι δωσιλογικές εφημερίδες μετονομάστηκαν και αποκαλύφθηκε ποιος ήταν το πραγματικό αφεντικό. Ενα αφεντικό που με τον ίδιο φανατισμό που υπηρέτησε την Κατοχή και το δωσιλογισμό, υπηρέτησε και το αγγλόδουλο και στη συνέχεια αμερικανόδουλο μετακατοχικό μοναρχοφασιστικό καθεστώς.

«Γερμανοί αλεξιπτωτισταί ηκρωτηριάσθησαν φρικωδώς και άλλοι εκακοποιήθησαν ανοικτιρμόνως», έγραφε το «Ελεύθερον Βήμα» στις 29 Μάη του 1941, «περιγράφοντας» την ηρωική αντίσταση του λαού της Κρήτης και προαναγγέλλοντας εμμέσως πλην σαφώς τα μαζικά αντίποινα των ναζί ενάντια στους Κρητικούς (κάψιμο χωριών, εκτελέσεις κτλ.).

Ο Παύλος Παλαιολόγος, που μέχρι το θάνατό του το 1984 παρουσιαζόταν σαν προοδευτικός χρονογράφος του «Βήματος», στις 3 Ιούνη του 1944 χαρακτήριζε «ξελιγωμένα τσουλάκια του πεζοδρομίου» τις γυναίκες που εκδήλωναν συμπάθεια προς τους άγγλους αιχμάλωτους των ναζί και «λιονταρήδες των ανώνυμων εκδηλώσεων» που «εγκληματούν κατά του τόπου των» τους έλληνες πατριώτες που εκδήλωναν τα αντικατοχικά τους αισθήματα (αυτά που στη συνέχεια έγιναν «καύσιμα» για την εποποιία της ΕΑΜικής Αντίστασης, που τη βάφτισαν «κομμουνιστική επιβουλή»).

Τα «Αθηναϊκά Νέα» είχαν άλλο… νταλκά: οι έμποροι των Αθηνών πουλούσαν ακριβά τα εμπορεύματά τους στους κατοχικούς στρατιώτες. Γι’ αυτό και στηλίτευαν «την βρωμερότητα όλων εκείνων των εμπόρων που αισχροκερδούν εις βάρος των Γερμανών στρατιωτών, λησμονούντες κατά τον ασυνειδητότερον τρόπον την ιπποτικήν απέναντί μας στάσιν του στρατού της κατοχής»! Δεν παρέλειπαν, επίσης, να στηλιτεύσουν τους κατοίκους της πρωτεύουσας που «φθάνουν μέχρι της ηθικής πωρώσεως και της ασεβείας προς τας ιερωτέρας παραδόσεις του πολιτισμού μας, ώστε να δικαιολογούν εις τας ιδιαιτέρας συνομιλίας των τας ωμότητας που διεπράχθησαν εν Κρήτη, στιγματίζοντες ούτω το ελληνικόν όνομα και παρουσιάζοντες εις τα όμματα του κόσμου ως μίαν πρωτόγονον ζούγκλαν την πατρίδα μας»!

Η τετραήμερη γενική απεργία τον Σεπτέμβρη του 1942, που ακύρωσε την επιστράτευση και έτσι κανένας έλληνας επίστρατος δεν βρέθηκε στην επιχείρηση Μπαρμπαρόσα των ναζί ενάντια στη Σοβιετική Ενωση, ήταν για το «Ελεύθερον Βήμα» στις 13 Σεπτέμβρη του 1942 «ανόητος απεργία», η οποία συνοδεύτηκε από «έκτροπα αναρχικών στοιχείων», τα οποία κατήγγειλαν οι εκπρόσωποι «του παραγωγικού κόσμου της χώρας» κατά τη συνάντησή τους με τον δωσίλογο υπουργό Οικονομικών Σωτήριο Γκοτζαμάνη.

Και καθώς περνούσαν τα κατοχικά χρόνια και φούντωνε η Αντίσταση, βρέθηκε και ο μεγάλος εχθρός: η «κομμουνιστική επιβουλή», που πολεμούσε τους ναζί κατακτητές και τους δωσίλογους συνεργάτες τους. Στις 11 Γενάρη του 1944, στην αυγή του τελευταίου κατοχικού χρόνου, το «Ελεύθερον Βήμα» θρηνούσε, διότι, «παρά τας εκφρασθείσας επό έγκυρα ελληνικά χείλη ευχάς όπως το νέον έτος 1944 απομακρύνη από τον τόπον μας το φάσμα του εμφυλίου πολέμου, αι πρώται εβδομάδες του καινούριου χρόνου εβάφησαν, δυστυχώς, και αυταί με αίμα ελληνικόν. Δυο ακόμη Ελληνες, ο ναύαρχος Πινότσης* και ένας δεκανεύς των ευζώνων εύρον τον θάνατον υπό τα δολοφονικά πλήγματα αγνώστων ίσως ακόμη εις τας αρχάς, αλλά πολύ γνωστών, δυστυχώς, εις την κοινήν γνώμην ανατρεπτικών κύκλων. […] Τα σκοτεινά στοιχεία των αναρχικών κομμουνιστικών οργανώσεων, κλεισμένα μέσα εις τον φοβερόν κύκλον του μίσους και του εμφυλίου πολέμου, μη ακούοντα παρά την φωνήν της ταραγμένης των συνειδήσεως, οδηγούν χωρίς υπερβολήν τον τόπον εις αδιέξοδον»!

Κι επειδή, σύμφωνα με το «Ελεύθερον Βήμα», «η κοινή γνώμη ολόκληρος αποδοκιμάζει κατά τον εντονώτερον τρόπον αυτάς τας δολοφονίας, το κράτος θα λάβη, και οφείλη να λάβη, σκληρά μέτρα διά να απαλλάξη κατά τρόπον ριζικόν τον εθνικόν οργανισμόν από τας δολοφονικάς μαφίας των κομμουνιστικών οργανώσεων»! 

Ο ελληνικός λαός θρηνούσε τους ήρωές του με το «πέσατε θύματα, αδέρφια εσείς, σε άνιση πάλη κι αγώνα» και οι δωσίλογοι πανηγύριζαν από τις στήλες των κατοχικών φυλλάδων για τα εγκλήματα των ναζί και των δωσίλογων συνεργατών τους.

To Συγκρότημα Λαμπράκη, πάντως, ξεπέρασε τους υπόλοιπους εκδότες των κατοχικών-δωσιλογικών φυλλάδων, αφού κατάφερε να κάνει συνεταιρισμό με τον επίσημο προπαγανδιστικό μηχανισμό του ναζιστικού Τρίτου Ράιχ, τη Mundus A.G. που είχε στήσει ο Γκέμπελς. Τον Σεπτέμβρη του 1941 η Mundus πήρε το 51% των μετοχών της «Ελεύθερον Βήμα ΑΕ» και τοποθέτησε στο ΔΣ της στελέχη όπως ο αρχηγός της ναζιστικής ΕΣΠΟ Γεώργιος Βλαβιανός και ο επικεφαλής της γερμανικής λογοκρισίας Χέρμπερτ Σβέρμπελ.

* Ο ναύαρχος ε.α. Γ. Πινότσης, που είχε διοριστεί από τη δωσιλογική κυβέρνηση διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικής Εταιρίας Υδάτων ΑΕ, είχε καταδώσει στους Γερμανούς 20 μέλη της οργάνωσης του ΕΑΜ στην εταιρία. Εκτελέστηκε στις 5 Γενάρη του 1944 έξω από το σπίτι του από τον 24χρονο ανθρακωρύχο από την Καλογρέζα Αντώνη Παπαδόπουλο και από τον 28χρονο Μιχάλη Μαραγκό από τη Νέα Ιωνία, ξυλουργό, υπάλληλο του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας. Και οι δύο ήταν κομμουνιστές, μέλη της 8ης Αχτίδας της ΚΟΑ του ΚΚΕ και προφανώς μαχητές της ΟΠΛΑ (Οργάνωση Περιφρούρησης Λαϊκού Αγώνα). Τα δυο παλικάρια έδωσαν μάχη με τους δωσίλογους μπάτσους, αλλά δεν κατάφεραν να διαφύγουν. Καταδικάστηκαν σε θάνατο από στρατοδικείο δωσιλόγων και εκτελέστηκαν στις 21 Γενάρη του 1944, δυο βδομάδες μετά την εκτέλεση του δωσίλογου και τη σύλληψή τους.

Πηγή: ΚΟΝΤΡΑ