Ισως θα μπορούσε και μάλιστα χωρίς κανένα ίχνος υπερβολής να χαρακτηριστεί ο άνθρωπος εκείνος που με κάθε τρόπο συμβόλιζε την επανάσταση του σπάνιου ήθους: άποψη, σκέψη και κυρίως δράση σε όλη την πορεία της ζωής του.
«Ο Κώστας Κάππος δεν υπήρξε ένα οποιοδήποτε “όστρακο” κομματικού βυθού που η πατρωνία της παράταξής του ανέσυρε από το πουθενά στον αφρό του δημοσίου βίου. Ηταν ο ματωμένος αγωνιστής που είχε δώσει σκληρές μάχες στα μαρμαρένια αλώνια του λαϊκού κινήματος. Πρότυπο ήθους και υπόδειγμα συνέπειας στα προσωπικά του πιστεύω, ξεπέρασε κομματικούς ορίζοντες κατακτώντας το ζηλευτό προνόμιο να συμφωνούν με τους αγώνες του ακόμη και όσοι διαφωνούσαν με τις ιδέες του».
Δεν θα μπορούσε να περιγραφεί καλύτερα και με πιο κατατοπιστικό τρόπο η πορεία και η στάση ζωής του Κώστα Κάππου, μέσα από τον πρόλογο του Φοίβου Προύντζου στο βιβλίο «Η επανάσταση που έρχεται» (Εκδόσεις «Αλήθεια», 2007)
Από όλους όσους βρέθηκαν πολιτικά απέναντι, δεν ήταν παρά ελάχιστοι εκείνοι που είχαν να καταθέσουν ή να υποστηρίξουν κάτι αρνητικό για τη ζωή και τη δράση του.
Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα: To 1985 ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ είχε τη δυνατότητα δευτερολογίας. Αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας ήταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Ανεβαίνει στο βήμα για κάποια προγραμματισμένη ομιλία και αρχίζει μια επίθεση εναντίον των κομμουνιστών για τα «εγκλήματα» του Εμφυλίου, για τα κονσερβοκούτια και για όλα τα γνωστά συμπαρομαρτούντα που ακολουθούν την Αριστερά από το τέλος του Εμφυλίου μέχρι σήμερα και ποιος ξέρει για πόσο ακόμη.
Η συγγνώμη του Μητσοτάκη
Τον αφήνει να τελειώσει την ομιλία του αναμένοντας στωικά. Ηταν άνθρωπος που ήξερε να περιμένει. Υπήρχε και εκείνη η δυνατότητα δευτερολογίας.
Τελειώνει ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας και ανεβαίνει στο βήμα. Τον ευχαριστεί για όλα εκείνα τα «κολακευτικά» περί συμμοριτών και κονσερβοκουτιών λόγια και φτάνει στο κλείσιμο της ομιλίας του: «Αγαπητέ κ. Μητσοτάκη, δεν πρέπει να ξεχνάτε πως εμείς δεν υπήρξαμε ηθικοί αυτουργοί της δολοφονίας του Πέτρουλα». Κλείνει τα χαρτιά του και κατεβαίνει προς τα έδρανα του ΚΚΕ.
Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν υπουργός Συντονισμού και προσωρινά Εμπορικής Ναυτιλίας στην κυβέρνηση του Γιώργου Νόβα-Αθανασιάδη το 1965. Βγαίνοντας από την αίθουσα της Ολομέλειας, τον περιμένει στο περιστύλιο της Βουλής για να του ζητήσει συγγνώμη και για να απολογηθεί για το «ατόπημά» του.
Στο βιβλίο: Ο «κοινοβουλευτικός Κώστας Κάππος (πιο επίκαιρος από ποτέ) 1974-1989», που κυκλοφόρησε από τα ΕΛΤΑ το 2015, τα παραδείγματα είναι ακόμη περισσότερα.
«Αν αναζητά κανείς τον ορισμό του ήθους της Αριστεράς, θα καταλήξει στον Κώστα Κάππο», Κάρολος Παπούλιας, πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
«Ο Κώστας Κάππος ήταν ένα πρότυπο πολιτικού και κατ' επέκταση πολίτη. Με στέρεες απόψεις, σαφή ιδεολογική κατεύθυνση και με βασικό το στοιχείο της αφοσίωσης, αυτοπεποίθησης στην υπεράσπισή τους», Γιώργος Σουφλιάς, Νέα Δημοκρατία.
«Ο Κώστας Κάππος άφησε βαθιά τα σημάδια του στη Βουλή το διάστημα που συνυπήρξαμε. Συνεπής κομμουνιστής με πολύ καθαρό μυαλό και βαθιά διαίσθηση των πολιτικών εξελίξεων», Γεράσιμος Αρσένης, ΠΑΣΟΚ.
«O Κώστας Κάππος υπήρξε ένας συνεπής υπερασπιστής των απόψεων και των ιδεολογικών τοποθετήσεων της Αριστεράς εντός και εκτός του ελληνικού κοινοβουλίου», Κωστής Στεφανόπουλος, πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
«Τράβα τον δρόμο σου και άσε τους άλλους να μιλάνε». Ετσι συνήθιζε να μας λέει πάντα. Δεν το έβαζε εύκολα κάτω, ακόμη και στην πιο αλλόκοτη δυσκολία.
Ηταν αυτό που κάποιος θα μπορούσε να περιγράψει με την καλή έννοια του όρου «δύσκολος» άνθρωπος. Το πιο χαρακτηριστικό γεγονός ήταν εκείνη η βραδιά του Ιουλίου του 1989, όταν έκανε στη Βουλή τη δήλωση ενάντια στην κυβέρνηση Τζαννετάκη.
Μόνος απέναντι σε όλους εντός του Κοινοβουλίου. Γιατί έξω υπήρξαν χιλιάδες άνθρωποι που ένιωσαν μια ανακούφιση, κρυφή και φανερή για εκείνο το βράδυ.
Αριστεροί και προοδευτικοί άνθρωποι, μεγαλύτερης και κάπως μικρότερης ηλικίας, που ήξεραν χωρίς καμία αμφιβολία ποια ήταν (και συνεχίζει να είναι) η Δεξιά στην Ελλάδα και ποιες καταστροφές είχε προξενήσει στην Ελλάδα του 20ού αιώνα.
Εχοντας συνυπολογίσει βαθιά μέσα του, έστω και ασυναίσθητα, εκείνη την επίκληση του Νίκου Μπελογιάννη τα ξημερώματα της 30ής Μαρτίου 1952, όταν τον ξύπνησαν για να τον πάνε στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Μιλώντας για εκείνο τον «καθαρό αέρα», που στην περίπτωσή του, αναφορικά με την κίνηση εκείνης της βραδιάς του Ιουλίου, δεν ήταν παρά ο συμβολισμός της διατήρησης για αξιοπρέπεια και ελπίδα της Αριστεράς στην Ελλάδα.
Διαπνεόμενος από έναν ρεαλισμό που κάποιος θα μπορούσε να τον χαρακτηρίσει ακόμη και ρομαντικό. Εχοντας όμως βαθιά επίγνωση -και καμία άγνοια- των συσχετισμών και της πραγματικότητας, κάνει αυτό που εκείνος θεωρεί επαναστατικό.
Συγκρούεται με τον «νεκρό» χρόνο και τη «στιγμή», δημιουργώντας έναν δίαυλο επαφής με χιλιάδες ανθρώπους, διαμορφώνοντας μια διαφορετική διάσταση για την Αριστερά της ήττας την εποχή εκείνη.
Στην κίνηση εκείνης της νύχτας, σημειώθηκε μια νίκη μέσα σε ένα περιβάλλον ήττας. Μια νίκη που ήταν παράλληλα στην «πεσμένη» Αριστερά, ανοίγοντας κάποιους μικρούς-ελάχιστους δρόμους.
Κόντρα στα παλιά και φθαρμένα όπλα της, θεωρώντας δεδομένη την επαναστατική της συνέχεια. Αναζητώντας νέα όπλα, που ακόμη και στις πιο μαύρες συνθήκες θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για εκείνο το ξεκίνημα της μιας φοράς, που θα είναι πιο δυνατό «σε όλα».
Μετά τη φυλακή
Τα βασανιστήρια στη χούντα ήταν σκληρά, φανερώνοντας τα κτηνώδη ένστικτα των βασανιστών του. Ηθελαν να τελειώσουν μαζί του. Φυσικά, πολιτικά και κυρίως ηθικά. Δεν μπόρεσαν όμως να τα καταφέρουν. Ηξερε πολύ καλά και από την αρχή τι ήθελε και γιατί το ήθελε.
Σε ηλικία εννέα χρόνων είχε δει κάποιους παρακρατικούς στο χωριό του (Ορεινή Αργολίδα) να βασανίζουν κάποιον που ήταν φίλα προσκείμενος στο ΕΑΜ κι αυτός να τους ζητάει συγγνώμη. Τότε, του γεννήθηκε η ανάγκη και αποφάσισε βαθιά μέσα του πως δεν θα τους ζητήσει ποτέ συγγνώμη.
Μαζί με τον Μουστακλή και τον Οπρόπουλο ήταν από τους χειρότερα βασανισμένους πολιτικούς κρατούμενους κατά τη διάρκεια της χούντας. Κάτι που δεν σκέφτηκε ποτέ στη ζωή του να εξαργυρώσει.
Μεταξύ σοβαρού και αστείου, ο παλιός καθηγητής του στη Βιομηχανική Σχολή Πειραιά, Θανάσης Κανελλόπουλος, όταν ξανασυναντήθηκαν αργότερα στη Βουλή, ως βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας ο ένας και του ΚΚΕ ο άλλος, του πρότεινε να τα παρατήσει όλα, να πάει στη Νέα Δημοκρατία να γίνει υπουργός και ό,τι άλλο. Η συζήτηση, πάντα μεταξύ σοβαρού κι αστείου, έγινε στο περιστύλιο έξω από την αίθουσα της Ολομέλειας. Τον χτύπησε στην πλάτη και συνέχισε τον δρόμο του προς τα γραφεία του ΚΚΕ στη Βουλή. Ακόμη και βουλευτής δεν είναι ξεκάθαρο εάν ήθελε να γίνει. Βγαίνοντας από τη φυλακή, ήξερε πως ήθελε να γράφει, να μελετάει και να ασχολείται με την όποια κομματική δουλειά.
Ηξερε πως το βουλευτιλίκι δεν ήταν κάτι που εξέφραζε τον ίδιο. Οχι πως φοβόταν. Κάθε άλλο. Τις απόψεις αυτές, χωρίς να υπάρχει τεκμηρίωση, πιθανώς να τις είχε εκφράσει και «εντός των τειχών».
Τελικά όμως… τα πράγματα ήρθαν διαφορετικά και έγινε βουλευτής από το 1974 μέχρι το 1989. Αρχικά με την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ενωμένης Αριστεράς μαζί με τους Χαρίλαο Φλωράκη, Γρηγόρη Φαράκο, Μίνα Γιάννου, Δημήτρη Γόντικα από την πλευρά του ΚΚΕ. Τον Λεωνίδα Κύρκο και τον Μπάμπη Δρακόπουλο από την πλευρά του ΚΚΕ Εσωτερικού και από την πλευρά της ΕΔΑ ο Ηλίας Ηλιού. Την τελευταία φορά με την Κοινοβουλευτική Ομάδα του Ενιαίου Συνασπισμού το καλοκαίρι του 1989.
Βασανιστήρια για τη φυσική του εξόντωση
Ο άνθρωπος που σε πολύ νεαρή ηλικία, κάτω από δύσκολες και αντίξοες συνθήκες, κατάφερε το ακατόρθωτο: να νικήσει τον θάνατο, καταφέρνοντας να τρυπήσει με τα δάχτυλά του το σακί με το τσιμέντο, με αποτέλεσμα να χυθεί λίγο λίγο πριν καταστραφούν οι πνεύμονές του. «Οσο απάνθρωπα κι αν βασάνισαν τους άλλους, η περίπτωση του Κώστα ήταν η μόνη απ' όσες έχω υπόψη μου κατά την οποία σημειώθηκε χωρίς κανένα πρόσχημα η φυσική του εξόντωση: Mετά από μέρες ξύλο, με δεκάδες ανοιχτές πληγές σ' όλο του το σώμα να αιμορραγούν, τον έδεσαν μπρούμυτα πάνω στο κρεβάτι του κελιού με τα χέρια πίσω με χειροπέδες, στοίβαξαν πάνω του ένα σακί τσιμέντο και τον άφησαν να πεθάνει μόνος του μέσα στο κελί, αργά, από ασφυξία. Ενας θάνατος παρόμοιος μ’ αυτόν του Μεσαίωνα, όταν έβαζαν μια μεγάλη πέτρα πάνω στο στήθος του κρατούμενου και συνέχιζαν να τον ανακρίνουν μέχρι να αφήσει την τελευταία του πνοή με συνθλιμμένους τους πνεύμονες». Η περιγραφή της Νάντιας Βαλαβάνη για τα βασανιστήρια της χούντας αποτυπώνει την αρρωστημένη λογική και πρακτική των χουντικών βασανιστών, που στην περίπτωση του Κώστα Κάππου δεν είχαν άλλο στόχο παρά τον θάνατό του.
Κομμουνιστής όχι στα λόγια αλλά στα έργα
«Ηταν τύχη να τον έχεις σύντροφο, ήταν τιμή να τον έχεις αντίπαλο». Σε δυο φράσεις συνοψισμένη η ζωή και η πορεία του. Σε όσους τον γνώρισαν και τον έζησαν από κοντά άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του. Στον κομματικό, ιδεολογικό και καθημερινό του βίο. Ηξερε τι σημαίνει να είσαι κομμουνιστής όχι μόνο στα λόγια αλλά και στα έργα. Ενα παράδειγμα: Φεύγοντας από βουλευτής και παίρνοντας τη σύνταξή του, σε μηναία βάση, είχε κανονίσει σε ποιους και πόσα λεφτά έπρεπε να δίνει. Ανθρώπους και παλιούς αγωνιστές που δεν κατάφερναν να τα βγάλουν πέρα σε οικονομικό επίπεδο τους είχε πάντα υπό την «οικονομική προστασία» του και, το κυριότερο, χωρίς να το μάθει ποτέ κανείς. Υπήρξε περίπτωση παλιού στελέχους του ΚΚΕ το οποίο ζούσε για πολλά χρόνια σε χώρα του πρώην ανατολικού μπλοκ και όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, το βοήθησε και το στήριξε οικονομικά μέχρι το τέλος της ζωής του. Υπήρξε περίπτωση που επτά χρόνια μετά τον θάνατό του, το 2012, έφτασε ένα γράμμα από τη Μυτιλήνη, με το οποίο άνθρωπος μεγάλης ηλικίας του ζητούσε χρήματα για να αγοράσει ένα αναπηρικό αμαξίδιο για τη γυναίκα του!
Μία ατέλειωτη πληρωμή «χρεών» ήταν όλη του η ζωή
Η κοινοβουλευτική και συγγραφική του δράση
Τα δεκαπέντε χρόνια της κοινοβουλευτικής παρουσίας του εκπροσώπησε επάξια τα συμφέροντα των απλών ανθρώπων, του λαού, των εργατών και των εργαζομένων. Δεν δίστασε να κοντραριστεί όπου το θεωρούσε σκόπιμο και αναγκαίο. Αναδεικνύοντας τα προβλήματα των απλών ανθρώπων και προτείνοντας λύσεις που θα έφερναν ανακούφιση.
«1985». Η εκλογή του Χρήστου Σαρτζετάκη στο ανώτατο πολιτειακό αξίωμα αποτέλεσε έκπληξη, όταν όλοι περίμεναν πως θα στηρίξει για ακόμη μια φορά τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Το ΚΚΕ για μία και μόνη φορά στα δεδομένα της νεότερης πολιτικής μας ιστορίας στηρίζει την επιλογή του Ανδρέα Παπανδρέου για τη θέση του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Ενα ζήτημα που οι ιστορικοί του μέλλοντος θα πρέπει να προσπαθήσουν να αποκρυπτογραφήσουν όταν θα ασχοληθούν εντατικά με τα ζητήματα της Αριστεράς κατά τη δεκαετία του '80.
Στην πρώτη ψηφοφορία, που έγινε στις 17 Μαρτίου 1985 και απαιτούνταν για την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας 200 ψήφοι, καταμετρήθηκαν τρία λευκά και τρία άκυρα. Η Νέα Δημοκρατία απείχε από την ψηφοφορία. Στη δεύτερη ψηφοφορία, στις 23 Μαρτίου 1985, καταμετρήθηκαν τρία άκυρα και ένα λευκό και στην τρίτη ψηφοφορία καταμετρήθηκαν πέντε άκυρα και ένα λευκό…
Ο Χρήστος Σαρτζετάκης έχει εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας με την ψήφο του αείμνηστου Γιάννη Αλευρά, προέδρου τότε της Βουλής και εκτελούντος χρέη Προέδρου της Δημοκρατίας μετά την παραίτηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Ο Κ. Κάππος δεν δίστασε να συγκρουστεί και με τους πολιτικούς του αντιπάλους εντός του Κοινοβουλίου. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα: Tον Μάη του 1987, ο Ανδρέας Παπανδρέου, στην ομιλία του για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, μιλώντας προς το ΚΚΕ, σημείωσε πως «είναι κρίμα που δεν έφτασε ο αέρας του Γκορμπατσόφ στην Ελλάδα», υπονοώντας πως είναι αρτηριοσκληρωτικό κόμμα.
Ο Κ. Κάππος σε νομοσχέδιο για το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (ΝΑΤ), ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ, έμμεσα απάντησε στον Ανδρέα Παπανδρέου σημειώνοντας πως «δεν μπορεί ο κ. Ανδρέας Παπανδρέου να λέει πως θα σβήσει το ΚΚΕ, που τόσα πολλά και τόσες θυσίες έχει κάνει, τη στιγμή που αυτός προσκύνησε τον Παττακό για να πάρει διαβατήριο επί χούντας».
Από τις σημαντικότερες αναφορές δράσης του Κ.Κάππου, που δημιούργησε «περιστροφικές αναταράξεις» εντός ΚΚΕ, αν μάλιστα αναλογιστεί κανείς πως εκείνες τις μέρες ετοιμαζόταν η κομματική αναβάθμισή του, η οποία τελικά δεν ήλθε ποτέ.
«Φάκελος της Κύπρου». Μια κομβική κοινοβουλευτική στιγμή για ένα από τα ζητήματα που ταλανίζουν την Ελλάδα εδώ και δεκαετίες. Με καταθέσεις στοιχείων από πολλούς εκ των πρωταιτίων (φανερών και μη) για το θέμα.
Με τον Κ. Κάππο να συμμετέχει στην Επιτροπή και στο τέλος, πέρα και κόντρα στις κομματικές και όχι μόνο γραμμές-νόρμες, να προχωράει στην έκδοση του βιβλίου «Εγκλημα εναντίον της Κύπρου», φωτίζοντας άγνωστες πτυχές των συνεδριάσεων της Επιτροπής.
Ενα βιβλίο που δείχνει και αναδεικνύει πολλά. Αναδεικνύει τους «έμμεσα» και «άμεσα» εμπλεκόμενους. Τους «φταίχτες» και τον κύριο ένοχο για την τραγωδία της Κύπρου.
Ενα πρόβλημα μείζονος σημασίας για την Ελλάδα των τελευταίων πενήντα και πλέον χρόνων, το οποίο πρέπει να βρει εκείνη την τελική λύση που θα δίνει ένα ουσιαστικό αποτέλεσμα και όχι μπαλώματα που μπερδεύουν την κατάσταση.
«1989». «…αποκορύφωμα αυτής της στάσης υποταγής είναι η στήριξη της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας από τον Συνασπισμό. Αυτό σημαίνει πως δίνοντας στη Νέα Δημοκρατία “πιστοποιητικό δημοκρατικότητας”, της ανοίγουμε τον δρόμο ώστε στις επόμενες εκλογές να κυριαρχήσει με τις εξής συνέπειες: επιβολή του νεοσυντηρητισμού, λιτότητα για την εργατική τάξη και όλους τους εργαζόμενους, περιορισμό των κοινωνικών δαπανών και προνόμια στο μεγάλο κεφάλαιο, στα μονοπώλια.
»Εφαρμογή μιας εξωτερικής πολιτικής ανοιχτά υποταγμένης στα κελεύσματα του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού και του ΝΑΤΟ, διαιώνιση της παραμονής των αμερικάνικων βάσεων στη χώρα μας. Εφαρμογή αυταρχικής πολιτικής απέναντι στην εργατική τάξη και τους εργαζόμενους για να περάσουν ο νεοσυντηρητισμός, η λιτότητα και η εξάρτηση.
Οφείλω να υπογραμμίσω και πάλι ότι ήμουν αντίθετος και στη συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ, για τον λόγο ότι η ηγεσία του εξυπηρέτησε και εξυπηρετεί, με διάφορους τρόπους, τα ίδια συμφέροντα της άρχουσας τάξης και του ιμπεριαλισμού».
Μετά το 1989
Φεύγοντας από τη Βουλή και γλιτώνοντας ουσιαστικά από ένα καθημερινό «μαρτύριο», αποφασίζει να ασχοληθεί με τη μελέτη και τη συγγραφή. Ολοκληρώνει μετά από περίπου έντεκα χρόνια την «Κριτική του Σοβιετικού Σχηματισμού». Μια ιδιαίτερη μελέτη για το τι πραγματικά συνέβη στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, προξενώντας αντιδράσεις από την πλευρά «κάποιων» που έφτασαν στα όρια της λασπολογίας και της χυδαιότητας.
Ξεκαθαρίζει τι θα κάνει με το ζήτημα της βουλευτικής σύνταξης. «Οταν έφτασε η στιγμή της βουλευτικής αποζημίωσης, τα πράγματα άρχισαν να “δυσκολεύουν” πολύ. Επρεπε σε μικρό χρονικό διάστημα να αποφασίσει πώς θα διατεθούν τα χρήματα τα οποία ήταν ιδιοκτησία άλλων, όπως συνήθιζε να λέει χαρακτηριστικά. Κάναμε διάφορες κουβέντες για να βρεθεί η καλύτερη λύση. Επεσαν πολλές ιδέες στο τραπέζι χωρίς όμως να βρούμε την πρόσφορη λύση. Μετά από δύο μέρες εξαντλητικών συζητήσεων χωρίς αποτέλεσμα, έρχεται σε ανύποπτο χρόνο η μητέρα μου λέγοντας μια αξέχαστη ατάκα: “Γιατί δεν στέλνετε τα λεφτά στην Κούβα, για να βοηθήσουμε κι εμείς λίγο την Επανάσταση;”. Αμέσως ξεκίνησαν όλες οι απαραίτητες κινήσεις για να υλοποιηθεί η ιδέα. Από τη στιγμή εκείνη μέχρι την ημέρα που πέθανε, έδινε τη μισή βουλευτική του σύνταξη στον λαό της Κούβας και την υπόλοιπη στο ΚΚΕ. Για τον εαυτό του κρατούσε μόνο ένα μικρό κομμάτι για να μπορεί να καλύπτει τις στοιχειώδεις ανάγκες της οικογένειάς του» (www.kostaskappos.gr).
Kλείνοντας, με τα σωστά και τα λάθη τούτο το αφιέρωμα, ας θυμηθούμε δύο γραμμές που γράφτηκαν πέρυσι τέτοιες μέρες και συνοψίζουν τη ζωή του Κώστα Κάππου.
Αντιγράφουμε, συμφωνώντας πλήρως:
«Tέλος. Αυτό που σφραγίζει τη μοναδικότητα του Κώστα ήταν ότι θεωρούσε τη γνώμη, την άλλη άποψη, τη διαφωνία, οξυγόνο για το κόμμα. Κι όχι με μουρμούρες στους διαδρόμους του Περισσού, αλλά με περίσσευμα θάρρους, ξεπερνώντας τα κομματικά ταμπού και το κομματικό τελετουργικό - να λες τη γνώμη σου, αρκεί να βοηθάει. Κι έτσι έπρεπε να αντέξει στο τέλος την έσχατη δοκιμασία - άγιος του κομμουνισμού και να αποβληθεί από τις τάξεις της κομματικής εκκλησίας.
Μια ατέλειωτη πληρωμή χρεών ήταν όλη του η ζωή. Στο κόμμα, στους γύρω του, στην υπόθεση του κομμουνισμού, στην επανάσταση. Αναρωτιέμαι τώρα, και φαντάζομαι ότι δεν είμαι ο μόνος: Ξεχρέωσε ή ακόμη έχουμε να λαμβάνουμε απ' αυτόν;».
Στις 2 Οκτωβρίου 2017 θα πραγματοποιηθεί υπό την αιγίδα του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων τιμητική εκδήλωση για τον Κώστα Κάππο και θα γίνουν τα εγκαίνια έκθεσης για την πολιτική και κοινοβουλευτική παρουσία του. Το αμέσως επόμενο διάστημα θα υπάρξει πληρέστερη ενημέρωση από την πλευρά του Ιδρύματος της Βουλής.
Oι φωτογραφίες του αφιερώματος προέρχονται από το προσωπικό αρχείο της οικογένειας.
Οι αναφορές στον Νίκο Μπελογιάννη είναι «δανεισμένες» από άρθρο του «Κώστα Ισου», το οποίο δημοσιεύτηκε στο «Πριν» στις 2 Απριλίου 1995.
Επίμονος, σταθερός και συνεπής
Γνώρισα τον Κώστα Κάππο το 1968, όταν τον έφεραν στο Λακκί της Λέρου, ύστερα από βασανιστήρια που υπέστη, μετά τη σύλληψή του, από τα όργανα της δικτατορίας, γιατί ως στέλεχος του ΚΚΕ αγωνιζόταν για την ανατροπή της. Στα χρόνια που ήμασταν στην εξορία διέκρινα, σε όλες τις εκδηλώσεις του στρατοπέδου, έναν σύντροφο σεμνό, δραστήριο, εργατικό και επίμονο στα διαβάσματα και στις μελέτες, κυρίως οικονομικού περιεχομένου, λόγω και της ειδίκευσής του σε θέματα οικονομίας. Εναν σταθερό και συνεπή αγωνιστή.
Ηταν ένας κομμουνιστής που συμμετείχε ενεργά σε όλες τις δραστηριότητες των συνεξορίστων μας, σε όλα όσα αποφάσιζε η Ομάδα Συμβίωσης του Στρατοπέδου.
Συναντηθήκαμε αργότερα, όταν απολυθήκαμε και οι δύο από την εξορία. Συγκεκριμένα, μια βδομάδα μετά την απόλυσή μου από τον στρατό, στις 29/10/1972, κι ύστερα από ένα κρασί, ο Κώστας, ο Δημήτρης κι εγώ, πήρα σύνδεση και εντάχθηκα στη δουλειά της παράνομης οργάνωσης της ΚΝΕ. Ο Κώστας τότε ήταν μέλος του γραφείου του Κ.Σ. της ΚΝΕ.
Ξανασυναντηθήκαμε μετά την κατάρρευση της δικτατορίας, όταν βγήκε από τη φυλακή, ύστερα από σκληρότατα βασανιστήρια από την ΕΣΑ στο Μπογιάτι, κι εμείς γυρίσαμε από τη Γυάρο στις 25 Ιούλη 1974.
Αμέσως μετά, στα πλαίσια της δουλειάς του κόμματος και ύστερα στην Κ.Ε. του κόμματος, στους καθημερινούς αγώνες της εργατικής τάξης και των εργαζομένων, ο Κώστας και με την ιδιότητα του βουλευτή ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή. Εκείνα τα χρόνια γνώρισα ακόμα καλύτερα τον χαρακτήρα του και είδα στη δουλειά του τον ακούραστο εργάτη του κόμματος, που έδινε τα πάντα για την υλοποίηση των αποφάσεων. Η εργατικότητα, η σεμνότητα, η ανιδιοτέλεια, η μελέτη και η αναζήτηση, η δράση για την υπεράσπιση των θέσεων του κόμματος, η προσπάθεια για την προώθησή τους στους εργάτες, στον λαό ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά του, σε όλα εκείνα τα χρόνια. Αγωνίστηκε για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης, για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, για τον σοσιαλισμό.
Αρκετοί άνθρωποι έβλεπαν τον Κώστα Κάππο μόνο με τη βουλευτική του ιδιότητα, που είχε στα πλαίσια του καταμερισμού της δουλειάς του κόμματος. Ωστόσο, η δράση του ήταν πολύμορφη. Η συμμετοχή του σε περιοδείες, οι συγκεντρώσεις, η επικοινωνία του με τους εργάτες, με τους ανθρώπους του μόχθου ήταν σχεδόν μόνιμη. Τα πολλά κοινοβουλευτικά του καθήκοντα, άλλωστε -ήταν λίγοι οι βουλευτές μας τον πρώτο καιρό-, δεν τον εμπόδιζαν να βρίσκεται κοντά στους εργαζόμενους. Στοιχείο απαραίτητο για όλους μας ανεξάρτητα από κομματική χρέωση. Παρά τη διαφοροποίησή του από την απόφαση του κόμματος για την κυβέρνηση Τζαννετάκη και την απομάκρυνσή του, έμεινε και στο υπόλοιπο της ζωής του μάχιμος και κοντά στο κόμμα.
Σπύρος Χαλβατζής
Τιμή στη μνήμη του
Ενας υψηλού ήθους και ανιδιοτελής αγωνιστής
Συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση και λείπει 12 χρόνια από κοντά μας ο αξέχαστος σύντροφος Κώστας Κάππος, που πάλεψε ολόθερμα για την «Επανάσταση που έρχεται». Ενας υψηλού ήθους και ανιδιοτελής κομμουνιστής, της ταξικής πάλης αδιάλλακτος υπερασπιστής. Στην απουσία του, μετράμε τη διαχρονική συμβολή και την ουσία του.
Ο Κώστας Κάππος αφιέρωσε όλη τη ζωή του στην ευγενική πάλη για «να ξημερώσουν καλύτερες μέρες, χωρίς πείνα και πόλεμο». Με την αγέρωχη και παλικαρίσια στάση του απέναντι στα φρικτά βασανιστήρια της αμερικανοκίνητης φασιστικής χούντας. Με την ακούραστη και μαχητική προβολή των εργατικών, αγροτικών και λαϊκών συμφερόντων στη Βουλή. Με τη συμβολή του στην Ανακριτική Επιτροπή της Βουλής για το έγκλημα εναντίον της Κύπρου το 1974. Με την περήφανη στάση του το 1989 εναντίον της άθλιας και ολέθριας συγκυβέρνησης Τζαννετάκη, στάση που, μαζί με το «δεν θα πειθαρχήσω» του Γιώργου Γράψα, έσωσε την τιμή και την υπόληψη όλης της Αριστεράς. Με τη μεγάλη θεωρητική συμβολή του στον μαχόμενο μαρξισμό, με τα βιβλία του για την «Ε.Ε. εναντίον των λαών», την «κατάσταση της Εργατικής Τάξης στην Ελλάδα», την «ταξική διάρθρωση της σύγχρονης Ελληνικής Κοινωνίας» και κυρίως με τη βαθιά θεμελιωμένη «Κριτική του Σοβιετικού σχηματισμού», που προκάλεσε αντιπαραθέσεις αλλά και γόνιμο προβληματισμό στους αριστερούς ανθρώπους. Με τη συνολική στάση ζωής του, αναδείχθηκε σε έναν πηγαίο μαζικό διαπαιδαγωγητή και όχι σε συνήθη «αφ' υψηλού καθοδηγητή» για τις χιλιάδες των νέων κομμουνιστών του αντιδικτατορικού αγώνα και της μεταπολίτευσης.
Συνοψίζοντας, ο Κώστας Κάππος ήταν αδιάλλακτος απέναντι στους ταξικούς και πολιτικούς αντιπάλους μας (π.χ. στον Α. Παπανδρέου) από θέση αρχών, αυστηρά απαιτητικός από τους συντρόφους με βάση τις ανάγκες των καιρών, με βαθιά πίστη στην εργατική τάξη και στο δίκιο των λαών, ρομαντικός εραστής του κομμουνισμού, ως «μαχητικής σημαίας όλων των ελευθεριών».
4/9/2017
Αθάνατος.
ΑπάντησηΔιαγραφή