Δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβρη του 1916 στην «Ζμπόρνικ Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ», τεύχος αρ.2
Υπογραφή Ν.Λένιν
Απαντα τόμ. 30ος,σελ 151-156.
Σε μια ολόκληρη σειρά χώρες, κυρίως μικρές που στέκουν παράμερα από τον τωρινό πόλεμο, λ.χ. στη Σουηδία, τη Νορβηγία, την Ολλανδία, την Ελβετία, ακούγονται φωνές υπέρ της αντικατάστασης του παλιού σημείου του σοσιαλδημοκρατικού προγράμματος-μίνιμουμ: «πολιτοφυλακή» ή «εξοπλισμός του λαού» με ένα νέο: «αφοπλισμός». Στο όργανο της διεθνούς οργάνωσης των νέων «Jugend-Internationale» («Διεθνής των Νέων») δημοσιεύτηκε στο τεύχ. 3 άρθρο της Σύνταξης υπέρ του αφοπλισμού. Στις «Θέσεις» του Ρ. Γκρίμμ πάνω στο ζήτημα του πολέμου, που συντάχθηκαν για το συνέδριο του ελβετικού Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, βρίσκουμε μια παραχώρηση στην ιδέα του «αφοπλισμού». Στο ελβετικό περιοδικό «Neues Leben» («Νέα Ζωή») του 1915 η Ρόλαντ-Χόλστ τάσσεται τάχα υπέρ του «συμβιβασμού» και των δυο αιτημάτων, δηλαδή στην πράξη υπέρ της ίδιας παραχώρησης. Στο όργανο της διεθνούς αριστεράς «Vorbote» («Προάγγελος») δημοσιεύτηκε στο τεύχ. 2, άρθρο του ολλανδού μαρξιστή Βάινκοπ υπέρ του παλιού αιτήματος του εξοπλισμού του λαού. Οι σκανδιναβοί αριστεροί αποδέχονται τον «αφοπλισμό», όπως φαίνεται από τα άρθρα που δημοσιεύονται παρακάτω, αναγνωρίζοντας πότε-πότε ότι υπάρχει σ αυτόν ένα στοιχείο πασιφισμού.
Ας εξετάσουμε από κοντά τις θέσεις των υπερασπιστών του αφοπλισμού.
Μια από τις βασικές προϋποθέσεις υπέρ του αφοπλισμού είναι ο παρακάτω συλλογισμός που δεν τον εκφράζουν πάντοτε άμεσα: εμείς είμαστε ενάντια στον πόλεμο, γενικά ενάντια σε κάθε πόλεμο, και η πιο κατηγορηματική, σαφής και αδιαμφισβήτητη έκφραση αυτής της άποψης μας είναι ακριβώς το αίτημα του αφοπλισμού.
Πόσο λαθεμένος είναι αυτός ο συλλογισμός το εξηγήσαμε στο άρθρο για την μπροσούρα του Γιούνιους, όπου και παραπέμπουμε τον αναγνώστη. Οι σοσιαλιστές δεν μπορούν να είναι ενάντια σε κάθε πόλεμο, αν δεν θέλουν να πάψουν να είναι σοσιαλιστές. Δεν επιτρέπεται να αφήνουμε να μας τυφλώνει ο σημερινός ιμπεριαλιστικός πόλεμος. Για την ιμπεριαλιστική εποχή είναι τυπικοί οι τέτοιοι ακριβώς πόλεμοι ανάμεσα στις «μεγάλες» Δυνάμεις, δεν είναι όμως καθόλου αδύνατοι και δημοκρατικοί πόλεμοι και εξεγέρσεις, λ.χ. των καταπιεζόμενων εθνών ενάντια στα καταπιεστικά έθνη, για την απελευθέρωσή τους από το ζυγό. Είναι αναπόφευκτοι οι εμφύλιοι πόλεμοι του προλεταριάτου ενάντια στην αστική τάξη για το σοσιαλισμό.
Μπορεί και να γίνουν πόλεμοι του σοσιαλισμού που νίκησε σε μια χώρα, ενάντια σ άλλες, αστικές ή αντιδραστικές χώρες.
Ο αφοπλισμός είναι ιδανικό του σοσιαλισμού. Στη σοσιαλιστική κοινωνία δεν θα υπάρχουν πόλεμοι, συνεπώς θα πραγματοποιηθεί ο αφοπλισμός. Δεν είναι όμως σοσιαλιστής εκείνος που περιμένει να πραγματοποιηθεί ο σοσιαλισμός χωρίς την κοινωνική επανάσταση και τη δικτατορία του προλεταριάτου. Η δικτατορία είναι κρατική εξουσία στηριζόμενη άμεσα στη βία. Στην εποχή του 20ου αιώνα - όπως και γενικά στην εποχή του πολιτισμού- βία δεν είναι η γροθιά, και η μαγκούρα, αλλά ο στρατός. Το να συμπεριλάβουμε στο πρόγραμμα τον «αφοπλισμό» είναι σαν να λέμε γενικά: είμαστε ενάντια στη χρησιμοποίηση των όπλων. Σ αυτό δεν υπάρχει ούτε κόκκος μαρξισμού, είναι σαν να λέμε: είμαστε ενάντια στη χρησιμοποίηση της βίας!
Ας σημειώσουμε ότι η διεθνής συζήτηση για το προκείμενο ζήτημα έγινε κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, στη γερμανική γλώσσα. Στα γερμανικά όμως χρησιμοποιούνται δυο λέξεις που η διαφορά ανάμεσά τους δεν είναι εύκολο να αποδοθεί στα ρωσικά. Η μια σημαίνει κυρίως «αφοπλισμός», και χρησιμοποιείται λ.χ. από τον Κάουτσκι και τους καουτσκιστές με την έννοια της ελάττωσης των εξοπλισμών. Η άλλη σημαίνει κυρίως «αποστρατιωτικοποίηση» και χρησιμοποιείται κατά προτίμηση από τους αριστερούς με την έννοια της κατάργησης του μιλιταρισμού, της κατάργησης κάθε μιλιταριστικού (στρατοκρατικού) συστήματος. Στο άρθρο αυτό μιλάμε για τη δεύτερη διεκδίκηση που συνηθίζεται στους κύκλους ορισμένων επαναστατών σοσιαλδημοκρατών.
Το καουτσκιστικό κήρυγμα του αφοπλισμού, που απευθύνεται ακριβώς στις τωρινές κυβερνήσεις των ιμπεριαλιστικών μεγάλων Δυνάμεων, είναι χυδαιότατος οπορτουνισμός, αστικός πασιφισμός που αποβλέπει στην πράξη - παρά τους «ευσεβείς πόθους» των μελίρρυτων καουτσκιστών στην απομάκρυνση των εργατών από τον επαναστατικό αγώνα. Αφού με το κήρυγμα αυτό υποβάλλεται στους εργάτες η ιδέα ότι τάχα οι τωρινές, αστικές κυβερνήσεις των ιμπεριαλιστικών Δυνάμεων δεν είναι δεμένες με χιλιάδες νήματα του χρηματιστικού κεφαλαίου και με δεκάδες ή εκατοντάδες αντίστοιχες (δηλ. αρπακτικές, ληστρικές, που προετοιμάζουν τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο) μυστικές συνθήκες ανάμεσα τους.
Μια καταπιεζόμενη τάξη που δεν επιδιώκει να μάθει να χειρίζεται τα όπλα, να έχει όπλα, δεν θα άξιζε παρά να τη μεταχειρίζονται όπως μεταχειρίζονται τους δούλους. Δεν μπορούμε να ξεχάσουμε, αν δεν θέλουμε να μεταβληθούμε σε αστούς πασιφιστές ή οπορτουνιστές, ότι ζούμε σε ταξική κοινωνία και ότι απ αυτή δεν υπάρχει κι ούτε μπορεί να υπάρξει άλλη διέξοδος, εκτός από την ταξική πάλη και την ανατροπή της εξουσίας της κυρίαρχης τάξης.
Σε κάθε ταξική κοινωνία -άσχετα αν στηρίζεται στη δουλεία, στη δουλοπαροικία ή, όπως σήμερα, στη μισθωτή εργασία-η τάξη που καταπιέζει είναι ένοπλη. Όχι μόνο ο τωρινός τακτικός στρατός, μα και η τωρινή πολιτοφυλακή - ακόμη και στις πιο δημοκρατικές αστικές δημοκρατίες, π.χ. στην Ελβετία - είναι εξοπλισμός της αστικής τάξης ενάντια στο προλεταριάτο. Αυτό είναι μια τόσο στοιχειώδης αλήθεια, που νομίζω ότι δεν χρειάζεται να σταθούμε ιδιαίτερα σ αυτήν. Φτάνει να υπενθυμίσουμε τη χρησιμοποίηση του στρατού (μαζί και της ρεπουμπλικανο-δημοκρατικής πολιτοφυλακής) ενάντια στους απεργούς, φαινόμενο κοινό σ όλες ανεξαίρετα τις καπιταλιστικές χώρες. Ο εξοπλισμός της αστικής τάξης ενάντια στο προλεταριάτο είναι ένα από τα πιο μεγάλα, βασικά και σπουδαιότερα γεγονότα της σύγχρονης καπιταλιστικής κοινωνίας.
Και μπροστά σ ένα τέτοιο γεγονός προτείνουν στους επαναστάτες σοσιαλδημοκράτες να προβάλλουν το «αίτημα» του «αφοπλισμού»! Αυτό ισοδυναμεί με πλήρη εγκατάλειψη της άποψης της ταξικής πάλης, με παραίτηση από κάθε σκέψη για επανάσταση. Σύνθημα, μας πρέπει να είναι: εξοπλισμός του προλεταριάτου για να νικήσει, να απαλλοτριώσει και να αφοπλίσει την αστική τάξη. Αυτή είναι η μοναδικά δυνατή τακτική της επαναστατικής τάξης, τακτική που απορρέει από όλη την αντικειμενική ανάπτυξη του καπιταλιστικού μιλιταρισμού, και που υπαγορεύεται απ αυτή την ανάπτυξη. Μόνο αφού αφοπλίσει την αστική τάξη, μπορεί το προλεταριάτο, χωρίς να προδώσει την κοσμοϊστορική του αποστολή, να πετάξει στα παλιοσίδερα κάθε όπλο γενικά, και το προλεταριάτο θα το κάνει αυτό αναμφίβολα, αλλά μόνο τότε, σε καμιά περίπτωση νωρίτερα.
Αν ο τωρινός πόλεμος προκαλεί στους αντιδραστικούς χριστιανοσοσιαλιστές, στους κλαψιάρηδες μικροαστούς μόνο φρίκη και τρόμο, μόνο αποστροφή προς κάθε χρησιμοποίηση των οπλών, προς το αίμα, το θάνατο κλπ., τότε πρέπει να πούμε: η καπιταλιστική κοινωνία ήταν και είναι πάντα μια φρίκη δίχως τέλος. Κι αν τώρα αυτός ο πόλεμος, ο πιο αντιδραστικός απ όλους τους πολέμους, ετοιμάζει σ αυτή την κοινωνία ένα τέλος γεμάτο φρίκη, εμείς δεν έχουμε κανένα λόγο να πέσουμε σε απόγνωση. Και στην αντικειμενική του σημασία το «αίτημα» του αφοπλισμού - ή σωστότερα: το ονειροπόλημα του αφοπλισμού-δεν είναι τίποτε άλλο παρά εκδήλωση ακριβώς απόγνωσης σε μια τέτοια περίοδο που μπροστά στα μάτια όλων προετοιμάζεται με τις δυνάμεις της ίδιας της αστικής τάξης ο μοναδικά νόμιμος και επαναστατικός πόλεμος, δηλαδή ο εμφύλιος πόλεμος ενάντια στην ιμπεριαλιστική αστική τάξη.
Όποιος πει ότι αυτό είναι θεωρία αποσπασμένη από τη ζωή, θα του θυμίσουμε δυο κοσμοϊστορικά γεγονότα: το ρόλο των τραστ και τη δουλειά των γυναικών στα εργοστάσια από το ένα μέρος, την Κομμούνα του 1871 και την εξέγερση του Δεκέμβρη του 1905 στη Ρωσία, από το άλλο.
Έργο της αστικής τάξης είναι να αναπτύσσει τα τραστ, να σπρώχνει τα γυναικόπαιδα στις φάμπρικες, να τα βασανίζει εκεί, να τα διαφθείρει και να τα καταδικάζει στην έσχατη φτώχια.
Εμείς δεν «διεκδικούμε» μια τέτοια ανάπτυξη, δεν την «υποστηρίζουμε», παλεύουμε ενάντιά της. Μα πως παλεύουμε; ξέρουμε ότι τα τραστ και η δουλειά των γυναικών στα εργοστάσια αποτελούν πρόοδο. Δεν θέλουμε να πάμε πίσω, στη χειροτεχνία, στον προμονοπωλιακό καπιταλισμό, στη σπιτική δουλειά των γυναικών. Εμπρός μέσω των τραστ κλπ. και πέρα απ' αυτά προς το σοσιαλισμό!
Ο συλλογισμός αυτός που παίρνει υπόψη του την αντικειμενική πορεία της ανάπτυξης ισχύει, τηρουμένων των αναλογιών, και για τη σημερινή στρατιωτικοποίηση του λαού. Σήμερα η ιμπεριαλιστική αστική τάξη στρατιωτικοποιεί όχι μονάχα όλο το λαό, μα και τη νεολαία. Αύριο θ αρχίσει ίσως να στρατιωτικοποιεί και τις γυναίκες. Εμείς, παίρνοντας αφορμή απ' αυτό, πρέπει να πούμε: τόσο το καλύτερο! Γρηγορότερα εμπρός! Όσο πιο γρήγορα, τόσο θα βρεθούμε πλησιέστερα στην ένοπλη εξέγερση ενάντια στον καπιταλισμό. Πώς μπορούν οι σοσιαλδημοκράτες ν' αφήνονται να τρομοκρατηθούν από τη στρατιωτικοποίηση της νεολαίας κλπ. όταν δεν ξεχνούν το παράδειγμα της Κομμούνας; Αυτό δεν είναι «θεωρία αποσπασμένη από τη ζωή», δεν είναι όνειρο, αλλά γεγονός. Και θα ήταν στ αλήθεια πολύ άσχημο, αν οι σοσιαλδημοκράτες, στο πείσμα όλων των οικονομικών και πολιτικών γεγονότων, άρχιζαν να αμφιβάλλουν ότι η ιμπεριαλιστική εποχή και οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι δεν μπορούν παρά να οδηγήσουν αναπόφευκτα στην επανάληψη αυτών των γεγονότων.
Ένας αστός παρατηρητής της Κομμούνας το Μάη του 1871 έγραφε σε μιαν αγγλική εφημερίδα: «Αν το γαλλικό έθνος αποτελούνταν μόνο από γυναίκες, τι τρομερό έθνος θα ήταν!». Τον καιρό της Κομμούνας γυναίκες και παιδιά 13 χρονών πολέμησαν δίπλα στους άντρες. Και δεν μπορεί να συμβεί διαφορετικά και στις μελλοντικές μάχες για την ανατροπή της αστικής τάξης. Οι προλετάρισσες δεν θα βλέπουν παθητικά πως η καλοοπλισμένη αστική τάξη θα τουφεκίζει τους κακοοπλισμένους ή τους άοπλους εργάτες. Θ αδράξουν τα όπλα, όπως το 1871, και από τα τωρινά τρομαγμένα έθνη - σωστότερα: από το τωρινό εργατικό κίνημα, το αποδιοργανωμένο περισσότερο από τους οπορτουνιστές παρά από τις κυβερνήσεις - θα γεννηθεί αναμφισβήτητα, αργά ή γρήγορα, μα οπωσδήποτε αναμφισβήτητα, η διεθνής συμμαχία των «τρομερών εθνών» του επαναστατικού προλεταριάτου.
Τώρα η στρατιωτικοποίηση διεισδύει σε όλη την κοινωνική ζωή. Ο ιμπεριαλισμός είναι η άγρια πάλη των μεγάλων Δυνάμεων για το μοίρασμα και το ξαναμοίρασμα τον κόσμου, γι αυτό δεν μπορεί παρά να οδηγήσει αναπόφευκτα στην παραπέρα στρατιωτικοποίηση όλων των χωρών, και των ουδέτερων και των μικρών. Τι θα κάνουν ενάντια σ αυτό οι προλετάρισσες; Θα καταριόνται απλώς κάθε πόλεμο και καθετί το στρατιωτικό, θα ζητούν μονάχα αφοπλισμό; Ποτέ οι γυναίκες μιας καταπιεζόμενης τάξης που είναι πραγματικά επαναστατική, δεν θα συμβιβαστούν με ένα τέτοιο επαίσχυντο ρόλο. Αλλά θα πουν στα παιδιά τους:
«Γρήγορα θα γίνεις μεγάλος. Θα σου δώσουν όπλο. Πάρτο και μάθε καλά την πολεμική τέχνη. Αυτή η μάθηση είναι απαραίτητη στους προλετάριους -όχι για να πυροβολούν ενάντια στ αδέλφια σου, τους εργάτες των άλλων χωρών, όπως γίνεται στον τωρινό πόλεμο και όπως σε συμβουλεύουν να κάνεις οι προδότες του σοσιαλισμού, μα για να παλέψουν ενάντια στην αστική τάξη της δικής τους χώρας, για να βάλουν τέρμα στην εκμετάλλευση, την αθλιότητα και τους πολέμους, όχι με ευσεβείς ευχές, αλλά νικώντας την αστική τάξη και αφοπλίζοντάς την».
Αν παραιτείσαι από τη διεξαγωγή μιας τέτοιας προπαγάνδας και ακριβώς της τέτοιας προπαγάνδας σχετικά με τον τωρινό πόλεμο, είναι καλύτερα να μη λες μεγάλα λόγια για διεθνή επαναστατική σοσιαλδημοκρατία, για σοσιαλιστική επανάσταση, για πόλεμο κατά του πολέμου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου