Η ηρωική πάλη των κομμουνιστών της Τασκένδης

Η ηρωική πάλη των κομμουνιστών της Τασκένδης

ΜΑΛΕΠ τεύχος 3 Γενάρης 1991

Του Μήτσου Πέτσα

Ο συγγραφέας αυτού του άρθρου γεννήθηκε στην Τασκένδη από γονείς μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Εζησε στα παιδικά του χρόνια τους διωγμούς των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων που δεν θέλησαν να αποδεχθούν το αναθεωρητικό πραξικόπημα στο ΚΚΕ. Τα γεγονότα που περιγράφει προέρχονται από στοιχεία που συγκέντρωσε διασταυρώνοντας τα σε δεκάδες συζητήσεις με επαναπατρισμένους πολιτικούς πρόσφυγες. Η αναφορά αυτή ας θεωρηθεί σαν ελάχιστος φόρος τιμής σ' αυτούς που πέρασαν τα πάνδεινα τις αρχές και την κομμουνιστική τους συνείδηση.

Να θυμάσαι που σφύριζε

μες στ' αυτιά σου η σφαίρα,

την πατρίδα π' αvάσταιvες

με ιδρώτα και αίμα.

Να θυμάσαι το σύντροφο

που κοιμάται κει πέρα,

 να θυμάσαι τι σούλεγε

 το στερνό του το βλέμμα.

Να θυμάσαι τη μάνα σου

που την ώρα πρoσμέvει

 ν' αναπαύσει το βλέμμα της

ξανά στη μορφή σου,

 απ' τ' άγριο κάτεργo

που την έχουν ριγμένη

 σ' απλώνει τα χέρια

και φωνάζει Θυμήσου

 Μ' αυτό και μ’ άλλα τραγούδια, οι ηρωικοί μαχητές και μαχήτριες του ένδοξου ΔΣΕ εγκαταλείπουν τη χώρα τους, τον Αύγουστο του 1949. Ύστερα από ένα τρίχρονο ηρωικό και άνισο εμφύλιο πόλεμο, υποχωρούν κανονικά, διατηρώντας τους στρατιωτικούς τους σχηματισμούς, Aφήνουν πίσω τους τα βουνά ποτισμένα με το άλικο αίμα τους, σκοτωμένους συντρόφους, καταδικασμένους σε θάνατο γονείς και αδερφούς και βρίσκουν συντροφικό πολιτικό άσυλο στη μεγάλη χώρα των Λένιν-Στάλιν και στις πρώην λαϊκές δημοκρατίες.

Ο συνολικός αριθμός των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων έφτανε περίπου στις 80.000. Για το μεγαλύτερο τμήμα, περίπου 30.000, ορίστηκε σαν τόπος διαμονής η Τασκένδη, πρωτεύουσα της Σ. Δ. του . Ουζμπεκιστάν. Η πόλη αυτή επιλέχτηκε με εντολή του ΚΚΣΕ και της Σοβιετικής κυβέρνησης, γιατί το Ουζμπεκιστάν στάθηκε μακριά απ' :τη χιτλερoφασιστική λαίλαπα και ήταν χωρίς σοβαρά στεγαστικά προβλήματα, ενώ και οι κλιματολογικές συνθήκες ήταν σχεδόν όμοιες με τις ελληνικές.

Οι σοβιετικοί εργαζόμενοι, με βάση τα εργοστασιακά συγκροτήματα της Τασκένδης και των περιχώρων της, ετοίμασαν 15 οικιστικά συγκροτήματα, τις λεγόμενες πολιτείες, και υποδέχτηκαν με διεθνιστικό πνεύμα τους Ελληνες συντρόφους τους. Από την πρώτη στιγμή που οι πολιτικοί πρόσφυγες πάτησαν το πόδι τους στη φιλόξενη γη της :Σ. Δ. του Ουζμπεκιστάν, η καθοδήγηση του ΚΚΕ τους προσανατόλισε σωστά και τους τόνισε τα καθήκοντα που έπρεπε από τώρα και πέρα να εκπληρώσουν: Να στρέψουv την προσοχή σε ένα καιvoύριο μέτωπο, εξίσου σημαντικό και δύσκολο, στο μέτωπο της δημιουργικής ειρηνικής δουλειάς, γα απoχτήσουv το συντομότεραo επαγγελματική ειδίκευση και παραγωγική πείρα. Να συνδυάσουν τη δουλειά με τη μόρφωση, την εκμάθηση της ρωσικής γλώσσας, Να αφομοιώσουv τις πνευματικές αξίες του σοσιαλισμού, Να ανυψώσουν  το πολιτιστικό τους επίπεδο, γα καταχτήσoυv τις βάσεις της επαναστατικής κοσμοθεωρίας μας, Να προσαρμοστούν στο καινούργιο τρόπο ζωής, Να καταχτήσoυv τις βασικές γνώσεις της τεχνικής , της τεχvoλoγίας και της επιστήμης. .

 Το κεντρικό καθήκον που έβαζε η ηγεσία του ΚΚΕ φαίνεται συμπυκνωμένο στο σύνθημα του Νίκου Ζαχαριάδη: «Σε σύντομο  χρονικό διάστημα να υπερνικηθούν οι δυσκολίες της προσαρμογής, να ευθυγραμμιστούν με τους πρωτοπόρους  σοβιετικούς πολίτες, Να καταχτήσoυv τα κάστρα της τέχνης και της επιστήμης». Οι Ελληνες πρώην μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ κάνουν πράξη αυτό το σύνθημα. Γίνονται πρωτοπόροι εργάτες και τεχνικοί, ατσαλώνονται, προοδεύουν και με το πέρασμα του χρόνου αποχτούν υψηλή επαγγελματική ειδίκευση. Εισάγονται στα βραδινά γυμνάσια, στις τεχνικές σχολές, μoρφώνoνται και συνεχίζουν ανώτερες σπουδές στα βραδινά και ημερήσια ινστιτούτα. Ετσι. αρχίζει μια καινούρια σελίδα στην ιστορία αυτών των αγωνιστών.

:Στο διάστημα 1950-1955 το ΚΚΕ αγωνίζεται να ανασυγκροτήσει τις κομματικές δυνάμεις και το εργατολαϊκό κίνημα στην Ελλάδα. Η 3η :Συνδιάσκεψη του

Κόμματος (Οχτώβρης 1950) εξετάζει τις αιτίες της ήττας ταυ ΔΣΕ, δίνει ένα γερό χτύπημα στους οπορτουνιστές μέσα στο κόμμα και στις ηττοπαθείς και συνθηκολόγες απόψεις τους και βάζει γερά θεμέλια για τη νέα πολιτική στελεχών που έπρεπε να εφαρμόσει το κόμμα στις νέες συνθήκες. Αυτή την περίοδο και παρά το βαρύ κλίμα της ήττας, η ηγεσία του ΚΚΕ, μ επικεφαλής τον Νίκο Ζαχαριάδη, καταφέρνει να υπερασπίσει με επιτυχία την επαναστατική καθαρότητα της γραμμής ταυ Κόμματος, θέτοντάς την σα βασική προϋπόθεση για την αναδιοργάνωσή ταυ.

Η εκκαθάριση των γραμμών του ΚΚΕ από οπορτουνιστικά, λικβινταριστικά, ηττοπαθή και τυχοδιωκτικά στοιχεία, όπως ο Παρτσαλίδης, ο Βαφειάδης, ο Zωγράφος, κ.ά., έγινε μέσα στη φωτιά ταυ αγώνα. Οι σχετικές απoφάσεις εγκρίθηκαν από ανώτατα σώματα του Κόμματος. Οι οπορτουνιστικές πλατφόρμες του Βαφειάδη και του Παρτσαλίδη, από παλιότερα γνωστές στο Κόμμα, δημοσιεύθηκαν, συζητήθηκαν και καταδικάστηκαν από ολόκληρο το Κόμμα. Η καθοδήγηση του ΚΚΕ ξεχώρισε τους προδότες και εχθρούς του κινήματος από τα στελέχη εκείνα που είχαν πέσει σε λάθη, βοήθησε τα στελέχη αυτά να δουν τα λάθη τους και να τα διορθώσουν, για να συνεχίσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο κίνημα και το λαό. Πολλοί από αυτούς δεν ήταν άξιοι της εμπιστοσύνης και της φροντίδας του κόμματος. Ομως το Κόμμα δεν χρησιμοποίησε γραφειoκρατικές μέθοδες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Η κυριαρχία των χρουτσιοφικών στο ΚΚΣΕ δημιουργεί μια νέα κατάσταση στο κομμουνιστικό κίνημα και στο σοσιαλιστικό στρατόπεδο. Το κακ6φημο 20ο συνέδριο του ΚΚΣΕ, που πραγματοποιήθηκε το 1956, επισημοποίησε αυτή την κυριαρχία και τη στάση, που ήδη είχε αρχίσει ,από την Ολομέλεια της ΚΕ ταυ ΚΚΣΕ τον Σεπτέμβρη ταυ 1953. Τη νέα γραμμή οι Χρουτσιοφικοί ρεβιζιονιστές προσπάθησαν να την επιβάλλουν σ' όλα τα κομμουνιστικά κόμματα στον κόσμο. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποίησαν κάθε μέσο επέμβασης στο εσωτερικό των αδερφών κομμάτων, κάθε είδους πιέσεις και απειλές, πολιτικούς και οικονομικούς εκβιασμούς. Το ΚΚΕ ήταν το πρώτο κόμμα που δέχτηκε τη ρεβιζιονιστική επιδρομή.

 Η προετοιμασία

 Ηταν φυσικό, αυτή η επιδρομή να στηριχτεί στους οπορτουνιστές που είχε απομακρύνει το κόμμα. Στα 1954 συγκροτήθηκε, με τη βοήθεια των ρεβιζιονιστικών στελεχών του Κ. Κ. Ουζμπεκιστάν, το παράνομο αντικομματικό κέντρο, που συνένωσε τα πιο διεφθαρμένα και τυχοδιωκτικά στοιχεία που τυχαία είχαν βρεθεί στις γραμμές του ΔΣΕ. Το αντικομματικό αυτό κέντρο συγκροτήθηκε και έδρασε στην Τασκένδη όπου ζούσαν τότε, όπως αναφέραμε και παραπάνω, περίπου 30.000 μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ.

Η Κ.Ο. Τασκένδης ήταν η πιο δυνατή, η πιο καλά συγκροτημένη οργάνωση των πολιτικών προσφύγων.

Γι' αυτό και οι ρεβιζιονιστές σ' αυτήν έστρεψαν τα πυρά τους πρώτα, όντας σίγουροι, πως η διάσπαση και διάλυση της ΚΟΤ θα σήμαινε και διάλυση όλων των κομματικών οργανώσεων ταυ ΚΚΕ.

Γύρω από το παράνομο αυτό κέντρο συγκεντρώθηκαν όλα τα οπορτουνιστικά, φραξιονιστικά, αντικομματικά στοιχεία: Π. Δημητρίου, Μ. Βαφειάδης, Μ. Παρτσαλίδης, Κ. Κολιγιάννης, Ζ. Zωγράφος, κλπ.

Το κέντρο, με την κάλυψη και ολόπλευρη βοήθεια των σοβιετικών ρεβιζιονιστών, άρχισε απ' τα τέλη του 1954 κιόλας την τρομοκρατία, τις απειλές, τους τραυματισμούς σε βάρος των πιστών στην επαναστατική γραμμή και ηγεσία μελών της ΚΟΤ. Φαλτσετοφόροι, με νυχτερινά καρτέρια και ξεμοναχιάσματα, προσπάθησαν να δημιουργήσουν σύγχυση και να διασπάσουν τους Ελληνες κομμουνιστές στην Τασκένδη.

Στις 9 του Σεπτέμβρη του 1955, οι σοβιετικοί ρεβιζιονιστές πραγματοποίησαναν την πρώτη ανοιχτή επιδρομή ενάντια στο ΚΚΕ. χρησιμοποιώντας το αντικομματικό κέντρο σαν δύναμη κρούσης,, σχεδίασαν και πραγματοποίησαν τα γνωστά αιματηρά επεισόδια που έμειναν στην ιστορία σαν τα «γεγονότα της Τασκένδης». Το σχέδιο αποσκοπούσε κοντά στ' άλλα και στη δολοφονία του Ν. Ζαχαριάδη που εκείνο το διάστημα βρισκόταν στην Τασκένδη. Οι Σοβιετικοί ρεβιζιονιστές οργάνωσαν αυτή την επιδρομή, «ποντάροντας» σε μια σειρά παράγοντες:

1) στην αγάπη και την εμπιστοσύνη των μελών του ΚΚΕ προς το μεγάλο κόμμα των Λένιν-Στάλιν,

2) στην εξαγορά ορισμένων καριερίστικων στοιχείων που κατείχαν καθoδηyητικά πόστα στην ΚΟΤ,

3) στην απουσία από την οργάνωση άμεσης καθοδήγησης από την ΚΕ του ΚΚΕ,

 4) στη δυνατότητα χρησιμοποίησης του τοπικού κρατικού μηχανισμού, για υποσχέσεις και εξασφάλιση υλικών αγαθών, όπως τεχνικών καθοδηγητικών θέσεων, άνετων κατοικιών, αίτησης στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα, κλπ., κλπ.

 Ολα αυτά «δουλεύτηκαν» φιλότιμα από ορισμένα πιστά στους οπορτουνιστές της ηγεσίας του ΚΚΣΕ τοπικά κομματικά και σοβιετικά στελέχη. Οι αναμενόμενοι όμως καρποί ήταν ασήμαντοι. Η συντριπτική πλειοψηφία των παρτιζάνων του ΔΣΕ μπόρεσε έγκαιρα να ξεχωρίσει το μαύρο από το άσπρο. Οι ιδιαίτερες ατομικές συζητήσεις μα και οι ομαδικές που οργανώνονταν απ' τα τοπικά σοβιετικά στελέχη, για να κλονίσουν την εμπιστοσύνη και την πίστη των μελών του ΚΚΕ στη πολιτική γραμμή του κόμματος και στην ηγεσία του, παρουσίαζαν έλλειψη σοβαρών επιχειρημάτων, αποκάλυπταν προσπάθεια διαστρέβλωσης της αλήθειας και πολλές φoρές έπαιρναν χαρακτήρα συκοφαντικό. Γι' αυτό όχι μόνο δεν έπειθαν τους αγωνιστές, αλλά πολλές φoρές προκαλούσαν την ειρωνεία και αποδοκιμασία των ακροατών για τη χοντροκομμένη και ξετσίπωτη υπονομευτική δουλιά που γινόταν απ' τα σοβιετικά αυτά στελέχη σε βάρος του ΚΚΕ.

 Η εκστρατεία αυτή οδήγησε τους κομμουνιστές της Τασκένδης στο συμπέρασμα, ότι τα στελέχη αυτά δεν ήταν δυνατόν να έχουν καμιά σχέση με τις αρχές του Μαρξισμού-Λενινισμού.

Το Γραφείο της Κομματικής Επιτροπής της ΚΟΤ, που είχε εξαγοραστεί από τους ρεβιζιονιστές του ΚΚΣΕ και είχε οργανωθεί απ' αυτούς σε επιτελείο φράξιας ενάντια στο ΚΚΕ, όπως και μερικά άλλα στελέχη της ΚΟΤ, είχαν ήδη απομονωθεί από τη μεγάλη πλειοψηφία των μελών της οργάνωσης. Η προσπάθεια που είχε καταβάλλει το Γραφείο να διασπάσει την οργάνωση, κατασκευάζοντας κάποια ανύπαρκτη φραξιονιστική ομάδα, που την ονόμασε «Μπάστης-Ράφτης-Κιτσικόπουλος», δεν εξαπάτησε τους κομμουνιστές και απέτυχε.

 Στο μεταξύ η ΚΟΤ είχε να πραγματοποιήσει Συνδιάσκεψη, αφoύ είχε κλείσει ο κύκλος των κομματικών συνελεύσεων στις κομματικές οργανώσεις των εργοστασίων και πολιτειών.

 Η αποκάλυψη

 Η άφιξη στην Τασκένδη αντιπροσώπου του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και του Ν. Ζαχαρώδη προανάγγελνε το ξεσκέπασμα και ξετίναγμα του αντικομματικού κέντρου. Αυτό ανάγκασε τους φραξιονιστές και τους καθοδηγητές τους να αφήσουν τα προσχήματα και να αρχίσουν ανοιχτές φραξιονιστικές ενέργειες ενάντια στα, μέλη του ΠΓ που είχαν έρθει στην Τασκένδη.

 Η επίσημη εμφάνιση της φράξιας έγινε στο μεγάλο κομματικό αχτίφ που έγινε παρουσία του Ν. Ζαχαριάδη, στο θέατρο «Ναβάϊ». Η συντριπτική πλειοψηφία του αχτίφ την αποδοκίμασε. Ομως, το Γραφείο της ΚΟΤ, με επικεφαλής τους Χατούρα-Δημητρίου, όχι μόνο δεν υποτάσσονταν στο κλιμάκιο της ΚΕ του ΚΚΕ, αλλά χρησιμοποιώντας τον τύπο της οργάνωσης και τα μεγάφωνα των πολιτειών (ραδιο-.σύζέλ) άρχισε να επιτίθεται δημόσια ενάντια στη γραμμή και την ηγεσία του ΚΚΕ. Παράλληλα, χρησιμοποιώντας τους λίγους στρατολογημένους οπαδούς τους, οργάνωσαν προβοκάτσιες μέσα στις πολιτείες, ακόμη και ξυλοδαρμούς σε βάρος συντρόφων.

 Οι δρόμοι και οι πλατείες των πολιτειών είχαν μεταβληθεί σε κέντρα θoρυβώδικων συζητήσεων. Η καταστατική κομματική λειτουργία είχε εξαφανιστεί και τα μέλη του κόμματος απαιτούσαν να σταματήσει το κατρακύλισμα και να ξαναβρεί η οργάνωση τον κομματικό της δρόμο. Μέρα με τη μέρα η φράξια αποθρασυνόταν όλο. και περισσότερο. Eφτασε στο σημείο να οργανώσει προβοκατόρικη επίθεση ενάντια στον Ν. Ζαχαριάδη, με πρωταγωνιστή τον προβοκάτορα Εξαρχο, που επιτέθηκε ενάντιά του να τον χτυπήσει, μέσα στο χώρο των γραφείων της ΚΕ. Στα γραφεία της ΚΕ έφταναν συνεχώς από τις πολιτείες σύντρoφoι ματωμένοι, δεμένοι με επιδέσμους, με σπασμένα κεφάλια από τις προβοκατόρικες επιθέσεις των κατά τόπους οργανωμένων πραχτόρων των φραξιονιστών. Ηταν πια φανερό, ότι σχεδιαζόταν κάτι βρομερό, κάτι εγκληματικό. Οι φραξιονιστές δεν το έκρυβαν: «θα χυθεί αίμα» έλεγαν, απειλώντας την κολλεχτίβα.

 Μπροστά σ' αυτή την ανησυχητική κατάσταση, τα τοπικά σοβιετικά κομματικά και κρατικά όργανα έδειχναν αδιαφoρία, προσποιούμενα ουδετερότητα και μη ανάμειξη. Ουσιαστικά όμως, όλες αυτές οι ενέργειες ήταν οργανωμένες από σοβιετικά στελέχη που βρίσκονταν σε ανώτερα σκαλοπάτια του κομματικού και κρατικού μηχανισμού. Από την' ανώτερη κομματική ηγεσία του ΚΚΣΕ την εποπτεία είχε ο Mπoρις Πονομαρίοφ, ο οποίος με τη σειρά του ανέθεσε την όλη υπόθεση στον αντισυνταγματάρχη της KGB Σαάκοφ. Στην επιχείρηση συμμετείχαν και μια σειρά τοπικά κομματικά και κυβερνητικά στελέχη, όπως οι Σoλoμέτιεφ, Μιρμίγκοφ, Μορόζοφ, Φρουλόφ κ.α.

Το κλιμάκιο της ΚΕ του ΚΚΕ είχε υποχρέωση να επέμβει, για να μπει τέρμα στην ανοιχτή φραξιονιστική δουλεία του Γραφείου της ΚΟΤ. Με απόφασή του στις 9 Σεπτέμβρη του 1955, καθαιρεί το Γραφείο της ΚΟΤ και τοποθετεί προσωρινό Γραφείο από στελέχη της οργάνωσης. Η ενέργεια αυτή, που ήταν σύμφωνη με το καταστατικό του ΚΚΕ, εξαγρίωσε τους φραξιονιστές και τους καθοδηγητές τους. Χωρίς καθόλου να διστάσουν, την ίδια νύχτα οργανώνουν και εξαπολύουν την αιματηρή επίθεσή τους ενάντια στην ΚΕ του ΚΚΕ και στην ΚΟΤ που την υπoστήριζε.

Η επίθεση

Η καθαίρεση ήταν ουσιαστικά η αφορμή που επιτάχυνε την εκδήλωση της γενικής επίθεσης των φραξιoνιστών. Η επίθεση είχε οργανωθεί από προηγούμενα. Οι απειλές τους τις τελευταίες μέρες, ότι «θα χυθεί αίμα», μαρτυρούν ότι το σχέδιο είχε καταστρωθεί. και ότι αναζητούσε μια οποιαδήποτε αφoρμή για να τεθεί . σε εφαρμογή.

Το κλιμάκιο της ΚΕ του ΚΚΕ ανάθεσε σε μέλη του να μεταβούν το ίδιο βράδυ της 9ης Σεπτέμβρη στις πολιτείες και να ανακοινώσουν την απόφασή του για καθαίρεση του Γραφείou της ΚΕ της ΚΟΤ. :Σε 11 από τις 14 οργανώσεις των πολιτειών η απόφαση επιδοκιμάστηκε με μεγάλη ικανοποίηση από την πλειοψηφία των μελών. Σε 3 όμως πολιτείες, όπου oι. φραξιoνιστές είχαν σχετική πλειοψηφία, οργανώθηκε επίθεση μέχρι ξυλοδαρμού ενάντια στους αντιπροσώπους του κλιμακίου, ενώ άλλες ομάδες φραξιονιστών συγκεντρώνονταν στην 7η πολιτεία, όπου βρίσκονταν και τα γραφεία της καθοδήγησης που χρησιμοποιούσε τώρα το κλιμάκιο της ΚΕ του ΚΚΕ.

Ηταν φανερό ότι σχεδιαζόταν επίθεση. Πραγματικά, 400 άτομα εφόρμησαν ενάντια στα γραφεία. Εκείνη την ώρα βρίσκονταν εκεί ο Βλαντάς, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ και καμιά δεκαριά σύντρoφoι από άλλες πολιτείες. Βέβαια, το σχέδιο ήταν να εξοντωθεί ο Ζαχαριάδης, όμως ο γραμματέας της ΚΕ του ΚΚ Ουζμπεκιστάν, Nιγιάζ, τον είχε προηγούμενα ειδοποιήσει για την δολοφονική ενέργειά που ετοιμαζόταν σε βάρος του. (Ο Νιγιάζοφ, σταλινικός κoμμoυνιστής ηγέτης, γνώρισε στη συνέχεια διωγμούς).

Με φωνές («θα πεθάνεις Βλαντά») εξαπολύθηκε η επίθεση. Χρησιμοποιώντας τούβλα, ξύλα, σίδερα, πuροσβεστικούς σωλήνες, κλπ., οι επιτιθέμενοι επιχείρησαν να καταλάβουν το κτίριο, να εξοντώσουν αυτούς που βρίσκονταν μέσα και να γίνουν έτσι. πραξικοπηματικά κύριοι της κατάστασης και όπως υπολόγιζαν και του Κόμματος. Χωρίς να ξέρουν ότι ο Ζαχαριάδης έλειπε από το γραφείo, φώναζαν πως ήθελαν το κεφάλι του. Εκείνοι όμως που βρίσκoνταν μέσα δεν εtχαν σκοπό να κάτσουν να τους σφάξoυν και αμύνθηκαν όπως μπορούσαν. Συγκεντρώνoντας τραπέζια, καρέκλες, ντoυλάπες και άλλα έπιπλα έφραξαν την σκάλα που οδηγούσε στο δεύτερο πάτωμα και έπιασαν τα παράθυρα  απ' όπου οι επιτιθέμενoι επιχειρούσαν να ανέβουν με σκάλες που κουβάλησαν.

Eπικεφαλής αυτής της πολιορκητικής επιχείρησης ήταν ο Τσολάχης (Γιάννος), γι’ αυτό και του κόλλησαν το παρατσούκλι «Tαρζάν», από τις ιδιαίτερες ικανότητες στο σκαρφάλωμα. Aπoκρούστηκαν λοιπόν από τouς αμυνόμενους που χρησιμοποιούσαν ό,τι έβρισκαν. Ακόμα και τις χτιστές θερμάστρες χάλασαν για να πάρoυν τούβλα. Tαυτόχρωνα, στη διπλανή 7η πολιτεία, όπου είχαν την πλειοψηφία οι φραξιονιστές, oργανωμένες  δυνάμεις τους έκλεισαν τις πόρτές του αυλόγυρου και επιδόθηκαν σε ξυλοδαρμούς και μαχαιρώματα συντρόφων για να τρομοκρατηθεί ο κόσμος, να κλειστεί στα σπίτια και να μην τρέξει στα γραφεία.

Ολα αυτά γίνονταν στην καρδιά της Τασκένδης.

Χιλιάδες σοβιετικοί πολίτες εtχαν συγκεντρωθεί. λίγο μακρύτερα και παρακολουθούσαν έκπληκτοι., μα και ανήσυχοι, χωρίς να ξέρουν τι συμβαίνει. Το Υπουργείο Εσωτερικών που ειδοποιήθηκε και το κοντινό τμήμα της σοβιετικής μιλίτσιας ούτε που ενδιαφέρθηκε. Ο Σαάκoφ όμως εtχε στήσει. το παρατηρητήριο του σε μια σκοτεινή ακρούλα και μαζί με τον Π. Δημητρίou παρακολουθούσε τη φάση της επίθεσης, ανήσυχoς γιατί αυτή παρατεινόταν. Οπως φαίνεται, το σχέδιο την υπολόγιζε για σύντομη.

Ομως, αν τα σοβιετικά όργανα ασφάλειας αδιαφόρησαν για το ενεργούμενο έγκλημα, οι Ελληνες κομμουνιστές της Tασκένδης δεν έκαναν να κάνουν το ίδιο. Η Τασκένδη εtναι μεγάλη πόλη και οι πολιτείες όπου έμεναν οι πολιτικοί πρόσφυγες απέχουν η μια απ’ την άλλη πολλά χιλιόμετρα. Ωστόσο, πολύ σύντομα έφτασε και στις πιο απoμακρυσμένες  πολιτείες η είδηση για την επίθεση ενάντια στα γραφεία και στα μέλη του κλιμακίου της ΚΕ του ΚΚΕ και ότι οι επιτεθέμενoι φραξιονιστές γυρεύoυν το κεφάλι του Ζαχαριάδη. Από κάθε πολιτεία πυκνές ομάδες συντρόφων αναχωρούσαν με κατεύθυνση τα γραφεία της ΚΕ, όπου άρχισαν να καταφτάνουν μετά τις 11 τη νύχτα, δηλαδή 3 ώρες μετά την επίθεση των φpαξιoνιστών. Φορτωμένοι. σε φορτηγά και όποια άλλα μέσα που μπόρεσαν να βρουν, κατέφθαναν κατά ομάδες οι Ελληνες κoμμoυνιστές τραγουδώντας:

Το μπουντρούμι δεν τον λυγά και η σκέψη του τρέχει γοργά…

Η ήττα

...Οι φραξιoνιστές στην αρχή μη ξέρoντας τον αριθμό των αφιχθέντων, επεχείρησαν  να τους εμποδίσουν βίαια, ώστε να μην πλησιάσουν στα γραφεία της ΚΕ, όπου συνεχιζόταν η πoλιορκία και oi αλλεπάλληλες επιθέσεις. Ακολούθησαν συμπλoκές και αρκετοί ανύποπτοι σύντροφοι δέχτηκαν ύπουλα χτυπήματα με μαχαίρια, κλπ. Οι μάζες όμως των κoμμoυνιστών που όλο και κατέφταναν σάρωσαν τους ολιγάριθμouς επιδρομείς που έτρεχαν πανικόβλητοι για να γλιτώσουν. Αυτοί που ζητούσαν το κεφάλι του Ζαχαριάδη παραλίγο να έχαναν το δικό τους. Τα ασθενoφόρα τους μάζευαν μισoπεθαμένους από τα χαντάκια της 7ης πoλιτείας.

Μαζί με τους πανικόβλητoυς έφυγε και ο Σαάκοφ, αφού είδε πια το φριχτό ναυάγιο της επιχείρησης των οργάνων του. Ξανάρθε όμως επίσημα πια, μετά τις 2 τα μεσάνυχτα, δηλαδή 8 ώρες μετά την εκδήλωση της επίθεσης, επικεφαλής μεγάλης ένοπλης δύναμης τoυ υπουργείου εσωτερικών και της μιλίτσιας, για να επιβάλει δήθεν τη τάξη. Η τάξη όμως είχε αποκατασταθεί τόσο στα γραφεία της ΚΕ της ΚΟΤ όσο και στην παρακείμενη 7η πoλιτεία. Οι φραξιονιστές έφυγαν σ' άλλες πoλιτείες να κρυφτούν απ’ την οργή του κόσμου και οι πολιορκημένοι βγήκαν καταματωμένoι αλλά σώoι. Βαρύς ήταν ο απολογισμός σε αίμα του αποτρόπαιου  αυτoύ εγκλήματος.

Νεκροί ευτυχώς δεν υπήρξαν. Χτυπήματα υπήρχαν και από τις δυο πλευρές, αλλά τραυματίες από φαλτσέτες και μαχαίρια μόνο από την πλευρά των υπερασπιστών της Κ.Ε του ΚΚΕ.

Την επόμενη 10 Σεπτέμβρη συνεχίσθηκαν στις πολιτείες τα επεισόδια τοπικά αλλά, με πρωτοβoυλίες και από τις δω πλευρές, αλλά όχι. με την ίδια ένταση.

Η σκυτάλη στους σoβιετικoύς

Αν τα αιματηρά γεγονότα στις 9 του Σεπτέμβρη διέλυσαν και την παραμικρή αμφιβολία  για την αντικομματική φράξια, όσα επακολούθησαν συνέτειναν να εδραιωθεί η πεποίθηση στους κομμουνιστές της ΚΟΤ, ότι. οι σoβιετικοί ρεβιονιστές δεν μπορούν να έχoυν καμιά σχέση με το κόμμα που ίδρυσε ο μεγάλος Λένιν. Η σκυτάλη τώρα πέρασε στους σοβιετικούς, πoυ άρχισαν ανοιχτά τη δική τους επέμβαση. Οι προσπάθειές τους εκδηλώθηκαν με διάφορες μορφές:

Πρώτα-πρώτα από τα ίδια τα σoβιετικά κομματικά και κρατικά στελέχη, που είχαν σχέσεις με τις οργανώσεις των πολιτικών προσφύγων, άρχισαν νέες προσπάθειες, με ατoμικές και ομαδικές συζητήσεις, να πείσουν τους κoμμoυνιστές της Τασκένδης, ότι τα γεγονότα 9 και 10 Σεπτέμβρη είχαν οργανωθεί από τον Ζαχαριάδη.

Δεύτερο, έγιναν συλλήψεις πολλών κoμμουνιστών και σκηνοθετήθηκαν σε βάρος τους δίκες για διατάραξη της τάξης και αλήτικες ενέργειες. Ολοι ανεξαιρέτως οι συλληφθέντες και καταδικασθέντες στις στημένες δίκες (μέχρι 3 χρόνια φυλακή) ήταν αποκλειστικά από τη μερίδα εκείνη που υπερασπίστηκε την Kεντρική Επιτροπή του Κόμματος. Ούτε ένας από αυτoύς που επιτέθηκαν στα γραφεία και προκάλεσαν τεράστιες ζημιές, ούτε ένας απ' τους καταγγελθέντες μαχαιροβγάλτες δεν καταδικάστηκε.

Tρίτο. Για να δοθεί επισημότητα στη διαστρέβλωση της αλήθειας, έφτασε από τη Μόσχα ειδικά διορισμένη από την ΚΕ του ΚΚΣΕ επιτροπή, η λεγόμενη επιτροπή Kαμαρόφ, για να συντάξει δήθεν αντικειμενικό πόρισμα πάνω στα γεγονότα και να ενημερώσει την ΚΕ του ΚΚΣΕ.

Κύριος σκοπός όλων των προσπαθειών ήταν να κρυφτεί η αλήθεια για το αντικομματικό έγκλημα που οργανώθηκε σε βάρος της ΚΟΤ και της νόμιμης καθοδήγησης του κόμματος, από τις οργανώσεις του ΚΚΕ στο εξωτερικό, από τους κομμουνιστές και το λαό της Ελλάδας και από τα αδελφά κόμματα. Και πραγματικά. ως ένα βαθμό και για ένα χρoνικό διάστημα, το κατόρθωσαν. Οι οργανώσεις του ΚΚΕ στις Λαϊκές Δημοκρατίες για πολύ καιρό είχαν αξεκαθάριστο τι είχε συμβεί στην Tασκένδη. Η ίδια. Θολούρα επικρατούσε και στην Ελλάδα. Ομως οι οργανώσεις του ΚΚΕ στις Λαϊκές Δημοκρατίες άργησαν, αλλά τελικά ξεκαθάρισαν την αλήθεια για την Τασκένδη και αυτό χάλασε τα σχέδια των ρεβιζιονιστών-φραξιονιστών, που υπολόγιζαν ότι η αίγλη του ΚΚΣΕ θα μπορούσε να επισκιάσει την αλήθεια. Ούτε οι σκηνοθετημένες δίκες, ούτε οι πιέσεις σε βάρος κομμουνιστών, ούτε τα πορίσματα της επιτροπής Καμαρόφ έφεραν τα αποτελέσματα που επεδίωκαν. Τα γεγονότα της Τασκένδης έμειναν στην ιστορία σαν ένα από τα πιο στυγνά αντικομματικά εγκλήματα του σύγχρονου ρεβιζιονισμού.

Μετά από αυτή την έκβαση και εν αναμονή του πορίσματος Καμαρόφ, για ένα μικρό χρονικό διάστημα παρέμεινε στην καθοδήγηση της ΚΟΤ το προσωρινό Γραφείο που είχε διοριστεί με απόφαση του κλιμακίου της ΚΕ του ΚΚΕ. Αναρίθμητα ήταν τα εμπόδια που προβλήθηκαν από τα σοβιετικά όργανα σε όλους τους τομείς δουλιάς του προσωρινού Γραφείου. Του στέρησαν τα μέσα διαφώτισης. Απαγορεύτηκε η έκδοση της τοπικής εφημερίδας της οργάνωσης και η χρησιμοποίηση και λειτουργία των μεγαφώνων των πολιτειών. Κατασχέθηκαν πολύγραφοι τους οποίους παλιότερα το κράτος είχε χορηγήσει στο μηχανισμό της ΚΟΤ. Από διάφορα τυπικά εμπόδια αδυνατούσε το προσωρινό Γραφείο ν' αντιμετωπίσει άμεσες οικονομικές ανάγκες του κομματικού μηχανισμού, επειδή τα κομματικά χρήματα βρίσκονταν στις τράπεζες σε λογαριασμό της προηγούμενης Κομματικής Επιτροπής. Ακόμα και προβλήματα διατροφής των συντρόφων του μηχανισμού της ΚΟΤ αντιμετωπίστηκαν.

Την περίοδο αυτή ήρθαν στο φως μια σειρά στοιχεία που έδειχναν και μια άλλη πλευρά της αντικομματικής δράσης της φράξιας στο παρελθόν. Βρέθηκαν οι περίφημοι φάκελοι του μηχανισμού επαγρύπνησης του Γ. Φουρκιώτη, μέλους της ΚΟΤ, με φακελλωμένους μια σειρά αγωνιστές, οι οποίοι είχαν αποκρούσει προτάσεις της φράξιας να συνεργαστούν μαζί της. Αποκαλύφθηκαν καταχρήσεις και κατασπατάληση κομματικών χρημάτων, χρημάτων από την πούληση κομματικών βιβλίων, χρημάτων από τον έρανο τιμής που προέρχονταν από τον ιδρώτα και τις στερήσεις της κολλεχτίβας των πολιτικών προσφύγων, Ο ίδιος ο Φουρκιώτης είχε στην τσέπη του δυο βιβλιάρια καταθέσεων σε τράπεζες επ' ονόματί του, με πόσα πάνω από 60.000 ρούβλια. Αργότερα αποκαλύφθηκε, ότι ο κύριος αυτός είχε καταχραστεί τα χρήματα ενός χρόνου του εκδοτικού «ΝΕΑ ΕΛΛΑΔΑ».

Η 5η Ολομέλεια

Τον Νοέμβρη του 1955 συνήλθε η 5η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ που, όπως ήταν φυσικό, ασχολήθηκε με τα γεγονότα της Τασκένδης. Η απόφαση αναφέρεται όχι μόνο στην επίθεση της ρεβιζιονιστικής φράξιας ενάντια στην ΚΟΤ, αλλά και στο ρόλο ορισμένων σοβιετικών στελεχών, χωρίς τη βοήθεια των οποίων δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί η επίθεση των φραξιονιστών. Η απόφαση αυτή δεν πρόλαβε ποτέ να δημοσιευτεί. Το φύλλο του «ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ» που την περιείχε πολτοποιήθηκε, αφού στο μεταξύ είχε ξεκινήσει η τελική φάση του ρεβιζιονιστικού πραξικοπήματος στο ΚΚΕ.

Με την 5η Ολομέλεια κλείνει η περίοδος της πρώτης φάσης της επίθεσης του σύγχρονου ρεβιζιονισμού ενάντια στη πολιτική γραμμή και την ηγεσία του επαναστατικού ΚΚΕ. Οι κομμουνιστές της ΚΟΤ, πιστοί μαρξισμό-λενινισμό, ανέτρεψαν το σχέδιο της ρεβιζιονιστικής ηγεσίας του ΚΚΣΕ, που επεδίωκε να μετατρέψει το ΚΚΕ από επαναστατικό Μ-Λ κόμμα σε κόμμα οπορτουνιστικό-δευτεροδιεθνιστικό. Οπωσδήποτε, όμως, οι κομμουνιστές της Τασκένδης δεν υπολόγιζαν τότε, ότι η πάλη τους εκείνη ξεπερνούσε τα στενά πλαίσια μιας εσωκομματικής πάλης.

Στις 11 Δεκέμβρη του 1955, με απόφαση του το προεδρείο της ΚΕ του ΚΚΣΕ, στηριζόμενο στο πόρισμα της επιτροπής Καμαρόφ, χαρακτήρισε γενικά τα γεγονότα της κολλεχτίβας της Τασκένδης, σαν γεγονότα που ντροπιάζουν τους κομμουνιστές πολιτικούς πρόσφυγες της Ελλάδας. Η απόφαση υπόδειχνε να γίνουν εκλογικές συνελεύσεις και Συνδιάσκεψη της ΚΟΤ για την ανάδειξη νέων κομματικών οργάνων από γραφεία ΚΟΒ μέχρι την ΚΕ Τασκένδης. Με την ίδια απόφαση εξουσιοδοτούνταν ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδης να ανακοινώσει την απόφαση αυτή του προεδρείου του ΚΚΣΕ στην ΚΟΤ.

Πραγματικά, ο Ν. Ζαχαριάδης ήρθε στην Τασκένδη και συγκάλεσε την Ολομέλεια της παλιάς ΚΕ της ΚΟΤ (μαζί και τα καθαιρεμένα από το κλιμάκιο της ΚΕ του ΚΚΕ μέλη του παλιού Γραφείου της ΚΕ της ΚΟΤ), ανακοίνωσε την απόφαση του προεδρείου της ΚΕ του ΚΚΣΕ και πρότεινε στην Ολομέλεια να εκλέξει ένα νέο προσωρινό Γραφείο της ΚΟΤ για οργάνωση και διεξαγωγή των συνελεύσεων και των εκλογών των κομματικών οργάνων. Η πλειοψηφία της οργάνωσης τάχτηκε με την πρόταση του Ν. Ζαχαριάδη. Η μειοψηφία, που ήταν το γνωστό επιτελείο της οπορτουνιστικής φράξιας, οι αρχηγοί και πρωτοπαλλήκαρα των αιματηρών γεγονότων, Δημητρίου, Καρτσούνης, Χατούρας, Γούνης, Οικονόμου, Φουρκιώτης, κλπ., αποχώρησε από την Ολομέλεια, αρνούμενη να πειθαρχήσει στην απόφαση της πλειοψηφίας. Ετσι, με τον πιο επίσημο τρόπο, αποκαλύφτηκε και πάλι σαν αντικομματική φράξια. Την Ολομέλεια παρακολουθούσε και το μέλος της ΚΕ του ΚΚΣΕ Μπόρις Πονομαριόφ ειδικά σταλμένος από τη Μόσχα.

Επειτα από αυτή την Ολομέλεια άρχισε η εκλογική δουλιά στις οργανώσεις βάσης. Σε όλες τις ΚΟΒ υπήρχαν οπαδοί της φράξιας, γίνονταν δυο εισηγήσεις και προτείνονταν δυο ψηφοδέλτια. Με τον τρόπο αυτό, η πλειοψηφία ελεύθερα και δημοκρατικά προσπαθούσε να ξεπεράσει την κρίση που προκαλούσε στο κόμμα η αντικομματική ομάδα. Οι εκλογικές συνελεύσεις στις ΚΟΒ τέλειωσαν με συντριπτική υπεροχή των επαναστατών κομμουνιστών σε βάρος της φράξιας και των οπαδών της. Τα 4/5 του συνόλου των ΚΟΒ, ανάμεσα στις οποίες βρίσκονταν οι μαζικότερες (υπήρχαν ΚΟΒ με 200 και πάνω κομματικά μέλη) ανέδειξαν γραφεία ΚΟΒ και αντιπροσώπους για τη Συνδιάσκεψη της ΚΟΤ από συντρόφους πιστούς στο κόμμα και την Κεντρική του Επιτροπή και μόνο στο 1/5 επικράτησε η φράξια. Ακολούθησαν οι συνδιασκέψεις για εκλογή κομματικών επιτροπών των οργανώσεων εργοστασίων και πολιτειών, καθώς και για την ανάδειξη αντιπροσώπων για τη Συνδιάσκεψη της ΚΟΤ, όπου θα εκλεγόταν το νέο καθοδηγητικό όργανο. Οι 13 κομματικές οργανώσεις εργοστασίων, επιχειρήσεων και πολιτειών στις συνδιασκέψεις τους έδωσαν τα ίδια αποτελέσματα με τις ΚΟΒ. Μια κομματική οργάνωση, η οργάνωση της 3ης πολιτείας, δεν ολοκλήρωσε τη συνδιάσκεψη της, γιατί τη ματαίωσαν με θορύβους και επεισόδια οι φραξιονιστές,

Από τις 14 λοιπόν αυτές κομματικές οργανώσεις, οι μαζικότερες, με σύνολο 6.400 μέλη, ανέδειξαν κομματικές επιτροπές από στελέχη πιοτά στην ΚΕ του ΚΚΕ και μόνο 4 κομματικές οργανώσεις, με σύνολο 1.200 μέλη, ανέδειξαν επιτροπές από οπαδούς της φράξιας. Η ίδια αναλογία υπήρξε και στις ανεξάρτητες ΚΟΒ φοιτητών, μικροεπιχειρήσεων κλπ. Ολες οι κομματικές συνελεύσεις ΚΟΒ και οι κομματικές συνδιασκέψεις κομματικών οργανώσεων εργοστασίων και πολιτειών, παρακολουθήθηκαν από αντιπροσώπους των αντίστοιχων κομματικών οργανώσεων του ΚΚΣΕ, καθώς και από ανώτερα στελέχη της οργάνωσης πόλης του ΚΚΣΕ και της ΚΕ του Κ. Κ. Ουζμπεκιστάν. Τα αποτελέσματα των εκλογών έδειχναν όχι μόνο ποια θα ήταν η σύνθεση του οργάνου που θα αναδείχνονταν στη Συνδιάσκεψη της ΚΟΤ, αλλά και ποια θα ήταν η τύχη της φράξιας. Η Συνδιάσκεψη της ΚΟΤ θα σήμαινε και την οριστική καταδίκη και πολιτική συντριβή της.

Το πραξικόπημα

Φλεβάρης 1956. Παραμονές του 20ού συνεδρίου του ΚΚΣΕ. Ενώ υπολείπονταν δυο-τρεις μέρες για τη Συνδιάσκεψη της ΚΟΤ, για συμπλήρωση των τεχνικών προετοιμασιών της (αίθουσα, προσκλήσεις κλπ.), ξαφνικά και αμέσως μετά την επιστροφή των Χρουτσιόφ-Μπουλγκάνιν από τις Ινδίες, φτάνει ειδοποίηση από την ΚΕ του ΚΚΣΕ να μη γίνει η Συνδιάσκεψη και ο Ν. Ζαχαριάδης να φύγει για τη Μόσχα. Από τότε η ΚΟΤ δεν ξαναείδε τον Ν. Ζαχαριάδη που αρχίζει να υφίσταται το μαρτύριό του.

Η ΚΟΤ έμεινε ακαθοδήγητη, γιατί κι αυτό το προσωρινό Γραφείο που είχε εκλεγεί για τη διεξαγωγή της εκλογικής δουλιάς πήρε εντολή από τη Μόσχα, μέσω των τοπικών σοβιετικών οργάνων, να κλείσει τα γραφεία της ΚΟΤ, να διαλυθεί και τα μέλη του να πάνε σ' άλλες δουλιές. Οσα δε μέλη ήταν εκ μέρους της ΚΕ του ΚΚΕ να αναχωρήσουν για την έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ στο Βουκουρέστι. Ετσι περνούσαν οι μέρες μέχρι που οι αποφάσεις του 20ου Συνεδρίου του ΚΚΣΕ ήρθαν να δώσουν ως ένα βαθμό απάντηση, αν όχι σε όλα τα ερωτηματικά, τουλάχιστον σε ορισμένα που βασάνιζαν τους κομμουνιστές της ΚΟΤ. Ξεκαθαρίστηκε, ότι γίνεται προσπάθεια αναθεώρησης του Μαρξισμού-Λενινισμού και η φράξια στην οργάνωση του ΚΚΕ στην Τασκένδη εκεί είχε τη ρίζα της και από εκεί εφοδίαζε το θεωρητικό της οπλοστάσιο.

Ταυτόχρονα, τοπικά σοβιετικά κομματικά στελέχη καλούν ορισμένα στελέχη της Οργάνωσης και μαζί με τα πρωτοπαλλήκαρα και τους αρχηγούς της φράξιας τα στέλνουν στη Μόσχα. Αφού έμειναν εκεί 2-3 μέρες και τους ασκήθηκε από ανώτερα στελέχη του ΚΚΣΕ μια πίεση, συνοδευόμενη πότε με απειλές και πότε με υπονοούμενα, στάλθηκαν όλοι μαζί να πάρουν μέρος στην κακόφημη, «πλατιά» όπως ονομάστηκε, 6η Ολομέλεια, που απετέλεσε την κορύφωση του ρεβιζιονιστικού πραξικοπήματος στο ΚΚΕ.

Η «6η Πλατιά Ολομέλεια»

Αυτή η ρεβιζιονιστική παρασυναγωγή οργανώθηκε από την καθοδήγηση του ΚΚΣΕ και η διεξαγωγή και καθοδήγηση των εργασιών της ανατέθηκε στο μέλος του προεδρείου της ΚΕ του ΚΚΣΕ Οττο Κουονσινεν. Για να αποκτήσει μεγαλύτερο «κύρος», πήραν μέρος και αντιπρόσωποι από τα κόμματα της Πολωνίας, Ουγγαρίας, Τσεχοσλοβακίας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας. Ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδης δεν καλέστηκε και δεν πήρε μέρος. Πήραν όμως μέρος τα καθαιρεμένα και διαγραμμένα απ'

 το κόμμα οπορτουνιστικά αντικομματικά στοιχεία, πρώην στελέχη του ΚΚΕ. Η εισήγηση έγινε από το γραμματέα του ρουμάνικου κόμματος Γ. Ντέζ. Οι αποφάσεις της παρασυναγωγής, συνταγμένες βέβαια καθ' υπαγόρευση του Κουούσινεν, ήταν στο πνεύμα του 20ου Συνεδρίου.

Με απόφαση της «6ης Ολομέλειας» διορίζονταν στην ΚΟΤ οργανωτικό γραφείο, με γραμματέα το χαϊδεμένο παιδί των ρεβιζιονιστών της καθοδήγησης του ΚΚΣΕ και αρχηγό της φράξιας της ΚΟΤ, Π. Δημητρίου, γνωστό και σαν «κουτσάφτη» (ο Π. Δημητρίου στα γεγονότα της 9ης Σεπτέμβρη 1955 έχασε το ένα αυτί του, όταν κάποιος Ελληνας μπολσεβίκος του το έκοψε με τα δόντια), και μέλη του τα πιο δυναμικά στοιχεία της φράξιας.

Με το φιρμάνι του Σουλτάνου στα χέρια, έφτασε στην Τασκένδη ο περιβόητος Στρίγγος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, σέρνοντας πίσω του τον εσμό των φραξιονιστών. Σαν εκστασιασμένοι δερβίσηδες, ο Χατούρας και η παρέα του επαναλάμβαναν μόνο μια λέξη: «νικήσαμε, νικήσαμε». Η αντικομματική λύσσα τους γρήγορα μεταδόθηκε και σε άλλα στελέχη της φράξιας. Γεμάτοι θράσος προκαλούσαν τους συντρόφους, τους έβριζαν «αντισοβιετικούς», «αντιδιεθνιστές». Προκαλούσαν στους δρόμους, στη δουλιά, στα πάρκα της πόλης, στα τραμ και λεωφορεία, έκαναν αντικομματικές θορυβώδικες συζητήσεις και δείχνοντας τους συντρόφους στους ανύποπτους σοβιετικούς πολίτες έλεγαν, ότι είναι «εχθροί της Σ.Ε.».

Ολόκληρος ο μηχανισμός της διαφώτισης, επίσημα πια στα χέρια της φράξιας, μπήκε σε κίνηση. Η τοπική εφημερίδα ξαναβγήκε, οι πολύγραφοι πήραν φωτιά. Τα μεγάφωνα στις πολιτείες δούλευαν ασταμάτητα από νύχτα σε νύχτα. Παράλληλα, άρχισε από τα σοβιετικά στελέχη των αντίστοιχων κομματικών οργανώσεων, στις επιχειρήσεις και τα ινστιτούτα που δούλευαν οι σύντροφοι και σε «τέχνικουμ» όπου φοιτούσαν, μια ατέλειωτη καθημερινή πίεση για να αναγκαστούν να αναγνωρίσουν τις αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας, καθώς και τη φραξιονιστική ματωβαμμένη κλίκα του Δημητρίου σαν καθοδήγηση της ΚΟΤ. Το ίδιο γινόταν και από το εκλεγμένο με την απόφαση του προεδρείου της ΚΕ του ΚΚΣΕ όργανο της ΚΟΤ. Η ίδια αποπνιχτική πίεση, ανακατεμένη με απειλές για «συνέπειες» από δήθεν «κατρακύλισμα στον αντισοβιετισμό». Με λίγα λόγια, απειλούσαν, ότι η μη αναγνώριση της 6ης Ολομέλειας, η οποία οργανώθηκε από τη «διεθνή επιτροπή» των 6 «αδερφών» κομμάτων, θεωρείται αντισοβιετισμός, αντιδιεθνισμός και δεν μπορεί παρά να έχει ανάλογες συνέπειες, ηθικές ή υλικές, για κείνον που θα επέμενε να μη την αναγνωρίζει.

Η ηρωική αντίσταση

Ελάχιστες περιπτώσεις δηλώσεων υποταγής στη φράξια παρουσιάσθηκαν, είτε γιατί ορισμένοι λύγισαν κάτω από πιέσεις, είτε γιατί τα υποσχόμενα αργύρια της προδοσίας ήταν δελεαστικά. Ανάμεσα σ' αυτούς τους λίγους και των δυο κατηγοριών ήταν και στελέχη της παλιάς κομματικής επιτροπής. Οι αντιπρόσωποι της λεγόμενης νέας καθοδήγησης του ΚΚΕ, Στρίγγος και Τζεφρώνης, συγκαλούν την Ολομέλεια της παλιάς Κομματικής Επιτροπής της ΚΟΤ και τους εκλεγμένους γραμματείς των Κομματικών Επιτροπών εργοστασίων και πολιτειών για ανάλυση των αποφάσεων της 6ης Ολομέλειας και να παρουσιάσουν το νέο διορισμένο Γραφείο της ΚΟΤ.

Στην Ολομέλεια αυτή η φράξια είχε εξασφαλισμένη την πλειοψηφία, γιατί, ξέχωρα από την κλίκα που διέθετε εκεί μέσα, που παλιότερα αποτελούσε τη μειοψηφία, μετά την 6η Ολομέλεια είχε καταφέρει να προσεταιριστεί (για τους λόγους που αναφέραμε παραπάνω) μερικά μέλη πιστά ως τότε στη ΚΕ του ΚΚΕ. Οι γραμματείς των Κομματικών Επιτροπών δεν είχαν ψήφο γιατί δεν ήταν μέλη της ΚΕ της ΚΟΤ. Δυό-τρείς από τους γραμματείς μίλησαν θαρραλέα εκεί μέσα, παρά τις συχνές διακοπές, τις ειρωνείες των σοβιετικών στελεχών που παρακολουθούσαν τη συνεδρίαση, κλπ, όμως η κατάσταση δεν μπορούσε ν' αλλάξει. Ωστόσο, θα μπορούσαμε να πούμε, ότι αυτές οι ομιλίες ήταν το πρώτο επίσημο κουκουέδικο «ΟΧΙ» στην προσπάθεια της ρεβιζιονιστικής ομάδας του ΚΚΣΕ να επιβάλλει οπωσδήποτε στην ΚΟΤ και στη συνέχεια στο ΚΚΕ τους φραξιονιστές και την παρασυναγωγή που ονομάστηκε δη Ολομέλεια.

Ακολούθησε πλατιά σύσκεψη της ΚΟΤ, που τη συγκάλεσαν οι Στρίγγος-Τζεφρώνης. Το αχτίφ αυτό, στο οποίο έπαιρναν μέρος όλα τα νεοεκλεγμένα όργανα και άλλα στελέχη, αποδοκίμασε το οργανωτικό γραφείο και τη φραξιονιστική δουλιά του στο παρελθόν. Η αποδοκιμασία ήταν τόσο έντονη, ώστε ο Στρίγγος αναγκάσθηκε να δώσει υπόσχεση στο αχτίφ, ότι η καθοδήγηση της οργάνωσης Τασκένδης θα γίνεται αποκλειστικά από τον ίδιο και τον Τζεφρώνη και όχι από το κομματικό γραφείο του Δημήτριου. Και ότι όλες οι κομματικές οργανώσεις με τα όργανα τους, που εκλέχθηκαν πριν την 6η Ολομέλεια, μπορούν να αρχίσουν την κανονική λειτουργία τους. Ταυτόχρονα δήλωσε, ότι ο ίδιος θα κατέβαινε στις συνελεύσεις να αναλύσει την απόφαση της 6ης Ολομέλειας, που καθόριζε σαν καθοδήγηση της ΚΟΤ το οργανωτικό γραφείο. Ετσι το αχτίφ της οργάνωσης σημείωσε την πρώτη του επιτυχία, ανατρέποντας, έστω και προσωρινά, ένα μέρος από τη γενική προσπάθεια των φραξιονιστών στον οργανωτικό τομέα. Ομως η πολιτική σημασία αυτής της επιτυχίας ήταν πολύ μεγαλύτερη, γιατί έδειξε ότι η οργάνωση, αν και χωρίς ενιαία καθοδήγηση, ήταν έτοιμη να αντιπαραταχτεί στην επίθεση της ρεβιζιονιστικής κλίκας.

Η επιτυχία του αχτίφ καταθορύβησε τους ρεβιζιονιστές. Εγινε αυστηρή κριτική στον Στρίγγο για την υποχωρητικότητα του και τον υποχρέωσαν να διορθώσει το «λάθος» του. Τα γεγονότα που επακολούθησαν το επιβεβαιώνουν. Επειτα από το πλατύ αχτίφ, ο Στρίγγος κάλεσε σε σύσκεψη τις κομματικές επιτροπές των οργανώσεων με θέμα τυπικά μεν την προετοιμασία των συνελεύσεων στις ΚΟΒ, στην ουσία όμως για να επιβάλλει οπωσδήποτε το οργανωτικό γραφείο στην οργάνωση. 2τη σύσκεψη αυτή η οποία, όπως όλες, παρακολουθούνταν από σοβιετικούς «επόπτες», παρευρίσκονταν όλα τα μέλη του οργανωτικού γραφείου. Το γεγονός αυτό προκάλεσε τις διαμαρτυρίες αρκετών στελεχών και τελικά η σύσκεψη έκλεισε χωρίς να καταλήξει σε πραχτικό αποτέλεσμα.

Επειτα από αυτό, ο Στρίγγος κάλεσε τους 13 γραμματείς των οργανώσεων των πολιτειών, παρουσία σοβιετικών και του οργανωτικού γραφείου, και προσπάθησε να τους πείσει να δουλέψουν στις οργανώσεις τους για την «ενότητα», σύμφωνα με τις αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας, για διάδοση και κυκλοφορία του κομματικού (φραξιονιστικού) τύπου, κλπ. Δήλωσε ακόμη, ότι τα μέλη του οργανωτικού γραφείου έχουν χρεωθεί να παρακολουθήσουν τις συνελεύσεις για την ανάλυση των αποφάσεων της 6ης Ολομέλειας στις κομματικές οργανώσεις. Η τελευταία αυτή δήλωση αναιρούσε και επίσημα την προηγούμενη δήλωση, που είχε κάνει στο αχτίφ πριν λίγες μέρες μπροστά σε όλα τα εκλεγμένα όργανα της ΚΟΤ.

Οι 9 από τους 13 γραμματείς, που ήταν και εκπρόσωποι των πιο μαζικών οργανώσεων, με σύνολο πάνω από 5.000 κομματικά μελή (εδώ πρέπει να πάρουμε υπ' όψη και την μεγάλη εσωκομματική μάζα, που και αυτή με τη σειρά της υπερασπιζόταν την ΚΕ του ΚΚΕ) υπέδειξαν στον Στρίγγο να τηρήσει την υπόσχεση που έδωσε στο πλατύ αχτίφ της οργάνωσης. Αυτός, όμως, και οι παρευρισκόμενοι σοβιετικοί προσπαθούσαν \να πείσουν τους γραμματείς για το αντίθετο, οπότε ένας γραμματέας στην ομιλία του δήλωσε ότι, απηχώντας την απάντηση της συντριπτικής πλειοψηφίας της οργάνωσης του, αρνείται να αναγνωρίσει το οργανωτικό γραφείο. Αυτή η δήλωση αναστάτωσε το Στρίγγο και τους σοβιετικούς. Ο Στρίγγος έκανε λυσσασμένη επίθεση ενάντια στον σύντροφο αυτόν, λέγοντας του τελικά, ότι «σηκώνει το ανάστημα του ενάντια στο ΚΚΕ, ενάντια στο ΚΚΣΕ και τα άλλα αδελφά κόμματα και ενάντια στον Λένιν»!! Ακολούθησε θυελλώδικη συζήτηση και στο τέλος ο Στρίγγος αναγκάσθηκε να διακόψει τη σύσκεψη. Αυτή ήταν και η τελευταία επίσημη κοινή «σύσκεψη» των εκπροσώπων της πλειοψηφίας με τη φραξιονιστική κλίκα της ΚΟΤ και τους αντιπροσώπους της λεγόμενης νέας καθοδήγησης του ΚΚΕ.

Οι εκβιασμοί

Στη συνέχεια, αρχίζει η ατομική πίεση σε έναν-έναν από τους α', β' και γ' γραμματείς των 9 κομματικών επιτροπών. Καλούνται στα γραφεία της Κομματικής Επιτροπής Τασκένδης, ένας-ένας, σε καθορισμένες ώρες και παρουσία πάντα των σοβιετικών γίνεται προσπάθεια από τους Στρίγγο και Τζεφρώνη να προσκυνήσουν τη φράξια. Με φωνές και απειλές ασκείται μια αφόρητη πίεση στα στελέχη, που θυμίζει ανακριτικά γραφεία. Κάθε μέρα, ο χώρος γύρω από τα γραφεία της Κομματικής Επιτροπής Τασκένδης γέμιζε από κομμουνιστές που άκουγαν απ' τα ανοιχτά παράθυρα του 2ου πατώματος το πανδαιμόνιο που γινόταν εκεί μέσα: 10 και 15 άνθρωποι, μαζεμένοι γύρω από έναν, να τον «ψέλνουν», να του βάζουν ερωτήσεις, να τον απειλούν κι αυτό επί ώρες.

Παράλληλα, στις επιχειρήσεις και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, στις πολιτείες της κολλεχτίβας, ακόμα και στα νοσοκομεία που νοσηλεύονταν άρρωστοι σύντροφοι, γινόταν ασταμάτητη «δουλιά» από τα αντίστοιχα στελέχη των σοβιετικών οργάνων, για να «σκεφτούν» και να δεχτούν το «νέο σχήμα». Ολος ο Σοβιετικός κρατικός και κομματικός μηχανισμός της Τασκένδης, που είχε σχέση με τη δουλιά και τη ζωή των Ελλήνων προσφύγων, είχε κατάλληλα διαφωτιστεί από τη ρεβιζιονιστική ομάδα της καθοδήγησης του ΚΚΣΕ και εξασκούσε μια αφόρητη ψυχολογική πίεση στους κομμουνιστές της ΚΟΤ.

Αφού το μέτρο της ατομικής πίεσης στα στελέχη των ανώτερων κομματικών οργάνων της ΚΟΤ δεν έφερε κανένα θετικό αποτέλεσμα στη φράξια και στους καθοδηγητές της, ο Στρίγγος υποχρεώθηκε να αρχίσει τις συνελεύσεις στις ΚΟΒ, γιατί ήδη το ζητούσαν τα κομματικά μέλη. Ηθελαν με τον κομματικό τρόπο, με τις καταστατικές διαδικασίες, να πουν τη γνώμη τους γι' αυτό που έγινε στην οργάνωση τους, στο κόμμα τους, χωρίς τη θέληση τους. Αρχισαν τις προετοιμασίες για τις συνελεύσεις, με αχτίφ σε κάθε οργάνωση, σύμφωνα με το πρόγραμμα που καθοριζόταν από τον Στρίγγο. Στην αίθουσα που κάθε φορά θα γινόταν το αχτίφ έρχονταν ο Στρίγγος, με τους σοβιετικούς και δυο-τρεις φραξιονιστές του οργανωτικού γραφείου. Το αχτίφ αποδοκίμαζε τους φραξιονιστές και απαιτούσε να εγκαταλείψουν την αίθουσα, Ο Στρίγγος και οι σοβιετικοί προσπαθούσαν να πείσουν το αχτίφ να δεχτεί να παραμείνουν οι φραξιονιστές. Το ίδιο σκηνικό επαναλήφθηκε και στις συνελεύσεις των ΚΟΒ.

Καμία συνέλευση και κανένα αχτίφ δεν τελείωσε ομαλά. Οι επίμονες παρεμβάσεις των σοβιετικών δεν έπειθαν τους κομμουνιστές να αναγνωρίσουν τη φράξια του οργανωτικού γραφείου σαν καθοδήγηση της ΚΟΤ. Και αφού αυτό δεν γινόταν, οι σοβιετικοί σηκώνονταν επιδειχτικά και έφευγαν, ακολουθούμενοι από τον Στρίγγο και την παρέα του, δίνοντας έτσι το σύνθημα για τη διακοπή της συνέλευσης ή του αχτίφ. Μετά την αναχώρηση τους, κατά κανόνα έμπαιναν στην αίθουσα, κατάλληλα ειδοποιημένα, τα σοβιετικά υπηρεσιακά όργανα της επιχείρησης στην οποία ανήκε η αίθουσα και απαιτούσαν αμέσως να εκκενωθεί, εμποδίζοντας το αχτίφ ή τη συνέλευση να συνεχίσει τη δουλιά της και να πάρει απόφαση.

Οι ρεβιζιονιστές διαπίστωσαν, ότι η ΚΟΤ αποτελούσε σκληρό καρύδι. Αρχισαν τότε να καταφτάνουν στην Τασκένδη εφεδρείες των φραξιονιστών από τη λεγόμενη νέα καθοδήγηση του ΚΚΕ. Ηρθε ο αποστάτης Πίρόζος που το καλοκαίρι του 1955 δήλωνε επίσημα: «Στην ΚΟΤ υπάρχει όχι απλώς φράξια, αλλά φράξια με μουστάκια και γένια». Τώρα, που ξαναήρθε σαν μαριονέτα πια της φράξιας, δεν μπορούσε παρά να γίνει καταγέλαστος. «Μα εσύ σ. Γκρόζο—τον ρώτησε κάποιος σύντροφος—τότε είχες μιλήσει για μουστάκια και γένια. Πότε έλεγες την αλήθεια τότε ή τώρα;», για να εισπράξει την απάντηση: «τώρα».

Στη συνέχεια κουβάλησαν το «βαρύ πυροβολικό», όλους τους σπασμένους του ΠΓ, Βλαντά, Γούσια, Μπαρτζιώτα και μερικά άλλα μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ. Αυτοί είχαν καθαιρεθεί στην 6η Ολομέλεια, όμως στη συνέχεια κοίταζαν μόνο να σώσουν το τομάρι τους. Αξίζει να σημειωθεί η περίπτωση Βλαντά, που αν δεν επενέβαιναν οι κομμουνιστές της Τασκένδης θα είχε γίνει κομματάκια απ' τους μανιασμένους φραξιονιστές στα γεγονότα της 9ης Σεπτέμβρη του 1955. Ομως, όλοι αυτοί, χάνοντας κάθε ίχνος κομματικής συνείδησης, δέχτηκαν να γίνουν άβουλα όργανα της ρεβιζιονιστικής κλίκας, που τους έστειλε στην Τασκένδη για να πείσουν τους κομματικούς της ΚΟΤ, ότι η πολιτική γραμμή του κόμματος, χαραγμένη απ' το 7ο Συνέδριο και την 3η Συνδιάσκεψη, ήταν «λαθεμένη» και ότι ο Ζαχαριάδης έπρεπε να καθαιρεθεί για την «τυχοδιωκτική» και «αντιδΐεθνιστική» πολιτική που επέβαλε δήθεν στο ΚΚΕ, Να πείσουν τους κομμουνιστές, ότι η φραξιονιστική και οπορτουνιστική 6η ολομέλεια είναι σωστή και συνεπώς πρέπει να υποταχτούν στις αποφάσεις της «για να πραγματοποιηθεί η ενότητα στο κόμμα», όπως έλεγαν.

Ολοι αυτοί, όταν τους έφεραν στην Τασκένδη, ήταν ηθικά κουρέλια, χωρίς ψυχή, γι' αυτό και στη συνέχεια οι ρεβιζιονιστές τους πέταξαν στα σκουπίδια σαν στιμμένες λεμονόκουπες. Στις συγκεντρώσεις που κάλεσε το οργανωτικό γραφείο, με σκοπό ν' ακούσουν οι κομμουνιστές με τα ίδια τους τ' αυτιά τα λόγια της προδοσίας από το στόμα του Βλαντά και των άλλων, πήγαν μόνο η φράξια και οι λίγοι οπαδοί της. Υστερα από την αποτυχία τους αυτή, οι φραξιονιστές άρχισαν να τους περιφέρουν από πολιτεία σε πολιτεία, για να τους φέρουν σε αναγκαστική επαφή με τα μέλη της κολλεχτίβας, που ούτε ήθελαν να τους ακούσουν. Αυτό που ακολούθησε είναι απερίγραπτο. Ποτέ να μη φτάσει άνθρωπος, ιδιαίτερα αγωνιστής, σε τέτια κατάντια. Οταν έφταναν στις πολιτείες, ο κόσμος φώναζε: «ήρθε ο περιοδεύων θίασος» και τους κοιτούσε με απέχθεια και μίσος. Φώναζαν π.χ. του Βλαντά: «Ρε Βλαντά, ξέχασες ότι σε γλυτώσαμε από τους φραξιονιστές;» Και ο αξιολύπητος αυτός άνθρωπος απαντούσε σαν ρομπότ: «Ο Ζαχαριάδης ήταν φταίχτης». «Φτούσου-φτούσου», ήταν η απάντηση του κόσμου. Τους έφτυνε ο κόσμος και οι παρευρισκόμενοι φραξιονιστές και οι καθοδηγητές τους σοβιετικοί γελούσαν ικανοποιημένοι για το έργο τους. Ετσι έφυγε και ο «περιοδεύων θίασος», χωρίς να προσθέσει τίποτα το θετικό στο αντικομματικό έργο των φραξιονιστών και των καθοδηγητών τους. Οι κομμουνιστές της Τασκένδης έδειξαν για μια φορά ακόμη, ότι η πάλη τους ήταν πάλη αρχών και σαν τέτια έμενε ανεπηρέαστη από πρόσωπα, οσοδήποτε ψηλά και αν βρίσκονταν στη κομματική ιεραρχία.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ