Στα χνάρια των ναζί: Στην πυρά "αντεθνικά" μαρξιστικά βιβλία, "δι' ων κατεσπιλούτο η ηθική", όπως Χάινε, Σω, Τσβάιχ, Ντοστογιέφσκι, Τολστίο, Γκαίτε, Δαρβίνος, Παπαδιαμάντης, Καρκαβίτσας.
Επιμέλεια: Βασιλική Λάζου, Ιστορικός - Hothistory
Στις 16 Αυγούστου 1936, μόλις δώδεκα ημέρες μετά την επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά, το καθεστώς προέβη σε μια θεαματική ενέργεια: μαζικό κάψιμο «αντεθνικών», αριστερών και κομμουνιστικών βιβλίων.
Μιμούμενο τους ναζί αλλά και αντίστοιχες τελετές του Μεσαίωνα παρέδωσε χιλιάδες βιβλία «εις το πυρ της εθνικής αποδοκιμασίας» σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας.
Στην Αθήνα η καύση πραγματοποιήθηκε μπροστά από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός, στον Πειραιά στο Πασαλιμάνι, ενώ στη Θεσσαλονίκη -από όπου και η φωτογραφία- μπροστά από τον Λευκό Πύργο.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα της εφημερίδας «Το Φως» που παρουσιάζεται επρόκειτο για πράξη αναγκαία καθώς "κατεσπιλούτο η ηθική και διεκηρύσσετο η κατάργησις κάθε έννοιας περί πατρίδος, θρησκείας και οικογένειας. Η σατανική προπαγάνδα μιας μαφίας, με τα διάφορα «μπροσσούρ» της και τας ποικιλωνύμους «μορφωτικός» εκδόσεις της".
Μέλη των φασιστικών οργανώσεων άναψαν σε δημόσιους χώρους μεγάλες φωτιές και έκαψαν εκατοντάδες τόμους βιβλίων Ελλήνων και ξένων συγγραφέων. Τα βιβλία που κάηκαν δεν ήταν αποκλειστικά μαρξιστικά αλλά και όσα θεωρήθηκαν ότι είχαν ανατρεπτικό περιεχόμενο, όπως έργα του Χάννε, του Μπέρναρ Σω, του Φρόιντ, του Τσβάιχ, του Ανατόλ Φρανς, του Γκόρκι, του Ντοστογιέφσκι, του Τολστόι, του Γκαίτε, του Φίχτε, του Δαρβίνου, αλλά και του Παπαδιαμάντη, του Καρκαβίτσα, ακόμη και η «Ζωή εν τάφω» του Στρατή Μυριβήλη εξαιτίας του αντιπολεμικού της μηνύματος.
Παράλληλα απαγορεύτηκε η διδασκαλία του «Επιταφίου» του Περικλή, της «Πολιτείας» του Πλάτωνα και της «Αντιγόνης» του Σοφοκλή. Συνολικά απαγορεύτηκαν 445 βιβλία.
Οι πολιτικές διαφορές μεταξύ του Ιωάννη Μεταξά και του Ελευθέριου Βενιζέλου κυριάρχησαν στην ελληνική πολιτική ζωή πάνω από 30 χρόνια. Ενα περιστατικό της πολυτάραχης αυτής σχέσης αφορά την κατάθεση στη Βουλή στις 11 Μαΐου 1933 πρόταση δίωξης του Ελευθερίου Βενιζέλου η οποία έφερε την υπογραφή 15 βουλευτών, ανάμεσα στους οποίους και του Ιωάννη Μεταξά αλλά και των Α. Νταλίπη, διευθυντή του παραρτήματος Φλώρινας της φασιστικής και αντισημιτικής οργάνωσης Εθνική Ενωσις Ελλάς (ΕΕΕ), ακραιφνών φιλοβασιλικών και μακεδονομάχων αλλά και μετέπειτα στελεχών του μεταξικού καθεστώτος.
Ο πρώην πρωθυπουργός και αρχηγός του κόμματος των Φιλελευθέρων Ελ. Βενιζέλος εγκαλούνταν για την υποτιθέμενη στήριξη που πρόσφερε στον απόστρατο αντιστράτηγο Νικόλαο Πλαστήρα, ο οποίος την επομένη των βουλευτικών εκλογών της 5ης Μαρτίου 1933 και ενώ διαφαινόταν ήττα των Φιλελευθέρων ανέλαβε αυτοβούλως να προασπιστεί τον Εθνικό Συνασπισμό και να εμποδίσει το Λαϊκό Κόμμα με ηγέτη τον Παναγή Τσαλδάρη να σχηματίσει κυβέρνηση. Απόσπασμα της πρότασης δίωξης:
Επιμέλεια: Βασιλική Λάζου, Ιστορικός - Hothistory
Προτεραιότητα του μεταξικού καθεστώτος αποτελούσε η καύση των 'επικίνδυνων" για την κοινωνία εντύπων. Δημοσίευμα της εφημερίδας ¨Το Φως" της 17ης Αυγούστου 1936 με φωτογραφία από την πλατεία μπροστά από τον Λευκό Πύργο της Θεσσαλονίκης, όπου μια τεράστια πυρά 'εξαγνίζει" την πόλη από τα "μιάσματα των ερυθρών βιβλίων".
Μιμούμενο τους ναζί αλλά και αντίστοιχες τελετές του Μεσαίωνα παρέδωσε χιλιάδες βιβλία «εις το πυρ της εθνικής αποδοκιμασίας» σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας.
Στην Αθήνα η καύση πραγματοποιήθηκε μπροστά από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός, στον Πειραιά στο Πασαλιμάνι, ενώ στη Θεσσαλονίκη -από όπου και η φωτογραφία- μπροστά από τον Λευκό Πύργο.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα της εφημερίδας «Το Φως» που παρουσιάζεται επρόκειτο για πράξη αναγκαία καθώς "κατεσπιλούτο η ηθική και διεκηρύσσετο η κατάργησις κάθε έννοιας περί πατρίδος, θρησκείας και οικογένειας. Η σατανική προπαγάνδα μιας μαφίας, με τα διάφορα «μπροσσούρ» της και τας ποικιλωνύμους «μορφωτικός» εκδόσεις της".
Μέλη των φασιστικών οργανώσεων άναψαν σε δημόσιους χώρους μεγάλες φωτιές και έκαψαν εκατοντάδες τόμους βιβλίων Ελλήνων και ξένων συγγραφέων. Τα βιβλία που κάηκαν δεν ήταν αποκλειστικά μαρξιστικά αλλά και όσα θεωρήθηκαν ότι είχαν ανατρεπτικό περιεχόμενο, όπως έργα του Χάννε, του Μπέρναρ Σω, του Φρόιντ, του Τσβάιχ, του Ανατόλ Φρανς, του Γκόρκι, του Ντοστογιέφσκι, του Τολστόι, του Γκαίτε, του Φίχτε, του Δαρβίνου, αλλά και του Παπαδιαμάντη, του Καρκαβίτσα, ακόμη και η «Ζωή εν τάφω» του Στρατή Μυριβήλη εξαιτίας του αντιπολεμικού της μηνύματος.
Παράλληλα απαγορεύτηκε η διδασκαλία του «Επιταφίου» του Περικλή, της «Πολιτείας» του Πλάτωνα και της «Αντιγόνης» του Σοφοκλή. Συνολικά απαγορεύτηκαν 445 βιβλία.
Ο Μεταξάς και άλλα «άνθη» ζητούν δίωξη Βενιζέλου
Οι πολιτικές διαφορές μεταξύ του Ιωάννη Μεταξά και του Ελευθέριου Βενιζέλου κυριάρχησαν στην ελληνική πολιτική ζωή πάνω από 30 χρόνια. Ενα περιστατικό της πολυτάραχης αυτής σχέσης αφορά την κατάθεση στη Βουλή στις 11 Μαΐου 1933 πρόταση δίωξης του Ελευθερίου Βενιζέλου η οποία έφερε την υπογραφή 15 βουλευτών, ανάμεσα στους οποίους και του Ιωάννη Μεταξά αλλά και των Α. Νταλίπη, διευθυντή του παραρτήματος Φλώρινας της φασιστικής και αντισημιτικής οργάνωσης Εθνική Ενωσις Ελλάς (ΕΕΕ), ακραιφνών φιλοβασιλικών και μακεδονομάχων αλλά και μετέπειτα στελεχών του μεταξικού καθεστώτος.
Ο πρώην πρωθυπουργός και αρχηγός του κόμματος των Φιλελευθέρων Ελ. Βενιζέλος εγκαλούνταν για την υποτιθέμενη στήριξη που πρόσφερε στον απόστρατο αντιστράτηγο Νικόλαο Πλαστήρα, ο οποίος την επομένη των βουλευτικών εκλογών της 5ης Μαρτίου 1933 και ενώ διαφαινόταν ήττα των Φιλελευθέρων ανέλαβε αυτοβούλως να προασπιστεί τον Εθνικό Συνασπισμό και να εμποδίσει το Λαϊκό Κόμμα με ηγέτη τον Παναγή Τσαλδάρη να σχηματίσει κυβέρνηση. Απόσπασμα της πρότασης δίωξης:
«Παρέσχεν την δυνατότητα όπως καταλάβουν το υπουργείον»
"Αλλά επίσης εκ του συνόλου των μέχρι τοϋδε γνωστών δεδομένων περί των γεγονότων της νυκτός της 5ης προς την 6ην Μαρτίου και της πρωίας της 6ης Μαρτίου προκύπτει ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος εν γνώσει και εκ προθέσεως κατά την ενέργειαν των εαυτού καθηκόντων ως πρωθυπουργού, διά της συνδρομής του, υπεστήριξεν αμέσως την κυρίαν πράξιν, ήτοι τα υπό του Ν. Πλαστήρα και των συστασιαστών του τελεσθέντα αδικήματα και εχορήγησεν εις τον εκπεραιωτήν αυτής προ και επί της εκτελέσεως τοιαύτην βοήθειαν, άνευ της οποίας ούτος δεν ηδύνατο να φέρει εις πέρας την πράξιν, κατά τας προκειμένας περιστάσεις, ήτοι όχι μόνον δεν διέταξεν την σύλληψιν αυτού, αφού και εν τη οικία του έτι και ενώπιον του και ενώπιον του υπουργού των Στρατιωτικών και άλλων ο Ν. Πλαστήρας διεδήλου ότι κηρύσσει την επανάστασιν, αλλ' αντιθέτως παρέσχςν εις αυτόν και τους άλλους τα μέσα και την δυνατότητα όπως καταλάβουν το υπουργείον των Στρατιωτικών και διαθέτουν υπέρ του σκοπού των τα τηλέφωνα, τηλεγραφεία και τα στρατιωτικά καταστήματα και ιδία διά των διαταγών του όπως μη έλθουν εις σύγκρουσιν προς την επανάστασιν τα κηρυχθέντα κατά της επαναστάσεως στοιχεία του στρατού, επεχείρησε να παραλύση πάσαν κατά της επαναστάσεως αντίδρασιν. Η πράξις δε εμπίμπτει εις την κατ’ άρθρον 56 παράγραφον 2 Ποινικού Νόμου συνέργειαν των κατά τ' ανωτέρω αδικημάτων, άτινα επράχθησαν υπό του Ν. Πλαστήρα και των συστασιαστών του.
Κατά ταύτα συντρέχει περίπτωσις διώξεως επί παραβάσει των άρθρων 56 [...].
Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι βουλευταί υποβάλλομεν πρότασιν περί καταδιώξεως του Ελευθερίου Βενιζέλου, τέως πρωθυπουργού, επί τω τέλει όπως η Βουλή ενασκήση την κατ’ αυτού ποινικήν αγωγήν διά τας εκτεθείσας παραβάσεις του ποινικού νόμου.
Εν Αθήναις 3 Μα'ίου 1933. Οι υπογράφοντες: Ιωαν. Μεταξάς, Αντ. Λιβιεράτος (υπουργός Εργασίας του Τσολάκογλου), Σ. Μανωλάτος, Γρηγ. Ευστρατιάδης (φιλοβασιλικός δημοσιογράφος), Ανδρ. Στράτος, I. Τσόντος-Βάρδας, Α. Γραμματικός, Α. Νταλίπης, Κ. Καλκάνης, Γ. Τουρκοβασίλης, Α. Πρωτοπαπαδάκης, Περ. Μπούμουλης, Βρ. Αλεξάτος, Θ. Λιναρδάτος, Σ. Μπινόπουλος.
Κατά ταύτα συντρέχει περίπτωσις διώξεως επί παραβάσει των άρθρων 56 [...].
Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι βουλευταί υποβάλλομεν πρότασιν περί καταδιώξεως του Ελευθερίου Βενιζέλου, τέως πρωθυπουργού, επί τω τέλει όπως η Βουλή ενασκήση την κατ’ αυτού ποινικήν αγωγήν διά τας εκτεθείσας παραβάσεις του ποινικού νόμου.
Εν Αθήναις 3 Μα'ίου 1933. Οι υπογράφοντες: Ιωαν. Μεταξάς, Αντ. Λιβιεράτος (υπουργός Εργασίας του Τσολάκογλου), Σ. Μανωλάτος, Γρηγ. Ευστρατιάδης (φιλοβασιλικός δημοσιογράφος), Ανδρ. Στράτος, I. Τσόντος-Βάρδας, Α. Γραμματικός, Α. Νταλίπης, Κ. Καλκάνης, Γ. Τουρκοβασίλης, Α. Πρωτοπαπαδάκης, Περ. Μπούμουλης, Βρ. Αλεξάτος, Θ. Λιναρδάτος, Σ. Μπινόπουλος.
Η υποβολή της πρότασης προκάλεσε σοβαρά επεισόδια στη Βουλή καθώς όταν ο Βενιζέλος θέλησε να αντικρούσει την κατηγορία κάποιοι τον εμπόδισαν να μιλήσει.
Λίγες ημέρες αργότερα ο Βενιζέλος επέρριψε ευθύνες στον Μεταξά για δολοφονική απόπειρα εναντίον του, συμβάν που τελικά ανέστειλε τη συζήτηση της πρότασης του I. Μεταξά.
Το κίνημα του Πλαστήρα κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία. Οπως αποδείχθηκε, ο Βενιζέλος δεν είχε καμία ανάμειξη. Η ζημιά όμως για τη βενιζελική παράταξη είχε γίνει. Οπως σημειώνει ο ιστορικός Θ. Βερέμης, «η ενέργεια του Πλαστήρα είναι η αφετηρία μιας αλληλουχίας γεγονότων που οδηγούν στο κίνημα της 1ης Μαρτίου 1935 και συνεπώς στην παλινόρθωση της μοναρχίας και τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου 1936».
Τάγματα Εργασίας ή Sturmabteilung
Μια τέτοια παραστρατιωτική οργάνωση ήταν τα Τάγματα Εργασίας που ιδρύθηκαν τον Δεκέμβριο 1937. Αποτελούνταν από 400 περίπου άτομα με γκρίζες στολές και σήμα μια αξίνα και ένα φτυάρι μέσα σε έναν ρόμβο.
Ηταν οργανωμένα κατά τα πρότυπα των ναζιστικών ταγμάτων εφόδου (Sturmabteilung).
Η πρωτοβουλία για τη σύστασή τους ανήκε στον υπουργό-διοικητή Πρωτευούσης Κωνσταντίνο Κοτζιά, πρώην δήμαρχο Αθηναίων, ένθερμο θαυμαστή του Μουσολίνι και από τους κύριους υποστηρικτές του ναζισμού στην Ελλάδα.
Διακηρυγμένος σκοπός των Ταγμάτων Εργασίας -τα οποία τελούσαν υπό την αρχηγία του Ιωάννη Βεζανή- ήταν η αξιοποίηση ανέργων στην εκτέλεση δημόσιων έργων.
Οπως επισήμανε ο Μεταξάς σε λόγο που απηύθυνε στα μέλη των ταγμάτων, «εργαστείτε με αξίνες και φτυάρια, χωρίς ντροπή, με μια αίσθηση τιμής και υπερηφάνειας. Θάρρος για τη χειρωνακτική εργασία, η οποία είναι η βάση όλων των πολιτισμών».
Στην ουσία βέβαια τα τάγματα μικρή σχέση είχαν με τα όποια «πολιτιστικά ιδεώδη» καθώς στόχευαν να λειτουργήσουν ως σώμα πραιτοριανών για την προάσπιση του καθεστώτος.
Τα τάγματα χρησίμευσαν και στην προπαγάνδα του καθεστώτος. Συμμετείχαν σε παρελάσεις μαζί με εργάτες και αγρότες, ανεμίζοντας σημαίες, κραδαίνοντας αξίνες, τσάπες και φτυάρια και φωνάζοντας συνθήματα υπέρ του Μεταξά.
Η δράση τους έμελλε να είναι βραχύβια και δεν ξεπέρασε τα όρια της πρωτεύουσας. Καταργήθηκαν έξι μήνες μετά τη σύστασή τους, στις 9 Ιουνίου 1939, και τα μέλη τους προσχώρησαν στην Εθνική Οργάνωση Νεολαίας - ΕΟΝ προκειμένου να συντονιστούν καλύτερα οι προσπάθειες του μεταξικού καθεστώτος να αποκτήσει λαϊκή βάση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου